C L O S E R: De inkt van de geleerde en het bloed van de martelaar door Dick Pels

You may also like...

2 Responses

  1. martijn says:

    no unfortunately not, but i will go and look for it. when i have it, i will make a separate entry for that.

    any particular reason for that?

  2. Stan Verdult says:

    Over de verwevenheid, resp. scheiding tussen wetenschap en staat heeft de de Iraanse kritische wetenschapper en filosoof Abdulkarim Soroush veel te zeggen. Uit zijn “Verdraagzaamheid en bestuur: een verhandeling over religie en democratie” (in Religie en moderniteit, De Geus, 2004) scande ik bijgaande stukje van p. 190-192:

    “Laten wij echter niet vergeten dat deze zelfde liberale samenlevingen, ondanks hun onwrikbare geloof in de vrije wil en de feilbaarheid van de mens, nooit de teugels van besluitvorming over heldere en weldoordachte zaken over zullen laten aan de waan van de dag. Ook wettigen zij geen ongenuanceerde heroverwegingen van allerlei zaken. Geen enkele liberale regering zou haar moderne technologie baseren op de aristotelische natuurkunde of zulke achterhaalde theorieën als de Flogistontheorie van verbranding, die opgeld deed vóór de theorie van verbranding met zuurstof, in heroverweging nemen. En zij zullen ook geen experimenten uitvoeren door mensen bloot te stellen aan zulke dodelijke ziekten als de pest en pokken. Het is iedereen volgens de wet verboden deze vervloekte demonen te bevrijden uit hun betoverde kerkers. Tegelijkertijd kan een kleurrijk assortiment van religieuze opvattingen zich vermeerderen en verspreiden. Met andere woorden, hoewel de staat bij liberale regeringen zich neutraal opstelt ten aanzien van religieuze claims, blijft deze niet onpartijdig wanneer het gaat om wetenschappelijke prestaties. Het klopt dus dat de liberale samenleving niet langer een samenleving van religie is, maar van wetenschap. Dezelfde status die in religieuze samenlevingen wordt toegekend aan religie en religieuze zekerheid, wordt door een liberale samenleving toegeschreven aan de wetenschap. voetnoot 8) De experimentele, verifieerbare en falsifieerbare wetenschappelijke regels hebben terecht een zo grootse positie en roem bereikt dat geen enkele vrijheidslievende denker maar zou overwegen deze op willekeurige wijze te hekelen, net zoals geen wijs en waakzaam persoon het oordeel over deze wetenschappelijke regels zou overlaten aan leken en dilettanten. Hoewel de wetenschap als een menselijke prestatie feilbaar is, is zij dankzij moedige en ongebonden kritiek en spitsvondigheid van de mens zo goed uitgewerkt, dat zij een onaantastbare status heeft bereikt. Deze verheven positie van de wetenschap heeft de menselijke vrije wil en waardigheid niet verminderd, noch heeft zij ook maar in het minst de liberale identiteit van de samenleving ingeperkt. Als religie in deze samenlevingen niet op gelijke voet staat met wetenschap, is dat niet omdat het liberalisme de mens beschouwt als een wezen dat zelfstandig kan beslissen en hem toestaat voortdurend van religie te veranderen, maar omdat het wetenschap en religie niet als gelijke objecten van kennis beschouwt. Dit is niet vastgesteld met algemene stemmen, maar epistemologisch. Daarom staat de religieuze houding (het oordeel overlaten aan de gemeenschappelijke religieuze kennis) in dezelfde epistemologische verhouding tot democratie als de wetenschappelijke houding (het oordeel overlaten aan de gemeenschappelijke wijsheid van de beoefenaren).

    voetnoot 8) De volgende bron bevat de verhelderende zaak tegen het uitgangspunt dat liberaal bestuur onpartijdig is ten opzichte van wetenschap: Wolft: R.P. (1969). The Poverty of Liberalism. Boston: Beacon Press; zie ook Appleyard, B. (1993). Understanding the Present: Science and the Soul of Modern Man. New York: Doubleday. Hoewel bovenstaande auteur een kritische houding aanneemt ten opzichte van wetenschap (dat wil zeggen: de filosofische benadering van sommige wetenschappers van wetenschap, niet de wetenschap zelf), laat hij toch het ‘wetenschapcentrisme’ van liberale samenlevingen zien. Hij schrijft de geloofscrisis in deze samenlevingen toe aan de wetenschappelijke benadering en voorspelt de komst van een ‘postwetenschappelijke’ samenleving, waar wetenschap een nederiger status zal hebben, tetwijl geloof een verhevener positie zal genieten. Ook Allan Blooms controversiële boek The Closing of the American Mind (1987; New York: Simon and Schuster) richt zich op de puinhoop die een bepaalde richting in het liberalisme gemaakt heeft van de Amerikaanse samenleving. Zie bovendien het werk van de Frankfurt School van de ‘kritische theorie’, in het bijzonder het werk van ]ürgen Habermas over ‘de ideologisering van wetenschap’. Het gevolg van deze discussies is dat wetenschap en wetenschappers tegenwoordig niet meer neutraal zijn. Daarom hebben ‘wetenschapcentrische’ samenlevingen zich verwijderd van de originele liberale positie. Zie ten slotte Paul Feyerabends publicaties, met name zijn Science in Free Society (1978; Londen: NLB} , waarin de heerschappij van wetenschap beschouwd wordt als een bedreiging voor de democratie. Het boek roept de regering op onpartijdig te staan tegenover zowel wetenschap als religie.

Leave a Reply to martijn Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *