‘Een dag met een glimlach’ – Een impressie van de Gratis Koran actie op Koningsdag
Gratis Koran, "Wie Willem?" Mooie slogan. #gratiskoran pic.twitter.com/h7bzD9JTTW
— Rachid Oucharia (@rachid_oucharia) 27 april 2015
De Alkhattab Foundation van Ali Houri heeft, mede samen met Islamitisch Centrum de Middenweg in Rotterdam, het initatief genomen om op Koningsdag gratis Korans uit te delen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Nijmegen, Heerlen, Lelystad, Hoofddorp, Nieuwegein, Roosendaal, Haarlem en Breda. Volgens het persbericht was het doel van deze actie waarvoor 15.000 Korans beschikbaar waren:
[E]en tegenwicht bieden aan de negatieve beeldvorming over de islam door onder meer acties van Islamitische Staat (IS) en aanslagen van extremisten. Ons grote doel is dat er over tien tot vijftien jaar in alle hotelkamers naast een bijbel ook een koran ligt.
(bron: Dichtbij.nl)
Op 1 maart jongstleden presenteerde AlKhattab Foundation de Gratis Koran Actie 2015:
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=DavqPAcTfao]Publieke missie
Een activiteit als deze kunnen we in principe scharen onder de term publieke da’wa, waarbij da’wa staat voor missie. Hoewel missie vaak betrekking heeft op het bekeren van mensen hoeft dat niet. Het geven van informatie over islam in het bijzonder om het negatieve imago van islam tegen te gaan hoort daar zeker tegenwoordig net zo goed onder.
De meeste van dit soort activiteiten vindt meestal plaats in semi-publieke ruimtes zoals moskeeën. Het is in Nederland niet heel gebruikelijk om dit echt op straat te doen (in tegenstelling tot bijvoorbeeld Duitsland en Engeland). Waaromislam.nl heeft in het verleden op kleine schaal wel het een en ander gedaan (edit: en gaat er nog steeds maandelijks op uit), Straat Dawah natuurlijk en ook de Middenweg is actief. De vrees voor te negatieve reacties speelt daarbij zeker mee, maar Fehd el Ouali van de Middenweg stelt dat dat wel meevalt:
Op straat is er nooit gedoe […]. Een enkeling roept eens ‘ga toch weg’’. Maar de Nederlandse niet-moslims die wij spreken, willen een koran. Zij willen los van de media zelf hun oordeel vellen over wat de islam heeft te biede […].
(bron: Dichtbij.nl)
Maar met deze drie hebben we de hele publieke missie in Nederland eigenlijk wel te pakken. Een uitzondering daarop is Koningsdag. Zo ging in 2010 Informatie Centrum Islamitische Unie (ICIU) in Almere de straat op zoals we in het volgende filmpje kunnen zien:
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=STC66HLE7rw]Ook op tal van vrijmarkten ben ik al eerder kleine initiatieven tegen gekomen om het woord van de islam de verspreiden zoals er op veel vrijmarkten ook altijd wel Evangelische standjes zijn. In 2012, 2013 en 2014 was ook Waaromislam.nl actief (edit: ook dit jaar waren de mensen van Waaromislam.nl weer actief). In 2013 nam Ontdekislam het initiatief om gratis Korans uit te delen, via GratisKoran.nu. Vorig jaar nam Ali Houri, die overigens ook verbonden is met De Middenweg, zelf het initiatief om gratis Korans ter beschikking te stellen in Roermond:
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=slLZ8f5IQic]Aankondiging Gratis Koran 2015
De Gratis Koran actie van Koningsdag is opmerkelijk vaak opgepikt door de media. Onder andere Omroep Brabant, Omroep Flevoland, Het Parool, De Telegraaf en Omroep Gelderland die allemaal het persbericht overnamen. Dit Is De Dag van de EO had een gesprek met Abderrahmane Sabili van de AlKhattab Foundation. De reacties online waren gemengd: sommigen vonden het provocatie, maar anderen voor het juist een mooie actie, sommigen vonden het opdringerig, enzovoorts. Hier enkele tweets:
#Gratiskoran = slecht idee. Om veel redenen,maar om te beginnen met de scheiding van religie en staat. Koningsdag is een nationale feestdag.
