Creationisme in beweging: Harun Yahya op de Rotterdamse tram

Foto via: saracoglu_burak / Flickr

Harun Yahya is het pseudoniem van Adnan Oktar, een Turkse voorvechter van een vorm van creationisme waarin wordt gesteld dat de evolutieleer niet klopt en dat de wereld is geschapen door God. Ik heb al eens eerder over hem geschreven:
Moslim Creationisme

Harun Yahya is, voor zover ik weet, een voorvechter van tafsir ilmi, de koranuitleg die spectaculaire natuurverschijnselen en vooral hypermoderne natuurwetenschappelijke kennis in de koran terugleest om vervolgens de goddelijke oorsprong van het heilige boek te bewijzen.
[…]
Yahya, zegt Riexinger, specialist in islamitisch creationisme, probeert vanuit een ultraconservatief standpunt en vooral op basis van Amerikaanse christelijk creationistische literatuur de feilen van de darwinistische leer aan te tonen. ‘Daarbij schildert hij de evolutietheorie af als summum van westers materialisme. Yayha staat bol van antiwesters, antidemocratisch en ook antisemitisch sentiment.’
Yahya’s boeken zijn gericht op (jonge) moslims in de westerse diaspora, zegt de Turks-Amerikaanse fysicus dr. Taner Edis (Truman State University, Kirksville Missouri). ‘Ze worden niet in het Arabisch, maar wel in vele westerse talen vertaald. Het is een verdediging tegen westers atheisme, vanuit een minderwaardigheidsgevoel tegenover de westerse wetenschap. De boodschap is: he, die evolutietheorie is een westerse dwaling, wij moslims weten beter. Dat biedt jonge moslims de kans om hun identiteit te versterken.’
Islamitisch creationisme is een bij uitstek modern verschijnsel, zegt godsdienstwetenschapper prof. dr. Abdelkader Tayob (Radboud Universiteit Nijmegen), dat opkomt in landen waar een sterk religieuze traditie in aanraking komt met moderne wetenschap. zoals in Turkije. ‘Men zoekt een houding tegenover die wetenschap terwijl men tegelijk wil vasthouden aan de eigen religieuze traditie.’
Opmerkelijk genoeg is evolutietheorie eigenlijk amper een thema binnen de islam, zeggen islamologen. Darwins ideeën hebben nooit meer dan een kleine seculiere bovenlaag bereikt. De consensus onder moslims is dan ook dat God de wereld en de mens geschapen heeft – iets wat 50 procent van de Amerikanen overigens ook denkt, hoewel deze ook nog precies weten wanneer: tienduizend jaar geleden – en zich in zijn schepping voortdurend laat gelden. Hoe dat gebeurt, eventueel via natuurwetten of evolutie, daarover zijn meerdere opvattingen, omdat de koran geen echt uitsluitsel biedt.
Volgens de islamoloog prof. dr. Sjoerd van Koningsveld (Universiteit Leiden) biedt de islam in theorie meer ruimte voor evolutie dan het christendom. ‘De goddelijke almacht en de scheppingsgedachte zijn weliswaar fundamenteel maar ook tamelijk abstract. De details uit Genesis, de zesdaagse schepping, Adam en Eva, de zondvloed, vind je in de minder belangrijke geschriften, niet in de koran. Zelfs de big bang-kosmologie kan probleemloos mee, met Allah als onbewogen beweger die de zaak aan het rollen brengt.’
Van Koningsveld meent echter dat expliciet moslim-creationisme vooral afkomstig is uit ideologisch gemotiveerde fundamentalistische kring.  ‘

UPDATE: Voor de helderheid, hiermee is niet gezegd dat Van Koningsveld stelt dat de islam de evolutieleer zou promoten. De Koran, en dat stelt hij ook, is zeer stellig in de opvatting dat de wereld geschapen is.

Destijds schreef ik dat naar aanleiding van het bericht dat Yahya zijn Atlas of the Creation verspreidde in Nederland. Zijn site heeft ook een Nederlands deel met daarop vertaalde teksten en filmpjes:

Momenteel loopt er een campagne in Nederland. Ik weet niet precies of de organisatie van Yahya daar achter zit of dat het een initiatief is van Nederlandse aanhangers. In de volgende video zien we de aankondiging:
[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=Y7cT7oIeP2M]
En hier zien we de reactie van Harun Yahya op de Rotterdamse trams met daarop zijn gezicht en zijn boodschap: ‘De Moderne Wetenschap Bewijst: God bestaat’:

[youtube:http://www.youtube.com/watch?v=-fBKXN7K0oo]
Waarschijnlijk hangt deze campagne samen met de Harun Yahya conferenties enkele weken geleden in België. Eerder dit jaar was er al een conferentie in Rotterdam en één in Amsterdam. Yahya is overigens onder moslims omstreden. Sommigen claimen dat zijn opvattingen niet stroken met islamitische doctrines en dat (salafi opvatting) de sufi opvatting zou hanteren dat God in ons allemaal huist. Anderen maken zich daarover veel minder druk en waarderen het werk dat hij zou doen in het aantonen van wat men ziet als de de waarheid van de islam. Deze tramcampagne vertoont wel wat gelijkenis met de Atheist Bus Campaign in onder andere Engeland die ook (op kleine schaal) navolging kreeg in Nederland. Maar ook voor Nederland zijn dergelijke campagnes niet nieuw. Denk bijvoorbeeld aan de campagnes van de Bond tegen het Vloeken en de campagnes van de stichting Stevan.