RUG – Onderzoeksrapport ‘Nederland Deugt’ zoekt aanknopingspunten voor integratie

Onderzoeksrapport ‘Nederland Deugt’ zoekt aanknopingspunten voor integratie

Datum: 19 mei 2008

Als het gaat om deugden (moreel goede eigenschappen zoals respect en betrouwbaarheid) dan verschillen moslims, christenen en niet-religieuzen niet zoveel van elkaar. Dit kan aanknopingspunten bieden om de integratie van allochtonen te bevorderen. Ook blijkt dat het aantal praktiserende moslims in Nederland meestal te hoog wordt ingeschat. Dit concluderen onderzoekers van het Instituut voor Integratie en Sociale Weerbaarheid van de Rijksuniversiteit Groningen. Hun onderzoeksrapport, getiteld ‘Nederland Deugt’, zal op 26 mei 2008 aangeboden worden aan de Groningse burgemeester Jacques Wallage.

Deugden helpen mensen op een goede manier samen te leven. En aangezien religie (en dan vooral de islam) een belangrijke rol speelt in het debat over de multiculturele samenleving en integratie is het belangrijk om na te gaan wat precies de invloed is van religie op deugden. Bij dit onderzoek – dat onder leiding stond van sociaal psycholoog Jan Pieter van Oudenhoven en arabist-islamkenner Fred Leemhuis – is daarom geprobeerd de deugden van christenen, moslims en niet-religieuzen in kaart te brengen.
Gemeenschappelijke deugden

Dit is gedaan door aan leerkrachten, tieners, ouders, gemeenteraadsleden en popartiesten van verschillende religies te vragen wat zij belangrijke deugden vinden. Hieruit blijkt dat moslims in hun opvattingen over deugden niet veel afwijken van katholieken en protestanten in Nederland en ook niet van niet-religieuzen. Moderne deugden als respect, betrouwbaarheid, zorgzaamheid en openheid worden door de opinieleiders van diverse komaf gezien als belangrijk. Deze deugden kunnen volgens de onderzoekers wellicht gebruikt worden als “trekkers van programma’s ter bevordering van integratie of sociale cohesie.”
Imams

Islamitische tieners geven aan dat ze in vergelijking met andere tieners veel meer beïnvloed worden door religieuze leiders als het gaat om morele kwesties. De onderzoekers hebben daarom gekeken naar wat imams in Nederland belangrijke deugden vinden. Ze hebben daarvoor een aantal imams geïnterviewd en preken geanalyseerd. Hieruit blijkt dat imams – net als niet-islamitisch Nederland – het zeer belangrijk vinden om respect te tonen. Ook hechten moslims groot belang aan goede relaties met de buren (daarmee wordt de hele straat bedoeld). Dit begrip kan volgens de onderzoekers “als startpunt dienen voor acties in steden of dorpen om relaties tussen moslims en niet-moslims te verbeteren.”
Steeds Nederlandser

Bovendien concluderen de onderzoekers dat het aantal moslims in Nederland vaak te hoog wordt ingeschat. Veel eerste of tweede generatie immigranten uit islamitische landen zijn helemaal geen praktiserende moslims – zo blijkt uit analyse van bezoekersaantallen van moskeeën. Ook worden imams in zekere zin steeds Nederlandser. Dat is te zien aan het feit dat imams in Nederland allemaal ongeveer dezelfde bronnen gebruiken bij het maken van preken. Dit suggereert dat moslims, hoe verschillend wat betreft komaf ook, allemaal tegen dezelfde kwesties aanlopen, waarbij er als vanzelf in de praktijk een soort Nederlandse islam ontstaat.
Noot voor de pers

Het onderzoeksrapport zal op maandag 26 mei 2008 in Groningen gepresenteerd worden tijdens het symposium ‘Nederland Deugt’. Het programma start om 13:00 uur. Journalisten zijn van harte welkom het symposium bij te wonen.

Voor meer informatie over het onderzoeksrapport of het symposium kunt u contact opnemen met Maarten Koekkoek, e-mail: m.m.koekkoek@rug.nl, tel.: 050-363 6903.

‘Nederland Deugt’ maakt deel uit van een groter onderzoeksproject, waarbij empirisch onderzoek gedaan wordt naar verschillende groepen religieuzen en niet-religieuzen. Het onderzoek vindt plaats met een financiële ondersteuning vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.