Het kan bekeren – jonge bekeerlingen

In Nederland zijn er, naar schatting, ongeveer 12.000 autochtone bekeerlingen tot de islam. Er zijn natuurlijk ook nog andere etnische groepen waar mensen zich bekeren tot de islam, maar voorzover ik weet zijn daar geen cijfers van. Bekeren betekent in dit geval het overstappen van de ene levensbeschouwelijke traditie naar een andere religieuze traditie (je kunt immers ook bekeren binnen een bepaalde levensbeschouwelijke traditie).

Er is in Nederland niet zo heel veel onderzoek verricht naar bekeerlingen. Karin van Nieuwkerk heeft het nodige gedaan met betrekking tot onderzoek naar bekeerde vrouwen en er zijn de nodige afstudeeronderzoeken gedaan, maar bij mijn weten is het dat wel hoewel er wellicht nog wel het een en ander aan komt over bekeerde vrouwen in Amsterdam. Er zijn verschillende motieven voor het bekeren. Een nadeel van veel verklaringen met betrekking tot motivatie waar allerlei deskundigen mee komen (verbondenheid, religie partner, helder van de islam) is dat het religieus-spirituele aspect in veel van de bekeringstrajecten uit het oog verloren wordt. Niet helemaal onbegrijpelijk omdat veel sociaal-wetenschappers vaak niets kunnen met de waarheidsclaims of het emotionele aspect van bekering. Terwijl die in de verhalen vaak overduidelijk aanwezig zijn: zoeken naar rust/vrede, zoeken naar ‘verlichting’, zoeken naar de waarheid over waarom dingen gebeuren. Al die zaken hebben wel te maken met verbondenheid, de omgeving, de doctrine van de islam, maar zijn er niet toe te reduceren.

Op moslima.nl vind je tal van verhalen die het nodige inzicht kunnen geven. Ook een programma van NMO en de reacties daarop zijn de moeite waard om te lezen. NOS Headlines heeft afgelopen zaterdag een item geplaats ‘Gelukkig bekeerd‘ waarin verschillende bekeerlingen aan bod komen (niet alleen bekeerlingen tot islam).

De consequenties van het bekeren vallen niet altijd mee. Allereerst is er de mogelijkheid dat men in het eigen oude vertrouwde netwerk geisoleerd raakt: bekeerlingen overschrijden de symbolische grens tussen Nederlanders en moslims en kunnen zeker negatieve en soms ronduit vijandige en agressieve reacties krijgen. Niet voor niets dat er plannen waren voor een opvanghuis voor bekeerde moslima’s, hoewel ik eigenlijk niet weet of dat nu gerealiseerd is. Ten tweede kunnen ook de reacties onder andere moslims soms getuigen van wantrouwen. Mijn indruk uit mijn eigen onderzoek is dat potentiële bekeerlingen vrij veel steun en hulp ondervinden van andere moslims, maar dat zodra men de getuigenis heeft afgelegd (de formele bekering) een groot deel van die steun wegvalt. Het recent opgerichte Landelijke Platform Nieuwe Moslims zou daar wellicht verandering in kunnen brengen bijvoorbeeld via een kennismakingsavond die binnenkort georganiseerd wordt. Verder zijn er ook diverse lokale netwerken, bijvoorbeeld in Amsterdam, voor ondersteuning van bekeerlingen en natuurlijk niet te vergeten Al Nisa.

Sommige bekeerlingen spelen een prominente rol onder moslims zoals Abdul-Jabbar van de Ven en/of in dialoog met niet-moslims zoals Abdulwahid van Bommel. De meeste bekeerlingen lijken echter publiekelijk nauwelijks een rol te spelen, maar wie weet gaat dit veranderen met een groep jonge bekeerlingen (dames en heren) die goed opgeleid is, niet op hun mondje gevallen zijn en weten hoe ze de zaken moeten over brengen. We zullen het zien.

UPDATE

Natuurlijk, hoe kan ik het vergeten. Ook Egbert Harmsen heeft een onderzoek gedaan naar ‘nieuwe moslims’, zoals Steven Lenos van Nuansa opmerkte bij Allochtonen weblog. Een artikel van de hand van Harmsen is HIER te downloaden.