Martyrdom Operations As Meaningful Violence

Posted on June 29th, 2014 by martijn.
Categories: Activism, Headline, International Terrorism, Religious and Political Radicalization, Research International, Society & Politics in the Middle East.

Guest Author: Pieter Nanninga

From Bali to Bagdad and from Nairobi to New York: jihadis have carried out hundreds of suicide attacks over the last one and a half decade. Young people from dozens of countries, including the Netherlands according to the AIVD, have sought martyrdom by blowing themselves up, killing thousands of people on their way.

The common perception is that it must psychopaths or chanceless dropouts who commit these acts. Sane persons would not do such a thing, so they must be mentally disturbed, brainwashed by manipulative organisations or tired of earthly life and attracted by the pleasures of Paradise. However, scholars have convincingly refuted these ideas over the last one and a half decade. Most suicide bombers are not psychopaths. They are not poor, uneducated or unemployed as compared to their surrounding societies, and their motivations cannot be compared to ordinary suicides. The label “suicide attacks” is highly misleading: the actions are not merely a spectacular way to escape life. Instead, jihadi supporters of the practice label them as “martyrdom operations” (amaliyyat istishhadiyya) – the insiders’ term I will use for the purpose of this article. But why, then, do these rather ordinary people commit these acts? What do martyrdom operations mean to them?

In this post, I will explore the meanings of martyrdom operations for the perpetrators themselves. I will focus on the martyrdom operations carried out by al-Qaeda, by which I mean the al-Qaeda of Osama bin Laden and Ayman al-Zawahiri, often dubbed “al-Qaeda Central”. More precisely, I will focus on the meanings that are given to al-Qaeda’s attacks in the martyrdom videos of its media group al-Sahab (“The Clouds”). These videos, the first of which was released in 2001, have been among the most extensive and professional media releases of jihadis until today. They typically include a martyr’s farewell message, his biography, statements by al-Qaeda leaders, Qur’an recitations, anasheed and scenes in which voice-overs comment on the state of the umma and the importance of jihad and martyrdom. These elements are sophisticatedly edited together, resulting in lengthy, documentary-like productions about al-Qaeda’s martyrdom operations.

These sources shed light on the meanings of al-Qaeda’s violence for the perpetrators and their sympathisers. They show that martyrdom operations are not senseless acts of terror. Instead, I argue, they can be better understood as meaningful social practices, as actions that are meaningful and therefore reasonable for the actors involved. Let me be clear, I do not justify, let alone condone, these actions. Yet I believe that, in addition to studying the profiles of the perpetrators, insights into the meanings of martyrdom operations for the actors involved is crucial to understand the phenomenon.

The state of the umma

The picture that emerges from al-Sahab’s videos is that there is a global conflict going on between the worldwide community of Muslims (umma) and an alliance of enemies including “crusaders and Jews”, “apostate” regimes in the Muslim world and supposed heretics such as Shia Muslims. In the eyes of jihadis, these enemies have been able to gain the upper hand in the struggle because Muslims have neglected God’s commands. They have become too attached to their earthly lives to fulfil the duty of jihad and make sacrifices for their brothers and sisters. As a result, the umma has become weak. Islam is disgraced, Muslims are oppressed and humiliated and their lands are defiled by infidel forces.

Whereas most Muslims have turned their backs to their suffering brothers and sisters in Afghanistan, Iraq, Palestine, Syria and elsewhere, jihadis see themselves as the ones standing up for the umma. They recurrently indicate in al-Sahab’s videos that, at one point in their lives, they became touched by the fate of their fellow believers and decided to take action. In contrast to others, they were prepared to abandon their luxurious lives, revive the obligation of jihad and devote themselves to the struggle for the sake of the umma. In their view, martyrdom is the ultimate expression of their struggles and sacrifices. As such, it provides the solution for today’s problems. Once, the umma embraces the message of jihad through martyrdom, victory will be achieved, they believe.

Introduction of al-Sahab’s film Jihad wa-istishhad (Jihad and martyrdom) from 2008 about Abu al-Hasan who carried out a martyrdom operation in Afghanistan.

Why is martyrdom considered so important in this respect? To answer this question, I will provide three clusters of meanings that are given to martyrdom operations in al-Sahab’s videos: raids in the way of God; honour and dignity; and sacrifice and purity.

Raids in the way of God

According to jihadis, the solution to today’s problems is returning to the “pure Islam” of the righteous predecessors (al-salaf al-salih): the first three generations of Muslims that should be followed as closely as possible in all spheres of life. Just as Muhammad and his companions had done when they left Mecca for Medina in 622, Muslims should not resign themselves to oppression, jihadis claim. They should migrate to places where they can prepare for battle, practice ribat (guarding the borders of the Muslim lands) and wage jihad after the example of the Prophet. Then, they too, will return victoriously in the end, just as Muhammad did by conquering Mecca some eight years after he had left.

Martyrdom operations are perceived along the same lines, as becomes apparent from al-Sahab’s releases. After the example of the salaf, martyrdom seekers do not “cling heavily to the earth” (Q. 9:38), but renounce earthly life while longing for the hereafter. They desire martyrdom just as Muhammad had done, as is described in a frequently quoted hadith in which he says that he wished to be martyred and then made alive again, so that he could be martyred once more. Hence, despite the controversial character of martyrdom operations in the Muslim world, the actions are perceived as a continuation of the practices of the Prophet. They are designated as “raids” (ghazawat, sg. ghazwa), just like the raids of the Muhammad and his companions, and can be understood as re-enactments of the battles of the salaf. When Muslims will awake from their slumber and follow the example of the Prophet like jihadis do, victory will be achieved, they believe. Jihad through martyrdom will bring about triumph, just as it has done in the first century after the hijra.

Honour and dignity

It is not just by appropriating and reinterpreting early-Islamic traditions that the meanings of martyrdom operations are shaped. Another theme central to the discourse of the martyrs and their supporters is honour and dignity. They are far from exceptional in this case. Research on violence has shown that feelings of humiliation and shame (i.e. the violation of honour) have often fuelled violence. These feelings can be caused by direct personal insult, but also by the (perceived) dishonouring of the group or community the individual identifies him- or herself with, such as the family or the religious community (i.e. “humiliation by proxy”). In these instances, violence can be experienced as redeeming the honour of the insulted individual or community.

As noted above, the protagonists of al-Sahab’s videos perceive the umma as weak and humiliated. They appear to be personally affected by the suffering of their brothers and sisters and indicate that they see themselves as the ones standing up for the umma. In his farewell message, one of the 9/11 bombers points at the suffering of the Palestinians and Iraqis, the “American rule in the Land of the Two Holy Places” (Saudi Arabia) and the atrocities committed against Muslims in Chechnya and Kashmir. He continues: “I take no pleasure in a life of humiliation, and my heart has demanded from me that I live honourably (‘aziza) in compliance with my Lord’s religion.” Therefore, he states, he left his family “to avenge my brothers blood” and “to die with honour.” Along these lines, martyrdom operations are regularly associated with terms such as ‘izza (“honour”, “power”) and karama (“dignity”, “honour”, “respect”). The attacks are seen as honourable as they express that jihadists do not acquiesce in the humiliating situation of the umma, but are willing to make sacrifices to revenge its disgrace. The martyrdom operations humiliate the enemy just as the enemy has humiliated the Muslim community, and therefore they redeem the honour of the umma. They “bring an end to the age of cowardice and weakness” and “restore the dignity of the umma”, the perpetrators believe.

Sacrifice and purity

A third cluster of terms frequently associated with martyrdom operations is sacrifice and purity. These terms too, are often connected to religiously motivated violence. As several scholars have noted, fundamentalist movements usually uphold strong boundaries between “good” and “evil”, between the own group and the “polluted” outside world. This typically implies the view that the purity of the own group should be safeguarded. The impure should be avoided and, once it has penetrated the group, removed. Such a desire for purification can result in violence to eradicate the source of pollution. More precisely, it often results in sacrificial violence. Ritualised bloodshed is experienced as removing pollution and cleansing the community from defilement, thus restoring the boundaries between “good” and “evil”.