— Mohammad Waseem (@Iam_Waseem) 27 april 2015
#Koningsdag #gratis #koran groot succes brand prima #BBQ #Fascisme de fik erin en wat losse bladzijden als servet voor de speklappen
— Marco (@ipodcoo) 27 april 2015
Ik wil wel zo een gratis #koran #leren #interesse, maar of die op de #bijbelbelt ook uitgedeeld gaat worden……;-) #veluwe
— e-vrouwonline (@evrouwonline) 27 april 2015
Degenen die morgen geen gratis Koran aannemen, moeten naar inburgeringscursus https://t.co/3lMpo0R7jW
— RobGeurtsen (@RGARobocop) 26 april 2015
Opmerkelijk waren de tweets van Sjoerd Potters, woordvoerder in de Tweede Kamer over integratie, arbeidsmigratie en langdurige zorg, in het bijzonder deze:
Vrijheid van godsdienst is een recht,
maar bevordert het gratis uitdelen van korans op Koningsdag de integratie in Nederland of juist niet?
— Sjoerd Potters (@SjoerdPotters) 26 april 2015
Het is één van de momenten waarop iedere actie van moslims wordt gereduceerd tot de vraag of die goed is voor integratie, ongeacht de burgerrechten van moslims. Het geeft ook aan dat, in ieder geval door de VVD, de islam nog steeds beschouwd wordt als een uitheemse godsdienst en dat er daarmee per definitie een spanning is tussen islam en integratie.
Gratis Koran in Nijmegen
Zelf ben ik naar op Koningsdag naar Nijmegen gegaan, naar het Goffertpark in het kader van het onderzoek Forces that bind or divide. Aangekomen in het Goffertpark is het behoorlijk druk met een zeer divers publiek. Het grootste deel van het publiek komt daar om te kijken, te kopen en/off te verkopen. Het publiek en ook de verkopers zijn behoorlijk divers: jong, oud, man/vrouw, sommige mensen staan christelijke folders uit te delen, zwarte en witte mensen, sommigen herkenbaar moslim anderen niet.
Na enige tijd door het park gelopen te hebben, kom ik bij de kraam van het uitdelen van de Koran. Opvallend is dat men eigenlijk geen Koran uitdeelt; dat suggereert (mijns inziens) actief mensen benaderen en de Koran geven. Maar dat is niet wat men doet. Men heeft er bewust voor gekozen, zo wordt mij vertelt, om niet uit te delen. Mensen moeten zelf naar het kraampje komen en dan krijgt men de vraag of men interesse heeft, of dat men gelovig is of niet, maar vooral ook of men al van de actie gehoord heeft. Dat lijkt voor veel mensen inderdaad het geval te zijn: in Gelderland hebben de Gelderlander en Omroep Gelderland er aandacht besteed.
Volgens de deelnemers loopt de actie goed. Dat heeft verschillende betekenissen. Allereerst schat men zo’n 1000 Korans te hebben uitgedeeld (het is dan rond 14 uur), maar enkele deelnemers benadrukken ook dat ze ook of zelfs vooral gaat om het in contact komen mensen, een praatje aanknopen en een vriendelijk woord te wisselen. ‘Ik wil een glimlach op het gezicht’ zegt één van de deelnemers. Volgens de deelnemers die ik gesproken heb (ik laat hun namen hier achterwege) lukt dat ook goed. Sommige mensen reageren volgens hen wel wat bozig, maar vertrekken later toch na een vriendelijk gesprek. Openlijke vijandigheid heeft men naar eigen zeggen niet gezien.
De mannen staan er al vanaf 5 uur in de ochtend en de sfeer (met koffie) zit er goed in. Er komen veel mensen langs, sommige kijken even en lopen dan weer verder, maar de meeste mensen knopen wel even een praatje aan. Er zijn, zo zie ik, ook mensen die na aanvankelijk weg gelopen te zijn zonder Koran, iets later terugkomen om er toch een mee te nemen. In de 30-45 minuten dat ik er was heb ik verschillende mensen voorbij zien komen: leerkrachten godsdienstonderwijs die uit beroepsmatige interesse een Koran meenamen, volwassenen met kinderen die een gesprek aanknopen, kinderen alleen. Al die tijd blijven de deelnemers achter de tafel en komt het publiek naar hen toe.
