#MoslimsZoalsWij aflevering 3 – Tot jezelf, tot God en tot de Ander komen
Het thema van de derde aflevering van Moslims zoals wij, is tot jezelf, tot God en tot de Ander komen. Momenten van bezinning, de reis naar God maar ook kennismaking met mensen met wie je een fundamenteel probleem hebt, we zien het allemaal in dit half uur. Een warm maar ook confronterend bad.
Hoezo islam, vraagt Fitria aan Joanne, benieuwd als ze is naar het verhaal van een bekeerling. Joanne’s zoektocht begon van kinds af aan. Op haar 17e/18e kwam jodendom in haar leven. “Het jodendom bracht mij tot een religie en islam bracht mij tot God”. Mohamed wil dat gelijk op een tegeltje plakken. De islam bracht haar spiritualiteit, ‘ik kon niet stoppen met lezen.’ Voorafgaand aan haar bekering praktiseerde en studeerde ze al, iets dat we wel vaker zien bij bekeerlingen. Haar zoekende en onderzoekende manier spreekt het gezelschap duidelijk aan. Arbi wijst erop dat alle moslims dat zouden moeten doen, onderzoeken. En voor Joanne geldt, neem elkaars religie serieus.
De weg naar een goed mens kan, zoals voor Joanne, via religie lopen. Dat gaat niet alleen om nader tot God te komen. Joanne neemt ze mee naar een kapel, een bedevaartsoord voor Maria. Ze nodigt de anderen uit om “een moment voor jezelf te pakken.” Hazjir vraagt zich af waarom hij zich wel vrij genoeg vindt om een kerk te bezoeken maar geen moskee binnengaat (zie de aflevering van gisteren). Ook voor Joanne, van protestantse huize, is de mariaverering onbekend. De aanwezigen van de kerk leggen het belang van Maria uit: “Zij weet hoe je als moeder voelt, of als ouder, als mens”. Mohamed kan daar wel in mee gaan ook al kijkt hij er theologisch anders naar.
Eten is een belangrijk thema in dit programma (hoor wie dat zegt…). En in ieder geval moet daar Limburgse vlaai bij. Ja je bent toch in Limburg of niet. De discussie gaat ook weer drank. Volgens Mohamed wordt iemand echt anders als hij drinkt.
Mohamed en Fitria verkennen de prachtige omgeving, terwijl de rest naar de herdenking gaat, een boom met kabouterpoppetjes. “Stiekem zijn alle kabouters moslims” zegt Fitria lachend. “Heeft een baard” lacht ze.
Maar hoe is het als anderen jou fundamenteel afwijzen?
We hoorden gisteren al over racisme in het jongerencentrum. Cemil wijst erop dat moslims altijd gezien worden als vertegenwoordigers van een religieuze groep en niet als individu. Terwijl voor hem het geloof heel individueel is, hij ziet zich als “spiritueel – cultureel – islamitisch” in plaats van “praktiserend-dogmatisch”. Hij legt de nadruk op jihad: proberen een beter mens te worden. Ook in het verhaal van Joanne kwam dat terug. Haar ouders zijn helaas niet zo enthousiast. Haar uiterlijke verandering vinden ze erg lastig. Het is nog te vers voor ze. “Het pijnlijke is, de islam geeft mij rust, maar nu staat het tussen mij en mijn ouders in.” Ze ziet het als haar taak om hen mee te nemen in haar reis, te laten zien dat het haar rust geeft en dat het haar helpt een beter mens te worden. Ze krijgt veel steun van anderen: Döne omhelst haar, “komt wel goed, inshallah”.
Mohamed vertelt over het zoeken naar een partner. Dat is heel belangrijk voor hem, maar het komt voor dat er sprake is van racisme van de ouders van de mogelijke partner: “sorry, maar mijn ouders hebben toch nog dat harde stukje racisme in zich.” Dat is erg kwetsend. Fitria lijkt zowaar bezig te zijn met een interview met Mohamed over lusten, verleidingen en het bedwingen daarvan. Volgens haar moet daar nodig over gepraat worden, want hoe leer je anders wat te doen en hoe ermee om te gaan. “Je moet het wel bespreekbaar maken, zeker binnen islamitische kaders.”
Maar ga je ook nader komen tot mensen met wie je fundamentele issues hebt?
Op het programma staat het Indië monument en de herdenking op initiatief van Cemil. Fitria wil daar niet heen, want het is vooral bedoeld voor Nederlandse soldaten die in Indonesië zijn gesneuveld. Ze kan het niet over hart verkrijgen om die, “Nederlandse”, kant van het verhaal te herdenken. Cemil wil wel gaan, niet om te herdenken, maar wel om het gesprek aan te gaan. Fitria gaat niet. Mohamed ook niet: “Meneer u heeft meegeholpen aan het kapot maken van een samenleving” zou hij tegen een veteraan willen zeggen. Arbi is geïnteresseerd in de menselijke verhalen van de veteranen. Hij realiseert zich dat mensen dienstplicht hadden. Hazjir is ook onder indruk en legt een relatie met zijn eigen verhaal.
Cemil gaat in gesprek met de veteranen. Hij is duidelijk in zijn element als hij gevoelige zaken kan aansnijden en doet dat zonder de mensen voor het hoofd te stoten. “Hoe kun je oordelen over jongens die dienstplichtig zijn”. Je moet bij de opdrachtgevers zijn en niet bij de uitvoerders zijn, volgens een van de veteranen. Het is één grote mindfuck besluit Cemil.
De verschillende keuzes die de gasten maken, hun overwegingen en emoties zorgen ervoor dat men inmiddels meer is geworden dan de typecasting van specifieke moslims om zo nodig diversiteit te laten zien. Natuurlijk, laten ze dat zien, maar eigenlijk kunnen we dat kader homogeen vs diversiteit wel laten vallen; het gaat om mensen van vlees en bloed in plaats van specifiek geselecteerde karakters hoewel die wel mede zorgen voor de dynamiek in de groep. Ik heb inmiddels al een favoriet.
Besprekingen
Terugkijken kan HIER. Vanavond de tweede aflevering om 22:55 op NPO2 bij de NTR.
Aflevering 1: Geloof, vertrouwen en geluk
Aflevering 2: Vrijheid, grenzen en vergeving
Aflevering 4: Worsteling, werk en wroeging
Aflevering 5 en slotbespreking: Diversiteit als beleving