These insights can also be applied to al-Qaeda’s martyrdom operations. The umma is perceived as defiled. The “crusader forces” roaming the Muslim world have desecrated the lands of Islam, which are in need of purification. The ritualised self-sacrifice of the bombers accomplishes this. According to early-Islamic traditions, those who are martyred in the way of God are inherently pure. Their blood symbolised this status, which is why the bodies of martyrs, in contrast to those of other deceased, should not be ritually cleansed. Along these lines, martyrdom seekers too, become emblems of purity through their actions, their supporters believe. Yet it is not just the men themselves who are considered pure from their moment of their death, they also purify their surroundings: the umma and the lands of Islam. For instance, about an attack in Saudi Arabia is said that the blood of the martyrs “purifies the Land of the Two Holy Sanctuaries from the defilement of the crusader and Zionist occupation.” Hence, the sacrificial blood of the martyrs cleanses the community and restores the umma’s purity by washing away the pollution caused by the “infidels” and “apostates”.

The meanings of martyrdom

The meanings given to martyrdom operations vary in each context. The videos of al-Sahab therefore not represent the meanings of martyrdom operations for jihadis. Yet the themes we have encountered in al-Sahab’s videos also frequently appear in other sources. Terms such as honour, dignity and sacrifice also often return in blogs, posts and videos in which fighters in Syria and Iraq celebrate the martyrdom of their comrades. The above discussed meanings given to martyrdom therefore also tell us something about other cases.

They learn us that, for the perpetrators, martyrdom operations are not in the first place a means towards victory on the battlefield. Rather, they are considered crucial as they embody victory in terms of honour, dignity and purity. In addition, they learn us that the message of jihad through martyrdom as expressed in al-Sahab’s videos can be attractive for young people who have become touched by the fate of their brothers and sisters. The message offers them a framework to make sense of the world around them and to cope with feelings of humiliation and shame. It provides them with a sense of agency, a way to assist their fellow believers and to contribute to the restoration the glory of the umma. And it offers them empowerment, a crucial role as the defenders of the umma who redeem its honour, restore its dignity and purify its lands in the footsteps of the Prophet.

Therefore, martyrdom operations should not be seen as “senseless violence” performed by dropouts who are brainwashed by a barbaric, medieval ideology. They can better be seen as meaningful social practices for the actors involved. Searching for martyrdom in Syria, Iraq and other arenas of jihad can be an attractive and thoroughly modern way for young people to give meaning to their lives and deaths.

Pieter Nanninga carried out his PhD research at the Faculty of Theology and Religious Studies at the University of Groningen, the Netherlands. Since 2011, he is attached to the Department of Middle Eastern Studies at the same university, where he will occupy a position as Assistant Professor from August 2014. He teaches on politics, culture and religion in de modern Middle East and conducts research on jihadism, violence and media. Pieter Nanninga defended his PhD: Jihadism and Suicide Attacks: al-Qaeda, al-Sahab and the Meanings of Martyrdom. This post is based upon his research.

0 comments.

Islamophobia & Media – Linda Sarsour vs. Brigitte Gabriel

Posted on June 23rd, 2014 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Panoptic Surveillance, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

The US Heritage Foundation has organized a series of gatherings to draw attention to the Benghazi controversy. A week or so ago this however this turned into taunting of a Muslim woman with a headscarf. According to the Washington Post:

Heritage’s ugly Benghazi panel – The Washington Post

The session, as usual, quickly moved beyond the specifics of the assaults that left four Americans dead to accusations about the Muslim Brotherhood infiltrating the Obama administration, President Obama funding jihadists in their quest to destroy the United States, Obama and Hillary Rodham Clinton attempting to impose Sharia blasphemy laws on Americans and Al Jazeera America being an organ of “enemy propaganda.”

Then Saba Ahmed, an American University law student, stood in the back of the room and asked a question in a soft voice. “We portray Islam and all Muslims as bad, but there’s 1.8 billion followers of Islam,” she told them. “We have 8 million-plus Muslim Americans in this country and I don’t see them represented here.”

Panelist Brigitte Gabriel founder of a group called ACT! for America pounced. She said “180 million to 300 million” Muslims are “dedicated to the destruction of Western civilization.” She told Ahmed that the “peaceful majority were irrelevant” in the attacks of Sept. 11, 2001, and she drew a Hitler comparison: “Most Germans were peaceful, yet the Nazis drove the agenda and as a result, 60 million died.”

“Are you an American?” Gabriel demanded of Ahmed, after accusing her of taking “the limelight” and before informing her that her “political correctness” belongs “in the garbage.”

“Where are the others speaking out?” Ahmed was asked. This drew an extended standing ovation from the nearly 150 people in the room, complete with cheers.

The panel’s moderator, conservative radio host Chris Plante, grinned and joined in the assault. “Can you tell me who the head of the Muslim peace movement is?” he demanded of Ahmed.

“Yeah,” audience members taunted, “yeah.”

Ahmed answered quietly, as before. “I guess it’s me right now,” she said.

[…]
But it was Gabriel, a Lebanese Christian by birth, who was most vitriolic when Ahmed asked her question. Gabriel dismissed as “irrelevant” the “2.3 million Arab Muslims living in the United States [when] it took 19 hijackers — 19 radicals — to bring America down.” She mocked Ahmed’s “point about peaceful, moderate Muslims” by making quotation marks with her fingers when she said the word peaceful.The young woman responded calmly to the taunts of the panelists and the crowd. “As a peaceful American Muslim,” she told them, “I would like to think I’m not that irrelevant.”

The controversy continued on a talkshow of Sean Hannity. Hannity repeatedly pressed Ahmed to specifically condemn the laws that oppress women and gay people with punishment. Brigitte Gabriel was on Hannity too and accused Ahmed of distracting the panel with an irrelevant question. Ahmed talked about herself and how no one’s forcing her to wear her head scarf, but Hannity confronted her about women elsewhere being forced to do so.

The debate continued on CNN’s Reliable sources where Linda Sarsour (national advocacy director of national network of Arab-American communites) challenged Brigitte Gabriel’s bigotry in an item that also focussed on the role of the media in producing and reproducing Islamophobia. In this tv program we see, again, the distinction between moderate (or liberal) and radical Islam/Muslims and the question where are the moderate Muslims is asked again. We have seen this in the Netherlands as well as I have explained earlier.

This is always a dangerous thing as it enhances the us vs. them rhetoric and turns Muslims into terrorists by association or lack of visible disassociation. For the pro radical activists these calls are again a sign of the hypocrisy of democrats as they accuse them of never having condemned violence against Muslims by regimes that are supported by the West.

The calls for public disassociation are part of what I have called the regime of surveillance whereby Muslims are encouraged to enact the accepted and expected models of the Dutch secular liberal citizen. Taken together we can regard the public debates on Islam, the policies regarding Muslims, integration and security politics (often leading to more debate and policies) as a surveillance of the everyday lives of Muslims. The debates about (radical) Islam and the counter-radicalization policies have influenced Muslims’ lives severely. In the Netherlands, several studies have explored how particular debates on Islam trickle down into the daily lives of people in a variety of ways ranging from people’s experiences in schools, workplaces and, of course, their media-consumption at different levels in society. This begs the question if we need to take security measures in order to prevent terrorism whose security are we talking about?

As Sarsour also points out, there have been numerous people condemning the recent atrocities; the question therefore is not where are they but why are they not listened to? The example of Ahmed above shows why: because they are distrusted. As soon as people who condemn the violence speak out they are interrogated if they condemn this and that, and in the case of women with headscarves their headscarf is challenged as a sign of radicalism. Therefore calls for moderate Islam/Muslims are not to be seen as a desperate attempt to hear a moderate voice but to actually silence those voices.

0 comments.

