C L O S E R

'Maar niet de Profeet': protest, vrijheid en een experiment

Posted on September 28th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Society & Politics in the Middle East.

Introductie
Er is veel te doen geweest en nog steeds over de film The Innocence of Muslims, vooral door de dood van de Amerikaanse ambassadeur in Libië. De woede, afkeer en walging van de film lijken breed gedragen onder moslims, maar zoals altijd verklaart dat niet de demonstraties. Daar is meer voor nodig; er zijn altijd meerdere groepen met ieder zo hun eigen belangen en motieven. Dat bleek bijvoorbeeld bij de protesten in Libanon, waar Hezbollah de toespraak van de paus bijwoonde en het protest uitstelde tot hij weg was en opriep tot religieuze tolerantie.

Een paar weken geleden vond op het Museumplein een demonstratie plaats tegen de Mohammed-film, het beledigen van de islam, ic. de profeet en tegen de Verenigde Staten en haar ‘war on terror’. Waarom ik zo laat ben met mijn verslag? Omdat ik nu eenmaal ook andere dingen te doen heb; ik word immers niet betaald voor dit blog. Een andere reden is dat we tegenwoordig gebaat zijn bij ‘slow research’; gedegen, diepgaand en niet meegaan met de waan van de dag. Dus neem ik rustig de tijd om goed na te denken over wat ik wel en niet publiceer in dit blog (of elders in andere professionele of meer wetenschappelijke publicaties).

De organisatie was in handen van Behind Bars / Straatdawah (over wie al eerder bericht HIER, HIER en HIER). Op de dag zelf werd bekend dat Sharia4Belgium/Sharia4Holland (s4b/s4h) ook aanwezig zou zijn; hetgeen gelijk verwachtingen schiep voor wat er ging gebeuren: geweld. Niet dat die verwachtingen er anders niet waren; de meest gestelde vraag van buitenstaanders aan mij tijdens de demo en erna was: ‘En? Rustig gebleven?’ of varianten daarop. Dat was ook de teneur van de berichtgeving later. Dat s4b eerder in Antwerpen een demo hield die uit de hand liep versterkte die indruk alleen maar. Het leidde ertoe dat één van de kandidaten voor het burgemeesterschap van Antwerpen (ja er zijn verkiezingen) stelde dat Antwerpen niet langer van iedereen kon zijn. Ook uit moslimhoek, imam Nordin Taouil, kwam kritiek op deze demo (waar geen vergunning voor was) en de rellen. S4b heeft een andere kijk op het hele gebeuren, zie het volgende filmpje:

De demo

Ik kom rond half vier aan bij het Museumplein. De vlaggen zijn van verre te zien waaronder de vlag met de zegel van de profeet. Dit is een vlag die door meerdere groepen wordt gebruikt, waaronder ook Al Qaeda vandaar dat de vlag in de volksmond ook wel de Al Qaeda vlag genoemd wordt. Er is veel pers aanwezig, ik schat zeker zo’n 40 journalisten. Daarnaast zijn er zichtbaar zeker 25 agenten aanwezig, maar waarschijnlijk meer aan de hoeveelheid mannen met oortjes te zien. Het aantal demonstranten bedraagt zo’n 120, over de hele dag schat ik zo’n 150.

De demonstratie vindt plaats veraf van het Amerikaanse consulaat; zo’n 200 meter omdat Behind Bars geen toestemming kreeg om dichterbij te demonstreren. Nu stonden ze eigenlijk midden op het Museumplein bij de doorgaande weg hetgeen als podium nog niet zo slecht was ook al was de organisatie aanvankelijk verontwaardigd over die afstand.

Aan de periferie van de demonstratie staan veel mensen te kijken en een enkeling voert discussie met sommige deelnemers. Dat gaat over het algemeen in een goede sfeer. Er zijn mensen die bepleiten dat ‘we niets hebben aan radicalisme’ en dat we vroeg of laat toch ergens in het midden moeten uitkomen; waarop een van de demonstranten stelt dat het midden niet meer bestaat sinds de laatste verkiezingen. Andere moslims wijzen omstanders erop dat de groep die hier demonstreert niet alle moslims vertegenwoordigt. Ze lijken het wel eens te zijn met de kritiek van de demonstranten, maar vinden deze demonstratie, de slogans en het vlagvertoon maar niets. ‘Je moet deze lui niet serieus nemen’ zegt iemand. Zie ook het filmpje bij AT5.

De demonstratie bestaat uit diverse toespraken en het roepen van slogans zoals takbier!, la illah illa Allah en ook ‘obama obama, wij zijn allemaal osama’. Volgens de woordvoerder hebben ze van tevoren nagedacht over wat ze zouden roepen. ‘Jullie zoeken de grens op, dan wij ook.’ Met grens verwijst hij naar de profeet Mohammed. Volgens hem hebben ‘jullie’ (het westen, amerika) onze grondstoffen al, onze landen, onze vrouwen (Aafia Siddiqui), maar van onze profeet blijf je af. Dit hoorde ik ook tijdens de toespraken waarin voortdurend verwezen naar het onrecht in de moslimlanden, de aanvallen van Amerika: ‘Maar niet onze profeet!’ (Afgelopen weekend had ook de As Soennah moskee in Den Haag een bijeenkomst, met als titel ‘Allesbehalve onze Profeet‘ waar ik helaas niet bij kon zijn vanwege verplichtingen in Duitsland; met andere woorden een gevoel/grens die breder wordt gedeeld in activistische kringen). In de toespraken werd ook voortdurend een beroep gedaan op moslims als ‘broeders’ om op te komen voor elkaar in de ‘oorlog tegen moslims’ en in de strijd van de moslims tegen de tawagheet (afgoden / tirannen). Met name de verwijzingen naar Jemen, waar Amerika voortdurend aanvallen uitvoert met drones, waren legio . Af en toe waren er verwijzingen naar de Nederlandse politiek, in het bijzonder Wilders. Opvallende andere slogans op borden waren ‘We are all…’ en dan volgde bijvoorbeeld Anwar Al Awlaki (gedood door de VS samen met zijn 16-jarige zoon Abdulrahman) en Mohammed Bouyeri.

Aan het einde van de demonstratie wordt er gebeden. Daarvoor wijst de organisatie erop dat mensen rustig en vreedzaam moeten vertrekken zoals de demonstratie ook begonnen is. Dit betekent niet massaal door de straten gaan, spullen inleveren bij de organisatie. De politie wijst later enkele individuen erop dat ze niet gemaskerd door de straat mogen. Tijdens de demonstratie bedekten velen hun gezicht. ‘We gaan terug naar huis, vreedzaam zoals we de demonstratie begonnen zijn, terug naar onze site’. De laatste is een verwijzing naar de website Dewaarheid.nl.

Het gebed wordt uitgevoerd door ongeveer 110 mensen. En zeer nauw gadegeslagen door de pers die de fotocamera bijna op de biddende mannen drukt. Het visuele aspect is klaarblijkelijk erg aantrekkelijk voor de journalisten. Na afloop van het gebed volgt er nog een oproep om geld in te zamelen voor ‘broeders in Syrië’. Ik praat nog wat na met de woordvoerder van Behind Bars en, (helaas maar heel kort, maar ik was al te laat voor een afspraak en moest dus weg) ook even met nog wat andere jonge jongens.

Video-impressies

Er was veel aandacht voor de demonstratie vanuit reguliere media. Zie Novum:

Maar ook door anderen zijn er verslagen gemaakt. Zie de filmpjes van Milatu Ibrahim.nl/Salafimedia.nl:

Hier een impressie van de organisatie zelf:

Controverse

Natuurlijk was er ook de nodige controverse over de demo. Ik laat de opinies van de gebruikelijke columnisten e.d. even buiten beschouwing; die zijn er teveel en voegen eigenlijk niks toe. Interessanter zijn de commentaren vanuit de hoek van moslims. Zo stelde Abdelkarimo op Joop.nl dat types als Sharia4Belgium (‘onkruid’) de stem van de moslims kapen en dat moslims daar zelf stelling tegen moeten blijven nemen. Een soortgelijk argument kwam van Samira Bouchibti die stelde af te willen van ‘wilde mannen’ die vrouwen de wet proberen voor te schrijven en het ‘aanzien’ van het geloof bepalen. Mohamed Azahaf vond dat moslims zich niet zo moeten laten provoceren door dit soort films en meer kennis op moeten doen over de islam zodat men met wijsheid kan reageren. Jongerencentrum Argan tenslotte riep op tot bezinning.

Abou Moussa, woordvoerder van Behind Bars, diende Abdelkarimo van repliek en vond diens stuk slordig, denigrerend en getuigen van weinig respect voor pluralisme onder moslims. Zie verder ook de discussie op dit blog waar Abou Moussa reageert: HIER en HIER. In de reactie op mijn stukken stelt Abou Moussa dat de demonstratie niet bedoeld was om de wij-zij tegenstelling te scheppen of te versterken. De indruk zou inderdaad gewekt kunnen worden dat ik dat stel, aangezien ik eerder beschrijf dat demonstraties in het algemeen dienen om de wij-zij tegenstelling aan te scherpen. De situatie ligt wat complexer dan ik hier kan uitleggen. Men was inderdaad tijdens de demonstratie erg voorzichtig om de tegenstelling tussen wij (als in Nederlanders) en zij (als in moslims) niet teveel de boventoon te laten voeren; men richtte zich vooral tegen de VS. Of dat ook echt lukte is natuurlijk de vraag gezien de slogans en de protestborden en ook gezien het feit dat de demo nu eenmaal geïnterpreteerd wordt binnen het kader van het islamdebat dat bol staat van de wij-zij tegenstellingen. Dus ook al is het niet de bedoeling dan nog kan dat wel gebeuren door de wijze waarop anderen er betekenis aan geven.

Niet onze profeet

Het belang van het idee ‘onze profeet’ kan het best duidelijk gemaakt worden aan de hand van een experiment dat W.J.T. Mitchell, de pionier van het vakgebied van Visual Studies, eens uitvoerde met zijn studenten. Ik heb er even over nagedacht omdat met enkele van mijn Twitter followers te doen, maar daar heb ik toch maar van afgezien. Het experiment verloopt ongeveer als volgt:

Haal een foto tevoorschijn van iemand die je zeer nabij staat, die je lieft hebt, maar die niet meer leeft. Stel nu dat ik je opdraag te spuwen op de foto, de ogen van de persoon op de foto door te prikken en het in brand te steken of in stukken te scheuren.

Zou je dat doen? Zeer waarschijnlijk geldt voor de meeste mensen dat ze dat niet zouden doen. En als ik de foto uit jouw handen zou grissen en het vervolgens zou bespuwen, de ogen doorprikken en in brand steken of in stukken scheuren? Zou je dat toelaten? En als ik het gedaan had, zou je me ermee weg laten komen? Ook hier geld; in de meeste gevallen waarschijnlijk niet.

En waarom eigenlijk niet? De foto is geen levende persoon. Het is maar een foto waarop iemand afgebeeld staat. Meer niet. Het is niet alsof we de persoon zelf bespuwen, de ogen uitsteken, verbranden of verscheuren. Toch? Of juist wel? De meeste mensen zullen een foto van een overleden dierbare (vriend, vriendin, partner, kind, vader of moeder) niet snel beschadigen of vernietigen. We behandelen de foto wel degelijk als een persoon ook al is het ‘slechts’ de afbeelding van die persoon; maar die afbeelding is natuurlijk wel verbonden met herinneringen, een gevoel van ergens bij te horen, het gemis van een bepaald persoon, de pijn die gevoeld wordt nu een persoon er niet meer is, het verlangen naar iemand, enzovoorts. Sommige afbeeldingen raken mensen dus, roepen bepaalde gevoelens en herinneringen op waar mensen op een bepaalde manier op reageren.

In het geval van de profeet Mohammed is dat voor sommige, en ik schat in veel, moslims min of meer gelijk (er zijn mensen voor wie de profeet Mohammed nog dierbaarder is dan hun ouders). In het volgende Youtube filmpje met een Amerikaanse woordkunstenaar wordt dat heel aardig verwoord:

Maar wat nu als iemand je moeder als oneindig slecht ziet en haar nakomelingen ook? En vervolgens doelbewust de foto besmeurt en vernietigt om een reactie uit te lokken. En dat niet één keer, ook niet twee keer, ook niet drie keer, ook niet vier keer, maar toch al zeker voor de vijfde keer? Hoe zou je dan reageren? En als je ‘verkeerd’ reageert zegt de dader ‘zie je wel’ en ‘wat doe je moeilijk, het is toch maar een plaatje’. En als je niet reageert, heeft de dader dan waar hij je wil hebben: murw, moegebeukt en uiteindelijk onderworpen? Of betekent geen reactie dat je uit het spel van actie-reactie stapt en niet meer mee doet met het spel? En is het inderdaad zo vreemd dat in deze omstandigheden iemand over gaat tot het gebruik van geweld, zoals ook Nuweira Youskine al begrijpelijk probeerde te maken in relatie tot de Mohammed film (tot ongenoegen van sommigen). En al is het gebruik van geweld voor degene die de foto ontheiligt wellicht een teken van irrationaliteit die met religie samenvalt, voor de gelovige kan het ontheiligen van de foto een daad van geweld zijn. Immers, de liefdevolle herinnering van moeders zoon of dochter moet op plotselinge, onverwachte en drastische wijze wijken voor de nare herinnering van de dader zonder dat de eerste daar enige zeggenschap of controle over heeft.

Slotoverwegingen

En dan mijn aanvankelijke idee om dit experiment uit te voeren met enkele volgers op Twitter. De reden waarom ik besloot het niet te doen, was om dat dit te diep in zou grijpen in de levens en gevoelens van mensen en ik hen niet wilde kwetsen maar alleen ‘gebruiken’ om een punt te maken. Ik besloot echter (na enkele tweets en een mail) dat dat het niet waard was en niet ethisch verantwoord voor mij als persoon en als onderzoeker. Is deze terughoudendheid nu zelfcensuur en heb ik de vrijheid van meningsuiting geweld aangedaan? Immers ‘gekwetst’ zijn is een subjectief begrip en dat kan iedereen wel roepen en buigen voor geweld is natuurlijk helemaal uit den boze. Verliest de vrijheid van meningsuiting daarmee niet een heel belangrijke dimensie, namelijk die van de vrijheid? De vrijheid namelijk om niks te zeggen, of je woorden anders in te kleden? Is de vrijheid niet geworden tot een dwangbevel om het liefst zo direct mogelijk te zijn en betekent direct zijn grof zijn en geen rekening houden met de gevoelens van anderen? Is dat een gevolg van het feit dat we zo nodig oprecht en authentiek moeten zijn en het idee dat je dat alleen bent als je niet beperkt wordt door wat anderen van jou en je opvattingen vinden? En de manier omdat te laten zien is door uitermate grof te zijn?

