Al Nisa – Islamitische vrouwen manifest (IV/M)!
Op 21 november j.l. presenteerde stichting Al Nisa i.s.m. Onderzoeksschool ASCA van de Universiteit van Amsterdam en de faculteit Godgeleerdheid & Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen het:
ISLAMITISCHE VROUWEN MANIFEST (IV/M)!
Dinsdag 21 november 2006 gaat de geschiedenis in als de dag van de presentatie van het Islamitisch Vrouwen Manifest (IV/M). Het manifest roept moslimvrouwen in Nederland op hun stem te laten klinken, en om samen met moslimmannen het principe van gelijkwaardigheid van vrouwen en mannen in woord én daad uit te dragen.
De presentatie van het manifest vond plaats in De Balie in Amsterdam en werd georganiseerd door de Onderzoeksschool ASCA van de Universiteit van Amsterdam, de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen en Stichting Al Nisa, met als speciale gast Asma Barlas, hoogleraar politicologie aan het Ithaca College te New York.
Het manifest krijgt binnenkort een eigen website, maar tot die tijd valt het te lezen op de website van Al Nisa. Op de Al Nisa-website wordt ook zo spoedig mogelijk plaats ingeruimd voor berichtgeving over het manifest in de diverse media en voor uw reacties.
Hieronder ook de tekst:
Wereldwijd kampen vrouwen met ongelijk(waardig)heid op grond van hun sekse. Het Islamitisch Vrouwen Manifest (IV/M) concentreert zich op de situatie van moslimvrouwen in Nederland. Ongelijk(waardig)heid en onrechtvaardigheid op grond van sekse komen voort uit patriarchale structuren en kennen vele verschijningsvormen, waaronder ondergeschiktheid van vrouwen, gebrekkig of geen zelfbeschikkingsrecht, geweld en/of onderdrukking. Voor vrouwen betekent leven in een mannenheerschappij of een gemeenschap waarin het mannelijke de norm is dat zij een ondergeschikte positie hebben ten opzichte van mannen, uitsluitend op grond van hun vrouw-zijn. Dit wordt in stand gehouden door zowel mannen als vrouwen.
Gelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen is een erkend principe in de islam. Toch manifesteren patriarchale ideeën zich op verschillende manieren onder moslims, ook in de huidige Nederlandse moslimgemeenschappen. De opstellers van het Islamitisch Vrouwen Manifest (IV/M) willen samen met andere moslimvrouwen en -mannen in Nederland een beweging op gang brengen om de bewustwording te stimuleren van vrouwdiscriminerende en vrouwonvriendelijke denkwijzen en praktijken zoals deze zich voordoen in de huidige Nederlandse moslimgemeenschappen, en om deze ideeën en praktijken te veranderen.
Uitgangspunten
- Het Islamitisch Vrouwen Manifest (IV/M) is gebaseerd op de overtuiging dat de islam oproept tot rechtvaardigheid tussen, en gelijk(waardig)heid van, vrouwen en mannen en dat de Koran patriarchale denkwijzen en praktijken niet rechtvaardigt.
- De islam ondersteunt het streven – op basis van de Koran en de Soenna – om de positie van moslimvrouwen te verbeteren en onderdrukte vrouwen te bevrijden. Zelfbeschikkingsrecht, vrijheid op grond van gelijkwaardigheid, lichamelijke veiligheid en integriteit, onderwijs en economische zelfstandigheid, zijn grondrechten van moslimvrouwen die legitiem zijn op grond van de Koran en de Soenna.
- Om de historisch eenzijdige benadering van islamitische bronnen vanuit mannelijk perspectief op te heffen, is het noodzakelijk dat vrouwen zich – naast mannen – intensief gaan bezighouden met de bestudering van deze bronnen en interpretatiemethoden. Ook op andere terreinen van de islamitische theologie dienen vrouwen vertegenwoordigd te zijn, om de scheefgegroeide gezagsverhouding tussen moslimmannen en -vrouwen te herstellen.
- Om rechtvaardigheid en gelijk(waardig)heid tussen moslimvrouwen en -mannen te bereiken, is idjtihaad (het komen tot juridische oordelen op basis van de rede, c.q. zelfstandig logisch redeneren) door eigentijdse moslimgeleerden en -onderzoekers (v/m) dringend noodzakelijk. Daarbij moeten in de context van onze huidige samenlevingen ook diverse referentiekaders en onderzoeksmethoden in aanmerking worden genomen.
- Om rechtvaardigheid en gelijkwaardigheid tussen moslimvrouwen en -mannen te bevorderen, dienen culturele tradities en religieuze (islamitische) uitgangspunten helder van elkaar te worden onderscheiden.
