Een wekelijks portie burgerschap 17 – Een zure lintjesregen

Uit de burgerschapskalender:

Moderne helden. Dat zijn niet alleen personen die zich met gevaar voor eigen leven opofferen voor een
ander, maar ook mensen die je komen opzoeken als je ziek bent, die naschoolse activiteiten organiseren in probleemwijken of die uitvindingen doen om een schonere wereld te creëren. Ken jij zo’n held, draag hem of haar dan voor voor een lintje!
30 april Koninginnedag
www.lintjesregen.com

De zuurtegraad van dit burgerschap stukje is echt ongekend. Nu afhaken is het advies.

We vieren volgende week de dag van de vrijheid en gedenken de doden. Deze week is het lintjesregen. Deze combinatie bracht mij terug naar een gebeurtenis van enkele weken geleden (over geheugen gesproken):
NOS Nieuws – Sobibor-overlevende geridderd in Westerbork

In het voormalige kamp Westerbork, waar vandaag 65 bevrijding van het kamp werd herdacht, is de 87-jarige Selma Engel-Wijnberg benoemd tot ridder in de Orde van Oranje Nassau. Zij is de enige Nederlandse vrouw die de verschrikkingen van het nazivernietigingskamp Sobibor in Polen heeft overleefd.

Minister Klink reikte de onderscheiding uit tijdens de presentatie van het boek ‘Selma, de vrouw die Sobibor overleefde’ van journalist Ad van Liempt.

Klink bood ook excuses aan namens de Nederlandse regering voor het feit dat zij samen met haar man, de Poolse jood Chaim Engel, na de oorlog niet meer welkom was in Nederland. Zij dreigden te worden uitgezet omdat Chaim de Poolse nationaliteit had. Het echtpaar is toen naar Israël, en later naar de VS geëmigreerd.

“Te lang hebben we in Nederland gezwegen over hoe we met overlevenden zijn omgegaan. Terwijl we bovendien zoveel van u, van uw levensmoed, doorzettingsvermogen en rechtvaardigheidsgevoel kunnen leren”, aldus Klink.

Mooi he, dat we dat gedaan hebben. Deze vrouw een lintje geven. In de orde van oranje nassau nog wel. U weet wel, het lintje dat u ook krijgt wanneer u veertig jaar ergens in bent of al 25 jaar de konijnen van de kinderboerderij voert of andere activiteiten waarvan de samenleving vindt dat u er ‘waardering en erkenning’ voor verdient. Wat een armoe.

Gelukkig kreeg ze ook nog excuses aangeboden omdat ze na de Tweede Wereldoorlog niet meer welkom was omdat ze met een Pool getrouwd was die ze in Sobibor ontmoet had. Ze had ook nog naar Kamp Valkenswaard afgevoerd kunnen worden, maar dat is haar bespaard gebleven geloof ik. Nee die excuses dan:

Sobibor-overlevende Selma Engel-Wijnberg geridderd – Trouw

U en uw man is toen veel verdriet aangedaan. Maar hoe graag we het nu ook zouden willen, we kunnen de geschiedenis niet terugdraaien; het leed dat u is aangedaan is niet ongedaan te maken en niet te vergoeden. Wel wil ik u, en de vele anderen die het betreft, namens de Nederlandse regering mijn excuses aanbieden. Te lang hebben we in Nederland gezwegen over hoe we met overlevenden zijn omgegaan. Terwijl we bovendien zoveel van u, van uw levensmoed, doorzettingsvermogen en rechtvaardigheidsgevoel kunnen leren.

Na de oorlog he. Niet tijdens. Nee want ze is een slachtoffer van de verschrikkingen van Nazi-Duitsland, niet van Nederland. Geen woord over de Jodenjagers van de Utrechtse politie, officieel de Centrale Commissie, die haar in 1942 oppakten, de grote bereidwilligheid onder de Nederlandse bevolking om joden uit te leveren (resulterend in een opmerkelijk hoog aantal vermoorde joden vergeleken met andere Europese landen). En in de kampen Vught en Amersfoort; dat zullen vast ook allemaal Duitse nazi’s geweest zijn? Dat negeren getuigt op z’n minst van dezelfde onbenulligheid als die van een ambtenaar die een jaar of tien geleden tegen mij zei:

Wat heeft een Joodse begraafplaats nou voor nut in [een plaats], waar al jaren nauwelijks nog Joden wonen?

Voor een dergelijke houding biedt de Nederlandse overheid 65 jaar na dato excuses aan, negeert de medeplichtigheid van Nederlanders aan de holocaust en scheept haar af met een lullig lintje. Wat een geestelijke armoe, wat een gruwelijk gebrek aan historisch inzicht, wat een achtergebleven gewetensontwikkeling, wat een gebrek aan beschaving, als je denkt hiermee weg te kunnen komen en dat je denkt dat dit afdoende is. En ga me niet vertellen dat met dat lintje dat dat nu eenmaal volgens de regels en procedures van die onderscheidingen is, want het is precies die laffe, bureaucratische en de-humaniserende houding die mevrouw Selma Engel-Wijnberg bijna de kop heeft gekost. Haar hele verhaal is wel een pleidooi om vraagtekens te zetten bij de tendens die er is om van gelovigen te verwachten dat men de Grondwet stelt boven God. Of men nu gelovig is, atheïstisch, agnostisch, secularistisch, het zou verstandig zijn om wetten, regels en procedures af en toe te relativeren en andere zaken te laten prevaleren.