Een wekelijks portie burgerschap 29 – Loop naar de Waal
Uit de burgerschapskalender:
“Wij lopen de Vierdaagse mee vol levenslust en moed. Als goede lopers blijven wij, altijd op goede voet. Want wij zijn één voor allen en allen zijn wij één. Zo willen wij door Neêrland en door het leven heen.” Uit het officiële Vierdaagselied dat in 1932 gecomponeerd werd door de Nijmeegse musicus H.A. van Mechelen. De tekst is van J.P.J.H. Clinge Doorenbos.
20-23 juli Vierdaagse in Nijmegen
www.4daagse.nl
Yep, ook ik heb meegedaan aan de Nijmeegse vierdaagse. Eenmaal, jaren geleden. Ook uitgelopen? Ja, ook uitgelopen. Doe je nog vaker mee? Denk het niet, misschien als ik 100 ben en me kan laten voortduwen. Het heeft wel iets die vierdaagse. En dan bedoel ik voor de verandering niet eens de saamhorigheid, de gemoedelijkheid, de prestatie, de aanmoedigingen van het publiek en het multiculturele karakter. Nee, ik bedoel simpelweg het lopen op zich. Zo’n 4 miljoen jaar geleden was het lichaam van de mens zodanig veranderd dat we rechtop konden lopen zonder ons evenwicht te verliezen. Lopen is daarmee zo basaal voor de mens dat we de complexiteit en de gevolgen ervan vaak voor lief nemen. Lopen is ook voor een antropoloog heel basaal en ook antropologen lijken dat nog wel eens te vergeten. Michel de Certeau heeft daar de aandacht op gevestigd in zijn boek The Practice of Everyday Life:Notes on
The story begins with looking down on the city of New York from the top of the World Trade Centre, and enjoying the pleasures of seeing the city laid out below. The pleasures are voyeuristic ones, of course, and this leads de Certeau to speculate that any such holistic perspective trying to look down on life and to map it neatly as a whole is equally voyeuristic. Obviously, this includes using some abstract general theory in social science to understand every day life. You need to get down onto the street itself, to get a perspective of the city as most people see it
The pedestrians on the streets down below read the city as a text, but, crucially they also write it. They do not have a single map or picture of the city but a series of ‘migrational metaphors’ for it, which change as they actually walk. As with the city, so with the State, which likewise is not seen in some simple holistic terms but as a conglomeration of properties.
De Certeau begint in zijn hoofdstuk over ‘Spatial Practices’ met een beschrijving van Manhattan vanaf de 110e verdieping van het World Trade Center. Hij beschrijft daarin de vlucht van Icarus als een terugkeer op de grond alwaar:
Escaping the imaginary totalizations produced by the eye, the everyday has a certain strangeness that does not surface, or whose surface is only its upper limit, outlining itself against the visible”, Michel de Certeau, ‘The Practice of Everyday Life’, 1984, p.93
Om het alledaagse navigeren van mensen in de samenleving te kunnen begrijpen dient een antropoloog ook af te dalen naar dat alledaagse. In mijn geval betekent dit van de 17e verdieping van het Erasmusgebouw afdalen naar de begane grond. De alledaagse leefwereld van de stad is een andere dan die van planologen, bestuurders en politici die steden en wijken indelen in termen van nieuwbouwwijken, kansenwijken, achterstandsgebieden, veiligheidsconcentratiegbieden en noem maar op. Op het moment dat je door de stad heen loopt of zeg op het moment dat je een route volgt van de Nijmeegse Vierdaagse, dan weef in het voorbijgaan je de ruimtes waardoor je loopt aan elkaar op een subjectieve manier; je geeft betekenis aan je omgeving zodanig dat verschillende gebieden bij elkaar gaan horen. Zo is de tweede dag van de Vierdaagse de route van Wijchen en de dijken (mijn betekenis: gruwelijk langdradig) en de derde dag de dag van Groesbeek en de Zevenheuvelenweg: vaak aangeduid als de zwaarste route. Mijn mijn betekenis is een andere: een herkenning van het verleden toen ik nog wielrende. Tegelijkertijd ook een bevestiging van het idee dat ook de snelheid waarmee je je voortbeweegt gevolgen heeft voor de betekenis die je eraan geeft; met fietsen let je op andere zaken dan met lopen. Deze betekenis gaan voor de wandelaars boven de officiële aanduidingen. Wandelen is zo een manier om je eigen verhaal te scheppen op basis van je fysieke omgeving, snelheid, geheugen en fantasie. En een uitstekende manier om te ontsnappen aan het keurslijf van alledag waarin de staat ons een bepaalde sociale orde oplegt. En een uitstekende gelegenheid voor antropologen iets van deze alledaagse ontsnappingen op te pikken.
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=MPjhagMXwS8]