Het gebiedsverbod voor imam Fawaz Jneid – Bestrijding van radicalisering en de grondwet?

Op 1 maart jongstleden werd de Tijdelijke wet bestuurlijke maatregelen van kracht. Op grond van deze wet kunnen vrijheidsbeperkende maatregelen worden opgelegd aan personen die een gevaar vormen voor de nationale veiligheid of voornemens zijn zich aan te sluiten bij terroristische strijdgroepen. Eén van de maatregelen die nu is opgelegd is een gebiedsverbod aan imam Fawaz Jneid.

De imam is vooral bekend als voormalige imam van de Haagse As Soennah moskee en werd rond 2004 berucht omdat hij in preek aan God vroeg om Hirsi Ali en Theo van Gogh te straffen voor hun werk tegen de islam. Na diverse conflicten werd hij in 2012 ontslagen bij de As Soennah moskee en sindsdien is hij op zoek naar een nieuwe plek voor een moskee voor zijn stichting Qanitoen. Na enkele mislukte pogingen om een vaste locatie te vinden, is hij inmiddels neergestreken in een pand dat echter geen bestemming heeft als religieuze ruimte. Het zou een boekhandel zijn waar ook wordt gebeden (op zich niet zo’n uitzonderlijk fenomeen overigens). Jneid kreeg afgelopen week door minister Blok van Veiligheid en Justitie een gebiedsverbod opgelegd voor de Haagse wijken Transvaal en de Schilderswijk, op verzoek van burgemeester Krikke van Den Haag. Daardoor kan hij niet meer prediken in en rond dat betreffende pand.

Vrij en veilig

Volgens burgemeester Krikke van Den Haag:

Mede op mijn verzoek heeft de minister van Veiligheid en Justitie samen met de NCTV dit gebiedsverbod opgelegd. Er is de afgelopen weken door de gemeente Den Haag nauw samengewerkt met politie, OM en NCTV. Ik heb daarbij steeds benadrukt er alles aan te doen om de ontoelaatbare activiteiten van de stichting Qanitoen en Fawaz Jneid te stoppen. Samen met vele Hagenaars – jong en oud, man en vrouw, gelovig en niet-gelovig, moslim en niet-moslim – werk ik iedere dag hard om het leven in de stad voor iedereen zo vrij en veilig mogelijk te maken. Een hernieuwd podium voor Fawaz Jneid en zijn extremistische opvattingen staat haaks op dat doel. Daarom zetten we als gemeente samen met politie, OM en NCTV alles op alles om te voorkomen dat hij voet aan de grond krijgt in onze stad. Deze maatregel van de minister van VenJ past in die lijn.

De burgemeester benadrukt dat het gebiedsverbod gericht is tegen een kleine groep:

Moslims zijn een grote hoeveelheid vredelievende en actieve burgers. Deze imam verspreidt extremistische en intolerante boodschappen en dat is zeker niet iets wat alle moslims betreft. Dit gaat over een heel kleine groep. En daarom wil ik deze imam ook geen podium geven om aanhang te verwerven. Den Haag is gelukkig een vrije en veilige stad. En daar werken we met alle mensen in de stad hard aan. Wat deze imam nu verkondigt en in het verleden verkondigd heeft, dat staat daar absoluut haaks op en daar wil ik hem geen podium voor geven.

Burgerrechten
In een reactie hierop heeft imam Fawaz Jneid mensen opgeroepen om schriftelijk te protesteren en, afgelopen vrijdag, naar stichting Qanitoen te komen om zijn lezing te beluisteren (de preek zou door iemand anders gegeven worden).

Imam Fawaz Jneid krijgt de nodige steun, maar er is ook kritiek dat hij een ‘oproerkraaier’ zou zijn die voor veel onrust in de Haagse wijken Transvaal en Schilderswijk zou zorgen. Niettemin zijn er ook onder die criticasters bezorgde stemmen over wat een dergelijke maatregel betekent voor de vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting van moslims.

Diverse moslimorganisaties hebben verklaring uitgebracht waarin ze protesteren tegen wat zij zien als een aanval op de burgerrechten van moslims. Bij de ondertekenaars staan diverse organisaties en individuen die zich toeschrijven aan de Salafi methode van lezing en praktisering van de islam, maar ook anderen. En diverse zogeheten salafisten (belangrijke centra als As Soennah en Al Fourqaan) ontbreken ook:

verklaring v diverse islamitische organisaties en individuen nav gebiedsverbod imam Fawaz Jneid: 'stop inperking burgerrechten moslims' pic.twitter.com/61tg6Rpp08

— Martijn de Koning (@Martijn5155) August 20, 2017

Grondwet & Bestrijding van ‘radicalisering’
De opgelegde maatregel is niet zonder problemen. Amnesty stelde eerder dit jaar al vast dat veel Europese (inclusief Nederlandse) maatregelen om terrorisme te bestrijden op gespannen voet staan met of zelfs regelrecht ingaan tegen de mensenrechten. In de recente verkiezingscampagne hadden diverse partijen maatregelen opgenomen (onder andere) voor terrorismebestrijding die eveneens op gespannen voet met de Grondwet staan.

De Tijdelijke Wet Bestuursmaatregelen en dit opgelegde gebiedsverbod aan imam Fawaz Jneid hebben ook problemen in zich. Immers, hier wordt een maatregel getroffen tegen een Nederlandse burger zonder tussenkomst van de rechter. Kun je, zoals een jurist mij wist te melden, een vrijheidsbeperkende maatregel opleggen zonder dat een rechter uitingen van de persoon vooraf toetst? En staat dat op gespannen voet met de vrijheid van geloof en vrijheid van meningsuiting? Opvallend in de uitspraken die onder andere de gemeente doet in relatie tot Fawaz Jneid is dat er alleen verwezen wordt naar uitspraken uit het verleden toen hij nog bij As Soennah zat. Er wordt geen enkel voorbeeld gegeven van een recente uitspraak die extremistisch en intolerant (de woorden van de burgemeester) zou zijn. In de uitzending van Dit is de dag werd er ingegaan op deze problemen door Hoogleraar Algemene Rechtswetenschap Jan Brouwer van de Rijksuniversiteit Groningen en Terrorismedeskundige Jelle van Buuren van Universiteit Leiden. ‘Fawaz zal gelijk krijgen als hij in beroep gaat’, voorspelt Professor Jan Brouwer. ‘Dit is gewoon censuur en in strijd met de grondwet.’ Volgens Jelle van Buuren is het echter wel van belang dat de overheid een grens stelt in de strijd tegen radicalisering. ‘De overheid kan ook niet op haar handen zitten.’

Opvallend is dat er hier een tegenstelling wordt gemaakt tussen enerzijds veiligheid en anderzijds grondwettelijke rechten. Het aantasten van grondrechten, als daar sprake van is, leidt immers ook tot een aantasting van de veiligheid van burgers.

Imam Fawaz Jneid gaat in beroep tegen het gebiedsverbod en dat wordt, schat ik in als niet-jurist zijnde, een belangrijke testcase voor de Tijdelijke wet waar dit gebiedsverbod op is gebaseerd.