Achraf keek vooral televisie en belde veel – Binnenland – de Volkskrant
Achraf keek vooral televisie en belde veel – Binnenland – de Volkskrant
Annieke Kranenberg
AMSTERDAM – De Zwitserse autoriteiten hadden geen idee wie Mohammed Achraf was toen hij als illegaal werd vastgezet. In afwachting van zijn uitzetting had hij veel vrijheid.
De Zwitserse autoriteiten hadden niet in de gaten dat zij een belangrijke terrorisme-verdachte in handen hadden. Noch dat het hier ging om de leider van de ‘Martelaren voor Marokko’ die plannen hadden om het hooggerechtshof in Madrid op te blazen.
Dus zat Achraf zonder extra-beveiliging en beperkingen in de Kloten-gevangenis. Hij mocht televisie kijken, brieven schrijven en zoveel telefoontjes plegen als hij wilde. Achraf besteedde 65 Zwitserse franc (ruim 42 euro) aantelefoonkaarten, vertelt de gevangenisdirecteur tegen de Sonntags Zeitung.
Al die tijd heeft Achraf vanuit de gevangenis contact onderhouden met zijn netwerk in Europa, vrezen de Spaanse autoriteiten. Volgens een Spaanse opsporingsbron en een Zwitserse krant belde Achraf in september met Mohammed B., de latere vermoedelijke moordenaar van Theo van Gogh.
De inlichtingendienst AIVD en het landelijk parket van het Openbaar Ministerie geven hierop geen commentaar. De mobiele telefoon van de 26-jarige B. in Amsterdam-West werd door de AIVD destijds wel afgeluisterd (van 9 augustus tot 21 oktober), zo blijkt uit de Feitenreconstructie die door het kabinet naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Inmiddels wordt Achraf streng bewaakt en heeft Spanje om zijn uitlevering gevraagd. De afgelopen weken zijn tientallen radicale islamisten gearresteerd, van wie de meesten secondanten van Achraf zouden zijn. De Spaanse onderzoeksrechter Baltasar Garzon – die het onderzoek naar de verbanden met 11/9 leidt – heeft de activiteiten van het netwerk beschreven in een uitgebreide aanklacht.
Een zelfmoordcommando moest met een vrachtwagen met 500 kilo explosieven het hooggerechtshof opblazen – waar Garzon en de rechter die de aanslagen van 11 maart onderzoekt, kantoor houden -. ‘Als Spanje drie of vier van zijn belangrijkste rechters verliest, is dat erger dan het verlies van de premier. Bovendien gaan bij zo’n aanslag de archieven over de mujahedin verloren’, heeft Achraf tegen een Marokkaan gezegd, die getuige is in de strafrechtelijke onderzoek.
Een tweede groep zou daarna aanslagen uitvoeren op het voetbalstadion van Real Madrid en het Atochastation dat ook op 11 maart doelwit was. De onderzoeksrechters zouden ook aanwijzingen hebben dat de Martelaren voor Marokko banden hadden met het commando van de aanslagen van 11 maart.
Achraf rekruteerde zijn ‘strijders’ tussen juni 2000 en juni 2002 in de Topas gevangenis in Salamanca. Daar zou Achraf – die een straf moest uitzitten wegens creditcardfraude – jonge mannen hebben bekeerd tot de heilige oorlog.
Achraf onderhield contacten met de Verenigde Staten, Australië en België. Leden van zijn netwerk hadden volgens Spaanse bronnen contact met de zogenoemde Hofstadgroep in Nederland. Samir A., oud-buurjongen en geestverwant van Mohammed B., wordt expliciet genoemd.
Vanuit Zürich stuurde Achraf volgens de instanties geld naar twee ‘strijders’ in Nederland: Abdol Ghaffar Hashemi, alias ‘Mehdi’, en Mourad Yala. Mehdi, in 1973 geboren in Afghanistan, was in het bezit van een Nederlands paspoort toen hij medio oktober in Spanje werd gearresteerd.
De Algerijn Yala was in april 2003 in Geleen opgepakt op basis van informatie van de AIVD; hij zou zich bezighouden met het vervalsen van paspoorten voor terroristische doeleinden. Hij werd niet veroordeeld, maar heeft een jaar in ‘uitzetdetentie’ gezeten. Dit voorjaar vertrok hij naar Spanje. Mehdi en Yala zouden bezig zijn geweest met het ombouwen van computers tot bommen.
In Zwitserland werd deze maand nog gesteggeld over de vraag wie er schuld aan heeft dat Achraf ongestoord zijn gang kon gaan vanuit zijn cel in Zürich. In de Kloten-gevangenis was hij in ieder geval niet bezig met het rekruteren van jihad-strijders. Volgens de directeur keek hij vooral televisie. En hij belde veel.