Laat het voorbeeld van die foto’s ook niet zien dat het waanidee van de absolute vrijheid van meningsuiting helemaal niets te maken heeft met een vrije uitwisseling van ideeen en democratisch debat? Dat, als je het idee van absolute vrijheid van meningsuiting aanhangt, er geen enkele reden meer is om doodsbedreigingen te verbieden? Of haatzaaien? Sterker nog dat het volkomen onlogisch is om dat te doen, Immers, dat is allemaal in ‘the eye of the beholder’ en daarmee niet objectief vast te stellen? En meer nog, als ik oproep tot geweld en iemand anders voert het uit, waarom zou dat dan mijn schuld zijn? Iemand is toch zeker verantwoordelijk voor zijn eigen daden? Of worden moeten doodsbedreigingen toch afgewezen worden omdat deze woorden misschien wel degelijk een daad van geweld inhouden. Immers, het beperkt anderen in hun autonomie; net zoals het opzettelijk ontheiligen van de foto van een dierbare dat ook doet?

Naast het aantasten van die autonomie, is er nog een ander punt dat uit bovenstaand voorbeeld komt: namelijk de relatie tussen mensen. Je zou kunnen stellen dat in het geval van mensen die je tot je eigen kring rekent, terughoudend bent om hen te kwetsen en dat je hen zeker niet doelbewust kwetst. De waarde die je dus aan bepaalde relatie hecht, bepaalt de waarde die je hecht aan bepaalde uitingsvormen. Daar zitten natuurlijk altijd gradaties in; je familie betekent over het algemeen meer dan je collega’s en je buren meer dan iemand ‘down under’. Vandaar ook dat iedereen wel eens een leugentje om bestwil vertelt of dat je bepaalde onderwerpen in bepaalde kringen niet aanroert. In alle situaties zeggen wat je denkt is dan ook niet het feest van de vrijheid van meningsuiting of heldendom, maar vooral moreel autisme. Soms is dat handig, als je vindt dat bepaalde dingen echt gezegd moeten worden, als taboes doorbroken moeten worden, enzovoorts.

De makers van deze film maken hun punt over de ruggen van joden en doelbewust ten koste van moslims tegen wie men eigenlijk zegt, we zien je niet als medemens. En in die zin valt de film zeker onder het kopje haatzaaien. Dat is kwalijk in een samenleving waarbij het belangrijk is om in tijden van globalisering en individualisering de sociale cohesie en sociale veiligheid te bewaren.

4 comments.

‘Maar niet de Profeet’: protest, vrijheid en een experiment

Posted on September 28th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Society & Politics in the Middle East.

Introductie
Er is veel te doen geweest en nog steeds over de film The Innocence of Muslims, vooral door de dood van de Amerikaanse ambassadeur in Libië. De woede, afkeer en walging van de film lijken breed gedragen onder moslims, maar zoals altijd verklaart dat niet de demonstraties. Daar is meer voor nodig; er zijn altijd meerdere groepen met ieder zo hun eigen belangen en motieven. Dat bleek bijvoorbeeld bij de protesten in Libanon, waar Hezbollah de toespraak van de paus bijwoonde en het protest uitstelde tot hij weg was en opriep tot religieuze tolerantie.

Een paar weken geleden vond op het Museumplein een demonstratie plaats tegen de Mohammed-film, het beledigen van de islam, ic. de profeet en tegen de Verenigde Staten en haar ‘war on terror’. Waarom ik zo laat ben met mijn verslag? Omdat ik nu eenmaal ook andere dingen te doen heb; ik word immers niet betaald voor dit blog. Een andere reden is dat we tegenwoordig gebaat zijn bij ‘slow research’; gedegen, diepgaand en niet meegaan met de waan van de dag. Dus neem ik rustig de tijd om goed na te denken over wat ik wel en niet publiceer in dit blog (of elders in andere professionele of meer wetenschappelijke publicaties).

De organisatie was in handen van Behind Bars / Straatdawah (over wie al eerder bericht HIER, HIER en HIER). Op de dag zelf werd bekend dat Sharia4Belgium/Sharia4Holland (s4b/s4h) ook aanwezig zou zijn; hetgeen gelijk verwachtingen schiep voor wat er ging gebeuren: geweld. Niet dat die verwachtingen er anders niet waren; de meest gestelde vraag van buitenstaanders aan mij tijdens de demo en erna was: ‘En? Rustig gebleven?’ of varianten daarop. Dat was ook de teneur van de berichtgeving later. Dat s4b eerder in Antwerpen een demo hield die uit de hand liep versterkte die indruk alleen maar. Het leidde ertoe dat één van de kandidaten voor het burgemeesterschap van Antwerpen (ja er zijn verkiezingen) stelde dat Antwerpen niet langer van iedereen kon zijn. Ook uit moslimhoek, imam Nordin Taouil, kwam kritiek op deze demo (waar geen vergunning voor was) en de rellen. S4b heeft een andere kijk op het hele gebeuren, zie het volgende filmpje:

De demo

Ik kom rond half vier aan bij het Museumplein. De vlaggen zijn van verre te zien waaronder de vlag met de zegel van de profeet. Dit is een vlag die door meerdere groepen wordt gebruikt, waaronder ook Al Qaeda vandaar dat de vlag in de volksmond ook wel de Al Qaeda vlag genoemd wordt. Er is veel pers aanwezig, ik schat zeker zo’n 40 journalisten. Daarnaast zijn er zichtbaar zeker 25 agenten aanwezig, maar waarschijnlijk meer aan de hoeveelheid mannen met oortjes te zien. Het aantal demonstranten bedraagt zo’n 120, over de hele dag schat ik zo’n 150.

De demonstratie vindt plaats veraf van het Amerikaanse consulaat; zo’n 200 meter omdat Behind Bars geen toestemming kreeg om dichterbij te demonstreren. Nu stonden ze eigenlijk midden op het Museumplein bij de doorgaande weg hetgeen als podium nog niet zo slecht was ook al was de organisatie aanvankelijk verontwaardigd over die afstand.

Aan de periferie van de demonstratie staan veel mensen te kijken en een enkeling voert discussie met sommige deelnemers. Dat gaat over het algemeen in een goede sfeer. Er zijn mensen die bepleiten dat ‘we niets hebben aan radicalisme’ en dat we vroeg of laat toch ergens in het midden moeten uitkomen; waarop een van de demonstranten stelt dat het midden niet meer bestaat sinds de laatste verkiezingen. Andere moslims wijzen omstanders erop dat de groep die hier demonstreert niet alle moslims vertegenwoordigt. Ze lijken het wel eens te zijn met de kritiek van de demonstranten, maar vinden deze demonstratie, de slogans en het vlagvertoon maar niets. ‘Je moet deze lui niet serieus nemen’ zegt iemand. Zie ook het filmpje bij AT5.

De demonstratie bestaat uit diverse toespraken en het roepen van slogans zoals takbier!, la illah illa Allah en ook ‘obama obama, wij zijn allemaal osama’. Volgens de woordvoerder hebben ze van tevoren nagedacht over wat ze zouden roepen. ‘Jullie zoeken de grens op, dan wij ook.’ Met grens verwijst hij naar de profeet Mohammed. Volgens hem hebben ‘jullie’ (het westen, amerika) onze grondstoffen al, onze landen, onze vrouwen (Aafia Siddiqui), maar van onze profeet blijf je af. Dit hoorde ik ook tijdens de toespraken waarin voortdurend verwezen naar het onrecht in de moslimlanden, de aanvallen van Amerika: ‘Maar niet onze profeet!’ (Afgelopen weekend had ook de As Soennah moskee in Den Haag een bijeenkomst, met als titel ‘Allesbehalve onze Profeet‘ waar ik helaas niet bij kon zijn vanwege verplichtingen in Duitsland; met andere woorden een gevoel/grens die breder wordt gedeeld in activistische kringen). In de toespraken werd ook voortdurend een beroep gedaan op moslims als ‘broeders’ om op te komen voor elkaar in de ‘oorlog tegen moslims’ en in de strijd van de moslims tegen de tawagheet (afgoden / tirannen). Met name de verwijzingen naar Jemen, waar Amerika voortdurend aanvallen uitvoert met drones, waren legio . Af en toe waren er verwijzingen naar de Nederlandse politiek, in het bijzonder Wilders. Opvallende andere slogans op borden waren ‘We are all…’ en dan volgde bijvoorbeeld Anwar Al Awlaki (gedood door de VS samen met zijn 16-jarige zoon Abdulrahman) en Mohammed Bouyeri.

Aan het einde van de demonstratie wordt er gebeden. Daarvoor wijst de organisatie erop dat mensen rustig en vreedzaam moeten vertrekken zoals de demonstratie ook begonnen is. Dit betekent niet massaal door de straten gaan, spullen inleveren bij de organisatie. De politie wijst later enkele individuen erop dat ze niet gemaskerd door de straat mogen. Tijdens de demonstratie bedekten velen hun gezicht. ‘We gaan terug naar huis, vreedzaam zoals we de demonstratie begonnen zijn, terug naar onze site’. De laatste is een verwijzing naar de website Dewaarheid.nl.

Het gebed wordt uitgevoerd door ongeveer 110 mensen. En zeer nauw gadegeslagen door de pers die de fotocamera bijna op de biddende mannen drukt. Het visuele aspect is klaarblijkelijk erg aantrekkelijk voor de journalisten. Na afloop van het gebed volgt er nog een oproep om geld in te zamelen voor ‘broeders in Syrië’. Ik praat nog wat na met de woordvoerder van Behind Bars en, (helaas maar heel kort, maar ik was al te laat voor een afspraak en moest dus weg) ook even met nog wat andere jonge jongens.

Video-impressies

Er was veel aandacht voor de demonstratie vanuit reguliere media. Zie Novum:

Maar ook door anderen zijn er verslagen gemaakt. Zie de filmpjes van Milatu Ibrahim.nl/Salafimedia.nl:

Hier een impressie van de organisatie zelf:

Controverse

Natuurlijk was er ook de nodige controverse over de demo. Ik laat de opinies van de gebruikelijke columnisten e.d. even buiten beschouwing; die zijn er teveel en voegen eigenlijk niks toe. Interessanter zijn de commentaren vanuit de hoek van moslims. Zo stelde Abdelkarimo op Joop.nl dat types als Sharia4Belgium (‘onkruid’) de stem van de moslims kapen en dat moslims daar zelf stelling tegen moeten blijven nemen. Een soortgelijk argument kwam van Samira Bouchibti die stelde af te willen van ‘wilde mannen’ die vrouwen de wet proberen voor te schrijven en het ‘aanzien’ van het geloof bepalen. Mohamed Azahaf vond dat moslims zich niet zo moeten laten provoceren door dit soort films en meer kennis op moeten doen over de islam zodat men met wijsheid kan reageren. Jongerencentrum Argan tenslotte riep op tot bezinning.

Abou Moussa, woordvoerder van Behind Bars, diende Abdelkarimo van repliek en vond diens stuk slordig, denigrerend en getuigen van weinig respect voor pluralisme onder moslims. Zie verder ook de discussie op dit blog waar Abou Moussa reageert: HIER en HIER. In de reactie op mijn stukken stelt Abou Moussa dat de demonstratie niet bedoeld was om de wij-zij tegenstelling te scheppen of te versterken. De indruk zou inderdaad gewekt kunnen worden dat ik dat stel, aangezien ik eerder beschrijf dat demonstraties in het algemeen dienen om de wij-zij tegenstelling aan te scherpen. De situatie ligt wat complexer dan ik hier kan uitleggen. Men was inderdaad tijdens de demonstratie erg voorzichtig om de tegenstelling tussen wij (als in Nederlanders) en zij (als in moslims) niet teveel de boventoon te laten voeren; men richtte zich vooral tegen de VS. Of dat ook echt lukte is natuurlijk de vraag gezien de slogans en de protestborden en ook gezien het feit dat de demo nu eenmaal geïnterpreteerd wordt binnen het kader van het islamdebat dat bol staat van de wij-zij tegenstellingen. Dus ook al is het niet de bedoeling dan nog kan dat wel gebeuren door de wijze waarop anderen er betekenis aan geven.

Niet onze profeet

Het belang van het idee ‘onze profeet’ kan het best duidelijk gemaakt worden aan de hand van een experiment dat W.J.T. Mitchell, de pionier van het vakgebied van Visual Studies, eens uitvoerde met zijn studenten. Ik heb er even over nagedacht omdat met enkele van mijn Twitter followers te doen, maar daar heb ik toch maar van afgezien. Het experiment verloopt ongeveer als volgt:

Haal een foto tevoorschijn van iemand die je zeer nabij staat, die je lieft hebt, maar die niet meer leeft. Stel nu dat ik je opdraag te spuwen op de foto, de ogen van de persoon op de foto door te prikken en het in brand te steken of in stukken te scheuren.

Zou je dat doen? Zeer waarschijnlijk geldt voor de meeste mensen dat ze dat niet zouden doen. En als ik de foto uit jouw handen zou grissen en het vervolgens zou bespuwen, de ogen doorprikken en in brand steken of in stukken scheuren? Zou je dat toelaten? En als ik het gedaan had, zou je me ermee weg laten komen? Ook hier geld; in de meeste gevallen waarschijnlijk niet.

En waarom eigenlijk niet? De foto is geen levende persoon. Het is maar een foto waarop iemand afgebeeld staat. Meer niet. Het is niet alsof we de persoon zelf bespuwen, de ogen uitsteken, verbranden of verscheuren. Toch? Of juist wel? De meeste mensen zullen een foto van een overleden dierbare (vriend, vriendin, partner, kind, vader of moeder) niet snel beschadigen of vernietigen. We behandelen de foto wel degelijk als een persoon ook al is het ‘slechts’ de afbeelding van die persoon; maar die afbeelding is natuurlijk wel verbonden met herinneringen, een gevoel van ergens bij te horen, het gemis van een bepaald persoon, de pijn die gevoeld wordt nu een persoon er niet meer is, het verlangen naar iemand, enzovoorts. Sommige afbeeldingen raken mensen dus, roepen bepaalde gevoelens en herinneringen op waar mensen op een bepaalde manier op reageren.

