#MoslimsZoalsWij aflevering 1: Geloof, vertrouwen en geluk
Eén voor één druppelen ze het huis in Neer binnen na de aankondiging met de vraag: “Hoe is het om moslim te zijn in het Nederland van vandaag”? Het lijkt mij dat dit programma daar niet echt antwoord op gaat geven, net zomin als op de vraag hoe het is om man/vrouw, Nederlander, een burger met migratie-achtergrond, carrièrepersoon, individu en onderdeel van een groep of anders te zijn in het Nederland vandaag.
We zien Selma (‘more life’), Mohammed (‘geboren tijdens de bedevaart’), Cemil (‘ongeduldig’), Hazjir (‘ik ben zoekende’), Joanne (‘mijn naam is mijn identiteit’), Fitria (‘communicatie’), Döne (‘net als met familie’), Arbi (‘aan de diversiteit te zien zit ik hier goed’).
Als we ze voor het eerst bij elkaar zien is er al direct een levendige en vrolijke sfeer, maar er moet ook een knoop doorgehakt worden. Er zijn acht gasten en maar zeven kamers. De meesten willen toch wel een kamer voor zichzelf. Uiteindelijk besluiten Arbi en Hazjir de kamer te delen: kunnen ze meteen de baardolie uitwisselen zoals ze zelf opmerken.
Het blijft levendig als de religie ter sprake komt: hoe ben je eigenlijk moslim? Degenen die aan het woord komen benadrukken bijna allemaal dat iemand haar/zijn eigen pad moet volgen. Er aan toe zijn om te bidden, op bedevaart te gaan; het zijn in mijn optiek allemaal uitingen van hoezeer persoonlijke groei, levensfase en geloof bij elkaar kunnen komen. Niet alleen bestaat De Moslim niet, maar de mensen in dit programma hebben een dynamisch en wisselend traject van geloofsbeleving en -praktisering. Dat zegt verder nog niets over de concrete manier waarop men dan zelf vindt moslim te zijn. Moet je daarvoor de bedevaart (gaan) doen? Moet je bidden? Sommigen zijn stellig daarin (‘dat hoor je gewoon te doen, punt), anderen presenteren zich als zoekende, weer anderen doen soms dingen wel en soms dingen niet (‘ben ik er spiritueel aan toe’?).
Het leidt vooral bij Selma tot sterke emoties; ze kiest haar eigen weg maar vindt ook dat er bepaalde aspecten zijn die bij het geloof horen en mensen kunnen helpen die goede moslim te worden. Ze blijft dan ook even alleen als de anderen gaan koken (keurig om vijf voor zes).
Uit het gesprek de dag erna blijkt wat er zoal kan meespelen bij het kiezen welk pad je volgt. Zo hadden Döne en Fitria te maken met druk om geen hoofddoek te dragen. Döne besloot er geen te dragen omdat het haar kansen op carrière zou verminderen en economische onafhankelijkheid is voor haar belangrijk. Dat is het ook voor Fitria, maar die maakt (tegen de druk van haar vader in) een andere keuze: ‘het is niet aan mij om het oordeel te veranderen’.
Wanneer Selma te horen krijgt dat een familielid is overleden besluit ze naar haar familie te gaan. Het nieuws komt duidelijk aan bij de andere gasten: de vergankelijkheid van het leven, het onverwachte en wellicht al een soort groepsgevoel doen haar werk: ‘we gaan bidden voor je’.
Geen alwetende voice-over die even gaat uitleggen hoe de islam in elkaar zit, die het een en ander giet in het bedrieglijk simpele schema van de gematigde versus de radicale moslim of die een en ander gaat beschouwen in termen van integratie. Het is een verademing. De gasten praten ogenschijnlijk redelijk vrij over hun eigen religieuze beleving, stellen vragen aan elkaar, soms moralistisch, soms zoekende, soms met verbazing over de ander en soms emotioneel. Zoals gesprekken over religieuze beleving vaker gaan. Het is geen programma dat start vanuit de geschreven bronnen van islam zoals sommigen misschien graag zouden zien, maar een programma dat in de eerste aflevering vooral gaat over aftasten van de persoonlijke verhoudingen met vragen als kun je koken tot bid je dan met hoofddoek? Over een beter mens worden door het geloof, vroomheid en je eigen pad. Maar ook: ‘niemand heeft het recht alleen gelukkig te zijn’.
Besprekingen
Terugkijken kan HIER. Vanavond de tweede aflevering om 22:55 op NPO2 bij de NTR.
Aflevering 2: Vrijheid, grenzen en vergeving
Aflevering 3: Tot jezelf, tot God en tot de Ander komen.
Aflevering 4: Worsteling, werk en wroeging
Aflevering 5 en slotbespreking: Diversiteit als beleving