Human.nl – Bijna zo erg als de Denen
Naar de online stream: klik hier
Jonathan Israel, vooraanstaand Brits historicus en internationaal gerespecteerd kenner van de Verlichting, over Nederland, Spinoza en de Verlichting. Journalist/schrijver Max Pam en historica Amanda Kluveld zochten Jonathan Israel op in Oxford, waar hij Nederlandse geschiedenis doceert. Volgens hem hebben de Nederlanden een cruciale rol gespeeld in de verlichtingsbeweging en is het vooral de Nederlandse filosoof Spinoza geweest, die grote invloed heeft gehad op het moderne denken. De inzichten van Spinoza zijn volgens Israel nog altijd actueel, zeker als het gaat om de invloed van de religie, de gelijkheidsgedachte en de vrijheid van meningsuiting. In de loop van zijn studie is Israel steeds meer geinteresseerd geraakt in Nederland. Hij komt vaak in ons land en hij doet hier regelmatig onderzoek. Aan de hand van televisiefragmenten met onder anderen Pim Fortuyn, Ayaan Hirsi Ali, prinses Maxima en cabaretier Hans Teeuwen worden kwesties doorgenomen, die Nederland na de moorden op Fortuyn en Van Gogh in beroering brachten. Regie: Amanda Kluveld en Max Pam.
ERGER DAN DE DENEN
Heerlijk fileergesprek gezien bij Het Gesprek (http://www.hetgesprek.nl/archief/1523). Te gast was onze troetelatheist Max Pam, die door de gesprekleider fijntjes en bedekt ‘een verlichtingsfundamentalist’ werd genoemd. Domme opmerking, zo had Pam geleerd van zijn Britse verlichtingsgoeroe, die hij braaf nakwaakte (http://player.omroep.nl/?aflID=7901340). Verlichtingsfundamentalisme is een contradictio in terminis en terminoloog Rouvoet is dom, zo hield Max (inmiddels wat zenuwachtig geworden) vol. Je hoorde hem denken: Dubito, ergo cogito, ergo sum, ik twijfel dus ik ben. Zijn nerveuze geschuifel legde pijnlijk bloot wat hij wel besefte maar (heel onverlicht) niet toegaf: tja inderdaad, ik twijfel aan alles behalve aan mijn eigen gelijk. Zo werd onze kritische kolomschrijver al schuifelend het levende bewijs van de these dat ook adepten van de Verlichting fundamentalistisch en dogmatisch kunnen zijn. O, zalige paradox! Postmoderne twijfel en zelfkritiek zijn Pam vreemd. Hij twijfelt graag, maar waagt zich op het kritische erf niet verder dan wat geknaag aan de omgevallen bomen van uitgeblafte christenhonden en militante barbaren die onze postkoloniale superioriteit zouden bedreigen. Ter afsluiting gaf onze radicale Aufklärer nog een treffende illustratie van zijn verlichte staat. Hij stelde voor om gelovigen het recht op bijzonder onderwijs te ontnemen. Een briljant idee. Geheel in lijn met de verlichte deugd der tolerantie. En zo redelijk ook en verstandig: de prestaties van het openbaar onderwijs zijn immers duidelijk beter dan die van katholieke en protestantse scholen. Niet dus. Ga maar lekker slapen, Pam. We maken je wel wakker als de verlichte internationale (misschien wel met Chinese hulp) koning kraait op planeet aarde en miljarden gelovigen middels objectieve indoctrinatie zijn omgetoverd tot modelburgers van een plastieke wereld. Nooit dus. We zullen er aan moeten wennen: alles is religie, ook de Verlichting.
Nachttwacht
De bovenstaande, vrij hysterisch overkomende reactie op ‘het gesprek’ met Max Pam, ben ik al een paar keer op het internet tegengekomen. Ik raad iedereen die zich hierover een mening wil vormen, aan om het programma zélf te kijken, en niet direct mee te gaan in de stemmingmakerij van ‘Nachttwacht’.
Het is helemaal geen ‘fileergesprek’, en er is ook nergens sprake van een ‘zenuwachtige’ Max Pam. Het is een heel ontspannen gesprek, waarbij beide debaters het vaker eens dan oneens lijken te zijn.
Mooi geschreven Nachttwacht, alleen jammer dat het nergens op slaat.
Met vriendelijke groet.