In het geval van de profeet Mohammed is dat voor sommige, en ik schat in veel, moslims min of meer gelijk (er zijn mensen voor wie de profeet Mohammed nog dierbaarder is dan hun ouders). In het volgende Youtube filmpje met een Amerikaanse woordkunstenaar wordt dat heel aardig verwoord:

Maar wat nu als iemand je moeder als oneindig slecht ziet en haar nakomelingen ook? En vervolgens doelbewust de foto besmeurt en vernietigt om een reactie uit te lokken. En dat niet één keer, ook niet twee keer, ook niet drie keer, ook niet vier keer, maar toch al zeker voor de vijfde keer? Hoe zou je dan reageren? En als je ‘verkeerd’ reageert zegt de dader ‘zie je wel’ en ‘wat doe je moeilijk, het is toch maar een plaatje’. En als je niet reageert, heeft de dader dan waar hij je wil hebben: murw, moegebeukt en uiteindelijk onderworpen? Of betekent geen reactie dat je uit het spel van actie-reactie stapt en niet meer mee doet met het spel? En is het inderdaad zo vreemd dat in deze omstandigheden iemand over gaat tot het gebruik van geweld, zoals ook Nuweira Youskine al begrijpelijk probeerde te maken in relatie tot de Mohammed film (tot ongenoegen van sommigen). En al is het gebruik van geweld voor degene die de foto ontheiligt wellicht een teken van irrationaliteit die met religie samenvalt, voor de gelovige kan het ontheiligen van de foto een daad van geweld zijn. Immers, de liefdevolle herinnering van moeders zoon of dochter moet op plotselinge, onverwachte en drastische wijze wijken voor de nare herinnering van de dader zonder dat de eerste daar enige zeggenschap of controle over heeft.

Slotoverwegingen

En dan mijn aanvankelijke idee om dit experiment uit te voeren met enkele volgers op Twitter. De reden waarom ik besloot het niet te doen, was om dat dit te diep in zou grijpen in de levens en gevoelens van mensen en ik hen niet wilde kwetsen maar alleen ‘gebruiken’ om een punt te maken. Ik besloot echter (na enkele tweets en een mail) dat dat het niet waard was en niet ethisch verantwoord voor mij als persoon en als onderzoeker. Is deze terughoudendheid nu zelfcensuur en heb ik de vrijheid van meningsuiting geweld aangedaan? Immers ‘gekwetst’ zijn is een subjectief begrip en dat kan iedereen wel roepen en buigen voor geweld is natuurlijk helemaal uit den boze. Verliest de vrijheid van meningsuiting daarmee niet een heel belangrijke dimensie, namelijk die van de vrijheid? De vrijheid namelijk om niks te zeggen, of je woorden anders in te kleden? Is de vrijheid niet geworden tot een dwangbevel om het liefst zo direct mogelijk te zijn en betekent direct zijn grof zijn en geen rekening houden met de gevoelens van anderen? Is dat een gevolg van het feit dat we zo nodig oprecht en authentiek moeten zijn en het idee dat je dat alleen bent als je niet beperkt wordt door wat anderen van jou en je opvattingen vinden? En de manier omdat te laten zien is door uitermate grof te zijn?

Laat het voorbeeld van die foto’s ook niet zien dat het waanidee van de absolute vrijheid van meningsuiting helemaal niets te maken heeft met een vrije uitwisseling van ideeen en democratisch debat? Dat, als je het idee van absolute vrijheid van meningsuiting aanhangt, er geen enkele reden meer is om doodsbedreigingen te verbieden? Of haatzaaien? Sterker nog dat het volkomen onlogisch is om dat te doen, Immers, dat is allemaal in ‘the eye of the beholder’ en daarmee niet objectief vast te stellen? En meer nog, als ik oproep tot geweld en iemand anders voert het uit, waarom zou dat dan mijn schuld zijn? Iemand is toch zeker verantwoordelijk voor zijn eigen daden? Of worden moeten doodsbedreigingen toch afgewezen worden omdat deze woorden misschien wel degelijk een daad van geweld inhouden. Immers, het beperkt anderen in hun autonomie; net zoals het opzettelijk ontheiligen van de foto van een dierbare dat ook doet?

Naast het aantasten van die autonomie, is er nog een ander punt dat uit bovenstaand voorbeeld komt: namelijk de relatie tussen mensen. Je zou kunnen stellen dat in het geval van mensen die je tot je eigen kring rekent, terughoudend bent om hen te kwetsen en dat je hen zeker niet doelbewust kwetst. De waarde die je dus aan bepaalde relatie hecht, bepaalt de waarde die je hecht aan bepaalde uitingsvormen. Daar zitten natuurlijk altijd gradaties in; je familie betekent over het algemeen meer dan je collega’s en je buren meer dan iemand ‘down under’. Vandaar ook dat iedereen wel eens een leugentje om bestwil vertelt of dat je bepaalde onderwerpen in bepaalde kringen niet aanroert. In alle situaties zeggen wat je denkt is dan ook niet het feest van de vrijheid van meningsuiting of heldendom, maar vooral moreel autisme. Soms is dat handig, als je vindt dat bepaalde dingen echt gezegd moeten worden, als taboes doorbroken moeten worden, enzovoorts.

De makers van deze film maken hun punt over de ruggen van joden en doelbewust ten koste van moslims tegen wie men eigenlijk zegt, we zien je niet als medemens. En in die zin valt de film zeker onder het kopje haatzaaien. Dat is kwalijk in een samenleving waarbij het belangrijk is om in tijden van globalisering en individualisering de sociale cohesie en sociale veiligheid te bewaren.

4 comments.

On the islamization of a global conflict

Posted on September 26th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, Blind Horses, Guest authors, Headline, Society & Politics in the Middle East.

Guest Author: Thijl Sunier

Just over a week ago, after a period of relative silence, we could witness the start of another mediated Islam-hype with heated debates, demonstrations and (verbal and physical) violence. The apparent cause this time was the trailer on YouTube of an obscure movie titled “Innocence of Muslims” about the prophet Mohammed. The movie, in which Mohammed is depicted as a violent child molester, a rapist, a con-man and a homosexual, is the product of an obscure anti-Islam activist in the United States. The movie was designed to provoke Muslims deliberately by insulting Mohammed, much in the same way as the mad priest in Florida who burnt the Quran a couple of years ago. After the very-hard-to-find trailer was released, there was a small demonstration in Cairo in which the movie was mentioned along with other grievances against the US. It became a global issue only after an attack on the American embassy in Benghazi in Libya in which the ambassador was killed. Not very surprisingly this aroused strong reactions and a lot of media attention around the world, whereupon the protest spread to other countries. American magazines published grotesque cover images of angry mobs and raging Muslims. The whole circus of Islam critiques was mobilized to express their deep worries about the ‘ever increasing influence of radical Islam across the globe’.

It is remarkable to observe how quickly and relatively easy the commonly invoked discursive infrastructure of reactions and counter-reactions in such kinds of events is revived and repeated. The mediated sequence of public performances follows a basic script in which the same the (rhetorical) questions are posed and the same conclusions are drawn. With every new event this script becomes more established and more predictable.

On the 18th of September I watched a discussion on the German television dedicated to the event. It was a very informative discussion because it presented in a nutshell the dominant narrative that circulates globally. The participants in the debate are the ‘usual suspects’ performing a role in a drama called ‘should we be fearful of Islam?’ There is the senior orientalist who argues that the cause of all this dates centuries back to the 18th century Saudi Islamic scholar Mohammed ibn Abd al-Wahhab. Then there is the pious Muslima who states that only a small group of radicals use violence and that the majority of Muslims thinks differently even if they feel insulted by the movie. There is the journalist of the mainstream German newspaper who states that it is about the clash between freedom of speech and freedom of religion, being absolutely certain that radical Islam is gaining ground. There is the self-proclaimed ‘ex-Muslim’ (former member of a Salafi group in Germany) who knows ‘from the inside’ that it is the duty of all Muslims to hate (and preferably kill) all non-Muslims. There is the left-wing politician who pleas for a close cooperation between moderate Muslims and non-Muslims to overcome radicalism and to avoid schism. Finally there is the right-wing politician who stresses the need for more security measures. It is the repetition of strokes in a continuous play without much prospect for getting much further.

The basic feature of the script that is followed in these debates is that a global, very complex conflict is reduced to a simplified chain of causes in which the explanation boils down to theology and affect: insulting the prophet Mohammed causes rage among Muslims because Islam prescribes them to do so. There is a mutually reinforcing basic consensus among all these different voices that the conflict is about Islamic reasoning and sacred duties.

Those who question this simplistic explanation have a hard time because they have to argue against a dominant narrative. On discussion sites and blogs we find a number of very good analyses of the complexities of the events, but they are ignored largely by mainstream media. Fortunately things do not remain the same completely, however. The more these mediated hypes become predictable standard narratives (the next one is coming up in France as we speak), the more journalists become fed up with it. This is a good sign in my view.

Thijl Sunier is full professor in Cultural Anthropology (VU University Amsterdam). His specializations are Religion (islam, politics and islam, leadership, young people and and islam), migration, ethnicity and nation formation, European History and Turkey.

This blogentry was also published at Standplaats Wereld.

0 comments.

Innocence of Muslims – Humiliation, Rage and Subordination

Posted on September 20th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

In the debates on the Innocence of Muslims I came across an interesting argument after learning that the French magazine Charlie Hebdo would publish cartoons about the prophet Muhammad. Several people on my Twitter told this was a great idea, ‘we should publish cartoons and films mocking Islam over and over again until the Muslims learn that they should not protest (violently) against it’. The most clear example is Pat Condell’s older video:

But also others, usually less islamophobic, people have expressed such sentiment: let’s teach them.

What do I mean by teaching them? governmentality | Tumblr

“Liberal democratic polities place limits upon direct coercive interventions into individual lives by the power of the state; government of subjectivity thus demands that authorities act upon the choices, wishes, values, and conduct of the individual in an indirect manner… The citizens of a liberal democracy are to regulate themselves… Citizens shape their lives through the choices they make about family life, work, leisure, lifestyle, and personality and its expression. Government works by ‘acting at a distance’ upon these choices, forging a symmetry between the attempts of individuals to make life worthwhile for themselves, and the political values of consumption, profitability, efficiency, and social order… The government of the soul depends upon our recognition of ourselves as ideally and potentially certain sorts of person, the unease generated by a normative judgement of what we are and could become, and the incitement offered to overcome this discrepancy by following the advice of experts in the management of the self. The irony is that we believe, in making our subjectivity the principle of our personal lives, our ethical systems, and our political evaluations, that we are, freely, choosing our freedom.”
— Nikolas Rose, Governing the Soul: The Shaping of the Private Self

It is about teaching citizens to become liberal subjects not by repression and direct power, but by making clear what normal behaviour is and what is deviant and by making them realize for themselves that it is better for them to be ‘normal’. The argument of free speech is often combined with saying something ‘Look, if you are offended by watching the film, then just don’t watch it’ (somewhat later followed by condemning those Muslims who protest but ‘didn’t even saw the film’). Now if magazines like Charlie Hebdo really were concerned with freedom of speech / freedom of the press they probably should consider running the photo’s of a naked Kate Middleton as well together with, for example, cartoons made by the Arab European League depicting Anne Frank with Hitler (they were fined for publishing these). But that is not what they or others do. It is directed at Islam and Muslims.

There seems to be this idea that it is religious people in general but in particular Muslims who feel offended (too) easily. Therefore ‘we’ make videos, cartoons and so on in order to make more thick-skinned. These videos and cartoons do not just depict Muslims or key symbols of Islam but they represent them in a way the makers know can be taken as an insult: terrorists, sexmaniacs and so on; the classic orientalist visualizations often like in the Innocence of Muslims by sexual references. In order to teach them the blame for all the reactions against the insult is put on the target of the insult:
The Innocence of White People – StumbleUpon

Innocence is simply the playground bully calling your mother a slut after already breaking your jaw, and then wondering why you can’t take a joke.

As I explained earlier in the case of the Qur’an burning by Jones:
The Ritual of Provocation I – Burn, burn the Quran – C L O S E R — C L O S E R

the insult, provocation or criticism is a ritual form of teaching a group subordination by way of humiliation (Guimarães 2003: 142). It is more or less like saying this is the way we do things here, and you better acknowledge that and act accordingly. It not only expresses and reproduces the desired social order but also reproduces and legitimizes the hierarchy between Muslims and non-Muslims and is form of including individuals Muslims in the group as long as they meet certain criteria that are determined by the dominant groups in society. At the same time the accusations by some Muslims that these films and the Quran burning constitute blasphemy is an attempt to block the transgression from the side of the secular or Christian politicians and opinion leaders.

Releasing ‘offending and provocative’ films and other performances is a means to express, legitimize and naturalize elements of the social order that are deemed fundamental in the discourses about how a society should be (non-Islamic), in times when these same elements are perceived as threatened (by Islam).

This already shows to some extent how humiliation may work. Joel Robbins, elaborating on Marshall Sahlins work on the study of cultural change in Melanesia, takes us a step further not only seeing humiliation as a psychological factor but also a cultural one. According to Robbins in Sahlins model humiliation gives an answer to the question as to why people ’embrace’ so-called Western values and development instead of maintaining cultural continuity. Humiliation instils a ‘global inferiority complex’ that results in people themselves wanting to change and to accommodate to Western dominance in multiple ways. But as Sahlins also explains this humiliation can also lead to a self-consciousness that makes people resist Western dominance. It should be clear then that humiliation is, apart from being psychological, also a social fact (as Robbins explains based upon other writers such as Rorty and Margalit) shaping experiences, expectations, motivations and social processes for example how people search for belonging and connections (and where). The emphasis on integration and becoming liberal subjects makes clear what Muslims ‘lack’ (according to some) but also gives the promise that it is possible to overcome it; much in the same way as religion, ic Islam, does. The latter can be used by militant activists as a way to mobilise people, while the former can be used by secularists to subordinate people.

An interesting way to dilute the power of humiliation is, I speculate, using humour. As their Dutch counterparts already did, Charlie Hebdo and Newsweek appear to have discovered that using particular stereotypes on Muslims sells. Newsweek came with the headline Muslim Rage featuring so-called angry Muslims on their cover (and with a piece by Ayaan Hirsi Ali). Instead of getting angry, many Muslims on Twitter turned the #muslimrage hashtag into a joke. Or does this form of resistance come about after discovering that getting angry is indeed less beneficiary? It remains to be seen what happens furthermore of course, on Monday ads will appear in the New York metro saying that civilized people should support Israel and counter jihad.