De stand zelf is niet heel opvallend. Een lange tafel met daarop Korans, cakejes, ballonnen en een spandoek met ‘Wat is jouw doel in het leven’? Daarnaast een hoge bartafel met daarop ook Korans. Behalve de Koran en de folders is er niet veel wat specifiek naar religie cq islam wijst; ook hier is terughoudendheid troef.
De deelnemers in Nijmegen zijn zeer gemengd: autochtone bekeerlingen, iemand met een Palestijnse achtergrond, Surinaamse achtergrond, enzovoorts. En allemaal zijn ze erg geinteresseerd om het verhaal te vertellen; men lijkt ook iets overdonderd door de media-aandacht (de hoeveelheid media-aandacht vind ik overigens ook behoorlijk opvallend en vraag me af waar dat vandaan komt).
Een gedeelte van de groep gaat op een gegeven moment bidden en ik neem van de anderen de gratis Koran aan en enkele folders. De Koran is dezelfde versie, ‘een interpretatie’, als eerder bij de gratis Koran actie van Ontdekislam. De Koran die verspreid wordt is vertaald door een anonieme Vlaams-Marokkaanse vertaler. De Egyptische partner en geldschieter van GratisKoran.nu is Conveying Islamic Message Society (CIMS), een organisatie voor islamitische missie. CIMS staat onder supervisie van de Egyptische Al-Azhar Universiteit.
CIMS betaalde de drukkosten en het grootste gedeelte van de portokosten. Destijds betaalde OntdekIslam met geld van donateurs de Nederlandse binnenlandse porto en de kosten voor de distributie. In het geval van de Koranactie op Koningsdag is er geld ingezameld via sponsoren waardoor de Korans gekocht konden worden voor één euro per stuk. Naast de Korans had het sandje in Nijmegen ook folders bijvoorbeeld over de rechten van de vrouw in de islam en een klein boekje over de biografie van de Profeet Mohammed. Dat boekje was al op toen ik kwam.
Elders
De positieve sfeer van Nijmegen komt ook wel terug in tweets over de gratis koran actie in andere steden. Zie bijvoorbeeld:
#gratiskoran #trots "ik jouw bijbel, jij mijn koran" SAMEN zoals het hoort <3 #vrede #begrip #liefde #mooieactie pic.twitter.com/z5ulItUlfu
— Hanane (@ChoHanane) 27 april 2015
Kijk wat @karimboulidam e.a. doen in Hoofddorp! #gratiskoran #Koningsdag
En kijk hoe blij ie is! pic.twitter.com/UpIxx9MIY2
— Julita (@JuL1ta) 27 april 2015
Natuurlijk zijn al die reacties niet representatief voor het brede publiek, maar ze geven een aardige impressie van de breedte aan reacties volgens mij. De positiviteit in reacties maakt de actie wel tot een succes voor de organiserende partijen. De houding van de mensen in Nijmegen was daarbij eveneens zeer positief, open en vriendelijk alsof men niet alleen missie deed door de Koran te verspreiden, maar ook door een bepaalde houding ten toon te spreiden. De mengeling van terughoudendheid die men daarbij in acht neemt en tegelijkertijd het zelfbewustzijn om dit nu in het openbaar te doen en de nadruk op openheid en vriendelijkheid is een mooi voorbeeld van hoe mensen proberen in een omgeving van secularisme, nationalisme en hedonisme een religieus en maatschappelijke boodschap te verspreiden.
Zie ook het korte verslag van 1Limburg over de actie in Roermond:
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=vKtyY10nWOs]
Dank aan de heren in Nijmegen voor de ontvangst, de gesprekken en de koffie (die was lekker!) en natuurlijk de gratis Koran en de folders.
Afgelopen jaar liep ik op de drukke en gezellige braderie op de Beijerlandselaan (Rotown) en daar was toen ‘n groep jongeren (met Antilliaanse wortels volgens mij) aan ‘t zingen en rappen over hun liefde voor Jezus. “Jezus is onze koning.” Dat was ook ‘n mooi staaltje creatieve publieke da’wah, die dan wel ‘n stuk minder media-aandacht krijgt.
Dit jaar liep ik er overigens weer en nu viel me ook ‘n stand van de Ahmadiyya op, die da’wah-materiaal in de aanbieding hadden en hun eigen koranvertaling.