Derde Monitor Moslim Discriminatie: online beeldvorming over moslims en islam

Ineke van der Valk doet, als één van de weinige onderzoekers in Nederland, al jarenlang onderzoek naar vormen van islamofobie en discriminatie tegen moslims in Nederland. Gisteren is de derde monitor van haar uitgekomen via de IMES site van de Universiteit van Amsterdam.

Het Monitor Islamofobie Project is een meerjarig onderzoek dat wordt uitgevoerd door Dr. Ineke van der Valk, gastonderzoeker bij de afdeling politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Uit het rapport blijkt een toename in het aantal meldingen van agressie tegen moskeeën, een negatieve beeldvorming en toenemende haatuitingen op internet.

Het Monitor Islamofobie Project rapporteert periodiek gegevens over moslimdiscriminatie en islamofobie in Nederland. Het longitudinale karakter van het project maakt het mogelijk om de ontwikkelingen rond dit verschijnsel over een langere periode te volgen en er daardoor beter inzicht in te krijgen. Per keer wordt op een deelonderwerp dieper ingegaan. In deze periode was dat de beeldvorming over moslims/ islam op internet, in het bijzonder via Geenstijl en Powned.

Moslimdiscriminatie en agressie tegen moskeeën
In deel 1 van het rapport zijn beschikbare gegevens over moslimdiscriminatie bijeengebracht over de periode 2014-2016 (data van antidiscriminatie voorzieningen, gegevens uit onderzoek van derden, ontwikkelingen in politiek en beleid, tegenbeweging ed). Ook is een inventarisatie van daden van agressie tegen moskeeën gemaakt. Dit aantal incidenten in 2016 (72) is sinds incident gegevens door het monitorproject geïnventariseerd worden -vanaf 2005- niet eerder zo hoog geweest. Deze toename correspondeert met een verdubbeling van de meldingen en aangiften gedaan in 2015 ten opzichte van 2014 bij politie en meldpunten internetdiscriminatie en met de groei van 45% bij de antidiscriminatiebureaus. Deze gegevens lijken erop te wijzen dat moslimdiscriminatie toeneemt. Dat wordt ook bevestigd door de bevindingen van de analyse van internetuitingen in deel 2 van het rapport.

Beeldvorming op Geenstijl en Powned
In deel 2 wordt verslag gedaan van een verdiepend onderzoek naar de beeldvorming over moslims en islam op twee sites. Via kwantitatief en kwalitatief onderzoek zijn internetuitingen op GeenStijl en PowNed geanalyseerd sinds hun ontstaan in resp. 2003 en 2013 tot eind 2015. Gekozen is voor GeenStijl en PowNed omdat dit intussen gevestigde nieuwe media zijn met grote bezoekersaantallen waarop veel wordt gepost. In totaal gaat het in dit onderzoek om 18.000 artikelen en 260.000 comments over moslims/ islam. De toegepaste onderzoeksmethodiek maakt het mogelijk zulke grote databestanden te downloaden en te bestuderen. De kwantitatieve analyse is verricht in samenwerking met P. Törnberg (Chalmers University of Technology) die hiervoor ook het onderzoek instrumentarium ontwikkelde.

Wat valt het meest op in de uitkomsten van dit onderzoek? Een relatief klein aantal posters zet de toon. Op PowNed neemt het discours over moslims/islam een meer prominente plaats in dan op GeenStijl. De beeldvorming over moslims/islam is op beide sites vrijwel over de hele linie negatief. Dit onderwerp wordt veelal benaderd vanuit het perspectief van moslims als culturele of politieke bedreiging, of zij worden geframed als object van haat. Markeerpunten in het proces van racialisering van moslims dat plaats vindt op beide blogs hebben vaak betrekking op kleding en uiterlijk van zowel vrouwen als mannen. Zo worden moslims geïsoleerd van de rest van de samenleving en wordt hun herkenbaarheid vergroot.

Het verwijderen van uitingen en blokkeren van posters die over de schreef gaan is het belangrijkste instrument van het redactionele vermogen van beide sites. Hoewel moderatoren grote aantallen uitingen hebben verwijderd is beledigende, discriminerende en choquerende content nog steeds in overvloed aanwezig. Veel gebruikte begrippen stammen direct uit het discours van Geert Wilders die veel sympathie en lof oogst. Dat geldt niet voor andere parlementaire partijen en hun leiders, vooral de PvdA en D66, die voorwerp zijn van hoon en spot, maar ook niet voor buitenparlementaire traditioneel extreemrechtse groepen. Deze vinden bij de posters evenmin steun.

Het rapport
Het rapport Monitor Moslim Discriminatie, derde rapportage. met special: online beeldvorming over moslims en islam kan worden gedownload via de link beneden of op de site van IMES, Universiteit van Amsterdam. Voor eerdere uitgaven van het Monitor Islamofobie project zie van dezelfde auteur: Islamofobie en discriminatie, Amsterdam: AUP 2012; en Incidenten bij moskeeën: risico en bescherming, 2016.

Bijeenkomst
Vanavond is er in Amsterdam een bijeenkomst (los van de monitor) over islamofobie, georganiseerd door Critical Perspective.
Binnenkort zal een bijeenkomst worden gehouden over het thema islamofobie waar onder andere ook Ineke van der Valk aanwezig zal zijn. Wilt u hierover op de hoogte worden gehouden, stuur dan een berichtje.
[contact-form-7 404 "Not Found"]