Moslimpredikers en de 'ware' islam
Het Nederlands Dagblad wist afgelopen wek te melden dat er zo’n 20 ‘radicaal-islamitische’ jongerenpredikers actief zijn in de regio. Deze zouden een niet gewelddadige vorm van het salafisme verspreiden. Ze zouden niet alleen actief zijn in de Randstad maar, en in toenemende mate, ook in de regio: Amersfoort, Apeldoorn, Assen, Breda, Culemborg, Den Bosch, Ede, Enschede, Gouda, Heerlen, Leerdam, Roermond, Tiel en Utrecht. De bijeenkomsten worden bezocht door vooral Marokkaanse jongeren tussen de 16 en 25 jaar. De predikers zouden werken vanuit bestaande salafistische centra zo blijkt in het ND: As Soennah-moskee in Den Haag, de El Tawheed-moskee in Amsterdam en de Al Fourqaan-moskee in Eindhoven. De lezingen zouden gematigd zijn met een sterk anti-westerse boodschap (interessante combinatie?).
Deze predikers zouden moeilijk aan te pakken zijn zo blijkt uit antwoorden van de minister naar aanleiding van Kamervragen.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik niet goed snap waarom men hier nu mee komt. Rondtrekkende predikers die in allerlei moskeeen lezingen organiseren zijn al jarenlang een fenomeen. Daarbij gaat het niet alleen om salafi’s maar bijvoorbeeld ook om tablighi voor wie het reizen en prediken bijna integraal onderdeel is van hun geloofsbeleving. Dat het gaat om jonge mensen is ook niet nieuw; dit gebeurt zeker al vanaf eind jaren negentig. Mijn indruk is wel dat de activiteiten van de salafi-groepen op dit terrein zijn toegenomen, maar ook die toename is volgens mij toch al weer een jaar of twee oud. Dit wil niet zeggen dat het onbelangrijk is of niet interessant. Het fenomeen van deze predikers en met name de plaats van jongeren daarin die soms als lekenpredikers lijken op te treden, roept nogal wat vragen op over de veranderingen in religieuze autoriteit onder moslims. Zie daarvoor bijvoorbeeld een online paper van Martin van Bruinessen Making and Unmaking Muslim Religious Authority in Europe.
Kern in de verhalen van de bezoekers van deze bijeenkomsten is voortdurend de constructie van de ware islam. In hun ogen meestal de islam van de tijd van de profeet Mohammed en de eerste drie generaties moslims. Daarmee lijkt dit een greep naar het verleden, naar een authentieke kern van de islam. De wijze waarop men dat doet is echter gebaseerd op het hier en nu en op de toekomst. Het gaat om kwesties waarmee jongeren nu geconfronteerd worden, de vragen die zij nu hebben en de plannen die zij voor hun toekomst (meestal hier) hebben. Het verleden wordt bevraagd vanuit het nu. Dat opent tegelijkertijd een heel scala aan interpretaties, discussies enzovoorts. De kracht van de salafis zit ‘m onder andere in het feit dat zij een claim leggen op deze ware islam en dat grote repertoire aan interpretaties en discussies stroomlijnen. Het is echter een vergissing om te denken dat jongeren dat klakkeloos overnemen. Die zoektocht naar de ware islam is dus niet zo eenduidig als soms blijkt uit krantenberichten, maar is juist het platform waarop men zoekt naar een eigen invulling, eigen interpretaties van wat de echte islam nu eigenlijk is.