Islamophobia & Media – Linda Sarsour vs. Brigitte Gabriel

Posted on June 23rd, 2014 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Panoptic Surveillance, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

The US Heritage Foundation has organized a series of gatherings to draw attention to the Benghazi controversy. A week or so ago this however this turned into taunting of a Muslim woman with a headscarf. According to the Washington Post:

Heritage’s ugly Benghazi panel – The Washington Post

The session, as usual, quickly moved beyond the specifics of the assaults that left four Americans dead to accusations about the Muslim Brotherhood infiltrating the Obama administration, President Obama funding jihadists in their quest to destroy the United States, Obama and Hillary Rodham Clinton attempting to impose Sharia blasphemy laws on Americans and Al Jazeera America being an organ of “enemy propaganda.”

Then Saba Ahmed, an American University law student, stood in the back of the room and asked a question in a soft voice. “We portray Islam and all Muslims as bad, but there’s 1.8 billion followers of Islam,” she told them. “We have 8 million-plus Muslim Americans in this country and I don’t see them represented here.”

Panelist Brigitte Gabriel founder of a group called ACT! for America pounced. She said “180 million to 300 million” Muslims are “dedicated to the destruction of Western civilization.” She told Ahmed that the “peaceful majority were irrelevant” in the attacks of Sept. 11, 2001, and she drew a Hitler comparison: “Most Germans were peaceful, yet the Nazis drove the agenda and as a result, 60 million died.”

“Are you an American?” Gabriel demanded of Ahmed, after accusing her of taking “the limelight” and before informing her that her “political correctness” belongs “in the garbage.”

“Where are the others speaking out?” Ahmed was asked. This drew an extended standing ovation from the nearly 150 people in the room, complete with cheers.

The panel’s moderator, conservative radio host Chris Plante, grinned and joined in the assault. “Can you tell me who the head of the Muslim peace movement is?” he demanded of Ahmed.

“Yeah,” audience members taunted, “yeah.”

Ahmed answered quietly, as before. “I guess it’s me right now,” she said.

[…]
But it was Gabriel, a Lebanese Christian by birth, who was most vitriolic when Ahmed asked her question. Gabriel dismissed as “irrelevant” the “2.3 million Arab Muslims living in the United States [when] it took 19 hijackers — 19 radicals — to bring America down.” She mocked Ahmed’s “point about peaceful, moderate Muslims” by making quotation marks with her fingers when she said the word peaceful.The young woman responded calmly to the taunts of the panelists and the crowd. “As a peaceful American Muslim,” she told them, “I would like to think I’m not that irrelevant.”

The controversy continued on a talkshow of Sean Hannity. Hannity repeatedly pressed Ahmed to specifically condemn the laws that oppress women and gay people with punishment. Brigitte Gabriel was on Hannity too and accused Ahmed of distracting the panel with an irrelevant question. Ahmed talked about herself and how no one’s forcing her to wear her head scarf, but Hannity confronted her about women elsewhere being forced to do so.

The debate continued on CNN’s Reliable sources where Linda Sarsour (national advocacy director of national network of Arab-American communites) challenged Brigitte Gabriel’s bigotry in an item that also focussed on the role of the media in producing and reproducing Islamophobia. In this tv program we see, again, the distinction between moderate (or liberal) and radical Islam/Muslims and the question where are the moderate Muslims is asked again. We have seen this in the Netherlands as well as I have explained earlier.

This is always a dangerous thing as it enhances the us vs. them rhetoric and turns Muslims into terrorists by association or lack of visible disassociation. For the pro radical activists these calls are again a sign of the hypocrisy of democrats as they accuse them of never having condemned violence against Muslims by regimes that are supported by the West.

The calls for public disassociation are part of what I have called the regime of surveillance whereby Muslims are encouraged to enact the accepted and expected models of the Dutch secular liberal citizen. Taken together we can regard the public debates on Islam, the policies regarding Muslims, integration and security politics (often leading to more debate and policies) as a surveillance of the everyday lives of Muslims. The debates about (radical) Islam and the counter-radicalization policies have influenced Muslims’ lives severely. In the Netherlands, several studies have explored how particular debates on Islam trickle down into the daily lives of people in a variety of ways ranging from people’s experiences in schools, workplaces and, of course, their media-consumption at different levels in society. This begs the question if we need to take security measures in order to prevent terrorism whose security are we talking about?

As Sarsour also points out, there have been numerous people condemning the recent atrocities; the question therefore is not where are they but why are they not listened to? The example of Ahmed above shows why: because they are distrusted. As soon as people who condemn the violence speak out they are interrogated if they condemn this and that, and in the case of women with headscarves their headscarf is challenged as a sign of radicalism. Therefore calls for moderate Islam/Muslims are not to be seen as a desperate attempt to hear a moderate voice but to actually silence those voices.

0 comments.

All Eyes on Muslims – The #AllEyesOnMuslims and #No2ISIS campaigns

Posted on June 21st, 2014 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Society & Politics in the Middle East.

Yesterday there was the international support day for Sunni Muslims in Iraq and, basically, a support day for rebels of ISIS. In the days leading up to this event there was a public outcry about the plan of Dutch ISIS supporters to organize a demonstration in The Hague in support for the Sunni Muslims in Iraq. Given the fact that the idea was announced on a Dutch Facebook site supporting the Dutch foreign fighters in Syria it wasn’t very suprising to see it framed immediately as a pro-ISIS demonstration by Dutch weblog Geenstijl and several opinion leaders and politicians.

Note: I have deleted people’s comments in order to protect their privacy.

My translation of the message:

Dear Muslims,

With the major attacks of the Muslims (Ahle Sunnah) in Iraq and the general declaration of war by all Shiites in Iraq, we want to organize a demonstration in order to declare our support to the Muslims in Irak and our disavowal (afkeer) of Shiites and their unjust and illegal government.

Keep Friday afternoon after prayer free!!

More info (poster/flyer) will be shared on Shaam Al-Ghareeba.

Keep following our page, liking and sharing for all your news from Shaam and Iraq.

We do not organize this, we are only a platform

Shaam al-Ghareeba 9

The Christian Democrats (CDA) and orthodox Christians of the ChristenUnie appealed in parliament to forbid this demonstration which according to them would be possible since the UN has officially categorized ISIS as a terrorist organization. According to minister Timmermans however sympathizing with a terrororganisation does not make a person guilty of terrorist activities and people have the right to demonstrate. The mayor of Den Haag, Van Aartsen (allowing or banning a demonstration is a local decision) stated however that he did not say any legal grounds for banning the demonstration in advance. He also stated that there will be strict conditions among others pertaining to unlawful expressions such as calling for violence and strict surveillance by the police. The embassador of Iraq wanted a ban anyway and stated the demonstration was a provocation for Iraqi’s in the Netherlands and Van Aartsen allowing the demonstration was incomprehensible and it will taint the image of the Netherlands abroad. He also feared clashes between protesters and counter-protesters.

The reactions among Muslims were mixed. Some fully supported the demonstration but many Muslims were angry that people were supporting a ‘terrorist’ organizations. Most reactions I saw however were not so outspoken. People supported ISIS fighting against ‘shiite oppression’ of Sunni Muslims but rejected ISIS’ practices mass executions and their interpretation and implementation of a sharia penal system.

On Wednesday the Dutch website De Ware Religie (the true religion), which functions as a spokesperson for Dutch foreign fighters in Syria, announced the demonstration was cancelled. The victory of ISIS in Mosul and its subsequent showcasing of mass executions appears to given rise to a new sense of urgency among policymakers, politicians and opinion makers to do something against the Dutch foreign fighters and their support base in the Netherlands. Several people did join the online campaigns. Here a short overview and in a few cases I have put some additional info below the example.

There have been a few people asking Muslims to speak out against ISIS and to show where their loyalty is. This is always a dangerous thing as it enhances the us vs. them rhetoric and turns Muslims into terrorists by association or lack of visible disassociation. For the pro ISIS activists these calls are again a sign of the hypocrisy of democrats as they themselves never condemned violence against Sunni Muslims by the Iraqi government.

