De Blauwe Moskee – Bidden, Blanke dominantie en bedreiging

Wat doe je als islamitische organisatie wanneer je transparantie, je samenwerking met de overheid en je publieke aanwezigheid niet begrepen worden als een vorm van integratie, maar als infiltratie? Zo lezen we in een column in FD van Elif Isitman:

we worden – vooral in de hoofdstad – in toenemende mate geplaagd door ongevraagde infiltratie van de islam in het dagelijks leven. In verschillende steden, maar vooral dus in Amsterdam, eisen moskeeën steeds vaker het recht op gebruik te maken van versterkte gebedsoproepen. Een mystiek geluid? Zo luistert een toerist in het Midden-Oosten er misschien naar. Hier is het vooral indringend en dominant, en zo is het ook bedoeld. ‘Het is door de hele wijk en omstreken te horen’, klaagde een buurtbewoner in Amsterdam-Zuidoost tegen stadszender AT5.

Hier wordt dus het gebruik van een grondwettelijk recht niet begrepen als vorm van integratie of participatie in een seculiere democratische rechtsstaat, maar als vorm van ‘ongevraagde infiltratie’. De schrijfster distantieert zich in haar column overigens van radicaal-rechts als de PVV. Dat laat echter onverlet dat ook radicaal-rechts zich bemoeit met de opstelling van de Blauwe Moskee; één van de moskeeën in Nederland die de openbare versterkte oproep tot gebed doet.

Iedereen mag geloven wat hij wil, maar…

Afgelopen week organiseerde deze moskee een Eid-gebed waarbij mensen met een vitaal beroep werden uitgenodigd. Op de foto in het Parool zien we een (vind ik dan) indrukwekkend stilleven: mannen op een afgebakende plek in de gebedsruimte op hun eigen kleedje in concentratie op het zoeken naar en in de aanbidding van God. Onder deze mannen ook een politieagent en brandweer. In uniform. En dat laatste was voor radicaal-rechts in Amsterdam een probleem:

This slideshow requires JavaScript.

De FvD voerde ook al campagne tegen de openbare oproep tot gebed. En keerde zich recent expliciet tegen de aanwezigheid van een grote groep moslims in het publieke domein naar aanleiding van een geste van Ikea in Duitsland om haar parkeerplaats open te stellen voor moslims die het Eid gebed wilden verrichten binnen de grenzen van de corona maatregelen:

Onafhankelijkheid en onpartijdigheid

Waar bij die post relatief weinig steun te vinden is in de comments, is dat wel het geval bij een post van FvD Amsterdam over de agenten en brandweer in de moskee. Sommige comments zijn ronduit islamofoob te noemen en anderen beroepen zich op de scheiding kerk – staat: het is natuurlijk interessant te zien dat die in het geval van islam vaak samen komen:

This slideshow requires JavaScript.

De FvD vond dat een agent of brandweer in gebed in uniform een aantasting is van de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de politie. De FvD staat daar zeker niet alleen in. Het is mij overigens niet helder wat het dan precies is dat aangetast wordt als een agent of brandweer in uniform bidt. Wat is er met dat uniform en het gebed dat een combinatie ervan zou leiden tot bedreiging van die onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de politie? Of vinden we iemand die een gebed verricht sowieso niet onafhankelijk en onpartijdig? Of vinden we een agent of brandweer per definitie partijdig en afhankelijk (maar partijdig waarvoor en afhankelijk waarvan dan?) als deze een geloof aanhangt? Of alleen als het zichtbaar is dat de persoon ook voor de overheid werkt? En als dat niet zichtbaar was geweest dan was de persoon wel onafhankelijk en onpartijdig? En maakt het dan ook nog uit welk gebed en welk geloof dat is? En gaat het om de zichtbare aanwezigheid van het uniform tijdens het gebed en was het dan minder erg geweest als er geen foto van was gemaakt? Maar is het dan de media die het mede aantasten omdat zij het bekend maken?