6 comments.

De Onschuld der Moslims – In Tien Vragen en Antwoorden II

Posted on September 17th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

6. Zijn de rellen irrationeel, zinloos en doelloos?
De meeste aandacht in relatie tot The Innocence of Muslims gaat uit naar de rellen. Termen als ‘haatbaarden’, ‘moslimgekkies’, ‘booslims’,  en ‘wilde moslimmannen’ doen veelvuldig de ronde en ook de kwalificaties voor de makers van de film zijn geen haar beter. Alsof deze mensen alleen gedreven worden door haat en collectieve gekte en een ‘achterlijke’, ‘pre-moderne’, religie of ‘domrechtse’ ideologie. Rellen zijn echter zelden volledig spontaan en hebben vaak heldere doelen en regels en zijn in die zin, zoals veel onderzoekers al hebben laten zien, te vergelijken met rituelen.

Dat geldt ook voor de film. Net als Submission I, de Mohammed cartoons, het verbranden van de Quran en Fitna is de film gebaseerd op een provocatie ritueel dat meestal drie stappen kent: een selectie wordt gemaakt van de centrale symbolen die staan voor een bepaalde groep en vervolgens wordt de manier gekozen om die symbolen te ontheiligen. Als derde stap wordt de schuld voor alle reacties op die ontheiliging geschoven op het bordje van die bepaalde groep. Het is hun schuld dat er wordt geprotesteerd en dat er rellen zijn, de provocateurs staan daar los van. Het doel van deze provocatie is om een sterke wij-zij tegenstelling te scheppen op basis van bekende stereotype beelden die het hele verhaal een zeker logisch karakter verlenen omdat ze verwijzen naar reële personen of gebeurtenissen.

Demonstraties en rellen doen iets soortgelijks. Zij dragen eveneens een specifieke identiteit uit en hebben als doel deze tegelijkertijd te creeeren door significante plekken te bezetten of aan te vallen. Soms valt dit samen met een provocatie-ritueel; denk aan de Oranjemarsen in Noord-Ierland. Iets dergelijks kan puur symbolisch machtsvertoon zijn, maar ook de ‘zuivering’ van bepaalde publieke ruimten als doel hebben door ‘vreemde’ (als in niet-behorend tot of zelfs vijandig aan de eigen groep) elementen te verwijderen. Bijvoorbeeld door het aanvallen, plunderen en in de brand steken van bepaalde gebouwen. Daarbij gaat het ook om de controle van de publieke ruimte; wie is er de baas van de publieke ruimte en wie heeft zeggenschap / beschermt bepaalde symbolen? En daarmee ook wie heeft het voor het zeggen in de wijdere samenleving? (Zie bijvoorbeeld de reactie op ongeregeldheden in Antwerpen en de reactie in de VS op de gebeurtenissen in het Midden-Oosten.). Geweld en demonstraties kunnen zich ook op de eigen groep richten wanneer er mensen zijn die weigeren om mee te doen. Veel vaker overigens zie je ook dat organisatoren er juist op hameren dat er geen geweld gebruikt mag worden. In beide gevallen dienen demonstraties en (het gebrek aan) geweld ook om de eigen mensen te disciplineren.

Kijk je naar de film en naar de slogans van de demonstranten zie je verder dat de ‘tegenstander’ gedemoniseerd wordt door deze te presenteren als een bedreiging voor de integriteit, waardigheid en culturele waarden van de eigen groep. Hoe dit gebeurt of moet gebeuren is vaak weer onderwerp van heftige interne debatten. De rituele constructie van provocaties, demonstraties en rellen heeft dus als doel de eigen identiteit te presenteren, te versterken en te vormen. Tegelijkertijd maken ze gebruik van al eerder bestaande sjablonen: moslims kunnen niet tegen kritiek en vrijheid van meningsuiting / Het Westen, de VS, is anti-islam. Dat er geweld bij komt kijken is te betreuren, maar niet zo vreemd. Het vormen van een eigen identiteit gebeurt helaas ook vaak met behulp van geweld. Cynisch gesteld, er zijn weinig dingen zo goed voor een sterke eigen identiteit als betrokken zijn bij een gewelddadig conflict. Of dit nu de War on Terror is of the Global Jihad.

Tot slot, iedereen die in discussies, analyses, media en dergelijke ingaat op een dergelijk conflict wordt onderdeel van het ritueel op het moment dat men geen afstand houdt tot het wij-zij denken. Afbeeldingen en films zijn uitstekend materiaal in de propaganda strijd. We denken te weten wat we zien, maar in feite zijn het vaak krachtige verstoringen van de realiteit van de straat. We mogen de indruk hebben dat de halve wereld in brand staat, in werkelijkheid gaat het maar om een zeer klein aantal demonstranten. Mediaberichtgeving in termen van ‘de moslims’ of ‘de koptische christenen’ zijn geen weergave van wat er aan de hand is, of een duiding en analyse van de fenomenen, maar worden onderdeel van de strategieeen van verschillende groepen om de wij-zij tegenstelling op te roepen en te bestendigen.

7. Hoeveel slachtoffers zijn er nu?
Naast de Amerikaanse ambassadeur in Libië, zijn er helaas nog zeven slachtoffers te betreuren (and counting wellicht). Zet dat overigens ook even af tegen de ongeveer 100.000 doden tijdens de opstanden. Naast deze doden zijn de belangrijkste slachtoffers de Syrische burgers. Want wie heeft het nu nog over hen?

8. Hoe zit het met de vrijheid van meningsuiting?
In zijn algemeenheid, in het Westen, goed. Elders minder. Dat mensen het recht hebben een dergelijke film te maken, lijkt bij de veel opiniemakers buiten kijf te staan (maar zie Imran Khan). Er zijn pogingen geweest om ook op wereldschaal (bij de VN) het belasteren en belachelijk maken (defamation) van religie te verbieden. Je kunt inderdaad stellen dat de internationale mensenrechten een weerspiegeling zijn van seculiere liberale en democratische waarden, in plaats van die van religieuze (hoewel ze nauw verbonden zijn met christelijk erfgoed). Wat overigens niet wil zeggen dat religieuze mensen de huidige internationale mensenrechten niet willen (daar gingen onder meer de opstanden over in het Midden-Oosten). Een bescherming van religieuze waarden onder het mom van mensenrechten zou gezien kunnen worden als een correctie ten gunste van religies, maar dit is niet gelukt. Ook de Amerikaanse wet biedt geen mogelijkheden een dergelijke film te verbieden.

Ingewikkelder wordt het als vrijheid van meningsuiting onderdeel wordt van het spel van de politieke en religieuze entrepeneurs. Dan wordt het onderdeel van de wij-zij tegenstelling waarbij ‘wij’ westerlingen natuurlijk geen lange tenen hebben en voor de vrijheid staan terwijl ‘hullie’ moslims gewoon nergens tegenkunnen. Dan wordt een vreedzame demonstratie van moslims tegen de film ook al snel een demonstratie van extremisten puur vanwege het feit dat ze tegen een film demonstreren. En dan wordt iemand die de vrijheid van meningsuiting verdedigd al snel iemand die ook de film goedkeurt. Het is ook in dit licht dat we het maken van deze film moeten zien. Degene die film maakte, wilde scoren over de hoofden van Israelische joden tegen moslims en weet zich daarbij beschermd door de vrijheid van meningsuiting en de film wordt gezien als consequentie van de vrijheid van meningsuiting. De demonstraties van moslims klaarblijkelijk niet altijd.

9. Wat zegt dit over de Arabische Lente?
De term Arabische Lente is zo fout dat ik er een aparte post aan zou moeten wijden; andere keer misschien. Laten we het nu maar even gebruiken als label voor de golf aan opstanden in de Arabische wereld. Is dit nu het resultaat van de Arabische Lente? Is dit nu het gevolg van democratie in het Midden-Oosten? Dat soort commentaren zie je geregeld voorbij komen en de spijt en treurnis druipen ervan af; spijt en treurnis over Westerse belangen overigens in het algemeen. Maar als de Arabische Lente iets wegheeft van bijvoorbeeld de Val van de Muur of de Franse Revolutie dan weten we dat dit soort opstanden nooit direct leidt naar vrijheid en democratie, maar vaak nog een terugslag krijgt die juist haaks staat op de ontwikkeling naar democratie (mijn hemel je mag toch hopen dat men niet het patroon van na de Franse Revolutie gaat volgen…). De omwentelingen, of pogingen daartoe, zijn nog een maar amper een jaar oud en heel veel zinnigs valt er dus niet over te zeggen over de toekomst. Dergelijke opvattingen verraden vooral het racistische idee dat men vindt dat de moslim of de Arabier toch echt een andere mentaliteit heeft dan de Europeaan. En ieder geval zijn die Arabieren in dat gedachtegoed erg ondankbaar, want ‘we’ hebben ‘ze’ toch zo goed geholpen en nu vermoorden ‘ze’ ‘onze’ ambassadeur; kunnen ze niet wat dankbaarder zijn?

10. Wat gebeurt er in Europa?
Ik beperk me tot Engeland en Nederland aangezien dat de landen zijn die ik volg. In beide landen zijn er inmiddels demonstraties geweest, maar in beide landen zijn er ook grote twijfels of men wel de straat op moet gaan. Sommigen vrezen voor rellen, anderen zien er het nut er niet van in, anderen vrezen vereenzelvigd te worden met radicalen (zie hiervoor) en velen zijn ook teleurgesteld over de gewelddadige reacties die volgens hen meer kwaad doen aan de islam dan de film. Anderen vragen zich af of demonstreren wel des islams is, hoewel dat nu toch maar een beperkt sentiment lijkt te zijn.

In Engeland zijn tal van groepjes de straat op gegaan met allerlei flyers, brochures en boekjes over de islam en in het bijzonder de profeet Mohammed. Daarnaast was er een demonstratie in Londen, van ongeveer 150 man, bij de Amerikaanse ambassade waarbij betogers anti-Amerikaanse leuzen riepen en de Amerikaanse vlag verbrandden. In Nederland was er vrijdag op de Dam een kleine demonstratie van enkele tientallen mensen. Aanvankelijk wilde men naar het Museumplein, waar het Amerikaanse consulaat is, maar daar zag men toch van af. De demonstratie op de Dam verliep in mijn ogen (ik was aanwezig) rustig. De manifestatie was georganiseerd door stichting Cleopatra die zich overwegend bezighoudt met multiculturele activiteiten in de vorm van kooklessen en andere cursussen. Ik ken de organisatie niet, maar op het eerste gezicht heeft de club niet een heel erg politiek karakter behalve wellicht dan dat men zich erg verbonden voelt met de situatie in Egypte in soms niet mis te verstane (of juist wel?) teksten. Dit zeggen ze zelf over hun stichting:

Belangrijker denk ik overigens zijn de debatten op social media onder moslims over de film, over de daaropvolgende reacties in het Midden-Oosten en over de mogelijkheid om in Nederland en Engeland te demonstreren. Groepen als The Arrivalists keuren zowel de film als de gewelddadige protesten af en op WijBlijvenHier kunnen we iets soortgelijks vinden. De reactie van Hizb ut Tahrir daarentegen is veel militanter. Anderen verspreiden via Twitter en Facebook bijvoorbeeld de volgende flyers:

Op zondag 16 september was er een demonstratie op het Museumplein georganiseerd door Behind Bars. Er was veel pers aanwezig, ik schat zeker zo’n 40 journalisten. Daarnaast waren er zichtbaar zeker 25 agenten aanwezig, maar waarschijnlijk meer aan de hoeveelheid mannen met oortjes te zien. Het aantal demonstranten bedroeg zo’n 120, over de hele dag schat ik zo’n 150; ongeveer het aantal dat ik verwacht had. De demonstratie bestond uit diverse toespraken en het roepen van slogans. De gebruikelijke slogans, maar ook de slogan: obama obama, wij zijn allemaal osama. De woordvoerder erkent dat dit een gevoelige slogan is, maar ‘Jullie zoeken de grens op, dan wij ook.’ Met grens verwijst hij naar de profeet Mohammed. Volgens hem hebben ‘jullie’ (het westen, amerika) onze grondstoffen al, onze landen, onze vrouwen (hij verwijst naar Aafia Siddiqui), maar van onze profeet blijf je af. Dit hoorde ik ook tijdens de toespraken waarin voortdurend verwezen werd naar het onrecht in de moslimlanden, de aanvallen van Amerika: Maar niet onze profeet!

In die zin (zie ook één van de commentaren op het stuk van gisteren) is het terecht om in de verklaringen en analyses van de protesten niet te snel gevoelens over de film naar de prullenbak te verwijzen en alleen te kijken naar de politieke context, war on terror en het werk van politieke entrepeneurs. Je hoeft in analyses niet klakkeloos de uitlatingen van respondenten over te nemen, maar ze volkomen negeren en alleen verwijzen naar de politieke context betekent dat je de uitlatingen van mensen ook niet erg serieus neemt en eigenlijk stelt dat men leidt aan een vals bewustzijn. De uitlatingen van de woordvoerder zijn in die zin dan ook zeer verhelderend doordat ze het ongenoegen over de film en het beschimpen van de profeet plaatsen in die politieke context. In de toespraken werd ook voortdurend een beroep gedaan op moslims als ‘broeders’ om op te komen voor elkaar in de ‘oorlog tegen moslims’ en in de strijd van de moslims tegen de ‘tirannen’. Met name de verwijzingen naar Jemen waren legio waar Amerika voortdurend aanvallen uitvoert met drones. Af en toe waren er verwijzingen naar de Nederlandse politiek, in het bijzonder Wilders. Hier twee korte impressies die op Youtube geplaatst zijn (als u even goed kijkt, ziet u uw favoriete antropoloog ook nog heel even):


(Later deze week volgt een uitgebreider verslag van deze demo)

Deel 1 en Deel 2 zijn gebaseerd op eigen waarnemingen en gesprekken. Daarnaast is gebruik gemaakt van de volgende uitstekende bronnen:
“Was the Arab Spring Really Worth It?”: The Fascinating Arrogance of Power
Libya Recap: Snapshots from Social Media
“The Innocence of Muslims”: Rights, Responsibilities, and Cultural (and Political) Impositions | Castan Centre for Human Rights Law
An Annotated Map of Today’s Protests and of the ‘Muslim World’ – Max Fisher – The Atlantic
Of Stupid Men and Smart Machines
Romney Jumps the Shark: Libya, Egypt and the Butterfly Effect | Informed Comment
#NoToViolence (with images, tweets) · islamoyankee · Storify
Embassy attacks in Libya and Egypt are about more than religion – latimes.com
Beyond religion: Getting to the heart of the violence – CBS News
YouTube Terrorism | Culture | Religion Dispatches
tabsir.net » The “Muslim” Problem
(1) Wall Photos
Riots and Rituals: The Construction of Violence and Public Space in Hindu Nationalism – Peter van der Veer
Blowback of the ugliest kind: The lessons no one will learn from Benghazi – Opinion – Al Jazeera English
Activism in the Coptic Diaspora: A Brief Introduction
Dreaming of the Apocalypse – Opinion – Al Jazeera English

De uiteindelijke weergave en interpretatie is natuurlijk geheel mijn verantwoording. Wellicht volgt er eind van de week nog een update en dan wel over de Onschuld der Moslims als anti-semitische film.