The calls for public disassociation are part of what I have called the regime of surveillance whereby Muslims are encouraged to enact the accepted and expected models of the Dutch secular liberal citizen. Taken together we can regard the public debates on Islam, the policies regarding Muslims, integration and security politics (often leading to more debate and policies) as a surveillance of the everyday lives of Muslims. The debates about (radical) Islam and the counter-radicalization policies have influenced Muslims’ lives severely. In the Netherlands, several studies have explored how particular debates on Islam trickle down into the daily lives of people in a variety of ways ranging from people’s experiences in schools, workplaces and, of course, their media-consumption at different levels in society.

0 comments.

Anthropology @Amsterdam: Four PhD candidates Muslim Marriages project

Posted on June 14th, 2014 by martijn.
Categories: anthropology, Gender, Kinship & Marriage Issues, Marriage.

Four PhD candidates in Anthropology or closely related discipline

Apply Now!

application-soca-fmg@uva.nl

0 comments.

Integere Antropologie – Congres over antropologie, integriteit en ethiek

Posted on June 11th, 2014 by martijn.
Categories: anthropology, Method.

Dit jaar organisteert de Antropologen Beroepsvereniging op vrijdag 13 juni 2014 een conferentie in het Tropenmuseum in Amsterdam voor antropologen in Nederland.

Centraal tijdens de ABv conferentie staan actuele ethische kwesties. De dag wordt geopend met een lezing van Tobias Kelly, University of Edinburgh. Hij houdt zich bezig met politieke antropologie, rechtsantropologie en zal tijdens zijn lezing ingaan op zijn huidige onderzoek naar de notie van gewetensvrijheid.

Daarna zal tijdens verschillende panels ingegaan worden op vragen als: ‘wat zijn de nieuwe ethische vraagstukken in deze tijd van sociale media?’, ‘hoe gaan onderzoekers om met de eis voor betere verificatie en centrale opslag van onderzoeksgegevens?’

Verder zal er aandacht zijn voor kwesties als samenwerking van antropologen met commerciële partners en de ethische dilemma’s die een antropoloog tegenkomt gedurende onderzoek binnen een gepolitiseerde context.

Kom luisteren en discussiëer mee over antropologie, integriteit en ethiek.

Aanmelden kan via:

secretaris@antropologen.nl

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

De toegangsprijs voor de dag is inclusief toegang tot het museum, koffie/thee, lunch en de borrel na afloop.

Studentleden: 15 euro
Overige leden: 25 euro

Niet-leden studenten: 30 euro
Overige niet-leden: 45 euro

Vanwege het beperkte aantal plaatsen, is het aan te raden om vooraf te registreren.

Programma Conferentie “Integere Antropologie” – Antropologen.nl

9.00-9.30
Registratie

9.30-9.35
Opening Thijl Sunier (VU)

9.35-10.30
Keynote Tobias Kelly (University of Edinburgh)
The Integrity of Conscience? Commitments, Doubts and Pacifism.

10.30-11.00
Koffie en thee

11.00-12.30
Panel 1 & Panel 2

Panel 1
Wie controleert de antropoloog? (I)

Een gesprek over fraude, integriteit en antropologie.
Hoe wordt er binnen de discipline gedacht over fraude, integriteit en controleerbaarheid?

Voorzitter: Anouk de Koning (Radboud)

Gespreksleider: Rivke Jaffe (UvA)

Sprekers:

• Janneke Verheijen (Radboud) vertelt waarom ze al haar veldwerkdata online heeft gezet.
• Sjaak van der Geest (UvA) doet een boekje open over zijn eigen ‘zonden’ om zo de discussie over integriteit binnen antropologie op scherp te zetten.
• Henk Driessen (Radboud) gaat in op de kwesties informed consent, small talk en de ‘fly on the wall’ positie. Wat voor consequenties heeft dit voor het denken over integriteit in antropologie?
• Maja Lovrenovic (VU) doet zelf onderzoek in het gebied waar Mart Bax werkte. Zij reflecteert op de implicaties van Mart Bax’ fraude voor antropologie.

Panel 2
Veldwerk, sociale media en ethiek

Facebook, forumdiscussies, weblogs en video’s zijn tegenwoordig een vast onderdeel van antropologisch veldwerk. Deze nieuwe communicatiemiddelen roepen ook nieuwe ethische vragen op over de anonimiteit van respondenten, de relatie tussen onderzoeker en onderzochten en over wat privé en publiek is. In dit panel zullen drie antropologen vanuit de praktijk van hun veldwerk verschillende ethische dilemma’s ter discussie stellen.

Voorzitter: Lenie Brouwer (VU)

Sprekers:

• Marloes Hamelinck (UU): moslimvrouwen en sociale media op Zanzibar. Hamelinck heeft onderzoek gedaan naar het sociaal media gebruik van moslimvrouwen op Zanzibar en hoe dit gebruik in relatie staat tot morele kwesties. Zij richt zich vooral op de rol van religie in het dagelijks leven en op het gebruik van onder andere Facebook. Zij vraagt zich af hoe je Facebook en online discussies als onderzoeksmateriaal kunt gebruiken. Hoe kun je de anonimiteit van informanten waarborgen? En hoe informeer je informanten?
• Anke Tonnaer (Radboud): reisweblobgs en toerisme. Tonnaer houdt zich bezig met toerisme en vraagt zich af wat te doen met alle reisblogs die mensen op het web plaatsen. Hoe kun je hier op een ethisch verantwoorde manier mee omgaan?
• Fridus Steijlen (KITLV): video’s en het dagelijks leven in Indonesië. Steijlen houdt zich al jaren bezig met het filmen van het dagelijks leven op bepaalde plekken in Indonesie. Hij loopt hierbij tegen vragen aan die betrekking hebben op de privacy van de mensen, zowel in het privé als publieke domein. En hoe open en toegankelijk mag en kan het materiaal zijn? Tenslotte, een belangrijk punt van aandacht is dat privacy altijd cultureel bepaald is.

12.30-13.30
Lunch

13.30-15.00
Panel 3 & Panel 4

Panel 3
Wie controleert de antropoloog? (II)
Een gesprek over facultaire richtlijnen en antropologische tactieken.

Wat voor gevolgen hebben diverse integriteitsrichtlijnen en -protocollen voor de verschillende antropologie-afdelingen en hoe gaan antropologen hiermee om?

Voorzitter: Thijl Sunier (VU)

Sprekers:

• Katrien Klep (Utrecht)
• Toon van Meijl (Radboud)
• Overige sprekers worden nog bekend gemaakt.

Panel 4
Veranderend werkveld, nieuwe ethische vragen.

Wat voor ethische kwesties komen naar voren in de nieuwe velden waarin antropologen werkzaam zijn? Wat is, bijvoorbeeld, de ethische manier om samen te werken met mijnbouwbedrijven? En wat voor ethische dilemma’s kom je tegen als organisatieantropoloog?

Voorzitter: Roxane Beumer (Focus)

Sprekers:

• Sabine Luning (Unversiteit Leiden)
• Jacqueline Franssens (Culture at Work)
• Siela Ardjosemito-Jethoe is cultureel antropoloog/sociologisch onderzoeker en docent aan de Haagse Hogeschool en actief met eigen adviesbureau DieVersheid. Vanuit DieVersheid focust zij zich op diversiteitsvraagstukken in de zorg-, welzijn- en educatiesector. Zij gaat in haar presentatie in op haar etnografische onderzoek naar gender in de multiculturele klas van vandaag en vertelt over haar worsteling met haar rol als onderzoeker vs haar rol als docent.
• Wim Manahutu heeft als directeur van het Moluks Historisch Museum met ethiek en de dilemma’s van (antropologisch) onderzoek en de representatie en zelf-representatie van culturele/etnische groepen te maken gehad.
• Hij bespreekt hoe de erfgoedsector zich verhoudt tot ontwikkelingen in de maatschappij.

15.00-15.30
Koffie en thee

15.30-17.00
Panel 5 & Panel 6

Panel 5
Politics, ethics and fieldwork.

