Een wekelijks portie burgerschap 41 – Is uw veiligheid ook de mijne?

Uit de burgerschapskalender:

’s Avonds de straat op. Eén op de vier mensen durft dat niet meer. Wat kun je daaraan doen? Maak een praatje met de mensen die in de buurt wonen. “Mensen denken vanuit hun gezin, niet vanuit de buurt of de wijk. Buurtpreventie is niet op te lossen door de politie, wel door een burger die de buurt gezellig en veilig wil maken”, aldus een deelnemer aan de discussie in Bergen op Zoom.

Enige weken geleden riep het Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders (SMN) en de Raad van Marokkaanse Moskeeën (RMMN) op om waakzaam te zijn. Die oproep volgde naar een bekladding, besmeuring en poging tot brandstichting van een moskee in Groningen. Dit is zeker geen op zich staand incident. Zie de volgende lijst, samengesteld op basis van berichten bij Frontaal Naakt en Republiek Allochtonië en de database van Rechtspraak.nl

• 23 september 2001 Brandstichting moskee Gorinchem
• 10 juni 2001 Brandstichting moskee Apeldoorn
• 21 mei 2003 Brandstichting moskee Vianen
• 17 juni 2003 Brandstichting islamitische school Eindhoven
• 5 april 2004 Brandstichting moskee Panningen
  2 november 2004 Moord Theo van Gogh
• 2 november 2004 – 13 maart 2005 135 moskeeën en 29 islamitische scholen doelwit van bedreiging, bekladding, vernieling en brandstichting (waaronder Udense Bedir school voor de eerste keer)
• 26 maart 2005 Brandstichting Bedir-school Uden
• 26 maart 2005 Brandstichting moskee Oldenzaal
• 15 juni 2005 Brandstichting moskee Rotterdam
• 10 juni 2006 Brandstichting moskee Vlaardingen
• 15 december 2006 Brandstichting moskee Maastricht
• 22 januari 2007 Molotovcocktail in islamitische gebedsruimte in Edam-Volendam
• 24 maart 2007 Brandstichting moskee Huizen
• 20 oktober 2007 Brandstichting moskee Leeuwarden
• 13 juli 2007 Moskeeën Haarlem beklad met leuzen ‘fuck Allah’; ‘Allah moet dood’
• 22 juli 2007 Molotovcocktails moskee Haarlem
• Wintermaanden 2007/08 Bekladding, ingegooide ruiten, brandbommen, moskee Zeist
• 19 maart 2008 Molotovcocktail moskee Huizen
• 31 december 2008 Brand door vuurwerk Islamitische basisschool Noen Rotterdam*
• 8 mei 2009 Molotovcocktail moskee Zoetermeer
• 14 februari 2009 Steen door ruit tijdens ochtendgebed, moskee Drachten
• 6 maart 2009 Hakenkruizen en leuzen op moskee Zeist
• 27 juni 2009 Turks verenigingsgebouw en moskee beklad met leuzen ‘Sieg Heil’ en ‘Geert Wilders’
• 2 augustus 2009 Varkenskop moskee Ede
• 19 november 2009 Molotovcocktail moskee Zoetermeer
• 30 december 2009 Brand door vuurwerk Islamitische basisschool Ibn Sina Arnhem*
• 4 januari 2010: brandstichting moskee Arnhem
• 18 maart 2010: Moskee met bloed besmeurd
• 7 april 2010: Leuzen en vernielingen moskee Veenendaal
• 17 mei 2010:  Tegenstanders moskee hangen dood schaap op in Roosendaal
• 3 juni 2010: Ridderkerkse moskee keer op keer beklad
• 28 juli 2010: Brand Islamitische school Ibn Ghaldoun*
• 3 augustus 2010: Poging tot brandstichting moskee Arnhem
• 19 augustus 2010: vrouwen bij moskee met bier bekogeld
• 28 augustus 2010: Moskee in Zoetermeer beklad.
• 27 september: brandstichting bij Groningse moskee
• 10 oktober 2010: Moskee in Dordrecht beschoten
• 3 november 2010: Nepbom bij moskee Almelo
• 9 december 2010: Dreigementen tegen moskeeën (in Amsterdam)
• 24 januari 2011: Al Qibla Moskee Nieuwegein al zeven maal doelwit van vandalen
• 2 april 2011: Al Qibla Moskee Nieuwegein beklad met racistische leuzen (deze en vorige via Republiek Allochtonië)
• 25 mei 2011: Brand bij moskee Den Helder
• 2 juni 2011: Poging tot brandstichting moskee Enkhuizen
• 20 september 2011: Vernieling en bekladding moskee Middelburg
• 7 april 2012: Brandstichting moskee Nieuwerkerk
• 20 juli 2012 Brandstichting Enkhuizen in school die omgebouwd zou worden tot moskee
• 6 april 2013: Brandstichting moskee Enkhuizen maar zie RTV N-H.
• 14 april 2013: Bekladding moskee Merkez Doetinchem bekladding: Mohammed is dood, Jezus leeft (melding moskee)
• 22 juli 2013: Varkenskop bij Arrahmaanmoskee in Boskoop
• 10 augustus 2013: Ertugrulgazi moskee in Haakbergen; moskee bekogeld met eieren (melding door moskee)
• 18 augustus 2013: Brand moskee in Deventer; onduidelijk of sprake was van brandstichting
• 30 augustus 2013: Molotovcocktail-achtige bom gegooid op dak van van Mevlana moskee in Assen (melding door moskee)
• 15 september 2013: Mevlana moskee in Assen beklad met hakenkruizen en verschillende teksten waaronder ACAB (melding door moskee)
• 20 september 2013: Ruiten Kubamoskee in IJmuiden met steoeptegels ingegooid. (melding door moskee)
• 20 december 2013: Twee varkenskoppen bij moskee Geleen
• 15 februari 2014: Racistisch teken moskee Abdulkadir Geylani moskee (melding van moskee)
• 6 maart 2014: Ruiten ingegooid van Yunus Emre moskee in Almelo
• 9 juni 2014: brandstichting Anadolu moskee in Rotterdam
• 14 juni 2014: Varkenskop bij moskee in IJmuiden
• 23 juni 2014; Moskeegangers IJmuiden verijdelen aanslag rechtsextremisten
• 28 juni 2014: Moskee beklad met hakenkruis
• 9 oktober 2014: Marck Burema (Geenstijl) roept op tot ’emigreer of koop een gun’ naar aanleiding van hoax rond Arabische mannen die militairen zouden hebben aangevallen
• 27 oktober 2014: Poging tot brandstichting moskee Etten-Leur
• 14 december 2014; Raam van moskee Enschede opgeblazen met vuurwerkbom
• 31 december 2014: Islamitische scholen in Oss en Heemskerk doelwit tijdens Oud en Nieuw

