Benoemen & Ritualistisch Magisch Realisme

Cohen zei waar het op stond. Het mishandelen van ambulancebroeders wordt in Amsterdam vooral gedaan door ‘onze Marokkaanse medeburgers’. Als door een wesp gestoken kwam daar kritiek van SMN. Als door een web gestoken reageren ook daar weer de kampioenen van het benoemen op.

Benoemen is in. Het betekent zeggen waar het op staat, taboes doorbreken en is niet zo soft als de boel bij elkaar houden. Dat maakt het benoemen bijna tot een ritueel: handelingen, uitgevoerd door een groep, met minimaal één symbolische betekenislaag. Er is hier meer dan één symbolische laag. Het benoemen (in dit geval van ‘Marokkanen’) maakt de groep ‘zichtbaar’. Het spreken over Marokkanen in dit geval is een soort speech act zoals de uitspraak: ‘ik beloof dat’ ook is. Met het uitspreken ervan wordt de handeling verricht. Een tweede laag is dat het een (schijn-)zekerheid geeft; een probleem kan pas worden aangepakt als duidelijk wordt wat het probleem is. ‘Marokkanen’ geeft daarbij duidelijk aan waar het probleem ligt: niet bij ‘ons’. (slaakt zucht van verlichting). Meestal geldt ‘De Wet van Koelman‘ en is er altijd wel iemand die de islam er ook bijsleept. De volgende laag is dat dit een soort retorische truc om mensen die krachtdadigheid, objectiviteit en realisme suggereert en daarmee (als een soort cirkelredenering) het benoemen noodzakelijk te maken. Het is een retorische truc die van ‘Marokkanen’ het passieve object maakt en van ‘de Nederlander’ een subject maakt die wel eens zal vertellen hoe de ander zich dient te gedragen. De reactie van SMN is in dit vertoog een politiek correcte reflex van mensen die ‘de waarheid’ niet onder ogen willen of kunnen zien.

De vraag is niet zozeer of het stigmatiserend is (dat is het) en of cultuur een rol speelt (en het daarom noodzakelijk is om de etniciteit te benoemen); cultuur speelt namelijk altijd een rol. Of het nu ‘Marokkanen’ zijn die een ambulance broeder meppen en steken of ‘Nederlanders’ maakt niks uit. De vraag is welke cultureel repertoire een rol speelt. Voor jongeren die hier geboren en getogen zijn is dat altijd een repertoire dat we (met alle diversiteit) een ‘Nederlands’ repertoire noemen. Voor jongeren uit Amsterdam geldt hetzelfde voor een ‘Amsterdams’ repertoire, voor jongeren geldt een ‘jongerenrepertoire’, voor migrantenjongeren een repertoire dat beinvloed is door de migratie en voor jongeren met ouders uit Marokko is dat altijd een repertoire dat beinvloed is door het repertoire van ouders (dat per definitie ook gemengd is vanwege hun periode hier, leeftijd, migratie enz.). En dan laten we het onderscheid tussen (drie groepen) Amazigh en Arabieren nog maar even zitten.

Dus over welk repertoire hebben we het als we het over ‘Marokkanen’ hebben in het geval van deze Marokkaans-Nederlandse jongeren in Amsterdam? Over jeugdcultuur, Amazigh, Marokko nu of 40 jaar geleden, ‘Nederlandse’ cultuur? U ziet het benoemen van ‘Marokkanen’ mag duidelijkheid suggeren en zelfs het begin van een oplossing, het is zo vaag als het maar zijn kan en het suggereert nog niet het begin van een oplossing. In feite alleen meer vragen.

Dus waarom dan toch op die manier. Eigenlijk al een beetje aangegeven natuurlijk, maar het gaat verder. Het stelt websites als Geenstijl.nl in staat om iedereen over één kam te scheren en daarbij zelfs glashard te liegen (door te stellen dat de jongen die de ambulancebroeder neerstak dezelfde is als de groep (!) die de overlast bij het Mirandabad veroorzaakte – allemaal ‘diezelfde beestjes‘ niet waar?). Het geeft ons een goed gevoel. Immers als we ‘Marokkanen’ zien die het goed doen dan zijn ze geintegreerd en spreken we nog wel over Medelanders of zo, maar als ze crimineel zijn zijn ze slecht geintegreerd. Alsof er in de Nederlandse cultuur geen criminaliteit voorkomt. Het schept een schijnwereld waarin de ‘Nederlanders’ zich goed kunnen voelen ten koste van de ander. Het ‘benoemen’ gebeurt immers door ‘Nederlanders’; is het u ook opgevallen dat de beschuldiging van ‘stigmatisering’ ook een vorm van benoemen is, maar dat dat niet zo benoemd wordt…?  En waar ging het ook al weer om? Om de aanvallen op hulpverleners; een zeer ernstig maatschappelijk verschijnsel. En dan gaan we het over de afkomst van de daders hebben? Dit ritueel is daarmee ook een vorm van magisch realisme waarin kleine alledaagse zaken in een overdreven taal worden verteld (in dit geval Marokkanen, terreur, onaangepast, kutmarokkanen), terwijl de belangrijke zaken op een nuchtere manier worden verteld (bijna als bijzaak). Het legt de verantwoordelijkheid bij de ander, immers waarom doet de SMN niet zelf iets aan deze voorvallen? Het is hun volk, niet de onze, niet onze verantwoordelijkheid. Dit magische scheppen van schijnrealiteit, zekerheid en precisie is daarmee eigenlijk precies het omgekeerde van wat het pretendeert. En intussen wachten we op het volgende slachtoffer.