Ongewenste nationaliteiten / 2: allégeance perpétuelle

[Updated voor de tweede keer; zie onderaan]

Hoe zit het nu precies met de dubbele nationaliteit van Marokkanen, i.c. Aboutaleb? De meeste websites nemen klakkeloos over dat Marokkanen geen afstand kunnen doen van hun nationaliteit, terwijl anderen stellen dat juist wel kan en dat Aboutaleb dus liegt.

Nu is het zo dat Marokko de zogenaamde Code de la Nationalité Marocaine kent. Deze is recent herzien hetgeen met name consequenties heeft voor vrouwen. Voor het punt van dubbele nationaliteit is het niet zo van belang. Uit artikel 19 e.v. volgt dat Marokkanen wel degelijk van hun nationaliteit kunnen afkomen per beschikking. Dat wil zeggen dat zij daartoe een verzoek moeten indienen en de beschikking om hun nationaliteit af te nemen, zal dan gepubliceerd worden.

Degenen die stellen dat Aboutaleb liegt, richtenzich daar op maar dit is niet het hele verhaal. Van belang is om te weten dat Marokko vanaf de 19e eeuw steeds meer onder Europese politieke en economische invloedssfeer terechtkwam. Ook het Europees recht raakte verbreid in Marokko. In het Verdrag van Madrid van 1880 kwamen Marokko en een aantal Europese staten en de Verenigde Staten in artikel 15 het beginsel van de allégeance perpétuelle overeen: Marokkanen blijven altijd Marokkaans staatsburger en hun kinderen ook waar ze zich ook bevinden of welke andere nationaliteit ze ook aannemen (Met dank aan L. Buskens voor deze informatie; zie ook zijn hoofdstuk De ontwikkeling van sharia en nationaal recht in Marokko in het WRR rapport over de shari’a in diverse moslimlanden. De bovenstaande info komt daar vandaan; de uiteindelijke weergave is mijn verantwoordelijkheid). In de praktijk betekent dit dat de Marokkaanse overheid niemand het staatsburgerschap ontneemt, gebaseerd op dit verdrag met Europese landen en de VS.

UPDATE:
De Marokkaanse code de la nationalité kent dus het doen van afstand, mits daarvoor toestemming gegeven wordt, en die toestemming wordt alleen in heel schrijnende gevallen gegeven, bijv als een Marokkaanse met een buitenlander (moslim) getrouwd is, de nationaliteit van haar man niet kan verwerven omdat ze geen afstand zou kunnen doen en het bezit van de Marokkaanse nationaliteit in het land van haar echtgenoot (waar ze ook woont) juridisch en sociaal ernstige gevolgen voor haar zou hebben. Of ooit aan mannen toestemming gegeven is om afstand heb ik niet kunnen achter halen.
De allégeance perpétuelle (bei’a) betekent naar Marokkaans recht een band met de koning (zowel in zijn politieke als in zijn religieuze functie als amir el mouminin) en die opgeven zou zowel een politieke als religieuze betekenis hebben. Of achter de weigering – in alle andere gevallen – om toestemming te geven politieke argumenten zitten, is onduidelijk. In delen van Marokko waar alleen de religieuze functie van de koning de samenhang met het centraal gezag bepaalt, zou wellicht het toestaan die band te doorbreken tot instabiliteit zou kunnen leiden.
Overigens komt van Marokkaanse regeringszijde steeds weer de vraag waarom Nederland (300.000 Marokkanen) zo aandringt op de mogelijkheid om afstand te doen, waar andere landen met grote groepen Marokkanen geen enkel probleem met meervoudige nationaliteit hebben, Frankrijk met 1,3 miljoen Marokkanen, Israel 900.000, Spanje 500.000. Belgie 300.000, Italie 150.000 enz (NB. de cijfers zijn indicatief).
Tot slot is van belang dat er in het Marokkaanse parlement een wetsvoorstel ligt, waardoor de Marokkaanse moeder haar nationaliteit aan haar kinderen kan doorgeven. Het komt erop neer dat een moeder voor haar kinderen kan opteren voor de Marokkaanse nationaliteit, en heeft zij dat gedaan dan zou het kind zo het dat wenst rond meerderjarigheid die optie weer ongedaan kunnen maken, of als als de moeder geen optie heeft uitgebracht, zelf voor de Marokkaanse nationaliteit kunnen opteren.

(UPDATE is gebaseerd op informatie van prof. dr. F Van der Velden van de Vrije Universiteit Amsterdam. Ik ben zo dicht mogelijk bij zijn informatie gebleven, maar ook hier geldt dat de uiteindelijke weergave mijn verantwoordelijkheid is).

UPDATE 2:

Er schijnt wat onduidelijkheid te zijn over de links, daar kan ik me wat bij voorstellen het is wat slordig gedaan en er staat geen toelichting bij. Heeft niks met islam-apologie te maken volgens mij, maar goed. Even over de link waar allegeance toe leidt: hier wordt het Franse principe van de allegeance perpetuelle uitgelegd. De tweede link waar perpetuelle naar leidt bevat een stuk waar het principe voor Marokko uitgelegd. Ik had beter het origineel kunnen plaatsen dat staat bij Wafin.be (onder sectie D). Op de discusie op Hoeiboei geeft Michiel een link naar de Engelstalige tekst van het verdrag van Madrid. Dat is ook aardig lijkt me (sowieso een leuke site; kende hem nog niet). Artikel 15 heeft betrekking op die allegeance perpetuelle zoals ook nog eens uitgelegd wordt in een artikel op Electronic Law Journals. Let wel het begrip staat er niet als zodanig, maar bij mijn weten is dat bijna nooit met juridische beginselen. Het gaat niet om het begrip, maar om de juridische uitwerking ervan. Dat dit beginsel wel degelijk een belangrijke rol speelt blijkt ook uit discussies bij de UN over nationaliteit.