Tussenstand: (ongeveer) 228

Dat is toch bijna iedere maand één incident met als laatste ‘hoogtepunt’ het beschieten van de moskee in Dordrecht. Wanneer we de reeks brandstichtingen in Molukse instellingen meerekenen wordt het nog erger, maar gelukkig lijkt daar wel enig gevoel voor urgentie te zijn. En dit zijn dan de incidenten die in de media gemeld worden. Er ontbreken zeker twee incidenten en diverse voorvallen van schriftelijke bedreigingen die de media niet hebben gehaald en die in één geval (de andere weet ik niet) wel gemeld zijn aan de politie.  Het gaat ook niet alleen om voorvallen met moskeeën. In haar rapport over vrouwen die een gezichtssluier dragen maakt Annelies Moors melding van het feit dat deze vrouwen zich soms onveilig voelen op straat. Hoewel in de discussie over niqab en burqa het veiligheidsargument vooral tegen deze vrouwen wordt gebruikt (zij zouden juist gevoelens van onveiligheid bij andere burgers oproepen), hebben zij wel degelijk last van negatieve opmerkingen tot en met (dreiging met) fysiek geweld waardoor sommigen tijdelijk liever het huis niet meer uit durven gaan of waardoor men zich gedwongen voelt de niqab niet meer te dragen (mede onder druk van de partner en familieleden). Daarnaast is er sprake van het wegpesten van (niet persé moslim-) allochtone gezinnen in bijvoorbeeld Waspik en Ravenstein en bedreigingen in de richting van de lijsttrekker van de Nederlandse Moslimpartij.