Welke ethische kwesties kom je tegen als je je als antropoloog met studying-up bezig houdt, of in een politiek mijnenveld begeeft? In dit panel bespreken we de ethische dilemma’s in onderzoek naar Nederlandse salafisten, game farms in Zuidelijk Afrika, en in de relatie met een conservatieve politica in Mexico.

Voorzitter: Anouk de Koning (Radboud)

Sprekers:

• Martijn de Koning (UvA/Radboud)

Between a game of football and Jihadi Da’wa in the streets of The Hague — The limits of online and offline fieldwork with militant networks.

“In 2012 I started a new research project together with two colleagues. The Public Islamic Mission (PIM) project focused on groups of Muslim militants who affiliated themselves with the ideology of Al Qaeda and, in various ways, showed support for the implementation of sharia laws in the countries where they were based: the Netherlands, Belgium and Germany. In this paper I will concentrate on my research among the Dutch groups and take up three issues: how does a new socio-political context create new strategic and ethical questions? What are the consequences of dealing with groups that many people in society regard as repulsive and dangerous? Where and how to draw the boundaries of participant observation? I will in particular focus on the relation between strategic, ethical and political issues. The paper is based on online and offline fieldwork.”

• Marja Spierenburg (VU/CERES)

How multi-stakeholder is your multi-stakeholder workshop? Politics and power in stakeholder engagement in research.

“This presentation addresses the assumptions underlying stakeholder engagement in the planning and conducting of research, as well as in the dissemination of research findings. Funding agencies increasingly demand such engagement, assuming that multi-stakeholder platforms are neutral spaces for negotiation about research questions and the translation of research findings in policy-recommendations. Based on experiences with a research programme investigating the social impacts of conversions of farms to private wildlife conservation areas in South Africa, this presentation discusses the promises and pitfalls of stakeholder engagement in research. The presentation focuses on the power relations between the major stakeholders involved – (mainly white) farm owners and managers; farm workers and dwellers; NGOs representing farm dwellers; and government officials – and their differential access to the policy-making arena. The presentation furthermore addresses how these different groups tried to influence both the research questions as well as the outcomes of the research.”

• Tine Davids (Radboud)

Trying to be a vulnerable observer

“In this article, I seek to further explore my engagements with Mexican female politicians. This encounter with these – in particular right-wing – women has not only led to me having a different understanding of agency, but has also caused me to critically examine the practice of conducting feminist research. Can feminist solidarity be encountered and critical standards met in research on conservative women? What kind of engagement or common ground can be found in this inter-subjective and transnational space, connecting myself as researcher to the Mexican women under study?”

Discussant: Tobias Kelly (University of Edinburgh)

Panel 6
LASSA panel: Ethische dillema’s onder studenten op veldwerk

Studenten komen tijdens hun studie verschillende ethische dilemma’s tegen, met name tijdens het veldwerk. Deze dilemma’s zijn ook nog eens erg divers. Waar ligt de grens tussen informant en vriendschap? Hoe ga ik om met mijn data? In hoeverre pas ik mijn onderzoek aan aan de wensen van de organisatie waarbij ik onderzoek doe? Tijdens het studentenpanel gaan we verder in op dergelijke vragen, die steeds belangrijker worden voor studenten.

Voorzitter: Jelte Verberne (Utrecht)

Sprekers:

• Renske den Uil (VU)
• Maartje van der Zedde (UvA)
• Anne de Jonghe (UU)

17.00-17.15
Afsluiting door Ton Salman (VU)

17.15
Borrel

Kom luisteren en discussieer mee over antropologie, integriteit en ethiek. Aanmelden kan via

secretaris@antropologen.nl

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

. In verband met de catering verzoeken wij iedereen zich voor 6 juni aan te melden.

De toegangsprijs voor de dag is inclusief toegang tot het museum, koffie/thee, lunch en de borrel na afloop.

• Studentleden: 15 euro
• Overige leden: 25 euro
• Niet-leden studenten: 30 euro
• Overige niet-leden: 45 euro

Vanwege het beperkte aantal plaatsen, is het aan te raden om vooraf te registreren.

 

N.B. Het is mogelijk ter plekke lid te worden van het ABv en de ledenprijs te betalen. Lidmaatschap voor studenten is 25 euro, voor anderen 45 euro per jaar. Leden krijgen twee keer per jaar het antropologisch tijdschrift Etnofoor thuisgestuurd.

0 comments.

Syrian women break their silence on rape

Posted on June 10th, 2014 by martijn.
Categories: Gender, Kinship & Marriage Issues, International Terrorism, Society & Politics in the Middle East.

Rape is a weapon of war. Human rights groups and opposition activists say Syrian women held in state prisons are being raped and tortured. Many victims are too afraid to talk. Al Jazeera’s Zeina Khodr met some of the women, who now live in Turkey.

0 comments.

Utopische Vreemdelingen – Onderzoek naar salafisme

Posted on June 6th, 2014 by martijn.
Categories: Important Publications.

Het is al weer enige tijd geleden, maar in 2010 was ik in Utrecht op de universiteit. Studenten aldaar hadden een debat georganiseerd over ‘salafisme in Nederland’ en ik was uitgenodigd om een lezing te geven. Ik was niet alleen. Ook één van de bekendere Nederlandse salafistische predikers was uitgenodigd. Die vertelde onder het genot van een glaasje fris op het einde de volgende anekdote:

‘Ooit vroeg een journalist mij: “Ben je een salafist?” Ik antwoordde: “Nee! Ik ben geen salafist.” Hij zei: “Ben je me nu in de maling aan het nemen?” Ik zei: “Nee, ik weet namelijk dat je een beeld in je hoofd van het salafisme hebt. Dat soort salafist ben ik niet! Ik ben niet de salafist die jij in je hoofd hebt.”

In zijn bijdrage eerder had deze prediker verteld hoe salafisme géén aparte stroming in de islam is, maar de islam uitdraagt zoals deze door de eerste generaties moslims werd gepraktiseerd en hoe deze geldt als voorbeeld en praktische richtlijn voor het leven van alle hedendaagse moslims waar dan ook ter wereld.

Salafisme als onderzoeksveld
Deze anekdote, en de anekdote in de anekdote, laten denk ik goed zien waar het om gaat bij salafisme als religieus en maatschappelijk fenomeen.

Ten eerste staat salafisme in Nederland in ruime mate in de aandacht. Vandaar ook dat studenten van de universiteit belangstelling hadden voor een verhaal van deze prediker en, hoop ik, ook voor het mijne.

Ten tweede heeft het salafisme in politiek, beleid en media een reputatie van een intolerante, gewelddadige stroming die haaks staat op de seculiere en seksuele vrijheden van het Westen. De vraag aan deze prediker kwam vlak na een gewelddadige actie van moslims die tot deze islamitische trend gerekend worden.

Ten derde hebben moslims in het algemeen en ook deze prediker een verwachting van hoe de buitenwereld op hen reageert en daar passen zij hun reactie op aan. Vandaar de, op het eerste oog wellicht, paradoxale reactie van een salafistische prediker die na een bijeenkomst over salafisme de anekdote vertelt waarin tegen hij een journalist die iets wil weten over salafisme zegt dat hij geen salafist is. Er is dus een voortdurende interactie tussen overheid, media en moslims; een interactie die overal anders is en er dus ook voor zorgt dat salafisme in Nederland weer iets anders is dan in Engeland, Egypte of Zuid-Amerika.

Ten vierde heeft het salafisme voor de predikers en ook voor veel gewone gelovigen weer een andere betekenis: namelijk die van de ‘ware’ islam van de beginperiode van de islam.

Ten vijfde hebben wij in ons onderzoek voortdurend te horen gekregen ‘wij zijn de echte salafis’ en anderen zijn extremisten, jihadisten, takfiri, khawarij of wat dan ook. Of ‘salafis zijn de echte moslims’ (zowel door moslims als niet-moslims overigens) en de andere moslims zijn maar halve moslims. Door verschillende groepen, of dit nu beleidsmakers zijn, politici, moslims, islamofobe en andere opinieleiders, de term salafisme wordt ook gebruikt als een manier om zichzelf of juist de Ander aan te wijzen. Op deze manier is de term onderdeel van de politiek van identiteit van mensen.

