Brabants Dagblad – Opinie – Het feest dat mensen spiegel voorhoudt

Brabants Dagblad – Opinie – Het feest dat mensen spiegel voorhoudt
Het feest dat mensen spiegel voorhoudt

Donderdag 3 februari 2005 – Het station is weer versierd en overal in de stad wapperen de rood-wit-gele-vlaggen. Dit weekend zijn we weer onbereikbaar voor de rest van Nederland vanwege carnaval. Ieder jaar opnieuw vragen nuchtere buitenstaanders zich af wat die zuiderlingen toch bezielt om vier dagen te feesten om niets.

Wat is eigenlijk het nut van carnaval?

Het feest ontkent de tirannie van nutsdenken en een prestatie-maatschappij. Carnaval ontkent het belang van consumentisme en heeft geen boodschap aan materieel gewin. Carnaval is de erkenning dat er zoiets is als een sociaal goed, een gemeenschap, waarin alle maatschappelijke status en aanzien wordt teruggebracht tot een gelijk niveau. Dit komt op een aantal manieren tot uiting in de kleding, in de keuze van een prins, en in de carnavalsoptocht. De carnavalskleding is feestelijk, maar zegt niets over je maatschappelijke status. De carnavalsprins is geen politicus, zijn enige taak is om voor te gaan in de feestvreugde. De carnavalsoptocht is niet een echte wedstrijd om veel geld, maar een uiting van creativiteit en gezamenlijke inzet waar de prijs vaak niet eens de kosten dekt.
Tijdens carnaval worden gemeenschapsbanden tussen mensen bevestigd die nergens op gebaseerd zijn, niet op afkomst, niet op huidskleur, niet op nationaliteit. Zelfs je geboorteplaats is niet meer herkenbaar omdat het omgedoopt wordt in Oeteldonk, het Kielegat of het Faantelaand. Ook de uitbundige begroetingen (drie maal Alaaaaf) tussen feestvierders zijn allemaal spel. Maar het spel moet gespeeld worden met iedereen. Je kunt niet kiezen wie je wel en niet groet. Of met wie je wel en niet een polonaise danst. Er is niet zoiets als �een beetje� carnaval vieren.
De Anglicaanse kerkleider, en filosoof, Rowan Williams heeft over carnaval opgemerkt dat de bizarre conclusie over dit nutteloze feest is dat al die nutteloze activiteiten niet vrijblijvend zijn. Als je mee doet, dan moet je helemaal mee doen, met hart en ziel. Hierin vermoedt hij de schaduw van wat eens de religieuze grondslag was voor het feest: de vriendschappelijke sociale banden die bevestigd werden als de radicale gelijkheid van mensen in de ogen van God.
Gezien de, vaak verhitte, maatschappelijke discussies en het groeiende gevoel van vervreemding in onze samenleving, zou heel Nederland eigenlijk eens moeten leren hoe je carnaval viert. Want carnaval houdt mensen een spiegel voor. De maatschappelijke problemen kunnen niet opgelost worden als er geen ruimte is voor sociale rituelen, zoals carnaval, waarin alle drukdoenerij gerelativeerd wordt. Dat de Tweede Kamer geen reces heeft tijdens carnaval is veelzeggend. Hulde dus voor de zuidelijke kamerleden die hebben aangekondigd twee dagen �onder te duiken�. Zij zijn niet bang om zich weer eens mens onder de mensen te voelen. Dat zouden meer mensen moeten doen.
Mr. drs. Richard Steenvoorde werkt voor het Katholiek Netwerk (VKMO)
Oeteldonk