1 comment.

De Onschuld der Moslims – In Tien Vragen en Antwoorden I

Posted on September 16th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, Blind Horses, International Terrorism, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Society & Politics in the Middle East.

1. Wat is er gebeurd?
Op 1 juli 2012 werd de film The Innocence of Muslims voor het eerst online gezet. Enkele maanden eerder draaide de film één keer in een theater in Hollywood. De film laat de profeet Mohammed zien als een vrouwengek, religieuze bedrieger en uitvreter; zeg maar de klassieke orientalistische beelden van de profeet en de Arabische man in het algemeen. De trailers van de film werden in het Arabisch vertaald en verspreid door een Egyptisch Amerikaanse blogger en koptische christen Morris Sadek. Op 8 september werd een korte versie uitgezonden op Al-Nas, een Egyptische zender. Op 11 september begonnen de protesten tegen de film in Egypte en Libië.

2. Wie zit er achter de film?
Een man uit Californië maakte deze film ongeveer 14 maanden geleden. Naar verluidt heeft mogelijkerwijze een koptische christen, Nakoula Basseley Nakoula, die zich voordeed als Israeli-Amerikaan, de film gemaakt. Andere koptische christenen zoals Morris Sadek en christelijke activisten zoals Steve Klein hebben de film gesteund. De film is gepromoot op hun Arabische sites en men heeft Terry Jones (die eerder de Quran wilde verbranden) binnengehaald voor de steun. Steve Klein is een militante christelijke activist en voormalig marinier die christelijke militia heeft getraind en protesten leidde tegen abortus klinieken, Mormon tempels en moskeeen. Intussen is het verhaal van de film er niet duidelijker op geworden bijvoorbeeld doordat de cast inmiddels afstand heeft genomen van de film omdat ze misleid zouden zijn. Het is duidelijk dat op sommige momenten in de film de acteurs iets anders zeggen dan je daadwerkelijk hoort. Opvallend is eveneens dat aanvankelijk de naam Sam Bacile de rondte deed, een joodse Israelisch-Amerikaanse makelaar die helemaal niet bestond. Een dergelijke afleiding zal niet toevallig zijn; wilde men bewust de joden in gevaar brengen? Hoewel de betrokken koptische christenen zeker niet staan voor alle koptische christenen, kan hun betrokkenheid waarschijnlijk niet los gezien worden van de jarenlange systematische onderdrukking, discriminatie en mishandeling van Egyptische koptische minderheid onder vorige (door het Westen met geld en wapens gesteunde) regimes. In het Westen lijkt het Mubarak regime nog steeds gezien te worden als beschermer van de kopten, maar niets is minder waar. Zij hebben op z’n minst toegekeken hoe militanten geweld gebruikten tegen hen of wellicht hen zelfs daartoe gestimuleerd. In deze context is het koptisch activisme buiten Egypte gegroeid inclusief militante activisten.

3. Hoe bereikte de film het Midden-Oosten?
De trailer (met twijfelachtige Arabische ondertiteling) is op youtube gezet. Het is waarschijnlijk deze versie die op een gegeven moment door een Egyptische zender, El Nas, is uitgezonden. Khader Abdullah, de presentator, is bekend om zijn opruiende commentaren over liberalen, kopten, secularisten enzovoorts. Andere radicale predikers deden dit daarna nog eens dunnetjes over en uiteindelijk was het alliantie van verschillende Salafis die opriep tot protesten. Volgens de organisator Wesam Abdel Warith was de bedoeling van de protesten om op wettige en vreedzame wijze de beledigingen tegen islam aan de kaak te stellen.

4. Wie demonstreerden er nou eigenlijk?
Het makkelijke antwoord is moslims. Of radicale moslims. Maar dat is toch wat te simpel. De eerste demonstratie in Cairo was een mix van salafis, ultra’s (voetbalhooligans; zij waren het waarschijnlijk die de Amerikaanse vlag omlaag haalden en de zogenaamde Al Qaeda vlag lieten wapperen) en kleine groepen koptische activisten. De situatie in Libië lijkt anders. Daar zouden de protesten wel eens een afleidingsmanoeuvre geweest kunnen zijn voor een geplande aanval waarbij helaas de Amerikaanse ambassadeur een tragische dood is gestorven. De groep die aanvankelijk demonstreerde werd daar vrij snel gevolgd door individuen met zware wapens en raketten. Dat is niet verbazingwekkend; niet alleen is Libië ongeveer verdronken in wapens tijdens de opstand, burgers hebben tijdens de opstand tegen Khadafi ook nog eens allerlei wapenopslagplaatsen van het leger geplunderd. De situatie waarin burgers veel zware wapens hebben is nog steeds niet veranderd en de overheid heeft geen enkele greep op de privé milities. Na Libië en Egypte volgden ook andere landen zoals Jemen, Saoedi-Arabië, Marokko, Somalië, Nigeria, Sudan, Irak, Iran, Pakistan, Bangladesh en de Golfstaten. In de Golfstaten waren de demonstraties meestal vreedzaam.

Zetten we de protesten uit op een kaart zoals The Atlantic deed dan zien we dat de generaliserende koppen zoals ‘moslims boos’, ‘protesten in de moslimwereld’enzovoorts niet helemaal hout snijden. De protesten vinden vooral plaats in het Arabische Midden-Oosten en Noord-Afrika. In India en Indonesië zijn nauwelijks protesten (een stuk of twee totnutoe). Sub-Sahara Afrika, centraal Azië, Zuidoost Azië, Turkije, Rusland, China, de VS en Europa kennen nauwelijks of geen protesten. De vraag is natuurlijk of ze in China überhaupt wel kunnen demonstreren, maar in landen als de VS, Nigeria, Turkije, Ethiopië en binnen de EU kan men dat wel. Wanneer je alle demonstranten totnutoe bij elkaar optelt en ziet dat het in de meeste landen telkens om enkele honderden demonstranten gaat, dan kom je in totaal over de gehele wereld uit op zo’n 12.000 demonstranten, van de 1,2 miljard moslims. Vergelijk dat even met de aantallen van vorig jaar op bijvoorbeeld het Tahrir-plein. Natuurlijk is het wel zo dat gewelddadige aanvallen op de Amerikaanse ambassades en de dood van de Amerikaanse ambassadeur in Libië deze demonstraties een extra zwaar gewicht geven (zie vraag 7).

Protest tegen het geweld in Libië. Foto Ahmed Sanalla

5. Waarom demonstreert men?
Ja, met 12.000 demonstranten zou je kunnen stellen, om 12.000 verschillende redenen. Iedere groep zal ook zo haar eigen redenen hebben. Laten we er vier clusters uitpikken. Allereerst de profeet Mohammed. Antropologe Saba Mahmood stelde zich ten tijde van de Mohammed Cartoons de vraag waarom sommige moslims niet alleen boos waren over de tekeningen, maar deze ook opvatten als een persoonlijke aanval. Zij stelt dat voor veel moslims de profeet Mohammed niet alleen een belangrijke profeet is en een bewonderenswaardig persoon, maar het ideaalbeeld voor een leven als goed mens. Hoe de profeet met vrouwen omging, hoe hij met vijanden omging is een voorbeeld voor het dagelijks leven van velen. Hem belachelijk maken roept dan ook zowel sterke religieuze als persoonlijke gevoelens op. Wil dat zeggen dat die 1,2 miljard – 12.000 dergelijke gevoelens niet hebben? Sommigen misschien, anderen hebben ze wel degelijk. Er is dus meer nodig dan alleen deze verklaring.

De demonstraties vinden vooral plaats in die landen die instabiel zijn vanwege de recente opstanden (Egypte, Libië en Jemen) en/of waar de VS nu en/of in het recente verleden actief was in verband met de war on terror (Libanon is the odd one out hier). Voor veel landen gold dat ten tijde van de opstanden de jihadisten eigenlijk nagenoeg irrelevant waren. Deze film is een ‘uitstekende’ gelegenheid om iets van hun verloren terrein terug te winnen; anti-Amerikaanse en pro Al Qaeda sentimenten zijn daarbij vruchtbare grond, maar het is wel de vraag of aanvallen op burgers hen verder zullen helpen. In Libië demonstreerden de dag na de dood van de ambassadeur enkele honderden vrome conservatieve moslims (ouderen en jongeren) tegen het geweld. De situatie in Egypte is nog steeds instabiel en de, voor internationale waarnemers, volkomen inadequate reactie van president Morsi is wellicht te verklaren door de interne tegenstellingen tussen verschillende facties van de moslimbroeders, salafis en counterrevolutionaire krachten waartussen hij moet schipperen en die ook een ruimte scheppen voor andere groepen. In Libië vond de aanval plaats na de dood van een hoogeplaatst Al Qaeda lid; dat lijkt geen toeval. Met name de burgers van Jemen hebben de afgelopen jaren, net als Pakistan en Afghanistan, veel te verduren gehad van Amerikaanse drone-aanvallen gebaseerd op een beleid waarin iedereen die eruit ziet als een al qaeda persoon een legitiem doelwit is. Hierbij zijn veel kinderen en andere onschuldige burgers gedood. Het anti-amerikanisme komt dus niet uit de lucht vallen. Tientallen jaren van Amerikaanse steun voor onderdrukkende regimes (en voor Israël), een invasie van Irak (tot stand gekomen doordat de VS iedereen bedroog) en daarop volgende verwoesting van het land, de drone-aanvallen, zouden wel eens veel belangrijkere verklaringen kunnen zijn voor de woede dan de film. Cynischer gesteld, wie is er eigenlijk barbaars?

Een ander cluster van opvattingen kom ik vooral in Europa tegen (Engeland, Duitsland en Nederland); het idee dat moslims moeten laten zien dat er niet met hen te sollen valt. De opvatting dat moslims zich niet zo moeten aanstellen vanwege een stomme film zien deze mensen als gevaarlijke onderdanigheid; de islam is sterk en dat moet je laten zien anders blijven mensen over je heen lopen. Men vindt dat reguliere moslimorganisaties zich verkocht hebben aan de overheid en daarmee moslims in een ondergeschikte en onwaardige positie hebben gebracht. Gezien de lage aantallen demonstranten in Europa (ook in het verleden) zou je kunnen stellen dat men niet zo succesvol is in dit opzicht, maar dit verhoogt juist het gevoel van urgentie. Een laatste cluster betreft de politiek-religieuze entrepeneurs. Ik noemde al de jihadisten die weer relevant willen worden en ook de andere bovenstaande sentimenten lenen zich uitstekend voor collectieve mobilisatie. Maar dat moet wel gebeuren. Rellen zijn zelden spontaan; ze worden geanticipeerd, kansen worden gepakt en ze worden gereguleerd. Tegenstellingen zijn nooit alleen etnisch of religieus (zie de verschillende groepen), maar de verschillende dimensies van bepaalde fenomenen worden door politieke entrepeneurs gereduceerd tot simpele wij-zij tegenstellingen; in dit geval op basis van religie. Dat gebeurde door de makers van de film en vervolgens door degenen die opriepen tot protesten of meer. De stemmen van de koptische kerk die fel afstand heeft genomen van de film of van de Amerikaanse ambassade in Cairo die voorafgaand aan de demonstraties de film veroordeelde, raken verloren in de ruis die optreedt door het werk van deze politieke entrepeneurs en de naweeën van de dood van de ambassadeur. Of sterker nog worden geïnterpreteerd als ongeloofwaardig of als onderdanigheid aan islam (dhimmi).

Ambassadeur Stevens in betere tijden

Morgen deel 2.

25 comments.

Moslims & Verkiezingen 2012: Laat je stem horen, of niet

Posted on September 13th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Religious and Political Radicalization.

Verkiezingen 2012: Neo-liberalisme & nationalisme

affiche 2010

Deze verkiezingen draaien vooral om Europa en de economie. Het moge lijken dat islam, immigratie en integratie naar de achtergrond verdwenen zijn, maar dat is slechts ten dele. Het PVV programma maakt een directe link tussen de EU en de immigratie van moslims en vrijwel alle partijen hebben in hun programma’s opmerkingen over religie die (als het al niet specifiek vermeld wordt) in het algemeen gaan over islam en moslims. Slechts een enkele partij weet daarbij een positieve opmerking te maken maar meestal toch snel gevolgd door zoiets als ‘…maar er zijn ook veel problemen.’ Onder moslims leefden deze verkiezingen aardig volgens mij en draaiden ook om de thema’s EU en economie én om hun positie als moslim in de samenleving. Hier een overzicht.

Debat in de moskee
Op de site van Amsterdam-West stond het volgende te lezen:
Groot verkiezingsdebat in de Badr Moskee – Stadsdeel West

Laat uw stem horen tijdens het grote verkiezingsdebat op 6 september in de Badr Moskee in Amsterdam West.

