AIVD-jaarverslag 2006: radicalisering en polarisatie zetten door

aivd.nl – AIVD-jaarverslag 2006: radicalisering en polarisatie zetten door
AIVD-jaarverslag 2006: radicalisering en polarisatie zetten door
27 april 2007

De dreiging vanuit ‘home-grown’ jihadistisch terrorisme is verminderd aanwezig. Daarnaast zet radicalisering onder een deel van de moslimjongeren door. De salafistische stroming in Nederland, die weliswaar niet oproept tot geweld maar wel een anti-integratieve en onverdraagzame boodschap predikt, is hierbij een belangrijke aanjager. Dit stelt de AIVD in zijn jaarverslag 2006.

Vandaag bood minister Ter Horst van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het parlement het jaarverslag 2006 aan van de AIVD. In de daaropvolgende persconferentie lichtte Sybrand van Hulst, het hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst, de trends en ontwikkelingen toe die de AIVD vanuit zijn wettelijke taakstelling heeft waargenomen.

De concrete dreiging van ‘home-grown’ jihadistische netwerken lijkt afgenomen. Niettemin blijven aanslagen door terroristen in Nederland voorstelbaar. Waar internet eerder vooral fungeerde als turbo voor het uitdragen en verspreiden van het jihadistisch gedachtegoed, is het inmiddels uitgegroeid van promotiemiddel tot netwerkmiddel. Virtuele netwerken ontstaan net zo snel als open internetfora. Naast min of meer open en toegankelijke websites bestaan inmiddels ook professioneel afgeschermde jihadistische websites.

Het radicaliseringsproces onder migrantenjongeren zet door. Radicalisering hoeft niet altijd te leiden tot terrorisme, maar het kan wel een bedreiging op zich zijn, omdat het zorgt voor interetnische spanningen en polarisatie van de samenleving. Om te voorkomen dat radicalisering verder toeneemt, is zowel een repressieve als een preventieve aanpak noodzakelijk. Deze brede aanpak moet zorgen voor een tegengeluid, waardoor de wind uit de zeilen wordt genomen van radicale stromingen. Om met succes radicalisering het hoofd te bieden blijft ook diepgaand onderzoek van de AIVD naar de achtergronden en werking van radicaliseringsprocessen nodig.

Het hoofd van de AIVD benadrukte vandaag dat de dienst zich niet alleen richt op radicalisering en terrorisme, maar veel meer aandachtsgebieden heeft, zoals onder meer contra-inmenging, contraproliferatie, veiligheidsonderzoeken, en links en rechts activisme. De AIVD heeft de informatiepositie, bevoegdheden en expertise om informatie in te winnen, te verrijken en te delen. Daarmee is de dienst een belangrijke leverancier van kennis en informatie aan departementen, politie, en in toenemende mate ook aan het lokale bestuur.

In NRC en Volkskrant nog wat meer aanvullende informatie. De AIVD verklaart een deel van de populariteit van de extremistische islam overigens als een poging van jongeren om door provocerende en radicale uitlatingen een eigen identiteit te creëren.

Linkse extremisten gebruikten in 2006 steeds vaker geweld, vooral tegen (vermeend) rechtse extremisten, schrijft de AIVD. Dierenrechtenactivisteiten intimideren en bedreigen vaker personen (en familieleden) van mensen die werkzaam zijn in de proefdierindustrie. De groep Respect voor Dieren is volgens de AIVD verantwoordelijk voor de meeste incidenten, en is „fors gegroeid”. De Partij voor de Dieren wordt door deze groep „verguisd”.

De AIVD ziet in de rechts-extremistische hoek een groei van „niet politiek actieve neonazistische organisaties”. Een voorbeeld daarvan is Blood & Honour , een organisatie die zich met rechts-extremistische muziek en survivaltrainingen bezighoudt ter voorbereiding van de door hen verwachte rassenstrijd. Deze organisatie krijgt steeds meer structuur.

Een aantal kopstukken van het Hofstadnetwerk is opgepakt en vervolgd, enkele Hofstadleden zijn als ongewenst vreemdeling uitgezet, evenals een paar belangrijke figuren uit andere netwerken. Overigens is de verminderde terreurdreiging niet alleen toe te schrijven aan het overheidsoptreden. Intern zijn de groepen ook verdeeld geraakt over de jihadistische koers en de doelwitten. Verder ontbreken echte leidersfiguren.

Waakzaamheid blijft echter geboden, waarschuwde Van Hulst. Radicaliseringsprocessen voltrekken zich soms razendsnel, waardoor netwerken en cellen in korte tijd kunnen ontstaan. Onverwachte gebeurtenissen kunnen gewelddadige acties triggeren. Hij duidde op gebeurtenissen als de Deense cartooncrisis en de oorlog in Libanon. Ook uitspraken van Tweede Kamerlid Geert Wilders zouden tot acuut gebruik van geweld kunnen leiden.

Op het gesprek dat NCTb-directeur Tjibbe Joustra in dat verband met Wilders had, wilde Van Hulst niet nader ingaan. Hij herhaalde slechts dat de AIVD constateert dat ‘de toon van het debat en de taal die wordt gebruikt’ radicalisering in de hand werken.