Een impressie van de #SluitTa demonstratie
Afgelopen vrijdag vond in Den Haag bij de Tweede Kamer een demonstratie plaats tegen de TerroristenAfdelingen (TA) van de gevangenissen in Vught en Rotterdam (De Schie). De demonstratie was gericht tegen het, volgens demonstranten, vernederende regime van de TA dat gevangenen moeten ondergaan en vond plaats uit solidariteit met bevriende activisten Abou Moussa, Abou Yazeed en Abu Sa’ied.
De kwestie TA
Het verzet van de demonstranten tegen de TA en het regime dat aldaar wordt opgelegd is niet uniek en ook niet specifiek voor deze groep islamitische activisten. De eerste terroristenafdeling werd in september 2006 in de P.I. Vught geopend. Het idee was om gedetineerden die verdacht waren van en/of veroordeeld waren wegens terrorisme geïsoleerd onder te brengen in één complex om te voorkomen dat zij andere gedetineerden tot radicalisering zouden aanzetten. Op de TA afdeling geldt het zwaarst mogelijke regime. Meteen was er kritiek op de TA uit kringen van rechtsgeleerden en anti-radicaliseringsdeskundigen over de wenselijkheid en effectiviteit van de TA, waarop de minister van Veiligheid en Justitie aan de Tweede Kamer toezegde de terroristenafdeling drie jaar na ingebruikname te laten evalueren.
In 2010 heeft de faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Universiteit Grongingen op verzoek van het WODC een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar de terroristenafdeling. Het onderzoek is uitgevoerd door Tinka Veldhuis, Msc., Prof. dr. Ernestine Gordijn, Prof. dr. Siegwart Lindenberg en Dr. René Veenstra. Het rapport en de brief van de minister daarover zijn HIER te downloaden. In een artikel uit NRC wordt melding gemaakt van ‘vernedering’ doordat iedere keer als een gevangene de afdeling verlaat, naar de rechtbank moet of een bezoeker aanraakt hij moet ‘bukken’, zijn ‘billen uit elkaar moet doen’ voor een visitatie. Onderzoekster Veldhuis stelt in dat artikel:
‘Wat mij opviel, is dat er geen goed onderzoek was gedaan naar de noodzakelijkheid van zo’n terroristengevangenis. Er is niets bekend over hoe radicalisering zich verspreidt in een gewone gevangenis, evenmin is bekend wat de gevolgen zijn van het gezamenlijk opsluiten van terroristen. Ik vind het een voorbeeld van slecht onderbouwd beleid.’ Daan Weggemans, van het Centrum voor Terrorisme en Contraterrorisme stelt:
‘Dit bevestigt terreurverdachten in hun idee dat het Westen tegen hen is en dat moslims onrechtvaardig worden behandeld. Ze zien zichzelf als politieke gevangenen.’ Hij wijst er ook op dat de TA gezien kan worden als een ‘hogeschool voor radicale ideeën. Een voormalige gevangene, Saddik Sbaa (vriend en voormalige medestander van de demonstranten van afgelopen vrijdag, inmiddels gesneuveld in Syrië) stelde: ‘De TA heeft van mij een soldaat gemaakt.’ In een uitzending van Eenvandaag uit 2007 oefenen de Raad van Strafrechtstoepassing en hoogleraar Straf- en Vreemdelingenrecht Van Kalmthout eveneens kritiek uit op de TA en het geldende regimes aldaar:
De demonstranten sluiten aan bij deze kritiek, maar gaan een stap verder. De demonstratie begon met de beroemde anashid (islamitisch a-capella lied) Ghurabaa (De Vreemdelingen) dat voor mensen tal van betekenissen heeft, maar in uiteenlopende islamitische activistische kringen vaak gezongen wordt in verwijzing naar gevangenschap. De volgende weergave is misschien wel één van de meest beroemde:
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=eR63Aqae4d8]
De demonstranten wijzen democratie af als iets dat niet alleen onislamitisch zou zijn, maar ook tegen de islam zou zijn en het aanhangen van democratie als ideologie zet mensen volgens hen buiten de islam. Het zou principieel tegen de islam zijn om te regeren met door mensen gemaakte wetten; alleen God maakt de wetten. De TA is voor hen het bewijs dat democratie niet werkt en vooral nadelig werkt voor moslims omdat deze zou leiden tot onderdrukking van moslims. Democratie belooft vrijheid en gelijkwaardigheid, maar dat zou niet opgaan voor moslims. De TA is volgens hen geen gevangenis voor terroristen, maar een gevangenis voor moslims die het geloof willen praktiseren zoals het bedoeld zou zijn; alleen moslims zitten in de TA. Eén van de sprekers (in verband met privacy en anonimiteit noem ik geen namen): stelde tijdens de demonstratie:
Terroristen met een blanco strafblad. Terroristen zonder een veroordeling. Hoe kan het zo zijn o ongelovigen dat jullie als enige land na 11 september ervoor hebben gekozen om moslims gezamenlijk op een afdeling vast te houden? Hoe kan het zo zijn dat moslims met een blanco strafblad jarenlang worden vastgehouden en vervolgens zonder veroordeling vrij komen? De TA afdeling is een mislukt project. De corrupte overheid heeft miljoenen euro’s gestoken in deze zogeheten Terroristen Afdeling. De reden waarvoor zij deze TA afdeling hebben opgestart is om radicalisatie en ronselpraktijken te voorkomen. Wij vragen ons dan af: Hoe sterk waren de aanwijzingen dat dit gebeurde in normale gevangenissen? Deze politieke gevangenen worden onderworpen aan aan een uitermate streng, oneerlijke en vernederende regime. Dit is een grote leugen. Tot de dag van vandaag zien we geen enkel effect.
Hoe kan het zo zijn dat een moslim gedetineerde, elke keer als hij de bezoek ontvangt, naar een zitting toe moet of alleen de afdeling verlaat zich moet omdraaien, voorover bukken en vervolgens zijn billen moet spreiden zodat er wildvreemde mannen de gedetineerden kunnen visiteren. Dit gebeurt enkel en alleen op de TA afdeling. Een vernederende daad die bewust wordt uigevoerd op moslims. Zo hebben we Abou Yazeed, onze dierbare broeder die al bijna 6 maanden op deze TA adeling onterecht wordt vastgehouden horen zeggen: En ik citeer:
‘Ook hebben er verschillende vervelende zaken plaats gevonden gedurende mij verblijf op de TA. Zo heeft een familielid kleding ingevoerd en in een van deze kledingstukken zat een oude simkaart. Deze is door het personeel die deze kleding controleert doorgelaten. En na de simkaart gevonden te hebben in m’n kledingstuk heb ik het op m’n kast in m’n cel gelegd denkende dat er niks mis mee is aangezien de controle het heeft doorgelaten. Na een celinspectie is deze echter in beslag genomen en kreeg ik 5 dagen strafcel waarbij ik onderworpen werd aan een visitatie. Op zulke momenten hoop ik dat de aarde onder mij zich opent en mij opslokt’
Moge Allah De meeste Verhevene de onderdrukkers op de meest vernederende manier bestraffen zowel in deze Dunya als in AKhira.
De meeste mannen (er waren alleen ‘broeders’ toegestaan als demonstranten) verrichtten het gebed voorafgaand aan de demonstratie hetgeen voor de aanwezige pers altijd aanleiding is om foto’s te maken; op de een of andere manier vindt men het een fotogeniek moment.
