Een wekelijks portie burgerschap 12 – Scouting en deugdzaamheid
Uit de burgerschapskalender:
Zelf willen de scouts het er eigenlijk niet meer over hebben. De goede daad. Want dat zou een oud en schimmelig idee zijn. Scouting bestaat dit jaar 100 jaar en draait tegenwoordig veel meer om leuke dingen doen, samenwerken, avontuur. Toch zit die dagelijkse goede daad van de padvinder nog in het collectieve geheugen. Hoe zou dat toch komen?
27 maart Nationale Scoutingdag
www.scouting.nl
Inderdaad waarom zit die dagelijkse goede daad van de padvinder nog in het collectieve geheugen? En waarom willen ze het er dan niet meer over hebben? En wat is een goede daad? Padvinders, sorry scouts herinneren ons, zo is mijn ongefundeerde idee, aan de jaren ’50. Iets waar we meewarig naar terugkijken, maar toch ook wel met een zeker verlangen naar de tijd die (vanuit het huidige perspectief) ons zo overzichtelijk en puur leek. Spruitjeslucht, maar ja toen aten tenminste deze ‘oerhollandse’ groente nog.
De scouts vertegenwoordigen het ideaal van de blanke middenklasse waarbij het niet ging om allerlei hoogdravende zaken, maar kleine (en vooral niet hemelbestormende) daden. Jonge scouts werden disciplineerd op basis van een gender-specifieke en hetero-normatieve invulling van het begrip deugdzame burger. De benadrukking van de waarden van de scouts (al dan niet van de scouts zelf) is al erg oud. Al in de 19e eeuw stimuleerde de seculiere regimes van die tijd het idee van deugdzame burgers die hun morele zelf realiseerden door zich te conformeren aan de dominante ideeën over een goed leven en door het verrichten van goede daden ten behoeve van het welzijn van de natie-staat. Deze morele gemeenschap had aanvankelijk een sterke religieuze connotatie; protestants en later als lid van de verzuiling bouwde men aan een vorm van religieus nationalisme. De ontzuiling heeft de verbinding van het nationalisme met religie ongedaan gemaakt (hoewel het nog steeds opduikt als verwijzing naar een joods-christelijke traditie), maar het idee van morele gemeenschap is nog steeds van belang in het Nederlandse nationalisme. Dat kenmerkt zich niet door allerlei hoogdravende patriottische rituelen of symbolen, maar door de nadruk op gezamenlijke waarden en normen die ten grondslag moeten liggen een het idee van deugdzame burgers. Ik gok zo dat dat idee van de morele gemeenschap datgene is wat de goede daden van de padvinders zo lang in het collectieve geheugen houdt. Tegelijkertijd herinnert het ons ook aan een tijd toen we de ‘knellende banden’ van religie (zoals sommigen het zouden formuleren) nog niet hadden afgeworpen.
Leuke dingen doen, samenwerken en avontuur gaat hedentendage nog steeds gepaard met discipline en ‘beschaafd’ gedrag. Dat wil niet zozeer zeggen dat het idee van een morele gemeenschap teloor is gegaan, maar alleen dat er andere waarden zijn die de morele gemeenschap bepalen.
2 Responses
[…] C L O S E R » Blog Archive » Een wekelijks portie burgerschap 12 … […]
[…] C L O S E R » Blog Archive » Een wekelijks portie burgerschap 12 … […]