Een wekelijks portie burgerschap 30 – Festivals en politieke polonaises

Uit de burgerschapskalender:

Ieder viert feest op zijn eigen manier. De één met een kopje koffie en een gebakje, de ander met veel muziek en uitbundige dans. Zoals op het Zomercarnaval in Rotterdam. Alle kleuren vinden elkaar daar in muziek en dans. 30 en 31 juli Zomercarnaval Rotterdam
www.zomercarnaval.nl

We kunnen aardig feesten in dit land. Twee weken geleden de verloren finale van het WK voetbal. Vorige week de Vierdaagsefeesten in Nijmegen. Komende week het zomercarnaval in Rotterdam (en vergeet ook niet over een paar weken Rio aan de Rijn in Arnhem). Ik schat zo in dat het Zomercarnaval met de Tong Tong Fair (voorheen Pasar Malam) in Den Haag tot de belangrijkste publieke multiculti feesten van Nederland behoort. Dergelijke festivals vertellen ons wat over de feestcultuur in Nederland en zeker wanneer deze verbonden worden met burgerschap. De festivals worden gezien als de mogelijkheden bij uitstek om mensen van allerlei kleuren en achtergronden met elkaar te verbinden. Moslims hebben ook festivals natuurlijk: mawlids.  Maar dat staat nog een beetje in de kinderschoenen hoewel het zeker potentie heeft om uit te groeien tot iets groters. Wat er dichter bij komt zijn de nationale en lokale iftars ten tijde van de maand van Ramadan. Thijl Sunier schreef in zijn inaugurele rede hier het volgende over:

The whole scene bears a striking resemblance to the average New Year’s reception. This is actually how it has been organized. This is the ‘National Iftar’, a novelty meeting set up as a reception at the end of the holy month of Ramadan. It is organized as part of the yearly ‘Ramadan festival’ and one of the final events of the four weeks of activities that revolve around the Islamic fasting period. There are cooking competitions, public lectures, music, Islamic fashion events, film, commodity fairs for halal products, all very much designed to provide this Islamic obligation with a flavour of modern spirituality fitting to the social environment in which young Muslims in Europe function. It is also organized as a message to Dutch society at large that Muslims constitute an integral part of that society.

[…]

The organizers and participants of the National Iftar during the Ramadan festival on the other hand, are well on the way to turning their ‘problematic’ religion into a cultural relic comparable to Christmas or Easter. […] [It is an example of] of the contemporary making of religious selves among Muslim youth in Western Europe, […] of new modes of Islamic visibility, style and performative acting [and is a pursuit] of truthfulness.

De festivals zijn op deze manier bij het uitstek het product van een multiculturele samenleving waarin velen zoeken naar iets herkenbaars, gezamenlijks en een manier om het idee van hun eigen identiteit vorm te geven, te uiten en te beleven.  In de publieke ruimte gebeurt dat dan vaak zodanig dat het nog wel herkenbaar is als iets dat afwijkt van wat autochtone Nederlanders gewend zijn, maar dat tegelijkertijd toch ook weer zo verwaterd is dat ook autochtone Nederlanders er makkelijk bij kunnen aanhaken als deelnemer of toeschouwer.

Op zich niet zo’n slecht idee om het serieuze karakter van het integratie en islam debat in Nederland eens te doorbreken met vreugde, uitbundigheid en gezamenlijke voorstellingen (bijwonen). Tegelijkertijd staat deze festivals natuurlijk niet los van de harde realiteit van alledag. Zo kreeg enkele jaren terug de koningin van het Zomercarnaval, de Marokkaans-Nederlandse Lamya M’Haidra, klaarblijkelijk de nodige bedreigingen over zich heen hetgeen ondermeer leidde tot kamervragen van de LPF.

In een daaropvolgende editie bleek het problematisch dat de organisatie een caribisch feesttintje wilde hebben en bijvoorbeeld de Brabantse boerenkiel wilde weigeren.NWS / Hollandse feestkleding mag niet

,,In een boerenkiel meelopen, dat kan gewoon niet. Daarvoor moet je toch echt op het gewone carnaval zijn. Het verwijt dat dit discriminatie is, wijst zij van de hand: ,,Inschrijving staat open voor iedereen, dus ook voor Nederlandse carnavalsvierders. Ze moeten zich dan alleen wel een beetje aanpassen.

Tot de traditionele carnavalsverenigingen die graag zouden deelnemen aan het Zomercarnaval behoort De Keilebijters uit Rotterdam. De Hobbelende Bierviltjes uit Zwartewaal en de Boergoenzers uit Rotterdam zien samenwerking ook wel zitten. Pogingen daartoe zijn tot op heden echter op niets uitgelopen. ,,En dat is jammer, heel jammer, aldus secretaris Jo Heuvelman van de De Keilebijters. ,,Buitenlandse en Nederlandse carnavalsverenigingen samen in een optocht, dat zou pas echt multicultureel zijn geweest.

De traditionele carnavalsverenigingen begrijpen niet waarom DUCOS Productions Nederlandse invloeden buiten de deur houdt. Omgekeerd zeggen de verenigingen geen moeite te hebben met buitenlandse invloeden in het gewone carnaval. ,,We hebben vorig jaar nog via de organisatie van het Zomercarnaval geprobeerd een Antilliaanse brassband te strikken voor ons carnavalsfeest, zegt Heuvelman van De Keilebijters. ,,Maar ook dat liep op niets uit. Kennelijk willen ze niet.

Alsof die autochtone Rotterdammers uberhaupt carnaval kunnen vieren, hoor ik een Brabander achter mij zeggen. Dit jaar was er discussie toen het Radio 538 strandfestival niet doorging. Op internet waren diverse varianten op het volgende commentaar te lezen:
Streep door Radio 538 strandfestival – Binnenland – Telegraaf.nl [24 uur actueel, ook mobiel] [binnenland]

Hier in Rotterdam is het ook kommer en kwel, het ene na het andere festival komt te vervallen omdat het te gevaarlijk zou zijn. Het allochtone Zomercarnaval gaat echter wel door, terwijl daar vorig jaar iemand is doodgeschoten. Rara, hoe kan dat?
Mariken, Rotterdam | 13:18 | 15.07.10

Op deze manier gaat het om meer dan alleen feesten en vieren; een oordeel over een dergelijk festival betekent ook positie innemen in het grotere debat over religie, cultuur en etniciteit in Nederland en in de strijd om hoe ‘onze’ publieke ruimte eruit dient te zien en wie dat mag bepalen. Het is vaak snel bedacht zo’n groot feest door goedbedoelende zelforganisaties en bestuurders om zo mensen op een ongedwongen manier met elkaar kennis te laten maken. Mooi bedacht en vooral doen zou ik zeggen en daar mag best wat subsidie tegenaan. Vergeet echter niet die hele politieke polonaise die er vaak (ogenschijnlijk spontaan) achteraan komt hossen.
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=yg0X7__g0Eo]