#MoslimsZoalsWij aflevering 4 – Worsteling, werk en wroeging
Goedemiddag, salaam aleikum. Het is de vierde aflevering van Moslims Zoals Wij. Misschien wel de meest heftige aflevering totnutoe. Is iemand eigenlijk altijd moslim als die zichzelf zo noemt? Ongeacht wat hij of zij doet? En wat doe je als iemand jouw moslim-zijn in twijfel trekt? Of zelfs keihard ontkent? En wat doe je als iemand er praktijken op na houdt die jouw volkomen vreemd zijn, terwijl die persoon zich wel moslim noemt. En als je dan oordeelt en je realiseert je dat je een fout hebt gemaakt? Geen makkelijke kwesties en in de islamitische traditie heel heel gevoelige kwesties. Maar ook emotioneel beladen kwesties. En dan kunnen dingen opeens snel escaleren, waarbij je je als kijker afvraagt: ‘wat gebeurde er verdorie nou eigenlijk?’
Fitria wil met iedereen op stap en het heeft iets met milieu te maken. Eén van de interessegebieden van Fitria vanuit haar islamitische interpretatie. Ze gaan naar een biologisch-dynamische boerderij. De boer heeft zich goed voorbereid: de kippen zijn halal. Maar het slachten kan hij niet. Er moet toch even uitgelegd worden wat dan precies halal is in dit geval. Halal (toegestaan) heeft, zo legt Mohamed uit, betrekking op voor het leven, de slacht en daarna. Belangrijke overeenkomst tussen biologisch dynamisch en het denken van uit islamitische tradities kan betrekking hebben op tayyib (goed): alleen halal slachten is niet voldoende. Het dier moet een goed leven hebben. Ze worden zoals dat hoort op een boerderij (zeg ik als boerenzoon) aan het werk gezet. Hazjir en Arbi doen dat niet. Dat vinden de anderen respectloos. Cemil moet dat toch even uitpraten: één team, één taak.
Hazjir was er op tegen gratis te werken. Dat rijmt niet met gastvrijheid. De irritaties groeien als anderen, zoals Döne, hem erop aanspreken. Fitria vindt het moeilijk te rijmen als mensen dingen niet doen die God van mensen vraagt. Die bevestiging dat moslims doen wat God vraagt, ziet zij niet in de groep: bijvoorbeeld met shisha roken. Cemil vindt dat dat geaccepteerd moet worden: “Mag ik even wat onvriendelijks zeggen? Get used to it! Er zijn ook moslims die niet volgens de 5 zuilen leven.” Wat Hazjir dan, tot mijn verbazing, verleidt tot de vraag of Fitria hem niet als moslim ziet. Dat, tot mijn verbazing, bevestigt Fitria nadat Hazjir de vraag herhaal. En dat is voor Hazjir reden om te vertrekken: “dit gesprek is met moslims.” Jammer dat op dat moment de camera alleen inzoomde op Hazjir en op Fitria; iets daarvoor was de groep in beeld en je zag duidelijk verschillen in lichaamstaal van de deelnemers. Ik was oprecht verbaasd, wat gebeurde hier nou precies?
Hazjir vindt dat zij hem een leugenaar noemt en dat is een teken van gebrek aan respect. De anderen vinden dat Fitria hier fout zit: een moslim is iemand die God erkent zoals Mohamed zegt. Fitria vindt de confrontatie moeilijk, het is een beproeving van God voor haar en verwijst naar Cemil’s eerdere opmerking ‘get used to it’: “This is what I’m doing, I’m trying to get used to it.”
En Fitria geeft aan dat ze bepaalde keuzes en gedragingen niet kan plaatsen omdat het buiten haar referentiekader als moslim staat. Fitria staat open voor de deconstructie van het hokje moslim. Maar Hazjir is er klaar mee, ‘heel simpel, zij haar weg, ik mijn weg.’
“Iemand nog koffie”?
Een nieuw uitstapje, de volgende dag, ging naar de sociale werkplaats. Eén van de lokale sterren gaat meteen voor Fitria en Joanne rappen. Ze kunnen ook meteen weer mee werken. Zelfs Hazjir harkt de boel mee aan. Döne wijst op het gebrek aan zulke werkplaatsen binnen de islamitische gemeenschappen. Mohamed wijst daar ook op: “we doen niks voor de mensheid op dit niveau.” Mohamed’s hart breekt als hij niks kan doen voor iemand “kinderen van Adem” die hulp nodig hebben.
Fitria biedt haar verontschuldigingen aan over haar gedrag van eerder. “Het is een leermoment, en ik wil graag van jullie leren.” Hazjir betwijfelde haar oprechtheid en Fitria merkt dat hij niet op haar zit te wachten. Arbi neemt de rol van bemiddelaar op zich. Het zijn voor Hazjir precies opmerkingen van Fitria die hem angstig hebben gemaakt voor religie. Zo blijft open (slimme cliffhanger productieteam!) hoe dit nu precies gaat wel lopen hoewel we wel een kleine vooruitblik krijgen.
Besprekingen
Terugkijken kan HIER. Vanavond de tweede aflevering om 22:55 op NPO2 bij de NTR.
Aflevering 1: Geloof, vertrouwen en geluk
Aflevering 2: Vrijheid, grenzen en vergeving
Aflevering 3: Tot jezelf, tot God en tot de Ander komen.
Aflevering 5 en slotbespreking: Diversiteit als beleving