In de meeste verslagen op Twitter, websites en in kranten (op een artikel van Janny Groen in de Volkskrant na) is er nauwelijks serieuze aandacht voor de kwesties die de spreker hier aandraagt en als die er is dan is het vaak op spottende toon. Dat versterkt een centraal kader van de demonstranten: dat er een strijd aan de gang is tussen de ‘ongelovigen’ en moslims. Een kader waarmee zij negeren dat er wel degelijk ook en vergelijkbare kritiek is vanuit de hoek van niet-moslims op de effectiviteit en ethiek van de TA, maar waarvoor zij makkelijk aanknopingspunten vinden als zij naar de verslaggeving kijken.
Dat een deel van de media niet heel zorgvuldig omspringt met de boodschap van de demonstranten is niet van afgelopen vrijdag natuurlijk en het is dan ook niet verwonderlijk dat de spreker ook daarop inspeelt:
De media, de corrupte overheid en de hypocrieten in de politiek zorgen ervoor dat de Nederlandse maatschappij vol racisten de grootste racist, de grootste islamofoob Wilders als een kudde achterna holt. Op social media, op forums, op het internet, sites zoals GeenStijl of PowNed, ondervinden moslims dagelijks duizenden bedreigingen. Klik op een of ander onnozel artikel en de bedreigingen stapelen zich op. Zo hebben we deze honden horen zeggen: Mogen wij nu eindelijk moskeen tijdens het gebed in de fik steken? Of dat het tijd is dat er in Nederland een granaat in een moskee wordt gegooid. Of iemand de moslims in Nederland plat kan bombarderen. Ik kan nog uren doorgaan met deze bedreigingen, maar het heeft geen enkel nut. Zodra een moslim een uitgesproken mening heeft zonder een stafbaar feit te hebben gepleegd eindigt deze moslim op de TA. Hoe kan met dit ontkennen? Geert Wilders en zijn NSB partij willen de wetten zodanig aanpassen totdat de moslims geen rechten meer hebben. Dit doe mij denken aan de Jodenvervolging in de jaren 40. De Joden werden stelselmatig vernederd, onteerd en ze hadden geen recht van spreken. Nederland gaat de kant van Hitler op door concentratiekampen op te starten in Vught en Schie. Concentratie kampen die langerzamerhand worden gevuld met moslims.
De vergelijking die hier wordt gemaakt met de situatie van de Joden voorafgaand aan en tijdens de Tweede Wereldoorlog is krachtig, maar (zo vraag ik me af) maakt het protest mogelijkerwijze ook minder acceptabel omdat veel mensen een dergelijke vergelijking ongepast zouden kunnen vinden of overdreven. Dat overschaduwt dan het inhoudelijke punt dat de demonstranten probeerden te maken.
Tweede Kamer demo | Tijdens de demo werd ook het welbekende 'Ghurabaa' gezongen | #SluitTA | #FreeAseer pic.twitter.com/KHBqfNOful
— Free_Aseer (@Free_Aseer) 3 januari 2015
Alternatieve kennis
Waar demonstranten fel afgeven op de media en hun berichtgeving over hen (enkelen weigerden ook journalist Bart Schut te woord te staan toen hij het aan het einde even probeerde), hanteert men eigen kanalen om kennis over de kwestie te verspreiden. De twitteraccount FreeAseer is daar een voorbeeld van (met bijbehorende website Free Aseer) en daar zijn ook veel foto’s terug te vinden. Een ander twitteraccount is ProjectAseer, met de bijbehorende website Project A waar ook een getuigenis over de TA terug te vinden is, een oproep om brieven te schrijven en geld te doneren en updates over de situatie van gevangenen. Dit betekent overigens nog niet dat de beheerders van deze accounts en sites ook de organisatoren zijn van de demonstratie.
Vormen van activisme
Waar de demonstranten dus fel afgeven op de media, hanteren zij hun eigen social media kanalen om mensen te mobiliseren, in dit geval onder meer via de Twitter hashtag #SluitTa, waar een enkele journalist juist koos voor #terreurdemo. Vooraf had ik tussen de vijf en tien demonstranten verwacht. Uiteindelijk waren er 16-18 uit Den Haag en daarbuiten; dat is niet veel maar toch meer dus dan ik verwacht had. Het lage aantal heeft enkele oorzaken: diverse mannen zitten vast of zitten in Syrië, enkelen vreesden problemen bij de demonstratie en anderen hadden geen zin in aandacht van media en opsporingsdiensten. Een kleine groep zou ook nog onderweg geweest zijn, maar die hebben het uiteindelijk niet gehaald.
