Tariq Ramadan: Bolkesteins retoriek is gevaarlijk – Opinie – de Volkskrant
Bolkesteins retoriek is gevaarlijk – Opinie – de Volkskrant
Daar is ie dan; de reactie van Tariq Ramadan op de speech van Frits Bolkestein.
Op 11 september was ik uitgenodigd voor een debat met de heer Frits Bolkestein, over de vraag ‘Wat kan ons binden?’ Ik was nogal verrast toen ik merkte dat mijn gesprekspartner het onderwerp ‘vergat’ en een reeks persoonlijke aanvallen inzette, waarmee hij mij in de verdediging dwong. De tekst van zijn bijdrage werd daags daarna in de Volkskrant gepubliceerd.
Tijdens het debat heb ik zijn aanvallen punt voor punt beantwoord. Na enige aarzeling gaf Bolkestein toe niet één van mijn 22 boeken te hebben gelezen, terwijl die nu juist gaan over de onderwerpen waarop zijn kritiek betrekking had. Voor een politiek en academisch debat is dit niet zo’n correcte gang van zaken: Bolkestein heeft op het net gesurft, heeft één boek gelezen waarin ik word bekritiseerd (en dat meer dan 200 feitelijke fouten bevat) en heeft geen citaat nagetrokken.
Hoofddoek
Bolkestein is erg slecht op de hoogte van mijn standpunten ten aanzien van vrouwen: ik heb gezegd dat het in strijd met de islam is een vrouw te dwingen een hoofddoek te dragen, net zoals ik denk dat het in strijd is met de mensenrechten haar te dwingen hem af te doen. Ik heb ervoor gestreden dat vrouwen die geen hoofddoek willen dragen daarin vrij zijn, zowel in het Westen als in het Oosten.
In mijn boek Westerse moslims en de toekomst van de islam moedig ik de opkomst van een ‘islamitisch feminisme’ aan, dat vrouwen moet bevrijden van letterlijke lezingen en discriminerende gebruiken uit sommige culturen. Ik heb gezegd dat de situatie van vrouwen in Iran in twintig jaar méér verbeterd was dan de situatie van vrouwen in de gehele Arabische wereld (wat een feit is, in elk geval wat hun politieke vertegenwoordiging betreft). Ik heb nooit ‘de Iraanse vrouw’ als model verdedigd. Dat zijn leugenachtige beweringen.
Holocaust Memorial Day
In tegenstelling tot wat Bolkestein beweert, heeft de commissie Tackling Extremism, waarvan ik deel uitmaakte in Groot-Brittannië, nooit gevraagd om Holocaust Memorial Day af te schaffen. Ik heb juist persoonlijk stelling genomen tegen degenen die deze herdenking bekritiseerden, want dat acht ik onaanvaardbaar.
Mijn standpunt ten aanzien van geloofsafval is al twintig jaar bekend: ik heb altijd gezegd dat niets in de islam een moslim(a) ervan weerhoudt zijn of haar religie te verlaten.
Ik sta symbool voor de gevaarlijke moslim die niet te vertrouwen is
De moefti van Egypte heeft zich onlangs in diezelfde richting uitgesproken. Ik heb er eveneens aan herinnerd dat de islam zich, net als andere godsdiensten, tegen homoseksualiteit verzet, maar dat moslims een duidelijke houding tegenover homo’s zouden moeten hebben: zij mogen het niet eens zijn met hun seksuele activiteiten, maar moeten hen wel respecteren.
Tot slot stelt Bolkestein dat ik een aanhanger ben van de ‘clash of civilisations’, waarbij hij aan de titel van een van mijn boeken refereert (Le face à face des civilisations). Als hij het betreffende boek zou hebben gelezen, had hij geweten dat mijn stelling precies tegenovergesteld is en dat ik iedereen oproep tot een dialoog, gebaseerd op een redelijke en veeleisende rationaliteit. Het is grappig te lezen dat ik de rede zou ‘haten’, en dat terwijl ik aan de Universiteit van Geneve ben afgestudeerd en gepromoveerd in filosofie.
Retoriek
De video van ons debat en mijn boeken zijn te raadplegen op tariqramadan.com. Ik had sterk de indruk dat Bolkestein eigenlijk niet geïnteresseerd was in mijn antwoorden, noch in de waarheid. Hij verkondigt al jaren de opvatting dat de islam onverenigbaar zou zijn met westerse waarden. In deze tijden van vinnige strijd om de populistische stem lijkt het Bolkestein vooral te gaan om in te spelen op angstgevoelens en door mensen zwart te maken: ik moet dan symbool staan voor de ‘gevaarlijke moslim’ die niet te vertrouwen is en die ons koloniseert. Deze retoriek en dit politieke spelletje is gevaarlijk voor de toekomst van alle Nederlandse burgers, en niet alleen voor islamitische burgers.
Onlangs is de Nederlandse vertaling van mijn nieuwe boek verschenen (Een jihad van vertrouwen), waarin ik de principes van mijn engagement uiteen zet. In tegenstelling tot wat Bolkestein beweert, is het overgrote deel van de Nederlandse moslimburgers al veel verder dan simpelweg te streven naar integratie; zij denken nu na over de vraag hoe zij daadwerkelijk aan de samenleving kunnen bijdragen.
Vooruitgang
Uiteraard moeten we blijven strijden tegen de slachtoffermentaliteit en bepaalde religieuze interpretaties en culturele houdingen behoeven hervorming. Het gaat echter de goede kant op, en in plaats van het laatste controversiële nieuwsfeitje op te blazen tot een schrikbeeld, zouden we beter kunnen kijken naar de geweldige vooruitgang van de meeste moslims, die zich gewoon aan de wet houden, Nederlands spreken en loyaal zijn jegens hun land, Nederland. De feiten en de cijfers spreken voor zich: nu moeten we ze alleen nog kennen, ernaar luisteren en er vertrouwen in leren hebben.
Vertaling: Ellen van de Bovenkamp
Tariq Ramadan is senior research fellow aan Oxford University en gasthoogleraar burgerschap en identiteit aan de Erasmus Universiteit Amsterdam.
Op 24 september wordt Paradiso (Amsterdam) een Lezing en debat gehouden met Tariq Ramadan, Ruud Lubbers en Herman van Gunsteren.
Zie www.ramadanfestival.nl