De claim van SMN en de RMMN dat de toename van het aantal incidenten te maken heeft met de ‘groeiende anti-islamhouding en extreem-rechtse radicalisering’ is wel wat problematisch. Er is moeilijk een link aan te tonen tussen die fenomenen in individuele gevallen en ook lang niet alle gerapporteerde voorvallen met brandstichtingen in moskeeën hoeven per definitie een racistische component te hebben (zie bijvoorbeeld de branden gemarkeerd met *). Tegelijkertijd moeten we vooral ook niet doen of deze reeks aan voorvallen (wanneer kunnen we spreken van een patroon?) zomaar uit de lucht komt vallen. Dat dit type gewelddadigheden in Nederland voorkomt is heus niet nieuw. Interetnische spanningen deden zich al in de jaren ’60 voor met Spaanse en Italiaanse gastarbeiders in Twente, in de jaren ’70 met rellen in de Rotterdamse Afrikaanderwijk en in Schiedam en met de gewelddadige acties van de Molukse Nederlanders. In de jaren ’80 kende Nederland enkele racistisch getinte moorden en in de jaren negentig ging het onder meer om mishandelingen van asielzoekers en brandstichtingen en vernielingen bij moskeeën. Racistisch geweld en interetnische spanningen zijn daarmee al minimaal 50 jaar onderdeel van de Nederlandse samenleving. De laatste jaren lijken de incidenten zich vooral te concentreren op moslims (maar zeker niet exclusief) en op basis van de door de politie gemelde incidenten kunnen we stellen dat er sprake is van een stijging in het aantal incidenten.

De grote commotie over anti-semitische en homofobische incidenten met Marokkaanse Nederlanders is zeer begrijpelijk. In een klimaat waarin deze groep met niet al teveel tolerantie en begrip wordt bejegend is dat zelfs logisch, maar afgezien daarvan blijven het natuurlijk wel ernstige zaken. Het gebrek aan aandacht (er komt nu eindelijk een kamervraag van Tofik Dibi overigens) voor gewelddadige incidenten tegen mosliminstellingen en individuele moslims is wel zorgwekkend. Als we afgaan op de recente discriminatiemonitor mogen we blij zijn met een afname van discriminatie en het aantal anti-semitische incidenten (hoewel dit laatste niet helemaal onterecht betwist wordt), maar op enkele blogs na maakt vrijwel niemand melding van de toename van geweldsincidenten tegen moslims. In de presentatie van het PolDis rapport wordt vooral ingezoomd op homoseksualiteit en anti-semitisme als discriminatie gronden, terwijl uit het rapport zelf blijkt dat discriminatie op basis van afkomst en etniciteit de grootste categorie vormt. In de Trendrapportage 2008 wordt gemeld dat gemeenten en scholen hebben meer last van rechtsradicalisme dan van islamitisch radicalisme. Van de 75 gemeenten die reageerden op een 2007 VNG-enquête gaven 27 aan te maken te hebben met rechtsradicalisme (die waarschijnlijk wel beter als zodanig herkenbaar zijn dat moslimradicalisme), 8 met moslimradicalisme en 30 met spanningen tussen bevolkingsgroepen. De Onderwijsinspectie (2007) meldt dat in totaal ca 130 scholen te maken hadden met problemen van rechts-extremisme, 10 met religieus geïnspireerd extremisme en 223 met incidenten tussen autochtone en allochtone leerlingen. Een constatering die ook later weer wordt bevestigd. Het beleid richt zich echter toch vooral op de bestrijding van moslimradicalisme. In het recente regeerakkoord staat dat de regering borg staat voor de emancipatie van homo’s, lesbiennes, transgenders en biseksuelen en dat geweld met een discriminatoire achtergrond hard en zwaarder bestraft zal worden, maar geen vermelding van etniciteit of religie daarbij. Alle verkiezingsprogramma’s hadden veel aandacht voor integratie en meer verplichtingen voor nieuwkomers, maar aandacht voor discriminatie was bij de huidige regeringspartijen afwezig of slechts obligaat en oppervlakking. Bij de stukken over veiligheid wordt niet gerept over geweld tegen etnische en religieuze groepen, maar wel dat geweld door allochtonen met religieuze of culturele achtergrond moet worden aangepakt. Al met al mag het heel vanzelfsprekend lijken dat we graag meer veiligheid willen in onze wijken en buurten, maar over wiens veiligheid en onveiligheid hebben we het dan eigenlijk?

[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=__TaUzUAj5k]