Identiteit
Volgende keer ga ik (ook al is het 'alleen-broeders'). Ze hebben een punt, maar worden belachelijk gemaakt. #sluitta pic.twitter.com/EQcYeq0Y6W
— nnmrht (@nnmrht) 2 januari 2015
De demonstranten beroepen zich op hun identiteit als moslim in hun voordrachten en in die voordrachten wordt verwezen naar een islam die niet slap en krachteloos zou zijn, maar juist krachtig, standvastig en trots, ondanks (of wellicht zelfs dankzij de louterende ervaringen van) de vernederingen in de TA):
Maar Alhamdoulilah ondanks dit onrecht jegens de Moslims blijven onze broeders op de TA standvastig. En ik kan het niet laten om de woorden van onze geliefde broeder Abu Imran [woordvoerder van Sharia4Belgium, MdK] te herhalen: Een leeuw blijft een leeuw al zit hij in een kooi. En een hond blijft een hond als is hij vrij!
Identiteit is echter altijd een tweezijdig, interactief proces en de toegewezen identiteit die voortkomt uit deze demonstratie is een andere dan die de demonstranten zelf wilden verspreiden. Eén van de sprekers verhaalde in een zeer emotioneel betoog van zijn eigen ervaringen in de TA en riep daarbij: ‘Nederland solliciteert voor aanslagen.’ Die uitspraak komt in bijna alle verslagen in de media terug en voedt de beeldvorming dat we hier te maken hebben met gevaarlijke jihadisten. De Haagse gemeenteraadfractie Groep de Mos (onder leiding van voormalig PVV-er Richard de Mos) heeft dan ook aangekondigd vragen te gaan stellen over deze ‘polderjihadi’s‘ en het feit dat de politie niet optrad na deze uitlating.
Overige verslagen
Ahmed Marcouch (PvdA) is selectief verontwaardigd over geweld – De Dagelijkse Standaard
“Jullie solliciteren naar aanslagen”: demo voor sluiting terreurafdeling gevangenis | Jalta
Mini-moslimdemonstratie dreigt voor lege Tweede Kamer met aanslagen | ThePostOnline
Vijftien ‘broeders’ demonstreren tegen ‘klein Guantánamo’ | Binnenland | de Volkskrant
PS
Interessant om te vernemen dat wanneer je als onderzoeker aanwezig bent, je ook door enkele journalisten wordt opgemerkt die je overigens vervolgens geen enkele vraag stellen:
Hee. Martijn de Koning is er ook! #terreurdemo pic.twitter.com/GQJEaBLXY7
— Frank Verhoef (@fverhoef) 2 januari 2015
Martijn de Koning gaat met ze mee. #terreurdemo pic.twitter.com/JMiOqmIGNY
— Frank Verhoef (@fverhoef) 2 januari 2015
Zie ook:
M. de Koning, I. Roex, C. Becker en P. Aarns, 2014, Eilanden in een zee van ongeloof – Het verzet van de activistische daʿwa in België, Nederland en Duitsland. Nijmegen / Amsterdam: Radboud Universiteit Nijmegen / Universiteit van Amsterdam, IMES Report Series.
Goed stuk, Martijn. Ik wist hier niets van. Dat zegt al veel (over het tekort aan publieke/media belangstelling voor wat hier gebeurt). Zijn er advocaten die zich voor deze mannen inzetten – iets als CCR in de VS? Zijn er pogingen om het beleid op Europees niveau aan te vechten, vanuit het standpunt van mensenrechten bijvoorbeeld?