Nieuwsuur en de normalisering van de racistische omvolkingsmythe – Demografie, babies en Nederlanders

UPDATE: reactie van Mathijs Bouman onderaan
Activisten en onderzoekers maken zich al enige zorgen over de opmars van de zogenaamde omvolkingstheorie. In deze mythe, want dat is het, wordt gesteld dat de ‘oorspronkelijke’ bevolking van Europa vervangen wordt door migranten en dan meer in het bijzonder door ‘Afrikanen’ (lees: zwarte mensen) en het Midden-Oosten (lees: moslims). In de specifiek antisemitische variant hierop zijn de joden de mastermind hierachter. Het is onduidelijk wie nu precies de oorspronkelijke bevolking is. Want als we teruggaan naar het verleden dan moeten we vaststellen dat Europa een smeltkroes is, zeker als we de koloniën uit het verleden meerekenen. Een voorbeeld is Nederland, nu hebben we amper een miljoen moslims binnen het koninkrijk, maar in het verleden ging dat om meer dan honderd miljoen. De laatste groep wordt echter meestal niet meegerekend. Het gaat om ‘echte’ Nederlanders en die zijn over het algemeen voor politiek en journalistiek wit, christelijk, of om het raciale karakter van die aanduidingen te verbergen: ‘autochtoon’ en hebben dus geen migratieachtergrond.

Het idee bij de omvolkingsmythe is dan ook dat de wortels van wit christelijk Europa wordt aangetast. In de meer radicale varianten gaat dat gepaard met pleidooien voor etnische zuivering en genocide, in de meer liberale varianten zien we pleidooien voor beperking van migratie wegens de ‘andere cultuur’ van de migrant. Meer biologisch-raciale frames worden vermengd met etniciteit en cultuur-raciale frames gaan meestal over waarden en de rol van religie. En mocht u denken, zit hier ook niet enig seksisme in? Dan is het antwoord, nogal. Want vrouwen worden gereduceerd tot gemankeerde broedmachines: witte vrouwen krijgen te weinig kinderen en andere vrouwen teveel. En ongetwijfeld gaat het in vrijwel alle gevallen om heteroseksuele relaties.

En dan komt Nieuwsuur dat vindt dat er te weinig babies worden geboren. Net als in 2017 en in 2019 overigens. Maar voordat we daar naar gaan kijken, eerst even het NIDI. Dat doet al tijden demografisch onderzoek naar de ontwikkelingen in de Nederlandse bevolking. Ze komen nu met een bevolkingsprognose voor 2050. En, let op, ze geven zeven verschillende scenario’s die variëren van een daling (van 17,4 naar 17,1) van het inwoneraantal tot een hoge groei (van 17,4 naar 21,8):

Hoe de bevolking er in 2050 uit ziet hangt af van de ontwikkeling van de migratie, geboorte en sterfte in de komende dertig jaar. Om met de onzekerheid daarover rekening te houden zijn zeven bevolkingsvarianten doorgerekend:

Bevolking zal variëren tussen de 17 en 22 miljoen inwoners

Op dit moment telt Nederland 17,4 miljoen inwoners. Als de migratie, het kindertal en de levensverwachting de komende dertig jaar hoog zijn (variant ‘Groei’) zal de bevolking in 2050 bijna 22 miljoen inwoners tellen. Maar de onzekerheid over de bevolkingsgroei is groot, dat maakt ook de coronacrisis nu bijvoorbeeld duidelijk. Als de migratie, het kindertal en de levensverwachting de komende dertig jaar laag zijn, zal de bevolking in 2050 nauwelijks groeien of zelfs krimpen in vergelijking met 2020. Migratie heeft een grotere invloed op de bevolkingsgroei dan kindertal en levensverwachting.

Het is natuurlijk interessant om dit te bestuderen. Het roept allerlei vragen op over arbeidsverdeling, huisvesting, inkomensongelijkheid, racistische verhoudingen en instituties, macht en ongelijkheid, enzovoorts. Daar zou je een fantastisch journalistiek item van kunnen maken want juist nu in campagnetijd moeten politici hun keuzes voor nu en later expliciet maken. En dan komt Nieuwsuur:

Een keurig wit gezinnetje zien we en de vraag of ‘we’ meer kinderen moeten krijgen? Wie bedoelt de redactie van Nieuwsuur daarmee? We zitten hier volledig op het terrein van de omvolkingsmythe want uit de tweet kunnen we aflezen dat ‘we’ meer kinderen moeten krijgen zodat we minder minder migranten nodig hebben.

Temeer omdat Nieuwsuur de definitie van Nederlander zo invult dat als je één ouder hebt met migratieachtergrond, je dan geen Nederlander bent. En het is hel en verdoemenis want van de genoemde scenario’s (die elkaar niet helemaal uitsluiten dus je hebt ook nog allerlei mogelijke combinaties) laat Nieuwsuur vooral het scenario zien met het hoogste aantal migranten en het hoogste totale bevolkingstal.

Hoe ziet Nederland er in 2050 uit? Bijna de voltallige Tweede Kamer liet de demografische ontwikkelingen onderzoeken. De belangrijkste uitkomsten zet @mathijsbouman op een rij. #Nieuwsuur pic.twitter.com/Zud1VZJEAx

— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) February 8, 2021

In het gehele item (39:05 – 40:05) noemen Nieuwsuur en NIDI onderzoeker Aat Liefbroer het Hongaarse beleid ‘iets heel interessants’ en ‘vergaands’. En laat dat nou net een beleid zijn dat is gebaseerd op die racistische omvolkingsmythe. Het zou goed zijn denk ik als wij als wetenschappers rekening houden met racistische tendensen waar ons onderzoek op in zou kunnen spelen en mogelijk versterken. Zeker wanneer dit vervolgens vertaald wordt in een uitzending van een programma als Nieuwsuur waar de scheidslijn met de racistische, seksistische en xenofobe omvolkingsmythe flinterdun is en wordt verborgen achter een academisch taalgebruik van demografie en beleid. Nieuwsuur kan de bovenstaande tweet ‘Nederlandse gezinnen’ wel verwijderen en stellen dat het ongelukkig geformuleerd is, maar dat is het hele item. Op z’n minst.

Reactie van Mathijs Bouman op twitter:

Ik werp deze belachelijke beschuldigingen ver van mij.

— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) February 10, 2021

Oh, en vergeet niet onze enquête in te vullen: wat moet de politiek doen tegen moslimhaat en moslimdiscriminatie. Klik HIER. En wil je deelnemen aan een serie gesprekken over islamofobie in de verkiezingen, kijk dan even HIER.