TV Recensie MoslimOmroep: Loyaliteit en Dwang
Afgelopen zaterdag was de eerste uitzending van de Moslimomroep. Ik ga hier niet de geschiedenis van deze omroep uit de doeken doen, maar het is één van de verhalen waarbij je je afvraagt: ‘Hoe zijn we in vredesnaam hier nu terecht gekomen?’. (Zie Republiek Allochtonië). Hier is dan een moslimomroep die onder financiële curatele staat van de NTR, waarbij dezelfde oudgedienden van eerdere mislukkingen weer aanwezig zijn en die islamitisch gezien geen positie zou kiezen, behalve die van het midden (dus wel een positie) en die in 2016 al weer opgeheven gaat worden net als alle andere religieuze en levensbeschouwelijke omroepen die dan onder gebracht moeten worden bij één van de grote omroepen.
Afgelopen zaterdag dus de eerste uitzending: Allahoe Akbar of Nederland.:
Als het niet mogelijk is Flash te installeren kunt u de video bekijken via deze link.
Die titel, zucht…zucht…zucht…die titel.
In dit programma zagen we een reportage over moslims in de Nederlandse krijgsmacht. Een interessant item dat naar het einde toe informatiever was dan in het begin en doorsneden was met promotiefilmpjes van Defensie. Althans dat was mijn indruk. Emeritus hoogleraar Van Koningsveld legde uit dat moslims in het Nederlandse leger al een lange geschiedenis hebben, maar dat de laatste jaren er behoefte was aan nieuwe voorzieningen. We zagen Mostafa Hilali, één van de geestelijk verzorgers, die onder meer zijn naamplaatje liet zien met daarop naast zijn nationaliteit ook zijn religie. Wat echter onduidelijk bleef was waar moslims nu over praten met geestelijk verzorgers. Ja natuurlijk is het begrijpelijk dat militairen in bijvoorbeeld Bosnië behoefte hadden aan geestelijke verzorging, maar waar precies aan dan? We bleven in het duister tasten. Verderop werd wel duidelijk dat geestelijk verzorgers ook de nodige praktische bijstand leveren bijvoorbeeld in het geval van het repatriëren van overleden militairen. Ook konden we zien hoe de eerste islamitische gebedsruimte eruit zag (mooi!) met de nodige uitleg over waar de imam staat, waar hij preekt, enzovoorts. Op dat punt vroeg ik me af voor wie deze documentaire bedoeld was. Is dat voor niet-moslims? Voor moslims? Die laatsten zullen dergelijke kennis toch niet heel vaak nodig hebben denk ik.
Natuurlijk kwam tegen het einde van de reportage de kwestie van loyaliteit aan de orde. Veel mensen zouden eraan twijfelen of moslims wel loyaal waren aan het leger en hun loyaliteit aan God niet erboven zouden stellen. Van Koningsveld benadrukte dat het in de eerste plaats zou gaan om loyaliteit van moslims aan Nederland. Dat is natuurlijk nog maar helemaal de vraag. Waarom zou je loyaliteit aan God niet boven loyaliteit aan Nederland kunnen stellen en toch loyaal militair kunnen zijn? Mostafa Hilali wees op zoiets (mijn interpretatie) toen hij stelde dat het mensen ook kan gaan om gerechtigheid; een ideaal dat ontleend kan zijn aan islambeleving en ook kan passen in het Nederlandse leger. Er was geen aandacht overigens voor opvattingen van moslims die vinden dat dienen in het leger juist haaks staat op islam; dat was jammer. Zo stelde iemand op FB dat wanneer een Nederlander vecht in vreemde krijgsdienst, deze zijn Nederlandse nationaliteit verliest en dat wanneer een moslim vecht in vreemde (dus andere dan islam) krijgsdienst deze uit de islam stapt. Niet iedereen zal het daarmee eens zijn, maar dat maakt wel duidelijk dat het spanningsveld waar deze militairen in zitten, namelijk wel wat breder dan alleen de relatie met niet-moslims. Mooi einde van de reportage was het voorlezen door Mostafa Hilali van de brief van een broer van een verongelukte militair die moslim was. De waardering voor de geestelijk verzorgers sprak daar duidelijk uit.