Laat uw stem horen tijdens het verkiezingsdebat in moskee Badr? Dat zullen de mannen van sharia4belgium en sharia4holland ook hebben gedacht:

Op youtube vinden we hun impressie van ‘De slag van Badr’ met uitleg voor hun actie:

Ik heb veel afwijzende reacties gezien op twitter en facebook van moslims tegen deze actie. Anderen (niet S4B of S4H) probeerden hun afwijzing van de democratie op een andere wijze uit te leggen:

Onder andere moslims die de democratie afwijzen kon de actie van S4H/S4B ook op afwijzing rekenen. De kritiek in zijn algemeenheid luidde dat dit niet de manier was om dawah (missie) te verrichten. Waarbij ik me overigens afvraag of S4H/S4B dit wel als dawah ziet. Ik denk dat zij dit beschouwen als deel van een religieuze plicht om ‘het goede te bevorderen en te waarschuwen voor het kwade’. Dat kan samenvallen met dawah volgens mij maar dat hoeft niet. In dit geval was dat denk ik niet zo omdat de kritiek van van S4H/S4B en enkele anderen ook tegen de moskee gericht was die een dergelijke bijeenkomst organiseerde. De kritiek en ook het weerwoord van S4H/S4B symphatisanten was veel specifieker en gedetailleerder soms, maar dit is niet de plek om daarop in te gaan. Wel kon ik vaststellen dat zowel het debat als de actie van S4H/S4B leidde tot discussies over democratie van een dusdanig niveau dat ik nog niet vaak gezien heb.

Andere organisaties waren zeer stellig in hun afwijzing van de verstoring, zie bijvoorbeeld de volgende verklaring:
‘Sharia4belgium, genoeg is genoeg’

“Deze groepen spelen op die manier ook andere extremisten uit bijvoorbeeld extreem rechts in de kaart door een hetze te ontketenen en door negatieve beeldvorming over de islam en de moslimgemeenschap aan te wakkeren. De actie van Sharia4Belgium vormt een bedreiging voor onze democratie en onze rechtsstaat.”

De organisaties van de Turkse en Marokkaanse gemeenschap verklaren te staan voor tolerantie, respect en democratie. Zij roepen daarom een ieder op zich niet te laten intimideren door de acties van deze extremistische groepen en op 12 september massaal naar de stembus te gaan.

Ze geven daarbij een stemadvies door te adviseren om te stemmen voor:

“- Een volwaardig burgerschap, voor sociale cohesie en solidariteit
– Tegen segregatie, sociale uitsluiting, racisme en alle vormen van discriminatie
– Een verloren stem is een stem op intolerantie, sociale uitsluiting en polarisatie”

De verklaring is ondertekend door:

de Unie van Marokkaanse Moslim Organisaties (UMMON)
Turkse Arbeidersvereniging in Nederland HTIB
Stichting Aknarij
Inspraakorgaan Marokkanen Amsterdam (IOMA)
Euro Mediterraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling (EMCEMO)
Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID)
Raad van Marokkaanse Moskeeën Noord Holland (RVM)

Opvallend was dat in de media de aandacht vooral uitgaat naar het incident met sharia4belgium. Dat doet mij denken aan een demonstratie waar journalisten in grote getalen op af kwamen (ongeveer even veel als demonstranten) en waar onder meer de heren van Novum nieuws en Powned vertrokken toen het wat langdradig werd onder het mom van ‘er gebeurt toch niets meer’. Dat de media erover berichten is logisch, dat we in de verslagen nauwelijks iets teruglezen over de inhoud van het debat is zonder meer kwalijk. ‘Media moeten zich niet laten gijzelen door een piepkleine groep boze islamitische mannen’ – Lars Anderson – VK

na de korte chaos volgde een interessante discussie tussen politici die wilden vertellen waarom zij een stem verdienen, en een publiek dat wilde weten aan wie het zijn stem moet geven. De islam was daarin geen leidende factor. Ze wilden weten hoe ze het beter kunnen krijgen in de wijk, hoe het onderwijs kan worden vernieuwd of wat de plannen zijn van de partijen om de economie weer uit het slop te trekken.

De schrijver van bovenstaand citaat, Lars Anderson (debatleider in Badr) wijt het optreden van sharia4belgium aan slachtoffergedrag; dat is mij wat al te simpel maar waar hij hier op wijst wordt telkens door vrijwel al het onderzoek gestaafd. Moslims zoeken naar pragmatische manieren om moslim te zijn en de moslims in Nederland vooruit te helpen op sociaal, economisch, cultureel en religieus gebied. Ook Carel Brendel besteedt aandacht aan de inhoud ‘Wat doen jullie voor moslims?’ was de vraag van het debat. Daarbij ging het om discriminatie, banen voor mannen met baarden en vrouwen met hoofddoeken, enz; ook hier het sociaal-pragmatisme al waren er (ook na het rumoer) mensen met een andere opstelling zoals u boven in het tweede filmpje al kon zien. Dichtbij.nl geeft ook een aardige impressie:

Mediagepruts
Met name Het Parool heeft er afgelopen weken een potje van gemaakt met de berichtgeving van moslims en verkiezingen. Eerst was er het stuk met ‘moslimprominenten‘ die teleurgesteld zouden zijn in de politiek. De Telegraaf maakte er meteen dat moslims waarschuwen voor rellen. Volgens Carel Brendel (die erg negatief is over de mogelijke link tussen de PvdA en allochtonen/moslims als dat leidt tot het aantasten van de seculiere uitgangspunten): PvdA maakt zich los uit de greep van de ‘moslimprominenten’ « CarelBrendel.nl

Het letterlijke citaat was niet op internet te vinden, maar alleen in het papieren Parool. In het groepsgesprek met Badr-bezoekers kwam de 31-jarige Tarik (zonder achternaam) aan het woord. “Het gebrek aan politieke vertegenwoordiging komt bovenop de uitwerking van slechte scholing en de hoge werkloosheid bij jongeren uit eigen gemeenschap en dat leidt tot een explosieve situatie. Zo krijg je over een paar jaar Franse toestanden in Amsterdam.” De andere mannen knikten instemmend bij deze uitspraak, aldus de Parool-reportage.

Bij het gesprek zat ‘islamoloog, docent en voorganger’ Said Amrani. “We hadden net zo goed op Wilders kunnen stemmen,” aldus de imam. “De PvdA ging mee in het voorstel van de PVV om halal slachten te verbieden.” Gemor is er ook over de sluiting van het Islamitisch College Amsterdam (wegens gebrek aan kwaliteit, CB), waarvoor de Badr-jongeren de PvdA-politici Sharon Dijksma en wethouder Lodewijk Asscher verantwoordelijk stellen. Moslimpolitici zouden in de praktijk te weinig zichtbaar zijn en alleen rond verkiezingstijd aandacht hebben voor moslims. Amrani: “Bij de vorige verkiezingen deed ik bij het vrijdaggebed een oproep aan tweeduizend bezoekers om vooral te gaan stemmen om tegenwicht te bieden aan de PVV. Dat ga ik dit jaar niet meer doen.”

Niet bij het groepsgesprek aanwezig maar wel om commentaar gevraagd werd Yahia Bouyafa, voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland. “We proberen alles te doen om mensen naar de stembus te krijgen, maar vooral oudere moslims zijn in de war,” aldus Bouyafa. “Ze hebben altijd PvdA gestemd maar sinds die voor het verbod op ritueel slachten heeft gestemd, willen ze dat niet meer.”

Brendel ziet een positieve ontwikkeling, weg van ‘religieus clientelisme’; meer over ‘de moslimlobby’ bij de PvdA: zie HIER. Zijn bezwaar gaat vooral over wat hij ziet als een mogelijke aantasting van de seculiere uitgangspunten van de PvdA; niet tegen allochtone / moslim politici an sich. Hij stelt terecht vraagtekens bij de term ‘moslimprominenten’; dat suggereert dat de personen in de reportage heel vooraanstaande posities innemen in het Nederlandse moslimlandschap. Dat wordt in de reportage op geen enkele manier waar gemaakt en is ook niet. Wat overigens niets afdoet aan hun overwegingen, Amrani ligt nog eens toe:

Vervolgens prutst Het Parool verder met een fatwa die stemmen tot een religieuze plicht maakt. Nourdeen Wildeman maakt op Wijblijvenhier waarom er geen sprake is van religieuze plicht (in de zin zoals vasten of bidden dat wel zou zijn) of fatwa. De religieuze overwegingen daargelaten het stuk van de Nederlandse Moslim Raad dat Wildeman aanhaalt is voldoende om te zien waarom Het Parool onzin uitkraamt.

Pragmatische overwegingen

Een veelgehoorde overweging is dat velen niet goed weten op wie ze moeten stemmen en weinig zin hebben om te stemmen op een partij die islam en moslims toch niet ziet zitten. Daarmee bedoelen zij geen PVV, maar alle andere politieke partijen. Waarom stemmen op een partij die ons haat? Daar voegt men soms aan toe dat het wel eens ‘haram’ zou kunnen zijn, er direct bij vermeldend dat er geleerden zijn die het wel toestaan. Twee van de filmpjes die laatste inzichtelijk maken vind je hieronder:

&

Tegenstanders daarentegen stelden dat democratie zelf een religie is. Stemmen is volgens hen dan ook tegen de islam. Naast een principieel standpunt zit hier ook enige pragmatiek tussen en men wijst bijvoorbeeld op de ‘vijandige citaten van politici‘. Tegenover de twijfelaars en de afkerigen van stemmen staan degenen die wel overtuigd zijn van de noodzaak te stemmen. Ik heb veel oproepen om te stemmen langs zien komen zoals deze van Hasib Moukaddim. Zie ook dit filmpje van SMN die een speciale verkiezingssite maakte:

Daarnaast waren er opiniestukken in kranten zoals deze van Mustafa Amhaouch. De laatste is CDA-er en zijn stuk was gericht tegen de PvdA. Daar werd behoorlijk negatief op gereageerd; niet zozeer omdat het tegen de PvdA was maar omdat vele moslims in mijn FB en twitter een stemadvies niet zien zitten: do not tell us what to do. Andere sites zoals Moslimjongeren Coach met Jouw mening telt en Wij Blijven Hier hebben eveneens een positieve houding ten opzichte van stemmen. WBH heeft diverse discussies aangaande verkiezingen en islam (1, 2, 3) en twee stemwijzers: Palestina en Israel-stemwijzer en de moslimstemwijzer.

Tot slot
De controverse tijdens en na het Badr debat daargelaten, de meeste moslims die ik mijn netwerk (online en offline) voorbij heb zien komen, benaderen de zaak pragmatisch; zowel degenen die zijn gaan stemmen (de meesten) als degenen die niet gaan stemmen. Sommigen die zijn gaan stemmen doen dat vanuit een islamitische inspiratie, anderen stellen dat het eigenlijk niet kan in islam maar hebben andere overwegingen (economie, EU, positie van moslims) en hetzelfde zie je bij degenen die niet stemmen. Een enkeling stelt bij het wel of niet stemmen puur en alleen vanuit de islam te redeneren. Dit is niet om te zeggen dat de één meer of minder praktiserend of religieus is, maar om aan te geven dat er meerdere wijzen van praktiseren zijn voor de betrokkenen zelf. De uitslag met PvdA en VVD is met instemming begroet als in ieder geval een nederlaag van de PVV. Wat overigens bij enkelen wel de opmerking ontlokt dat de ‘heisa’ die sommigen maakten van de dreiging van de PVV ‘dus’ onterecht was. Iets waar ik overigens nog wel kanttekeningen bij heb. Inderdaad de extreem-nativistische anti-islam partij PVV heeft flink verloren, maar is allesbehalve dood. Haar islamofobe gedachtegoed is volgens mij op verschillende manieren geincorporeerd door alle(!) politieke partijen zie bijvoorbeeld het VVD programma over religie en (apart!) religieuze kleding (beide gerangschikt onder ‘immigratie en integratie’…). We zullen zien waartoe het leidt.

Ow ja, Wij Blijven Hier heeft een onderzoek gedaan naar mogelijk stemgedrag bij moslims. Resultaten vind je hier (overigens is het gebaseerd op slechts 200 personen).

1 comment.

Moslims & Verkiezingen 2012: Laat je stem horen, of niet

Posted on September 13th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Religious and Political Radicalization.

Verkiezingen 2012: Neo-liberalisme & nationalisme

affiche 2010

Deze verkiezingen draaien vooral om Europa en de economie. Het moge lijken dat islam, immigratie en integratie naar de achtergrond verdwenen zijn, maar dat is slechts ten dele. Het PVV programma maakt een directe link tussen de EU en de immigratie van moslims en vrijwel alle partijen hebben in hun programma’s opmerkingen over religie die (als het al niet specifiek vermeld wordt) in het algemeen gaan over islam en moslims. Slechts een enkele partij weet daarbij een positieve opmerking te maken maar meestal toch snel gevolgd door zoiets als ‘…maar er zijn ook veel problemen.’ Onder moslims leefden deze verkiezingen aardig volgens mij en draaiden ook om de thema’s EU en economie én om hun positie als moslim in de samenleving. Hier een overzicht.

Debat in de moskee
Op de site van Amsterdam-West stond het volgende te lezen:
Groot verkiezingsdebat in de Badr Moskee – Stadsdeel West

Laat uw stem horen tijdens het grote verkiezingsdebat op 6 september in de Badr Moskee in Amsterdam West.

Laat uw stem horen tijdens het verkiezingsdebat in moskee Badr? Dat zullen de mannen van sharia4belgium en sharia4holland ook hebben gedacht:

Op youtube vinden we hun impressie van ‘De slag van Badr’ met uitleg voor hun actie:

Ik heb veel afwijzende reacties gezien op twitter en facebook van moslims tegen deze actie. Anderen (niet S4B of S4H) probeerden hun afwijzing van de democratie op een andere wijze uit te leggen:

Onder andere moslims die de democratie afwijzen kon de actie van S4H/S4B ook op afwijzing rekenen. De kritiek in zijn algemeenheid luidde dat dit niet de manier was om dawah (missie) te verrichten. Waarbij ik me overigens afvraag of S4H/S4B dit wel als dawah ziet. Ik denk dat zij dit beschouwen als deel van een religieuze plicht om ‘het goede te bevorderen en te waarschuwen voor het kwade’. Dat kan samenvallen met dawah volgens mij maar dat hoeft niet. In dit geval was dat denk ik niet zo omdat de kritiek van van S4H/S4B en enkele anderen ook tegen de moskee gericht was die een dergelijke bijeenkomst organiseerde. De kritiek en ook het weerwoord van S4H/S4B symphatisanten was veel specifieker en gedetailleerder soms, maar dit is niet de plek om daarop in te gaan. Wel kon ik vaststellen dat zowel het debat als de actie van S4H/S4B leidde tot discussies over democratie van een dusdanig niveau dat ik nog niet vaak gezien heb.