- De positie van moslimvrouwen in Nederland staat niet los van de positie van moslimvrouwen in andere delen van de wereld, of van de positie van moslimmannen, of van die van andere vrouwen en mannen in onze samenleving. Dit vraagt om een wederzijdse actieve, open en participerende houding waarbinnen dialoog, samenwerking, ondersteuning en solidariteit mogelijk zijn. Wederzijdse erkenning van pluriformiteit en eigenheid vormen fundamentele voorwaarden. Insluiten versterkt, buitensluiten verzwakt.
Daarom streven wij naar:
- Versterking van de positie van moslimvrouwen in Nederland, door het opheffen van ongelijk(waardig)heid, onrechtvaardigheid en onderdrukking op basis van sekse of op basis van persoonlijke invulling van het geloof. Daarbij stellen wij het aanpakken van patriarchale structuren binnen de Nederlandse moslimgemeenschappen en daarbuiten centraal. De egalitaire (gelijkheid nastrevende) en rechtvaardige boodschap van de islam vormt hiervoor de basis.
- Bewustwording door vrouwen en mannen van de verschillende manieren en niveaus waarop vrouwdiscriminerende en vrouwonvriendelijke ideeën en praktijken binnen de Nederlandse moslimgemeenschappen tot uiting komen en van de mate waarin dit gebeurt.
- Het opstellen en nastreven van een eigen agenda door moslimvrouwen die uitgaat van zelfgeformuleerde behoeften, wensen, kracht en kwaliteit.
- Het stimuleren van een open discussie in de Nederlandse moslimgemeenschappen over gelijk(waardig)heid en rechtvaardigheid tussen vrouwen en mannen.
- Het actief betrekken van- en samenwerken met mannen uit de moslimgemeenschappen bij het realiseren van de uitgangspunten, doelen en intenties van het IV/M.
- Het vergroten van de zichtbaarheid van de inzet en kwaliteit van moslimvrouwen in Nederland en in de Nederlandse moslimgemeenschappen.
- Het stimuleren van onderwijs voor vrouwen op diverse niveaus met betrekking tot het zelfstandig lezen van de islamitische bronnen en andere onderdelen van de islamitisch-theologische wetenschap. Dit houdt ook in het zoeken naar mogelijkheden om dergelijk onderwijs voor vrouwen te faciliteren.
- Het stimuleren van onderwijs voor moslimvrouwen op andere maatschappelijk en wetenschappelijk relevante gebieden.
- Toename van de invloed van moslimvrouwen en het vrouwelijk perspectief op bestaande islamitische onderwijsinstituten of islamitische afdelingen van andere onderwijsinstituten.
- Toename van de invloed en het gezag van moslimvrouwen in de besluitvormingsorganen van islamitische instituten in Nederland (o.a. moskeeorganisaties, onderwijsinstellingen, fondsen, hulp- en dienstverlenende organisaties en belangenorganisaties).
- Toename van de invloed en het gezag van moslimvrouwen in besluitvormingsorganen van algemene instituten en organisaties in Nederland (en daarbuiten).
- Het vormen van (moslim)vrouwennetwerken om informatie uit te wisselen, krachten te bundelen en solidariteit te bevorderen.
- Het leggen en onderhouden van contacten op internationaal niveau met (moslim)vrouwenbewegingen en organisaties die vergelijkbare doelen nastreven, met het oog op samenwerking en wederzijdse solidariteit.
- Het signaleren en aanpassen van wetten, regels en systemen op verschillende plaatsen van de Nederlandse samenleving die op een of andere wijze de zelfbeschikking en gelijk(waardig)heid van moslimvrouwen belemmeren.
- Het zoeken naar, en toepassen van, methoden om de uitgangspunten van het IV/M in de opvoeding van Nederlandse moslimkinderen beter tot hun recht te laten komen.
- Het ontwikkelen van strategieën op diverse niveaus in de samenleving om de positie van moslimvrouwen in Nederland te versterken.
Moge Allah ons helpen in ons streven.
Amsterdam, 21 november 2006
1 Response
[…] Nu is er onder moslima’s veel aan de gang en er zijn zeer veel iniatieven die zich bijna allemaal kenmerken door een combinatie van vrouwelijke identiteit, moslimidentiteit en burgerschap in Nederland. Het recente Islamitisch Vrouwen Manifest (IV/M), is daar een uitstekend voorbeeld maar ook de twee (ja twee) burqa-demonstraties in Den Haag zeer recentelijk. Het is echter een misverstand om te denken dat de aandacht onder moslimvrouwen voor emancipatie en burgerschap iets van de laatste tijd is. Volgend jaar bestaat de Marokkaanse Vrouwen Vereniging Nederland 25 jaar en deze club is al die tijd zeer actief geweest (niet noodzakelijkerwijze vanuit religieus perspectief). Andere clubs zijn bijvoorbeeld Al Amal (actief sinds 2000) en niet te vergeten Vangnet, ontstaan vanuit een vrouwengroep in moskee Badr in Amsterdam. […]