Dit betekent ook dat de vraag naar wat salafisme is of wie nu een salafist is of wie niet, niet zo vanzelfsprekend en eenduidig te beantwoorden is. We dienen eerst te kijken welk perspectief wij als wetenschappers innemen waarbij we rekening houden met die vijf verschillende dimensies van salafisme die ik net genoemd heb.

Eén van de zaken die daarbij voorop staat is dat wij geen positie innemen in de debatten over wie nu de ware islam volgt en wie niet. Ongetwijfeld zal daar kritiek op zijn van moslimse en niet-moslimse mensen die willen dat we juist wel een positie innemen. Dat heeft niet te maken met het idee dat die mensen niet zouden begrijpen wat wetenschap is zoals van de week in een artikel in Trouw werd gesuggereerd, maar met een andere invalshoek. Als onderzoekers kunnen wij niet bepalen wat de ‘zuivere’ islam is, kunnen wij ook niet klakkeloos de invullingen van islamitische groeperingen of van anti-islam groeperingen overnemen. Evenmin dienen we lichtvaardig de definities van overheden of van groeperingen die het secularisme verdedigen navolgen. Dan zouden we hun interpretatie overnemen en die interpretatie maar ook de onderlinge discussies, vetes en dergelijke moeten juist onderdeel zijn van het onderzoek.

Salafisme als utopische beweging
In het Nijmeegse onderzoeksproject Salafisme als transnationale beweging hebben Joas Wagemakers, Carmen Becker, Roel Meijer en ik vanaf 2007 geprobeerd om samen met professor Harald Motzki en professor Martin van Bruinessen de verschillende dimensies van salafisme in het Midden-Oosten en Europa te onderzoeken waarbij we ook veel besproken hebben met onze collega’s Zoltan Pall (die in Koeweit en Libanon onderzoek deed naar salafisme) en Din Wahid (die in Indonesië onderzoek deed). Het boek Salafisme – Utopische idealen in een weerbarstige praktijk is het resultaat van de onderzoeken van Joas Wagemakers, Carmen Becker en mij. In dit boek benaderen we salafisme als islamitische trend. Wat salafisten tot salafisten maakt, zo stellen we in de inleiding, wordt niet bepaald door de vraag hoe gevaarlijk zij wel of niet zijn. Evenmin wordt dat bepaald door het gegeven dat zij terug zouden willen naar de fundamenten van het geloof en de begintijd van de islam. Veel moslims zien dat als een wenkend perspectief.

Wat salafisten tot salafisten maakt zijn hun ideaalbeelden over hoe die fundamenten en het begin van de islam eruit zien, hun ambities over de hedendaagse implementatie van die ideaalbeelden en hun praktijken om betekenis te geven aan het leven en de wereld om hen heen die gekenmerkt worden door een strikte, letterlijke interpretatie van de Koran en Soenna. Binnen een dergelijk perspectief kunnen we de salafisten beschouwen als utopische beweging. De term utopie, dat zowel ‘geen plaats’ als ‘gelukkige plaats’ als betekenis draagt, kan gezien worden als een verwijzing naar iets dat nastrevenswaardig, wenselijk en mogelijk is, maar dat ook tegen de bestaande situatie in gaat en onhaalbaar is. In zijn Utopia uit 1516 beschreef Sir Thomas More ideaaltypische vormen van sociale organisatie en samenleven waarmee hij enerzijds zijn ambities voor perfecte vormen van samenleven gestalte gaf en anderzijds kritiek gaf op de bestaande samenleving van die tijd. In het geval van salafisten kunnen we stellen dat zij proberen de islam te revitaliseren en reorganiseren op basis van een ideaalbeeld van de eerste drie generaties moslims en een zo strikt, zo gedetailleerd en zo letterlijk mogelijke uitleg van de schriftelijke bronnen van islam. Zo probeert men een leefstijl te ontwikkelen die betrokkenen correcter, rechtvaardiger en bevredigender vinden dan hun huidige leefstijl.

Een utopische transformatie
Thomas More’s Utopia was enerzijds een maatschappijkritiek en anderzijds een ideaal samenlevingsmodel en moreel programma. Dat geldt ook voor het salafisme. Of het nu in het Midden-Oosten is of in Europa, het ideaalbeeld van het salafisme is een kritiek op de huidige samenlevingen die in een morele crisis zouden verkeren. Daarmee is het salafisme recalcitrant of zelfs rebels en omdat men in staat blijkt te zijn mensen te mobiliseren op basis van hun utopie is het ook niet verwonderlijk dat men vaak door overheden en opinieleiders met argusogen wordt bekeken. Zeker wanneer in debatten aan bijna alle militante en gewelddadige acties van moslims het etiket salafisme wordt geplakt (en zeker niet altijd terecht of genuanceerd genoeg), wordt het salafisme al snel hét symbool van de ongewenste islam. Daarbij speelt natuurlijk ook mee dat mensen die zich tot de salafistische lezing van islam bekennen, wel degelijk gewelddaden hebben gepleegd, zich intolerant hebben uitgelaten en verschillende visies hebben voor de correcte rollen van vrouwen en mannen in de samenleving. Juist in samenlevingen die zich voorstaan op tolerantie, gelijke rechten voor vrouwen en mannen en vreedzaam democratisch samenleven kunnen deze groepen voor grote onrust zorgen en zijn ze ook een dankbaar doelwit voor menig politicus.

Zeker voor Europa speelt daarbij een rol dat secularisering grote gevolgen heeft gehad voor de positie van religie. Daarbij zijn er steeds meer mensen die een seculier Europa als norm verdedigen. Secularisering is daarbij niet alleen een beschrijving van een bescheidener wordende rol van het religieuze maar ook een norm die oplegt dat religie in het openbare leven in een afgebakend kader moet blijven. Seculier is op deze wijze ook een identiteit die rust op een ideaalbeeld van tolerantie, vrijheid en gelijkheid die ook aan andersdenkenden, in het bijzonder religieuze mensen, moet worden opgelegd. Net zoals er binnen het christendom en andere religies in de laatste jaren stromingen zijn opgekomen die zich niet zomaar willen neerleggen bij de huidige seculiere status quo, zijn die stromingen er ook binnen islam en salafisme is er daar één van.

Als het gaat om salafisme worden in Nederland vaak de moord op Theo van Gogh door Mohammed Bouyeri aangehaald en het verketteren door predikers van Nederlandse opinieleiders zoals Ayaan Hirsi Ali. Ook allerlei opvattingen over vrouwen en homoseksualiteit komen in die discussies terug. Al wijst een groot deel van de salafisten gewelddadige acties af en stellen sommigen zelfs dat, met name gewelddadige maar ook vreedzame groepen die zich met politiek inlaten, niet tot het salafisme behoren, is er angst voor het geweld dat salafisten zouden kunnen gebruiken. Hun pogingen om te participeren in de samenleving worden gewantrouwd en er bestaat de angst dat salafisten met hun geloofsovertuiging grote druk uitoefenen op anderen, in het bijzonder vrouwen. Het gaat daarbij niet (meer) zozeer om het feit dat er een dreiging van geweld uitgaat van de salafisten, maar om de salafisten als bedreiging voor de normen en waarden van de Nederlandse samenleving, in het bijzonder de vrijheid die bedreigd zou worden door de vermeende af keer (haat) van salafisten tegen het Westen.