Andere organisaties waren zeer stellig in hun afwijzing van de verstoring, zie bijvoorbeeld de volgende verklaring:
‘Sharia4belgium, genoeg is genoeg’

“Deze groepen spelen op die manier ook andere extremisten uit bijvoorbeeld extreem rechts in de kaart door een hetze te ontketenen en door negatieve beeldvorming over de islam en de moslimgemeenschap aan te wakkeren. De actie van Sharia4Belgium vormt een bedreiging voor onze democratie en onze rechtsstaat.”

De organisaties van de Turkse en Marokkaanse gemeenschap verklaren te staan voor tolerantie, respect en democratie. Zij roepen daarom een ieder op zich niet te laten intimideren door de acties van deze extremistische groepen en op 12 september massaal naar de stembus te gaan.

Ze geven daarbij een stemadvies door te adviseren om te stemmen voor:

“- Een volwaardig burgerschap, voor sociale cohesie en solidariteit
– Tegen segregatie, sociale uitsluiting, racisme en alle vormen van discriminatie
– Een verloren stem is een stem op intolerantie, sociale uitsluiting en polarisatie”

De verklaring is ondertekend door:

de Unie van Marokkaanse Moslim Organisaties (UMMON)
Turkse Arbeidersvereniging in Nederland HTIB
Stichting Aknarij
Inspraakorgaan Marokkanen Amsterdam (IOMA)
Euro Mediterraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling (EMCEMO)
Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID)
Raad van Marokkaanse Moskeeën Noord Holland (RVM)

Opvallend was dat in de media de aandacht vooral uitgaat naar het incident met sharia4belgium. Dat doet mij denken aan een demonstratie waar journalisten in grote getalen op af kwamen (ongeveer even veel als demonstranten) en waar onder meer de heren van Novum nieuws en Powned vertrokken toen het wat langdradig werd onder het mom van ‘er gebeurt toch niets meer’. Dat de media erover berichten is logisch, dat we in de verslagen nauwelijks iets teruglezen over de inhoud van het debat is zonder meer kwalijk. ‘Media moeten zich niet laten gijzelen door een piepkleine groep boze islamitische mannen’ – Lars Anderson – VK

na de korte chaos volgde een interessante discussie tussen politici die wilden vertellen waarom zij een stem verdienen, en een publiek dat wilde weten aan wie het zijn stem moet geven. De islam was daarin geen leidende factor. Ze wilden weten hoe ze het beter kunnen krijgen in de wijk, hoe het onderwijs kan worden vernieuwd of wat de plannen zijn van de partijen om de economie weer uit het slop te trekken.

De schrijver van bovenstaand citaat, Lars Anderson (debatleider in Badr) wijt het optreden van sharia4belgium aan slachtoffergedrag; dat is mij wat al te simpel maar waar hij hier op wijst wordt telkens door vrijwel al het onderzoek gestaafd. Moslims zoeken naar pragmatische manieren om moslim te zijn en de moslims in Nederland vooruit te helpen op sociaal, economisch, cultureel en religieus gebied. Ook Carel Brendel besteedt aandacht aan de inhoud ‘Wat doen jullie voor moslims?’ was de vraag van het debat. Daarbij ging het om discriminatie, banen voor mannen met baarden en vrouwen met hoofddoeken, enz; ook hier het sociaal-pragmatisme al waren er (ook na het rumoer) mensen met een andere opstelling zoals u boven in het tweede filmpje al kon zien. Dichtbij.nl geeft ook een aardige impressie:

Mediagepruts
Met name Het Parool heeft er afgelopen weken een potje van gemaakt met de berichtgeving van moslims en verkiezingen. Eerst was er het stuk met ‘moslimprominenten‘ die teleurgesteld zouden zijn in de politiek. De Telegraaf maakte er meteen dat moslims waarschuwen voor rellen. Volgens Carel Brendel (die erg negatief is over de mogelijke link tussen de PvdA en allochtonen/moslims als dat leidt tot het aantasten van de seculiere uitgangspunten): PvdA maakt zich los uit de greep van de ‘moslimprominenten’ « CarelBrendel.nl

Het letterlijke citaat was niet op internet te vinden, maar alleen in het papieren Parool. In het groepsgesprek met Badr-bezoekers kwam de 31-jarige Tarik (zonder achternaam) aan het woord. “Het gebrek aan politieke vertegenwoordiging komt bovenop de uitwerking van slechte scholing en de hoge werkloosheid bij jongeren uit eigen gemeenschap en dat leidt tot een explosieve situatie. Zo krijg je over een paar jaar Franse toestanden in Amsterdam.” De andere mannen knikten instemmend bij deze uitspraak, aldus de Parool-reportage.

Bij het gesprek zat ‘islamoloog, docent en voorganger’ Said Amrani. “We hadden net zo goed op Wilders kunnen stemmen,” aldus de imam. “De PvdA ging mee in het voorstel van de PVV om halal slachten te verbieden.” Gemor is er ook over de sluiting van het Islamitisch College Amsterdam (wegens gebrek aan kwaliteit, CB), waarvoor de Badr-jongeren de PvdA-politici Sharon Dijksma en wethouder Lodewijk Asscher verantwoordelijk stellen. Moslimpolitici zouden in de praktijk te weinig zichtbaar zijn en alleen rond verkiezingstijd aandacht hebben voor moslims. Amrani: “Bij de vorige verkiezingen deed ik bij het vrijdaggebed een oproep aan tweeduizend bezoekers om vooral te gaan stemmen om tegenwicht te bieden aan de PVV. Dat ga ik dit jaar niet meer doen.”

Niet bij het groepsgesprek aanwezig maar wel om commentaar gevraagd werd Yahia Bouyafa, voorzitter van de Raad van Marokkaanse Moskeeën Nederland. “We proberen alles te doen om mensen naar de stembus te krijgen, maar vooral oudere moslims zijn in de war,” aldus Bouyafa. “Ze hebben altijd PvdA gestemd maar sinds die voor het verbod op ritueel slachten heeft gestemd, willen ze dat niet meer.”

Brendel ziet een positieve ontwikkeling, weg van ‘religieus clientelisme’; meer over ‘de moslimlobby’ bij de PvdA: zie HIER. Zijn bezwaar gaat vooral over wat hij ziet als een mogelijke aantasting van de seculiere uitgangspunten van de PvdA; niet tegen allochtone / moslim politici an sich. Hij stelt terecht vraagtekens bij de term ‘moslimprominenten’; dat suggereert dat de personen in de reportage heel vooraanstaande posities innemen in het Nederlandse moslimlandschap. Dat wordt in de reportage op geen enkele manier waar gemaakt en is ook niet. Wat overigens niets afdoet aan hun overwegingen, Amrani ligt nog eens toe:

Vervolgens prutst Het Parool verder met een fatwa die stemmen tot een religieuze plicht maakt. Nourdeen Wildeman maakt op Wijblijvenhier waarom er geen sprake is van religieuze plicht (in de zin zoals vasten of bidden dat wel zou zijn) of fatwa. De religieuze overwegingen daargelaten het stuk van de Nederlandse Moslim Raad dat Wildeman aanhaalt is voldoende om te zien waarom Het Parool onzin uitkraamt.

Pragmatische overwegingen

Een veelgehoorde overweging is dat velen niet goed weten op wie ze moeten stemmen en weinig zin hebben om te stemmen op een partij die islam en moslims toch niet ziet zitten. Daarmee bedoelen zij geen PVV, maar alle andere politieke partijen. Waarom stemmen op een partij die ons haat? Daar voegt men soms aan toe dat het wel eens ‘haram’ zou kunnen zijn, er direct bij vermeldend dat er geleerden zijn die het wel toestaan. Twee van de filmpjes die laatste inzichtelijk maken vind je hieronder:

&

Tegenstanders daarentegen stelden dat democratie zelf een religie is. Stemmen is volgens hen dan ook tegen de islam. Naast een principieel standpunt zit hier ook enige pragmatiek tussen en men wijst bijvoorbeeld op de ‘vijandige citaten van politici‘. Tegenover de twijfelaars en de afkerigen van stemmen staan degenen die wel overtuigd zijn van de noodzaak te stemmen. Ik heb veel oproepen om te stemmen langs zien komen zoals deze van Hasib Moukaddim. Zie ook dit filmpje van SMN die een speciale verkiezingssite maakte:

Daarnaast waren er opiniestukken in kranten zoals deze van Mustafa Amhaouch. De laatste is CDA-er en zijn stuk was gericht tegen de PvdA. Daar werd behoorlijk negatief op gereageerd; niet zozeer omdat het tegen de PvdA was maar omdat vele moslims in mijn FB en twitter een stemadvies niet zien zitten: do not tell us what to do. Andere sites zoals Moslimjongeren Coach met Jouw mening telt en Wij Blijven Hier hebben eveneens een positieve houding ten opzichte van stemmen. WBH heeft diverse discussies aangaande verkiezingen en islam (1, 2, 3) en twee stemwijzers: Palestina en Israel-stemwijzer en de moslimstemwijzer.

Tot slot
De controverse tijdens en na het Badr debat daargelaten, de meeste moslims die ik mijn netwerk (online en offline) voorbij heb zien komen, benaderen de zaak pragmatisch; zowel degenen die zijn gaan stemmen (de meesten) als degenen die niet gaan stemmen. Sommigen die zijn gaan stemmen doen dat vanuit een islamitische inspiratie, anderen stellen dat het eigenlijk niet kan in islam maar hebben andere overwegingen (economie, EU, positie van moslims) en hetzelfde zie je bij degenen die niet stemmen. Een enkeling stelt bij het wel of niet stemmen puur en alleen vanuit de islam te redeneren. Dit is niet om te zeggen dat de één meer of minder praktiserend of religieus is, maar om aan te geven dat er meerdere wijzen van praktiseren zijn voor de betrokkenen zelf. De uitslag met PvdA en VVD is met instemming begroet als in ieder geval een nederlaag van de PVV. Wat overigens bij enkelen wel de opmerking ontlokt dat de ‘heisa’ die sommigen maakten van de dreiging van de PVV ‘dus’ onterecht was. Iets waar ik overigens nog wel kanttekeningen bij heb. Inderdaad de extreem-nativistische anti-islam partij PVV heeft flink verloren, maar is allesbehalve dood. Haar islamofobe gedachtegoed is volgens mij op verschillende manieren geincorporeerd door alle(!) politieke partijen zie bijvoorbeeld het VVD programma over religie en (apart!) religieuze kleding (beide gerangschikt onder ‘immigratie en integratie’…). We zullen zien waartoe het leidt.

Ow ja, Wij Blijven Hier heeft een onderzoek gedaan naar mogelijk stemgedrag bij moslims. Resultaten vind je hier (overigens is het gebaseerd op slechts 200 personen).

1 comment.

Visual Essay – Burqa: Freedom in Restriction, Restriction in Freedom

Posted on September 10th, 2012 by martijn.
Categories: Arts & culture, Gender, Kinship & Marriage Issues, Multiculti Issues, Public Islam.

The Burqa Debate has been a hot topic in the Netherlands, and because of her own background (having lived both in Qatar and the Netherlands) it, according her,’naturally intrigued’ Dutch student Eline Floor to do an in depth research about it. A research that for her turned out to be a confrontation with the Self. She did interviews with an anthropologist specialized in Salafism, Dr. Ineke Roex, a Dutch-Moroccan woman wearing the niqab, and read some research of reports on the debate. One could say it is a debate with many layers and viewpoints, but she chose to focus on the topic of freedom, and who is to say, what freedom is defined to be? With this short film she hopes to open up peoples minds, and look at the issue in a way people can confront their own cultural biases.

Watch the visual essay:

Freedom in Restriction, Restriction in Freedom from Eline Floor on Vimeo.

The spoken word:

How can we define freedom in our globalized, multicultural world? What does it mean for the woman wearing a niqab, and the average Dutch woman? How does this affect our perception on the Burqa ban?

These are the questions I focused on in my research of the Burqa debate. Of course it is a debate with many layers; political, social, and cultural. This issue affecting an estimated 0.00003 percent of the population has sadly become a political symbol, a tool for Dutch parties, to reach their political agenda. Everybody in the Netherlands has something to say about it, but they never question why they say the things they say; to step out of their shoes, and really understand how they as humans perceive the situation.

We of course as Westerners have a different perception of what is free-will what people in Muslim cultures might have. “Some cultural anthropologists believe that free-will is a typically western concept, therefore the question whether women can autonomously wear a niqab, is therefore very much a Western question.” However, Westerners associate, “freedom with the uncovering of something that is hidden, opening what is closed.. not only figuratively but literally.” Contrastingly, the lady wearing the niqab explained me that, “a beautiful diamond is not exhibited, but only to loved ones;” for her closing rather than opening means spiritual freedom.

By speaking to an anthropologist specialized in Salafism, an strict Islamic group rooted in Saudi Arabia, I found that for Salafis in the Netherlands, freedom means the deepening in the Islam and being able to restrict oneself, for the purpose of their religion. In our Western society, so focused on individual freedom and responsibility, this is hard to imagine.

One must always strive to understand the hidden intention before making a judgment. Dr. Moors, researcher of the Burqa debate, found that most women wearing the niqab, wear it for the goal of practicing their religion to the fullest; to become a citizen of paradise after they die; the purpose of most monotheistic religions.

Some people are quick to judge, that their intention is to shut themselves off of society, but fail to see, that in in the context of the Netherlands, in essence they are liberated because they have the ability and strength to express them selves in a society which rejects the ‘burqa.’

Interestingly because these women live in two cultures in one country, both have had major influences on them. This means they have almost two perceptions of freedom. Dr. Moors explained, “they speak of freedom in two ways, firstly that they find freedom in practicing their religion, but at the same time they are also calling for the traditional Dutch perception of freedom,” where you can be who you want, dress how you want to dress.

I encourage you, whether you are a politician, a young person whether you have made your stance for or against, to analyze and educate oneself about the people in question before making a judgment. Although I acknowledge that a niqab does limit your possibilities to proliferate in society, if our intention is to emancipate them, then why do we force them to stay at home instead? The goal of our intention has clearly not been reached, making the Burqa ban is an complete and utter failure of intent. When we define a free person to be true to his desires, values and goals, one must ask oneself, is the Dutch government really free?

0 comments.

Imagine IC – Mijn God: Over Jongeren en Geloof

Posted on September 8th, 2012 by martijn.
Categories: (Upcoming) Events, Arts & culture, Public Islam, Religion Other, Ritual and Religious Experience, Young Muslims, Youth culture (as a practice).

