Reguleren en monitoren van informeel onderwijs – Reacties van organisaties van moslims

Verschillende organisaties van moslims hebben hun afkeuring laten blijken van de  nieuwe plannen van het kabinet om informeel onderwijs te monitoren en te reguleren:

Ministerie van OCW: ‘Versterking veilig onderwijs en aanpakken uitwassen informele scholing‘

De afgelopen jaren zijn er signalen geweest over een gering aantal lesinstituten binnen het informeel onderwijs dat de democratische rechtsstaat en de gelijkwaardige samenleving verwerpt. Dit is gevaarlijk voor kinderen en straalt ook af op al die informele lesinstituten die wel een positieve bijdrage leveren. Minister Wiersma wil daarom zorgen dat er meer zicht is op deze scholing en kan worden opgetreden bij ernstige incidenten. Om te komen tot een wettelijke norm die toezicht op de excessen van anti-integratieve, antidemocratische en antirechtstatelijke activiteiten bij informele scholing mogelijk maakt, is een scherpe juridische definitie van het probleem randvoorwaardelijk.

Ouders en leraren die zich zorgen maken over informele scholing kunnen straks via een onafhankelijk meldpunt hun zorgen uiten. Minister Wiersma kijkt samen met de inspectie naar de invulling van deze nieuwe taak. De inspectie onderzoekt de signalen en kan, indien nodig, direct ingrijpen waar het mis gaat. Daarvoor wordt, zodra deze gevonden is, een goede juridische definitie van informeel-, anti-integratief-, antidemocratisch- en antirechtstatelijk onderwijs in de wet verankerd. De uitwerking hiervan en het wetsvoorstel worden begin volgend jaar naar de Kamer gestuurd.

Daarnaast stelt minister Wiersma voor dat een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) ook verplicht wordt voor mensen die werken binnen het informeel onderwijs. Deze zogenoemde VOG is al verplicht voor medewerkers binnen regulier onderwijs omdat ze, net als in het informeel onderwijs, met kinderen of kwetsbare groepen werken.

Hieronder twee verklaringen:
Moskeekoepels

Moskeekoepels: voorstel religieuze kliklijn is aanval op godsdienstvrijheid

Met grote zorg hebben de landelijke moskeekoepels kennis genomen van het voorstel van minister Wiersma (VVD) om het religieuze onderwijs in de privésfeer te gaan volgen.

Zoals bekend is het idee van toezicht op het informeel onderwijs (dat gegeven kan worden in bijvoorbeeld de moskee maar ook in huiselijke kring) een langgekoesterde droom van onder meer de VVD. Dit idee is uiteindelijk ook opgenomen in het regeerakkoord van het kabinet Rutte 4.
De onthutsende uitwerking van dit voornemen is vandaag middels een Kamerbrief gepresenteerd.

Zo komt er onder meer een meldplicht voor scholen als zij signalen denken waar te nemen die wijzen op een anti-integratieve, antirechtsstatelijke en/of antidemocratische attitude bij een kind.

Leraren maar ook ouders zouden in zo’n geval melding moeten maken bij de onderwijsinspectie, die vervolgens kan ingrijpen. Concreet zou dit betekenen dat leerlingen op onder meer basisscholen en middelbare scholen geregistreerd kunnen gaan worden en dat de moskee waar het betreffende kind vormingsonderwijs volgt, wordt doorgelicht.

Het voorstel heeft meerdere zorgelijke kanten. Allereerst schuurt het met de vrijheid van godsdienst, de vrijheid van vereniging, de vrijheid van meningsuiting en de scheiding van kerk en staat (die twee kanten op werkt).

Daarnaast is er niet concreet gedefinieerd wat anti-integratief, antirechtsstatelijk en/of antidemocratisch is. Er wordt op dit punt verwezen naar een onderzoek (“Verkenningen”) dat nog uitgevoerd is onder minister Koolmees (die overigens concludeerde dat er geen ingrijpende extra maatregelen nodig waren). In dit onderzoek worden wat de definities betreft slechts cumulatieve omschrijvingen gegeven, geen heldere definities. Juist omdat dit zo complex is. Het minste dat je mag verwachten als burger in een rechtsstaat, is dat je je gedrag kunt afstemmen op de wet. Dat is hier dus niet het geval. Een zeer zorgelijke tendens.

Verder is het natuurlijk ook nooit aan te tonen dat een leerling zijn/haar ideeën heeft gekregen van de instelling waar hij/zij informeel onderwijs volgt. En überhaupt is het nog maar de vraag of het betreffende kind daadwerkelijk deze ideeën heeft of (zoals alle kinderen wel eens doen) slechts “stoere” taal bezigt.

Dan is er nog de kwestie van het registreren. Enkele zorgelijke vragen die de koepels in dit kader hebben:

Wie wordt er geregistreerd? Wie controleert dit? Hoe lang worden de geregistreerde gegevens bewaard? Wat gebeurt er met die gegevens? Is een docent (en helemaal een willekeurige ouder) bekwaam om dit soort signalen waar te nemen en op waarde te schatten? Krijgen we zo geen heksenjacht? Licht de docent en/of school de leerling en ouders ook in (het betreft immers minderjarigen)? Gaat de overheid straks daadwerkelijk kinderen vanwege hun geuite mening (of een ongemeende, recalcitrante uiting) registreren?

We hebben bij de Belastingdienst gezien tot welke verschrikkelijke fouten onjuist en onterecht registreren kan leiden.

Tot slot heeft ook de landsadvocaat diverse malen aangegeven dat het grondwettelijk wel erg spannend wordt om de voorgenomen kliklijn te realiseren. Al met al een zeer onzalig voorstel.

Uiteraard zijn ook de koepels van mening dat misstanden moeten worden aangepakt, maar dat moet gericht en proportioneel gebeuren. Dit voorstel gaat alle perken te buiten. Te meer daar wij altijd constructief hebben samengewerkt met de overheid vanuit een positieve grondhouding. Wederzijds vertrouwen is hierbij van cruciaal belang.

De koepels hebben in dat kader onlangs de Kamercommissies van de ministeries van OCW en SZW, de onderwijsraden en andere betrokkenen benaderd en hun zorgen geuit. Het verdere proces zal nauwlettend worden gevolgd en men zal zich, afhankelijk van het uiteindelijke wetsvoorstel, tevens beraden op juridische stappen.

“Kliklijnen en verdachten-registers op basis van overtuigingen zijn niet des Nederlands. De zorgen zijn dan ook groot”, aldus de koepels.

Muslim Rights Watch Nederland (MRWN)