In de praktijk echter blijkt dat een groot deel van de salafisten zeer gezagsgetrouw is en niet snel zal protesteren tegen de wereldlijke macht; laat staan met geweld in opstand komen. In die zin is salafisme zelfs redelijk burgerlijk te noemen met een sterke nadruk op studie, werk en gezin. Wel is het duidelijk dat voor individuen het salafisme makkelijk de gedaante aan kan nemen van een oppositionele politiek-religieuze stroming. Of salafisme dan ook daadwerkelijk uitgroeit tot een grotere beweging en hoe die er politiek gezien uitziet, is mede afhankelijk van bijvoorbeeld het beleid van de staten en de infrastructuur en samenstelling van moslimgemeenschappen. De wijze waarop salafistische groeperingen zijn omgegaan met de Arabische opstanden zijn daar een uitstekend voorbeeld van.

Persoonlijke transformatie
Het is echter niet zo dat het salafisme zich alleen ergens tegen keert. Het gaat ook om een programma voor moslims om aan zichzelf te werken als vrome moslims. Dit is misschien nog wel het duidelijkst te zien bij vrouwen. Eén van de meest opvallende kenmerken van het salafisme is de grote nadruk op een scheiding tussen de seksen. Zowel in het debat over islam en salafisme als onder salafisten is de positie van de vrouw sowieso een centraal issue. Aan beide zijden fungeren de vrouw en haar lichaam en opvattingen daarover als een symbolische grens tussen wij en zij. Zoals vaker in dit type religieuze bewegingen wordt het ‘vrije’ gedrag van vrouwen niet alleen gezien als een symptoom van een morele crisis, maar zelfs als één van de oorzaken van die crisis. Er zijn dan ook talloze regels en gedragscodes omtrent seksescheiding, het contact tussen mannen en vrouwen en de bedekking van het lichaam die daarbij hoort. Deze regels dienen overigens niet alleen door vrouwen nageleefd te worden, maar ook door mannen die bijvoorbeeld hun blikken moeten neerslaan.

De toepassing van deze regels is afhankelijk van de plaats waar men zich bevindt (publiek/privé), het specifieke gezelschap (echtgenoot, gezinsleden, vreemden) en de specifieke situatie (gebed, werk, feest). In sommige gevallen gaat het bij de bedekking van lichaamsdelen niet alleen om de buitenkant van het lichaam, maar ook om de stem. Vrouwen worden geacht niet hard te spreken of te zacht of ‘met verleidelijke stem’. In chatrooms willen en mogen vrouwen soms daarom helemaal niet spreken. Niet iedereen houdt zich daaraan overigens, ondanks de talloze verhalen die rondgaan over mannen die misbruik zouden maken van goedgelovige vrouwen. Ook mannen dienen zich te houden aan de strikte regels over scheiding, bedekking en uiterlijk (baard- en haardracht), maar de praktijk is toch dat zij hier makkelijker mee omgaan en dat de consequenties van het overtreden van de regels minder groot zijn. Met name vrouwen die in een sociaal isolement verkeren kunnen het erg zwaar hebben zeker als zij ook de verantwoordelijkheid over kinderen dragen. De vraag is dan hoeveel macht vrouwen in de praktijk hebben om daadwerkelijk tegen ongewenste zaken zoals huiselijk geweld in te gaan, vooral als het gaat om vrouwen met een zwak ondersteunend netwerk en om zaken die zich in de privésfeer afspelen. Juist doordat vrouwen naar het privédomein worden verwezen hebben zij in de praktijk minder macht.

Maar veel vrouwen gebruiken een beroep op islamitische regels ook om zich enigszins los te maken van de tradities van hun ouders, zonder te breken met die ouders. In gevallen waar sprake is van gearrangeerde of gedwongen huwelijken, worden salafistische predikers bijvoorbeeld vaak ingeschakeld om te bemiddelen en ouders erop te wijzen dat hun dochters volgens de islam niet tegen hun wil uitgehuwelijkt zouden mogen worden. In andere gevallen is de verwerping van het gebruik van alcohol en de gereguleerde omgang van mannen en vrouwen, aantrekkelijk voor vrouwen die hun eigen gezins- en familieomstandigheden willen veranderen. Tegelijkertijd schikken zij zich in een regime dat vrouwen vooral een ondersteunende, verzorgende moederrol toekent en waarbij vrouwen beschermd moet worden door mannen. Zij ontlenen hun idee van vrijheid aan het zich onderwerpen aan gedrag- en kledingvoorschriften en meer in het algemeen aan het zich onderwerpen aan Gods wil.

Verenigen van idealen en ambities
Het salafisme wordt daarbij gebruikt als een manier om allerlei idealen en ambities te verenigen: een sterke identiteit als vrouw en moslim, complementair ten opzichte van mannen, vroomheid, vrijheid, moederschap, zekerheid, authenticiteit, het opdoen van kennis, het oprecht en zuiver aanbidden van God en soms maatschappelijk activisme om het negatieve beeld van islam te verbeteren, het recht op vrijheid van godsdienst uit te dragen of op verschillende manieren te strijden tegen onrecht. Het gaat dus, zowel bij mannen als vrouwen, om een mengeling van persoonlijke, maatschappelijke, politieke en religieuze ambities. De mengeling aan motieven en praktijken is te zien als een inspanning om verschillende morele ambities te verenigen en te verwezenlijken binnen een islamitisch ethos door zich te proberen te onderwerpen aan wat men ziet als de wil van God en zo een betere vrouw, betere moslim en, meer in het algemeen, een beter mens te worden.

Internet speelt daarbij een belangrijke rol als manier om kennis te verzamelen, te praten over politieke issues, onzekerheden en uitdagingen in het dagelijks leven en over hoe islamitische voorschriften in de praktijk moeten worden gebracht of hoe de dagelijkse praktijk in overeenstemming met islamitische voorschriften moet worden gebracht. Eén van de populaire verbeeldingen van hoe een goed moslimleven er idealiter uit ziet is dat van de Vreemdeling: iemand die standvastig blijft in het geloof, wel in de wereld is maar niet van de wereld. Dit kan een spirituele, sociale en politieke invulling krijgen zoals we zien bij de populaire nashid met de naam ghuraba (De Vreemdelingen).

De nadruk in de religiositeit van veel salafisten ligt op het je inspannen om je zo goed mogelijk te wijden aan God. In die zin is salafisme hard werken: hard werken aan jezelf ontwikkelen als vrome moslim, hard werken aan het verbeteren van je sociale relaties en hard werken aan je relatie met God. Dat leidt soms tot wat wel een salafi burn out genoemd wordt, maar het harde werken is niet per se problematisch. Velen zijn zeer gepassioneerd bezig met hun zoektocht en persoonlijke transformatie en het harde werken is onderdeel van de religiositeit: als alles mee zit wordt je geloof lui en zwak terwijl tegenstand en problemen louterend werken. Hoe dit alles uitwerkt en dus ook [bw] wat salafisme is, is uiteindelijk niet alleen afhankelijk van de persoon zelf of van de religieuze doctrines, maar ook van zijn of haar directe omgeving en de samenleving waarin hij of zij leeft.

Tot zover mijn lezing, maar niet zonder eerst enkele mensen te bedanken. Dat zijn in ieder geval de collega’s van de afdeling Islamstudies aan de Radboud Universiteit met wie we al die tijd zeer prettig hebben samengewerkt en in het bijzonder ook met Roel Meijer en professor Harald Motzki die nauw verbonden waren aan het onderzoeksprogramma. Een bijzonder woord van dank is voor die moslims in Europa en het Midden-Oosten die ons open, vriendelijk en bereidwillig te woord hebben gestaan en met wie we altijd goede contacten hebben opgebouwd. Zonder hun medewerking is onderzoek als dat van ons niet mogelijk en dit boek ook niet. Dank u.

Lezing ter gelegenheid van ‘Salafisme. Ultraorthodoxe islam in Nederland. Wat moeten we ermee?’Discussie met o.a. o.a. Martijn de Koning en Joas Wagemakers. Woensdag 14 mei 2014, 19.30 – 21.30 uur, Huize Heyendael, Radboud Universiteit Nijmegen. Deze lezing en discussie vonden plaats naar aanleiding van de publicatie van het boek Salafisme – Utopische idealen in een weerbarstige praktijk van Joas Wagemakers, Carmen Becker en ondergetekende.

