De Pers / Simon Kuper: Islamofobie – Schop het nieuwe racisme van het veld

Schop het nieuwe racisme van het veld – woensdag 17 oktober 2007 – DePers.nl

Simon Kuper op dinsdag Islamofobie
Schop het nieuwe racisme van het veld

De jaarlijkse actieweek van het Britse voetbal tegen discriminatie zou zich moeten richten op de islamofobie in de sport. Moslims zijn ‘de nieuwe zwarten’ geworden.

Hier zijn wat geluiden die je kunt horen op een willekeurige zaterdag op de voetbalvelden in Europa: ‘Bin Laden! Jij weet best waar ie is!’ ‘Heb je daar een eerste hulpdoos of een zelfmoordbom?’

Nee, het is niet wat Marco Materazzi tegen Zinedine Zidane zei in de finale van het WK. Het is wat een moslimteam uit Luton ten noorden van Londen, voortdurend te horen krijgt.

De jaarlijkse ‘actieweek’ die het Britse voetbal houdt tegen discriminatie begint donderdag, en dit jaar zouden ze het eens over een andere boeg moeten gooien. Alle conferenties die ik heb bijgewoond over racisme in het voetbal, hebben zich gefocust op het uitschelden van zwarte of joodse spelers en dat was ook terecht.

Maar ook racisme is aan trends onderhevig. Sinds 11 september 2001 zijn de moslims ‘de nieuwe zwarten’ geworden. In Franse bevolkingsonderzoeken spreken twee keer zo veel ondervraagden antipathie uit tegen moslims, als tegen zwarten of joden. In een onderzoek van het ministerie van Binnenlandse Zaken in Engeland werd de vraag gesteld van welke groeperingen men dacht dat ze nu erger gediscrimineerd worden dan vijf jaar terug. De moslims werden twaalf keer zo vaak genoemd als welke andere groepering dan ook.

Toch wordt de islamofobie in het voetbal over het algemeen genegeerd. Niemand wordt er ooit voor bestraft. Toen de supporters van Newcastle in augustus keer op keer ‘Mido heeft een bom’ zongen tegen de Egyptische aanvaller van Middlesbrough, werden er maatregelen genomen tegen maar een man: Mido zelf. Hij kreeg een gele kaart omdat hij, nadat hij een doelpunt gescoord had, naar de joelende supporters toeliep met zijn vinger op zijn lippen.

Er werd geen supporter gearresteerd. Gareth Southgate, manager van Middlesbrough, merkte hierover op: ‘In het licht van burgerlijke vrijheid vind ik dat vreemd.’ Mido zei: ‘Ik ben eraan gewend dat de supporters van de tegenstander dat doen.’ De redacteur van een Newcastle-fanmagazine legde uit dat de spreekkoren niet racistisch bedoeld waren: ‘Het is gewoon een manier om de tegenstander op te fokken maar het werkte niet want hij scoorde toch.’

Deze nonchalante houding staat in scherp contrast tot het stadionverbod van vele jaren dat de Blackburn-supporters kregen toen ze een zwarte speler uitscholden. Of met de woede in Engeland toen Chelsea-manager Avram Grant te maken kreeg met antisemitisme. En ook als zwarte spelers van het Engelse team in het buitenland uitgescholden worden, is er grote verontwaardiging.

In heel Europa kun je verschillende versies horen van de honende opmerkingen die Mido naar zijn hoofd kreeg. De Nederlandse supporters noemen de Marokkaanse spelers vaak geitenneukers. Niemand wordt ooit voor deze scheldpartijen gearresteerd. Ook de Engelse supporters gingen vrijuit toen ze in 2004, toen Engeland tegen Turkije speelde, zongen: ‘Ik ben nog liever Pakistaan dan Turk.’ Dit is het hedendaagse equivalent van het bananen gooien naar zwarte spelers, twintig jaar geleden.

Iram Sattar van de Muslim Women’s Sport Foundation zegt hierover: ‘Dit probleem kan ervoor zorgen dat moslims zich niet welkom voelen in de voetbalgemeenschap.’

Piara Powar, hoofd van de antiracistische organisatie Kick It Out, gelooft dat de mensen sneller hun schouders ophalen als moslimspelers worden uitgescholden dan wanneer dat zwarte spelers overkomt. Powar zegt dat sommige mensen denken: ‘Ze zullen het er wel naar gemaakt hebben.’

Ook elders zijn de voorbeelden legio. Roberto Calderoli, kort geleden nog minister in Italië namens de Lega Nord, sprak met minachting over het verliezende Franse team in het WK dat volgens hem, ‘in de zoektocht naar resultaten zijn identiteit had ingeleverd door te kiezen voor negers, moslims en communisten.’

In het Franse team zitten tenminste moslims. In het gehele Britse professionele voetbal zijn maar een paar Britse moslims te vinden. Powar zegt dat sommige scouts en jeugdtrainers ervoor terug schrikken om moslims te rekruteren omdat ze misschien om een gebedsruimte vragen of plotseling gaan vasten. Zelfs moslimpubliek is zo zeldzaam dat toen een stel Noord-Afrikanen en Irakese Koerden in 2004 kaartjes voor Manchester United kocht, men meteen vreesde dat ze het stadion wilden opblazen. Arrestatieteams bestaande uit honderden politieagenten arresteerden de fans voor het misverstand uit de wereld kon worden geholpen.

Het is niet eerlijk om te doen alsof het uitsluitend om voetbal gaat. Zacarias Moussaoui, de ‘twintigste kaper’ in het complot van 11 september 2001, speelde rugby voor Narbonne in Zuid-Frankrijk, maar hield ermee op door het racisme dat hij tegenkwam. En in Engeland werd in 2002 de conservatieve politica Ann Winterton verbannen naar de achterste banken omdat ze een Pakistanenmop vertelde tijdens een diner van de rugbyclub. Waar het hier om gaat, is dat ze dacht dat ze dit veilig kon doen in die omgeving. De meeste mensen komen inderdaad weg met dit soort zaken.

Dat komt vooral omdat het taboe op islamofobie minder sterk is dan dat op andere vormen van racisme. Maar Butch Fazal, de voorzitter van het Britse Asians in Football Forum komt nog met een andere reden. Hij zegt dat de moslimgroeperingen maar langzaam in opstand komen tegen de islamofobie in de sport: ‘Na 9/11 hebben we ons geïsoleerd, we zitten in een hoekje onze wonden te likken. Het ging ons vooral om onze eigen veiligheid. We stellen onszelf de dringende vraag: hebben we onze zonen aan de fundamentalisten verloren? Sport stond niet bepaald hoog op onze lijst van prioriteiten.’