BN/DeStem: Asma Khalid – Waarom ik een orthodoxe moslim ben

BN/DeStem
Waarom ik een orthodoxe moslim ben
door Asma Khalid

Zaterdag 12 mei 2007 – Evenals in het protestantisme en katholicisme bestaan er in de islam orthodoxe en ‘gematigde’ (liberale) gelovigen. Maar de term orthodox – letterlijk: recht in de leer – is de afgelopen jaren danig gedevalueerd, vooral waar het de islam betreft, terwijl er op de keper beschouwd juist niets mis mee is.

Na terroristsche aanslagen van moslims of na arrestaties in verband met zulke aanslagen klinkt telkens de oproep aan ‘gematigde’, vredelievende moslims om zich uit te spreken tegen het geweld dat in naam van de islam wordt gepleegd.

Om elke associatie met terrorisme te vermijden, bestempelen sommige moslims zich als ‘gematigd’.

Ik ben een moslim die de vrede liefheeft.

Maar als ik een stereotiep etiket opgeplakt zou moeten krijgen, word ik toch liever als orthodox bestempeld dan als gematigd.

De term ‘gematigd’ suggereert dat de meer othodoxe moslims onderontwikkeld en gewelddadig zijn. In ons huidige culturele klimaat zijn vooruitgang en vrede slechts voorbehouden aan de gematigde moslim.

Als gematigde moslim ben je in de ogen van de westerse gemeenschap een goede, kneedbare, moslim.

Op de universiteit van Cambridge, waar ik binnenkort een graad hoop te behalen in Midden-Oosten-studies en islamitische wetenschap, nam ik onlangs deel aan een debat over westers liberalisme en de islam.

Ik had de verwachting dat de sprekers van de ene partij bekrompen met een waslijst aan klachten tegen de islam zou komen en de vermeende onverenigbaarheid van de islam met het liberalisme zouden uitdragen.

Daarin had ik gelijk.

Maar nog verontrustender vond ik het dat de andere partij in theorie de harmonie van de islam en het westers liberalisme steunde, maar met oneigenlijke argumenten.

Hoewel deze sprekers – onder wie een voormalige hoge regeringsfunctionaris en een Nobelprijswinnaar – de beste bedoelingen hadden, deden zij feitelijk meer kwaad dan goed.

Met impliciete verwijzingen naar gematigde moslims gaven zij een simplistische, paternalistische verhandeling ten beste, die suggereerde dat de moslims ooit op een dag hun achterstand op de westerse beschaving zouden inlopen.

In de nasleep van de terroristische aanslagen van 11 september 2001 is vaak gezegd hoezeer er behoefte bestaat aan gematigde moslims. Maar een gematigde moslim zijn houdt in dat Osama bin Laden en zijn aanhang het toppunt van orthodoxie zijn.

En dat dus de orthodoxe islam onherroepelijk geweld met zich meebrengt. En – daarop volgend – dat ik, als ik vrede voorsta, niet aan al mijn religieuze verplichtingen voldoe. Ik weiger te leven als een gematigde moslim als daarvan het neveneffect is dat ik deaarmee ongewild toegeef dat zelfmoordaanslagen voor de trouwe orthodoxe gelovigen een religieuze verplichting zijn.

Ware orthodoxie is simpelweg de poging vroom aan de religieuze verplichtingen te voldoen.

Het pr-offensief voor een ‘gematigde islam’ is schadelijk voor de gehele internationale gemeenschap. Het kan wellicht tijdelijk de pijn verzachten als zogenoemde islamitische extremisten een aanslag hebben gepleegd, maar in werkelijkheid slaat het nog diepere wonden, die nog meer heling behoeven, omdat het op indirecte wijze de hele religie islam als gewelddadig bestempelt.

De term ‘gematigde moslim’ is in feite overbodig, want in de traditionele islam staat de ‘gulden middenweg’ centraal. Moslims geloven dat de islam de weg is naar ‘wasatiyya’: innerlijke matigheid. Een Britse islamitische burgerorganisatie, de Radicale Middenweg, is hiernaar vernoemd.

Deze organisatie wil de gewelddadige reputatie van de islam op wetenschappelijke wijze bestrijden. Dit werd gedemonstreerd tijdens een conferentie van de organisatie in februari dit jaar.

De beste spreker die dag was Abdallah bin Bayyah, een bejaarde sjeik uit Mauritanië met een lange grijze baard, gehuld in traditionele witte Arabische kledij.

Zijn toespraak – geheel in het Arabisch – was opvallend progressief. Hij pareerde onjuiste opvattingen over de islam, sprak over tolerantie en vertelde de aanwezige moslims de onprettige waarheid.

“Veel van de huidige crisis hebben wij zelf veroorzaakt”, sprak hij zijn toehoorders vriendelijk. maar vermanend toe.

Hij hekelde de moslims voor de onjuiste en ongepaste uitleg van hun geloof, waardoor ze andere, niet-liberale moslims, de gelegenheid boden op de voorgrond te treden.

Zijn ongezouten, maar tegelijkertijd genuanceerde analyse, in combinatie met zijn traditionele, religieuze verschijning, choqueerde mij.

Vervolgens raakte ik verontrust door mijn geschoktheid.

In hoeverre had ik – een gelovige moslimvrouw die Midden-Oostenstudies en islamitische wetenschap studeert – mij de onjuiste opvattingen van mijn medegelovigen eigen gemaakt?

Veel te lang had ik de foutieve voorstelling van zaken over de orthodoxe islam voorgeschoteld gekregen.

De sjeik bestreed de gewelddige interpretatie die Osama bin Laden aan de jihad geeft, daarbij koranverzen en profetische vertellingen citerend.

De jihad zou volgens hem juist een ‘goede daad’ moeten zijn.

Hij sprak over een recent gesprek daarover met een niet-islamitische advocaat, die hem vroeg of het stemmen op een respectabel politicus als ‘jihad’ – dus goede daad – kan worden beschouwd.

De sjeik had deze vraag met ‘ja’ beantwoord, omdat stemmen op iemand die de waarheid en rechtvaardigheid nastreeft een goede daad is.

Deze sjeik, en niet Osama bin Laden, is een voorbeeld van ware islamitische orthodoxie.

Deze sjeik, en niet Osama bin Laden, heeft zich bekwaamd in de islamitisch rechtspraak.

Maar ‘gematigd moslim’ is voor deze sjeik absoluut een verkeerde benaming.

– Arts Asma Khalid is studente Midden-Oostenstudies en islamitische wetenschap aan de Universiteit van Cambridge.