Zichtbare en hoorbare bedreigingen

In het huidige islamofobe klimaat komen er natuurlijk niet alleen raadsvragen over de zichtbaarheid en hoorbaarheid van de Blauwe Moskee. De moskee krijgt ook een stortvloed aan bedreigingen en andere vijandelijkheden. Onder meer deze:

Er zijn er nog meer en dat heeft terecht geleid tot aangifte door de Blauwe Moskee. In een persbericht roept de moskee het Amsterdamse stadsbestuur op paal en perk te stellen aan de haat en bedreigingen. De vraag is echter of dat wel kan met een stadsbestuur waar ook racistische partijen in zitten die mede de hetze voeren. De Blauwe Moskee stelt dan ook een ‘aantal politieke partijen’ mede aansprakelijk voor mogelijke gevolgen:

Ter afsluiting van de maand Ramadan heeft De Blauwe Moskee verschillende mensen met een vitaal beroep de kans gegeven om het Eid gebed bij te wonen, conform de regels vanuit het RIVM. Dit is gedaan om deze beroepsgroepen uit de vitale sector een hart onder de riem te steken, als blijk van waardering voor de inzet in deze roerige tijd.
De Blauwe Moskee heeft vervolgens na dit gebed talloze haatberichten en dreigementen over zich heen gekregen. Voor de Blauwe Moskee is de maat vol. Wij hebben daarom de keuze gemaakt om tegen deze mensen aangifte te doen.
Wij roepen de politiek in Amsterdam op om dit fenomeen aan te pakken en heldere grenzen te stellen. Wij gaan graag met iedereen in debat en respecteren ieders mening. Wij verzoeken eenieder met klem op te houden met elke vorm van bedreiging / intimidatie.
De Blauwe Moskee heeft net een storm aan haat achter de rug naar aanleiding van de versterkte gebedsoproep. Deze haat wordt ook gevoed door een aantal politieke partijen. Het bestuur van De Blauwe Moskee stellen deze politiek partijen ook medeverantwoordelijk mocht er wat gebeuren met De Blauwe Moskee.
Wij hopen hier op deze manier een einde te maken aan alle haatcampagnes richting, tegenover en naar De Blauwe Moskee. Mocht hier toch geen einde aan komen, dan zijn wij genoodzaakt om aangifte te blijven doen.

Natuurlijk is er best kritiek mogelijk op de Blauwe Moskee. Er is wel degelijk behoorlijk wat steun voor de koers van de moskee, maar ook vanuit islamitische kringen klinkt kritiek: de Blauwe Moskee stelt zich veel te volgzaam op naar de overheid, het is niet ok om mensen te selecteren voor een gebed want een moskee is voor iedereen, het is niet ok om een agent in uniform in een moskee hebben (want scheiding kerk-staat of de overheid moet buiten de gebedsruimte blijven). En ook: de moskee roept met haar openlijke werk het verzet op zich af. Mensen hebben al een probleem met ons en ons geloof en nu gaat de moskee dit ook nog eens opzichtig uitdragen? Dan vraag je erom. Niettemin, de bedreigingen zijn ernstig en niet uniek: ze maken deel uit van een decennialang patroon waarin islamitische instituties enerzijds de kans krijgen zich te vestigen en hun geloof uit te dragen (maar nooit zonder aanvullende eisen) en anderzijds waarbij zij voortdurend te maken krijgen met beleidsmatige tegenwerking, racistische politieke retoriek en haat en geweld.

Normaliseren van islam en islamofobie

Waar de Blauwe Moskee zich ten doel stelt om de islam te ‘normaliseren’, wordt dit (en de wijze waarop) in een islamofoob klimaat juist ervaren als opzichtig en opdringerig door sommigen. Bij de één vertaalt dit zich in bedreigingen, bij de ander in een islamofobe politieke retoriek (binnen het kader van Europa moet ‘dominant blank en cultureel blijven zoals het is’) en bij weer anderen in een houding die een strikte scheiding tussen overheid en religie nastreeft en een zeer terughoudende opstelling van islam in de publieke ruimte. Ga je daar als moskee in mee en word je dus minder transparant (wat je ook op kritiek komt te staan en nooit voldoende zal zijn voor degenen die geen islam in de publieke ruimte willen) of ga je je er expliciet tegen verzetten (en hoe ga je dat dan doen) of ga je het compleet negeren? En hoe gaan degenen die kritiek hebben op de Blauwe Moskee om met de bedreigingen richting de Blauwe Moskee? Men veroordeelt, en terecht, bedreigingen uit de hoek van moslims tegen andersdenkenden, maar gaat men dat nu ook doen met de bedreigingen tegen de Blauwe Moskee?