Een wekelijks portie burgerschap 40 – Dieren maken de mens
Uit de burgerschapskalender:
Dierenmishandeling. Beelden van kistkalveren, kreupele paarden en verminkte schapen doemen op. Het is vaak dichterbij dan veel mensen denken. De goudvis die voor de zomervakantie even door het toilet wordt gespoeld. Een hond vastgeknoopt aan een boom. Ondervoede dieren. Denk dus even na bij de aanschaf van een huisdier. En bij een vermoeden van dierenmishandeling, bel de politie. 4 oktober Dierendag
Wij zijn een heel beschaafd volkje, wist u dat? Wij mensen bedoel ik. Er is toch een beetje het idee van de evolutie als een lineair perspectief waarin de mens steeds meer vooruitgang boekt en steeds beschaafder wordt. Dat heeft mede te maken met de huisdieren en andere gedomesticeerde dieren. Wie vindt een puppie niet schattig of een jonge kitten? Nu schijn je katmensen en hondenmensen te hebben (geen idee, ben fan van geen van beiden maar heb ze wel allebei gehad…). Het schijnt dat van alle diersoorten vooral mensen houden van huisdieren zo vertelt een artikel op Boston.com ons. Dat is een beetje onzin; alsof dieren het begrip ‘huisdieren’ snappen en opvatten zoals wij dat zouden doen. In dat artikel wordt de vraag opgeworpen, die wel zinvol is, waarom zouden we onze tijd, geld en energie besteden aan huisdieren terwijl we die veel beter aan andere zaken zouden kunnen besteden. Antropologe Pat Shipman heeft (een begin van) een antwoord gevonden in een recent artikel in het gezaghebbende tijdschrift Current Anthropology:
Chicago Journals – Current Anthropology
A suite of unique physical and behavioral characteristics distinguishes Homo sapiens from other mammals. Three diagnostic human behaviors played key roles in human evolution: tool making, symbolic behavior and language, and the domestication of plants and animals. I focus here on a previously unrecognized fourth behavior, which I call the animal connection, that characterized the human lineage over the past 2.6 million years. I propose that the animal connection is the underlying link among the other key human behaviors and that it substantially influenced the evolution of humans.
Dieren maken ons menselijk. Daarbij gaat het niet alleen om de hulpbronnen die dieren ons opleveren of om loyaliteit, of om zorgen voor of de kwetsbaarheid van een leven. Nee, het gaat om de eigenschap dat de mens in staat zou zijn het gedrag van andere dieren te observeren en te controleren. Het jagen zorgde voor de ontwikkeling van gereedschappen en de noodzaak informatie over het gedrag van dieren te bewaren onder meer via taal en kunst. De capaciteit van observatie en controle en de beschikbaarheid van gereedschappen en taal zouden mensen in staat stellen de complexe samenlevingen van vandaag te scheppen:
What explains the ascendance of Homo sapiens? Start by looking at our pets – The Boston Globe
Beginning with the adaptive advantage of focusing on and collecting information about what other animals are doing, from there to developing such a reliance on that kind of information that there became a serious need to document and transmit that information through the medium of language, and through the whole thing the premium on our ability to read the intentions, needs, wants, and concerns of other beings.
De bewijzen die zij hiervoor geeft zijn onder meer:
Working with animals for our mutual survival | WHYY News and Information | WHYY
Some of the best evidence, she says, shows up in cave engravings. That prehistoric art is disproportionately focused on animals with puzzlingly few images of shelters, waterways or plants. For Shipman, it’s proof that animals mattered so much that our ancestors developed language to transmit that knowledge to other members of the clan.
Other evidence of the advantage of the animal connection comes from our unique role as pet owners. On it’s face, it doesn’t make evolutionary sense to share food and care for another species.
When the wolf’s at the door you don’t invite him in. But Shipman says wolves, who became dogs along the way, were tamed enough to included us among their pack. They protect us, provide warmth and companionship.
Nu voor de volledigheid, wat Shipman presenteert is een hypothese en er is dan ook al de nodige controverse over. Er is nog niet veel aandacht onder evolutie antropologen (en andere antropologen) naar de relatie tussen mens en huisdier. Haar intentie is precies wat een goede wetenschapper zou moeten doen: met goed beargumenteerde hypotheses komen die nieuwe wegen van onderzoek en wetenschappelijk debat mogelijk maken.
In het licht van haar hypothese moeten we ons helemaal afvragen wat het mishandelen van dieren nu zegt over de evolutie van de mens.