0 comments.

Symposium – Hemelbestormers: Radikaliteit, Religie en Samenleving

Posted on June 2nd, 2014 by martijn.
Categories: (Upcoming) Events.

Hemelbestormers – Radikaliteit, religie en samenleving

Symposium van Religie & Samenleving en Werkgezelschap godsdienst-sociologie en -antropologie

Datum: Vrijdag 6 juni 2014

Lokatie: Auditorium Museum Catharijneconvent Utrecht, Lange Nieuwstraat 38

Inleiding
In een seculiere wereld zullen levensbeschouwing en religie onderworpen zijn aan het primaat van de politiek. Dat zou betekenen dat binnen de grenzen van de democratische rechtsorde aanhangers en organisaties van levensbeschouwing en religie kunnen opereren en hun plek vinden. Dat is de gangbare opvatting. In de huidige maatschappij zijn het echter juist de religies en levensbeschouwingen die de meest uitgesproken critici van het gangbare liberale, kapitalistische en democratische model zijn. Met hun visies op het functioneren van samenleving en politiek, met hun aanhangers en politieke actie vormen ze een serieus te nemen alternatief voor de bestaande structuren. Op dit symposium willen we radicale vormen van levensbeschouwelijke actie en hun invloed op de samenleving presenteren en analyseren.

Programma
10.00 registratie en ontvangst: Voorzitter: dr. Sipco Vellenga
10.30 Opening prof. dr. Marcel Sarot Tilburg School of Catholic Theology
10.35 Inleiding Dr. Sipco Vellenga Werkgezelschap Godsdienst -sociologie en -antropologie

Lezingen:

10.45 DE STRIJD TEGEN DE GEEST VAN DE MODERNITEIT. CONSERVATIEVE REVOLUTIE
Dr. Marin Terpstra Radboud Universiteit Nijmegen

11.30 ALS DAT RADICAAL IS, DAN BEN IK RADICAAL. SALAFI MOSLIMS
Dr. Martijn de Koning Radboud Universiteit Nijmegen/Universiteit van Amsterdam

12.15 pauze, lunch op eigen gelegenheid

Voorzitter: dr. Erik Sengers

14.00 ORTHODOXIE VERBODEN? CONSERVATIEVE KATHOLIEKEN
Dr. Marjet Derks Radboud Universiteit Nijmegen

14.45 DE STILLE REFOLUTIE. BEVINDELIJK GEREFORMEERDEN
Prof. dr. Fred van Lieburg Vrije Universiteit Amsterdam

15.30 WAT HEEFT RELIGIE MET RADICALITEIT?
Prof. dr. Staf Hellemans Tilburg University

15.45 einde/borrel

Entree: € 15 zonder boek/ € 25 euro met boek Aanmelding via dr.sengers[add]hotmail.com (ook voor meer informatie) en door overmaking van de deelnemersbijdrage op NL92SNSB0871023970 t.n.v. D.H. Hak o.v.v. symposium 2014 (abonnees Religie & Samen-leving krijgen boek thuisgestuurd > abonneren via www.religiesamenleving.nl).

Abstracts

Marin Terpstra DE STRIJD TEGEN DE GEEST VAN DE MODERNITEIT
Onderwerp van mijn bijdrage is het (neo)conservatieve denken met als spil Leo Strauss (1899-1973). Deze stroming is verbonden met wat in Duitsland ooit heette: de conservatieve revolutie. Radicaal is deze beweging omdat ze zich fundamenteel keert tegen een belangrijk aspect van de moderne geest: het liberalisme dat uitloopt op nihilisme. Strauss verdedigt die radicaliteit met het argument dat de moderniteit feitelijk wel gewonnen mag hebben, maar dat haar legitimiteit daarmee nog niet is vastgesteld. Zolang de geest van de moderniteit nog niet overtuigend is, loopt deze het risico ten onder te gaan.

Martijn de Koning ALS DAT RADICAAL IS, DAN BEN IK RADICAAL
‘SALAFI’ MOSLIMS EN HET ANTI-RADICALISERINGSBELEID IN NEDERLAND
Na de moord op Theo van Gogh in 2004 werden moslims onderwerp van discussie en beleid met betrekking tot veiligheid en het bewaken van sociale cohesie. Er werd een anti-radicaliseringsbeleid opgezet dat zich vooral richtte op zogenaamde ‘salafi’ moslims. In deze bijdrage zet ik uiteen hoe de Nederlandse ‘salafi’-gemeenschappen zich ontwikkeld hebben en wat hen zo ‘radicaal’ maakt. Daarbij richt ik me op de doctrine en de praktijk van het afwij-zen van wat God haat en het trouw zijn aan datgene wat God lief heeft. De vraag naar de aard van de radicaliteit van deze moslims kan niet beantwoord worden zonder in te gaan in op de vraag waarom de Nederlandse overheid, politici en opinieleiders deze netwerken als radi-caal bestempelen en wat consequenties zijn. Ook het label ‘salafi’ zal daarbij kritisch tegen het licht worden gehouden. Mijn bijdrage is gebaseerd op veldwerk onder Nederlandse salafi netwerken en zal hen belichten vanuit de invalshoek van ‘verzet’.

Marjet Derks ORTHODOXIE VERBODEN? CONSERVATIEVE KATHOLIEKEN EN DE VERANDERINGEN IN DE NEDERLANDSE KERKPROVINCIE IN DE LANGE JAREN ZESTIG
In de marge van de vernieuwingen in de katholieke kerk ontstond een beweging die qua om-vang moeilijk te duiden is, maar die zich regelmatig en krachtig publiekelijk uitte. Hoewel be-staande uit sociaal zeer diverse groeperingen, hadden de aanhangers ervan gemeen dat zij zichzelf als de echte katholieken zagen die vasthielden aan wat zij zagen als de officiële leer van de kerk en loyaal wilden zijn aan de paus. Velen hadden hun leven lang de katholieke zaak gediend, in organisaties, wetenschap of missie. Sommigen waren getekend door oorlog en verzet. Anderen voelden zich bedreigd door de tijdgeest. Allen zagen de vernieuwing in de kerk als verraad aan de kerk en voelden zich door de vernieuwingsgezinde media de mond gesnoerd. Orthodoxie was verboden in de jaren zestig, zo stelden ze. In de geschiedschrijving is deze beweging veronachtzaamd of gestereotypeerd. In deze lezing ga ik in op drie groepen conservatieven, hun achtergronden en beweegredenen, en op het culturele klimaat waarin zij zich verloren voelden.

Fred van Lieburg DE STILLE REFOLUTIE
Refo’s of bevindelijk gereformeerden – de bevolkingsgroep achter de SGP – lijken ietwat dubbelzinnig in hun trouw aan de overheid. Enerzijds zijn ze zeer orangistisch, voeren ze ‘gouvernementele’ oppositie, gedogen ze liberale kabinetten met PVV of PvdA, leveren ze goede bestuurders en ambtenaren en voegen zij zich met hun theocratische idealen moeite-loos in het democratisch bestel. Anderzijds zijn zij trots op hun Nacht van Kersten, voelen zij wel wat voor Wilders, verlangen zij uitzonderingsmaatregelen wegens gewetensbezwaren tegen allerlei wetten en gewoonten, lappen ze visquota aan hun laars, kunnen zij hevig in ver-zet komen en zijn hun dorpen op nieuwjaarsdag een ravage. Valt er historische orde te scheppen in dit verwarrende plaatje? Zijn er verschuivingen gaande? (zie ook www.dutchbiblebelt.org)

Staf Hellemans WAT HEEFT RELIGIE MET RADICALITEIT?
Religies hebben iets met radicaliteit. Daarvan zijn voorbeelden te geven: christelijke martela-ren, religieuzen en missionarissen, godsdienstoorlogen, strenge meditatie- en ascesepraktij-ken, radicale dienstbaarheid. Hoe komt dat? En komt daaraan in het Westen een einde?

0 comments.