Maar die titel hè, die titel…
De tweede reportage ‘Gedwongen liefde houdt geen stand’ droeg dezelfde titel als een boekje van het CMO.
Als het niet mogelijk is Flash te installeren kunt u de video bekijken via deze link.
In deze reportage werd de kwestie van huwelijksdwang aan de kaak gesteld. Een belangrijk onderwerp, hoewel we niet veel nieuws hoorden en zagen. Er waren de indrukwekkende verhalen van verschillende vrouwen, enkele deskundigen en betrokken vrijwilligers zoals het interessante en zeer symphatieke initiatief Zusters voor Zusters (actief in de Blauwe Moskee), Abdulwahid van Bommel en Mohammed Ajouaou. De laatste had ik denk het meest genuanceerde en daardoor ook het meest informatieve verhaal. Er werd veel aandacht gegeven aan de goede bedoelingen die ouders hebben bij het sturen van de partnerkeuze van hun kinderen: zekerheid, stabiele toekomst, enzovoorts. Duidelijk werd echter ook hoe de toekomstvisie van de ouders niet in de pas loopt met die van hun kinderen. Op dat moment was het eigenlijk aardig geweest om nu eens ouders aan het woord te laten en te horen hoe zij deze zaken zien. Natuurlijk kwam ook de vraag langs ‘wat islam hier nu van zegt’. Volgens Van Bommel en Ajouaou hoort dwang niet bij islam hoewel deze soms wel degelijk wordt gelegitimeerd op basis van religieuze overwegingen.
Er werd ook een mevrouw geïnterviewd van de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken die huwelijksdwang en neef-nicht huwelijken aan elkaar koppelde en mede daarom het verbod op neef-nicht huwelijken (praktisch gezien alleen voor migranten) toejuichte. Jammer genoeg werd deze kwalijke onzin niet weersproken (zie Bartels en Storms) hoewel het duidelijk was dat de voorkeur van andere geïnterviewden meer uit ging naar bewustwording, voorlichting, verbetering van de communicatie tussen ouders en kinderen. Het moet toch mogelijk zijn dit belangrijke issue te behandelen aan de hand van een reportage die niet dertien in een dozijn is.
De keuze van de onderwerpen is opvallend (en die titel van het eerste programma…man…man…man). Het zijn onderwerpen die, of althans de invulling ervan, precies aansluiten bij issues in het islamdebat en integratiedebat: loyaliteit, dwang, vrouwen, geweld in de moslimwereld, de tegenstelling tussen islam en Nederland, of tussen migrant en Nederlands. De poging van de moslimomroep lijkt hierbij te zijn vooroordelen te ontkrachten (zo is het nog nooit voorgekomen dat een moslim niet loyaal was aan het Nederlandse leger…echt waar? Dat geldt niet voor autochtone niet-moslims hoor) en toch belangrijke issues aan de orde te stellen. Op die manier, zo stelde iemand op twitter tegen mij, probeert de MO te laten zien dat moslims toch eigenlijk heel normaal zijn. Maar ja dat doe je toch alleen maar bij BN-ers (zo is Frans Bauer altijd heel normaal gebleven) en duizend keer stellen dat iemand eigenlijk heel normaal is, maakt iemand juist heel bijzonder en is meestal geen compliment. Stelt u zich eens voor dat ik tegen u zeg: ‘Goh, u bent eigenlijk heel normaal’.
Natuurlijk was dit de eerste uitzending en het is veel te vroeg dus voor een definitief oordeel. Maar met deze reportages dien je je echt af te vragen op welk publiek de MO zich richt. En ook lijkt men niet zo heel onafhankelijk. Misschien niet zo afhankelijk van moslimorganisaties, maar wel afhankelijk van de dominante tendens in het islamdebat waarin islam wordt neergezet als iets vreemds, bedreigends en afwijkends. Aan de andere kant, het lijkt me ook niet makkelijk, misschien zelfs onmogelijk, om je daar onafhankelijk van op te stellen. We zullen het de komende uitzendingen zien, ik ben benieuwd.
Maar die titel van het eerste programma he, Allahoe Akbar of Nederland…sjonge jonge had dat niet anders gekund?