Vluchtelingen & huwelijk: Dwang en minderjarigheid
Kindhuwelijken
In alle discussies over de vluchtelingen is er nu een specifiek punt bijgekomen: meisjes van 13, 14 of 15 die hun man achterna zouden reizen wanneer die hier een verblijfsvergunning heeft gekregen.
Kamer: geen gezinshereniging bij kindhuwelijken | NOS
Kamerlid Kuiken noemt het onacceptabel dat meisjes van 13 of 14 hun man, die al eerder naar Nederland kwam, achterna reizen. “Ik geloof in zo’n geval niet in vrijwilligheid. Ik denk dat dit gedwongen huwelijken zijn.”
De kwestie leidde tot de nodige ophef en onder andere Elma Drayer schreef een column erover:
Inderdaad, ook in Nederland komen kindhuwelijken voor – Elma Drayer – TROUW
Ook in dit land treden kinderen in het huwelijk – illegaal uiteraard, met de zegen van een geestelijke. Na de plechtigheid moeten ze aan alle echtelijke plichten voldoen.
Hoeveel kindbruidjes Nederland telt weet niemand. In april publiceerde instituut Forum de verkenning ‘Migrantengemeenschappen over huwelijksdwang’, gebaseerd op groepsgesprekken. Daarin staat dat binnen de Somalische gemeenschap islamitische huwelijken ‘op (zeer) jonge leeftijd’ ‘geen uitzondering’ zijn. Zodra een meisje geslachtsrijp is, wordt het tijd dat ze trouwt en kinderen baart. Binnen de Afghaanse gemeenschap zijn informele huwelijken evenmin ongebruikelijk – vanuit de idee dat je zo minder risico loopt om op de verkeerde verliefd te worden. Weetje: zulke verbintenissen moeten, op straffe van ‘sancties’, voor de niet-Afghaanse buitenwereld verborgen blijven.
Imamhuwelijk
Toch maar even Shirin Musa gebeld. Kindhuwelijken, zegt ze, komen voor in álle migrantengemeenschappen – of ze nu islamitisch, christelijk of hindoeïstisch zijn. Dat weet ze uit eigen ervaring, van slachtoffers, van hulpverleners, van de politie. Ze zag foto’s van 13-jarige Roma-meisjes die getrouwd en zwanger waren, ze kent 17-jarigen die tegen hun wil een imamhuwelijk ondergingen. Zal ze nog even doorgaan?Het ergste vindt ze dat de overheid er soms aan meewerkt. Voorbeeld uit de praktijk: meisje werd verliefd op jongen van school maar was toegezegd aan neef. De familie dreigde met geweld, ze moest onderduiken. Politie en hulpverleners wierpen zich op als bemiddelaars. Een religieus huwelijk met de medescholier leek hun dé oplossing.
Shirin Musa: “Kijk, ik snap dat ze dat een beter idee vinden dan een doorgesneden keel. Maar zo ondermijnen ze wél de rechtsstaat. Kindhuwelijken zijn een schending van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het doet pijn dat die universele rechten blijkbaar niet voor gekleurde meisjes gelden. Waarom mogen zij niet net als andere meisjes zoenen in het fietsenhok? Zonder te hoeven kiezen tussen afgeslacht worden of eindigen als slavin bij je schoonfamilie? Waarom neemt de samenleving ze niet in bescherming?”
Ook in de politiek is er de nodige ophef onder andere bij de PvdA en VVD:
Eenzijdige discussie
Opvallend is de eenzijdigheid van de aandacht hier. Inderdaad kun je in het geval van 12 en 13 jarige meisjes je afvragen in hoeverre zij vrij instemmen met het huwelijk (en wat dat eigenlijk is, vrije wil), maar bij 15, 16, en 17 jarige meisjes wordt dat toch al anders. Ook met zaken als leeftijdsverschil wordt geen rekening gehouden in de discussie. Daarbij is het de vraag of de meisjes nu echt geholpen worden wanneer hun overkomst naar Nederland wordt tegen gehouden: dit betekent immers dat zij toch kwetsbaar blijven in gevaarlijke omstandigheden in het gebied waar zij vandaan komen. Het is een ingewikkeld vraagstuk dat zich niet echt leent voor makkelijke oplossingen en discussies.
Kindhuwelijken en gedwongen huwelijken
De discussie wordt in Nederland gevoerd binnen het kader van gedwongen huwelijken:
Nederland wil (meer) gedwongen huwelijken voorkomen | Nieuwsuur
Uit recent onderzoek van het Verwey-Jonker Instituut blijkt dat gedwongen huwelijk tussen 2010 en 2012 volgens een schatting van professionals 674 tot 1914 keer is voorgekomen. Dit is vele malen hoger dan het aantal registraties. Een verdere toename ligt volgens de ondervraagde professionals, waaronder hulpverleners en huisartsen, op de loer.
Veel gemeenten in Nederland hebben te maken met problemen rond gedwongen huwelijken en achterlating in het buitenland, die vaak samen gaan met de dreiging van eerwraak. De slachtoffers zijn in veel gevallen minderjarig. Vooral voor gemeenten die hier niet vaak mee te maken hebben, kan het kenniscentrum in Den Haag uitkomst bieden.
Zie ook het verhaal van ‘Sarah’ en ‘Alya’ dat goed laat zien dat hun lastige positie niet alleen wordt bepaald door allerlei opvattingen en dergelijke over huwelijk, maar ook door juridische problemen alhier en het gebrek aan bescherming dat de Nederlandse ambassades bieden:
In 2013 kondigde Asscher al nieuwe maatregelen aan tegen ‘uithuwelijken’:
Die worden nu versneld uitgevoerd als gevolg van de discussie over kindhuwelijken:
Wet tegengaan huwelijksdwang treedt op 5 december 2015 in werking | Nieuwsbericht | Rijksoverheid.nl
De Wet tegengaan huwelijksdwang bepaalt dat in het buitenland gesloten huwelijken door personen die nog niet de leeftijd van achttien jaar hebben bereikt, niet langer in Nederland erkend zullen worden, tenzij beide echtgenoten intussen de leeftijd van achttien jaar bereikt hebben. Teneinde te bewerkstelligen dat zo snel mogelijk erkenning kan worden onthouden aan alle in het buitenland gesloten kinderhuwelijken, wordt bij de vaststelling van het tijdstip van inwerkingtreding van de Wet tegengaan huwelijksdwang afgeweken van de vaste verandermomenten (1 januari en 1 juli).
Er is nu bepaald dat de wet op 5 december intreedt hetgeen betekent dat in het buitenland gesloten huwelijken waarvan één of beide partners onder de 18 is niet meer worden erkend.