Imagine IC is een culturele instelling in Amsterdam die zich vooral richt op ‘erfgoed van actueel samen leven’. De tentoonstellingen en manifestaties behandelen het dagelijks leven in een veranderende wereld. Een nieuw project van Imagine IC is ‘Mijn God’
Persbericht Mijn God | ImageIC

Imagine IC, Koštana Banovic en Rikko Voorberg presenteren: ‘Mijn God’. Een installatie en een programma vol verhalen van eigentijds geloven

Ruben bidt op Schiphol voor uitgeprocedeerde asielzoekers. ‘Mijn God’ over jongeren en geloof bij imagineic.nl

 

Imagine IC programmeert van 29 augustus 2012 tot 3 maart 2013 ‘Mijn God’. In ‘Mijn God’ vertellen jonge gelovigen in korte documentaires het verhaal van hun overtuiging, hun dagelijks leven en de samenleving waaraan zij bouwen. De filmische installatie op 14 schermen is op uitnodiging van Imagine IC gemaakt door Koštana Banovic. Zij deed hiervoor veldonderzoek in en vanuit Amsterdam Nieuw-West en Zuidoost. De officiële opening vindt plaats op vrijdag 14 september als onderdeel van het Open Art Weekend in Amsterdam Zuidoost. Vanaf 19.00 uur gaat Rikko Voorberg (bekend van Denkstof bij de EO) met bekende rappers als Brainpower en Zanillya in gesprek over de invloed van het geloof in hun leven.

Voor steeds meer jongeren in Nederland is het geloof actueel, in het werk, als persoonlijke inspiratiebron en maatschappelijke drive, of als onderwerp van uiteenlopende opinies en soms verhit debat. Zij zoeken manieren van geloven die bij hun past. Ruben en Faysal zijn een van de acht hoofdpersonen in ‘Mijn God’. Ruben is betrokken bij het organiseren van bezoeken aan het vreemdelingendetentiecentrum Schiphol-Oost. Met geloofsgenoten bidt hij, buiten de hekken van de gevangenis, voor de uitgeprocedeerde asielzoekers die daar gevangen zitten. ‘Ik geloof dat het mijn opdracht is om die mensen juist wél te zien’. Faysal vindt zijn plek voor zijn geloofspraktijk in de kickboksschool. Hier geeft hij les én afleiding aan jonge kinderen.

Koštana Banovic
Koštana Banovic is geïntrigeerd door actuele gelovigheid en rituelen. In succesvolle filmwerken als ‘May I Enter’ (2010) en ‘Ploha’ (2008) verbeeldt ze deze thema’s in respectievelijk Salvador-Bahia en Sarajevo. Voor Imagine IC werkt ze haar thematiek voor het eerst in haar loopbaan uit in Nederland. Met ‘Mijn God’ willen Imagine IC en Koštana Banovic bijdragen aan gedeelde kijken op, en gevoelens van nieuw Nederlanderschap, in deze tijden waarin dat onder druk van vele onzekerheden staat. Decennialang heette het ‘echt Nederlands’ om religie thuis te laten. Maar intussen staat het publieke domein, mede onder invloed van immigratie en globalisering, zichtbaar en hoorbaar bol van het geloof: de zelfbewuste manifestatie van gelovigen – met gospelfestivals, tv-preken of hoofddoeken – genereert opinie en debat.

Het geluid van het geloof
Imagine IC ontwikkelt in samenwerking met een jongerenredactie bij ‘Mijn God’ een korte serie debatten. Het eerste debat vindt plaats in oktober en bespreekt ‘Het geluid van het geloof’. Het vertrekt vanuit de installatie, die de kijker onderdompelt in niet alleen beelden maar ook de geluiden van religie en het dagelijks gelovig leven in een stad als Amsterdam. Met jongeren willen wij meer van deze geluiden verzamelen en een religieuze ‘soundscape’ maken anno nu.

Imagine IC pioniert in het erfgoed van actueel samen leven. Wij gaan op ontdekkingstocht naar het dagelijks leven van vandaag en presenteren dit als erfgoed van de toekomst. Imagine IC is samen met de Openbare Bibliotheek Amsterdam gevestigd in gebouw Frankemaheerd, op loopafstand van station Bijlmer Arena. Wij zijn voor publiek geopend van woensdag tot en met zaterdag. Zie voor de dagelijkse tijden www.imagineic.nl of bel 020-4894866. Bel ook voor school- of groepsbezoek.

‘Mijn God’ is een project van Imagine IC in samenwerking met Koštana Banovi?. Imagine IC wordt gefinancierd door het Ministerie van OCW (tot 2013) en de Stad Amsterdam. ‘Mijn God’ wordt mede mogelijk gemaakt door Stadsdeel Zuidoost, Universiteit van Amsterdam, De Alliantie, Kerk en Wereld, SNS Reaalfonds en Stichting DOEN. Koštana Banovi? bedankt verder Memphis Film & Television en Mondriaanfonds.

Mijn God onderzoekt de dynamische relatie tussen religie en het publieke domein dat tegen vele verwachtingen in zichtbaar en hoorbaar bol staat van geloven. Op vrijdag 14 september vindt de opening van de video-installatie Mijn God van Kostana Banovic plaats met rappers Brainpower, Zanillya en IamAisha onder leiding van Rikko Voorberg (EO Denkstof).

Naast de video-installatie bestaat Mijn God ook uit twee jongerendebatten. Er zijn nog mensen welkom voor de redactie van deze debatten:
Gezocht: jongeren voor redactie Mijn God | ImageIC

Speelt religie een rol in jouw leven? En heb je een verhaal daarover? Meld je dan aan voor de jongerenredactie van Mijn God! In het project Mijn God vertellen jonge gelovigen over hun religie, nieuwe rituelen en lifestyle.

Mijn God bestaat uit een video-installatie van kunstenaar Kostana Banovic en debat. Voor twee jongerendebatten draag je als jongerenredactielid onderwerpen aan, en werk je actief mee aan het programma en de communicatie. Mijn God vindt plaats in het najaar van 2012.

Wil je deel uitmaken van deze redactie? Neem dan contact op met projectleider Yassine Boussaid via yassine@imagineic.nl of bel naar 020-489 48 66.

Vrijdag 14 september
Lokatie: Frankemaheerd 2, Amsterdam. Routebeschrijving

Programma:
18.00 uur De deuren van de expositiezaal gaan open. Hapjes en drankjes staan voor u klaar.
19.00 uur Openingsprogramma onder leiding van Rikko Voorberg.
Q&A met Marlous Willemsen, directeur Imagine IC, en Kostana Banovic, beeldend kunstenaar en maker van Mijn God.
Faysal, hoofdpersoon in Mijn God, vertelt zijn verhaal.
Rapper Zanillya reageert.
Rikko, hoofdpersoon in Mijn God, vertelt zijn verhaal.
Rapper IamAisha reageert.
Optreden rapper Zanillya.
Zie ook Facebook.

0 comments.

Seminar: Aesthetics of religious leadership

Posted on September 6th, 2012 by martijn.
Categories: (Upcoming) Events, anthropology, ISIM/RU Research, My Research, Public Islam, Religion Other, Research International.

Aesthetics of religious leadership: a seminar

Religious leaders of different backgrounds across the world increasingly manifest themselves in the public sphere. Through public performances and modern social media they build communities, create audiences, and convey their messages. On Friday the 21st of September 2012 the anthropological department of the VU University in Amsterdam, in cooperation with the Radboud University of Nijmegen organizes a one-day symposium on the ‘aesthetics of religious leadership’. The aim of the meeting is to explore how recent international scholarly discussions on aesthetics, mediation, and the senses can contribute to our understanding of the role of sensory modes (image, sound and performance) and experiences in the development of new forms of religious persuasion, new modes of religious performance and shifting sources of authority.

Date: September 21st, 2012
Time: 9.00-17.00
Place: VU University Amsterdam
Metropolitan building
Buitenveldertselaan 3
1082 VA Amsterdam
Netherlands

Registration: Mw. Annet Bakker : j.m.e.Bakker@vu.nl
This event is free and open to the public but registration is required.

Convenors
Prof. Thijl Sunier (VU University Amsterdam)
Dr. Marleen de Witte (VU University Amsterdam)
Dr. Martijn de Koning (Radboud University Nijmegen)

Speakers:
Prof. Jeremy Stolow (Concordia University, Montreal)
Prof. Dorothea Schulz (University of Cologne)
Prof. Patrick Eisenlohr (University of Göttingen)
Prof. Hilary Kalmbach (University of Oxford)
Dr Jose van Santen (University of Leiden)
Dr. Ze de Abreu (University of Amsterdam)
Dr. Karin Willemse (University of Rotterdam)
Dr. Miranda Klaver (VU University Amsterdam)
Mehmet Sahin (VU University Amsterdam)
Ellen van de Bovenkamp (VU University Amsterdam)
Daan Beekers (VU University Amsterdam)

0 comments.

Dutch Elections – Neoliberalism Meets Nationalism

Posted on September 5th, 2012 by martijn.
Categories: Activism, Multiculti Issues.

On 12 September the Dutch will have their national elections after the last minority government fell after the nativist anti-islam Freedom Party of Geert Wilders withdrew his support as he did not wanted to support the severe austerity measures that were deemed necessary because of the economic crisis.

In the last elections Dutch culture, migration and Islam were still major issues. Now with the major economic crisis and the problems in the EU those themes appear to have vanished from the debates. There were some reports on (young) Muslims losing faith in the democratic system because they see no party that stands up for them. In particular the social-democrats appear to be worried about losing the  migrant vote. None of these stories however provided a substantial argument for that and similar ideas also emerged in the last two elections; at that time I think they were justified but I don’t see why this would be the case again. What has been lost in those reports as well is not only that some Muslims are (indeed) worried about their position in politics as Muslims, but they are also disappointed in political parties because of the poor economic situaton (as are probably most other citizens). And, also as usual by now, there was someone who depicted Wilders together with Hitler and Breivik and a short controversy over that.

The hardworking Dutch people

This doesn’t mean that nationalism and racism are gone. On the contrary; it is quite remarkable how quickly particular stereotypes on southern Europe, in particular Greece, emerged after the news broke of their financial problems: unreliable, lazy, corrupt, you name it. The EU was blamed by politicians for most of the problems (conveniently shying away from the fact that national politicians make the EU) and parties such as the Freedom Party linked the EU with the problem of the so-called mass-migration. It was supposedly the EU who caused huge waves of migrants coming to the Netherlands (in fact the idea of mass-migration has been debunked by several experts) in particular the East-Europeans and the Muslims. It is in particular Wilders who has weaved together a strong anti-EU stand with anti-immigration and anti-austerity measures. Interestingly, and disturbingly, he is severely criticized on all these points but not so much on the connections he makes between the three themes.

Other parties however see culture (used for referring to migrants) also as problematic. If the migrants are presented as beneficial at all (two parties; very few sentences) it is always in relation with something like ‘but there are problems as well’.  Concrete measures are proposed that always restrict migrants in order to become compatible with ‘Dutch society’ or the punish them more than other citizens (for instance in the cases of domestic and other forms of family violence). And everything that remotely resembles multiculturalism should not be subsidized anymore. There are some differences between the parties with regard to issues such as dual citizenship, the ban on face-veiling.and some other discriminatory measures of the last government. All parties do give some attention to the struggle against racism, homophobia and discrimination but often only in general slogans. Only the orthodox Christian parties (also criticizing ‘secularist ideologies’) and the Freedom Parties pay attention to Islam; in terms of a threat for society or concrete groups such as gays and Christians. (see a Dutch summary HERE). Remarkably absent from the debates in my personal opinion are the causes of the financial crisis, the role of the banks and other financial institutions and the neo-liberal model. The latter not only having economic consequences but also for legal and social justice as the Dutch ombudsman stated: “Justice is an unexpected factor, which apparently doesn’t fit in the economic model.”

The Muslim voices

There aren’t many initiatives from Muslims (as Muslims) in this campaign. The Dutch Muslim Party has been dissolved (after having not been very active anyway). The Dutch Muslim site Wij Blijven Hier (We are here to stay) has launched one of the many voting aids. The Muslim Women’s Organization Al Nisa, celebrating its 30 year anniversary, presented its campaign against prejudice against Muslim women a few days ago:

“Do you know me?”

A call for Dutch politics to challenge prejudice against Muslim women.

Amnesty International concluded in their recent publication ‘Choice and Prejudice: Discrimination against Muslims in Europe’ that “European governments must do more to challenge the negative stereotypes and prejudices against Muslims fuelling discrimination especially in education and employment.”.

Ten days before the elections, Al Nisa, a Muslim women’s organization, takes action in her own way by starting her campaign “Do you know me?”. A one-minute Youtube video shows five strong and enterprising Muslim women, who have become successful in all sectors of society, but hardly seen or recognized by ordinary citizens or politics.

In response to her 2010 campaign “ECHT Nederlands” (REAL Dutch), Al Nisa received disconcerted reactions such as, “These women do not exist” or “Better not think that you are Dutch”. Al Nisa envisions Dutch politics orienting itself towards the exemplary roles that many successful and independent Muslim women play in our country. In previous years, politics has instead wasted valuable time and money on freedom-limiting and offensive measures such as the burqa ban, the Ramadan “black book” (a list of alleged public disturbances by Muslims during Ramadan, or instances of public accommodation of Muslims) and other political brouhaha. ‘Realistic optimism’ and ‘role models’ are key words to be used if you – just like us – stand for a better society for all of us.

The campaign is a part of Al Nisa’s 30-year anniversary with the theme “ZIN” (Self-conscious Women, Inspiring Encounters and New Insights). Over the past 30 years, Al Nisa has been making an effort for Dutch Muslim women and Dutch society. On 22 September 2012, a national symposium will be organized in cooperation with Marmoucha and New West Fest in De Meervaart, Amsterdam. Here, Muslim women will share the stage with academics, columnists and artists. Special guest speaker is Dr. Ingrid Mattson from Canada who was until recently the first chairwoman of ISNA, the largest Islamic umbrella organization in North America.

In this campaign they present a variety of Muslim women as strong, powerful individuals who make a contribution to society. In the next video five women appear who are successful in all layers of society but remain invisible for politicians and the larger publics.

I certainly sympathize with the video and the intentions of the makers, but the video also disturbs me somewhat although I cannot really put my finger on it.

2 comments.