C L O S E R Notes from the Field

September 2025
M	T	W	T	F	S	S
« Sep
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Symposium: Antropoloog zoekt maatschappelijke partner

Posted on August 25th, 2014 by martijn.
Categories: anthropology, Arts & culture, Headline, Notes from the Field.

Antropoloog zoekt maatschappelijke partner –

Kennisdeling buiten de muren van de universiteit –

3 september 2014

Aanleiding

Er is onder antropologen een toenemende aandacht voor kennisdeling buiten de muren van de universiteit. Antropologische blogs, websites, ingezonden stukken in de krant, documentaires en tentoonstellingen, het is er allemaal. De inzet is vaak om een groter, niet-academisch publiek te bereiken. Kennisdeling (valorisatie) wordt daarbij in toenemende mate gezien als kerntaak van universiteiten en als voorwaarde gesteld door organisaties als NWO.

Tijdens het symposium ‘Antropoloog zoekt maatschappelijke partner’ wordt gezamenlijk gekeken naar effectieve en innovatieve methoden om antropologische inzichten te delen met een breder publiek. Wat zijn de kansen? En wat levert het op?

Lokatie: Amsterdam Museum, Kalverstraat 92, Auditorium

Datum en tijd: 3 september 2014, 10.00-16.00 uur

Panel I: kennis delen via tentoonstellingen
Museale presentaties lenen zich goed voor het delen van antropologische kennis. Samenwerking van antropologen en musea kan stimuleren dat mensen elkaar ontmoeten, in gesprek gaan, reflecteren, uitwisselen, et cetera. Vraagstukken daarbij zijn:

Wie is het publiek? Wat weet het publiek? Wat wil het publiek graag weten?
Hoe is de samenwerking met participanten? In hoeverre is het museum een platform, een podium, een (neutrale) ontmoetingsplaats? Wie zijn de stakeholders (bijvoorbeeld politici, beleidsmakers, kunstenaars)?

Panel II: communiceren via de (sociale) media
Sociale media zoals Facebook en Twitter bieden nieuwe mogelijkheden voor antropologen om in contact te staan met de participanten in hun onderzoek en met de buitenwereld in het algemeen. Vraagstukken daarbij zijn:

De vluchtigheid van sociale media: hoe verhoudt actualiteit zich tot kwaliteit, laagdrempeligheid zich tot diepgang, serieus zich tot leuk en luchtig, weetjes/anekdotische informatie zich tot kennisdeling? Voor wie doe je het? Wie is je publiek? Wat is de beste toon om je publiek aan te spreken? Likes and shares: hoe meet je succes?

Toegang gratis, aanmelding verplicht: rsvp@amsterdammuseum.nl o.v.v. van aanmelding symposium.

Programma
10.00-10.15 inloop + koffie/thee

10.15-10.30 opening symposium door Paul Spies, directeur Amsterdam Museum
10.30-12.00 Panel I – Tentoonstellingen – o.l.v. Martijn de Koning
Bekeerd, moslim worden – moslim zijn

Vanessa Vroon-Najem (UvA-AISSR)
Saskia Aukema (Zazquia Fotografie)
Kabra masker

Annemarie de Wildt (Amsterdam Museum)
Markus Balkenhol (Meertens Instituut/Imagine IC)
Chicks, Kicks & Glory
Jasmijn Rana (FU-Berlin)
Alia Azzouzi (communicatie- & tentoonstellingsadviseur)

12.00-12.45 Bezichtiging expositie Bekeerd en Kabra masker
12.45-13.30 Lunch

13.30-15.00 Panel II Sociale Media- o.l.v. Jasmijn Rana
Martijn de Koning – Communiceren via Facebook (UvA-AISSR/RU) (Closer Blog)
Linda Duits – Communiceren via Twitter (Diep/ICON) (@lalalalinder)
Lenie Brouwer – Communiceren via blogs (VU) (Standplaatswereld.nl)

15.00-16.00 Vragen & discussie o.l.v. Alia Azzouzi
16.00-17.00 Napraten in museumcafé Mokum

0 comments.

The Pursuit of Happiness – Happy Muslims, Creativity and Political Agency

Posted on May 18th, 2014 by martijn.
Categories: Activism, islamophobia, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

A few weeks ago The Honest Policy launched a ‘Happy Muslims’ version of Pharrell Williams’ feel-good ‘Happy’.

By now it has been followed by several other initiatives such as a German video:

One from Egypt:

One from Chicago, US:

One from Abu Dhabi:

And one from the Netherlands:

And several others, just check Youtube. In that list you will see several critical responses to it as well. We can distinguish at least four types of criticism that I’ve seen in regard to the UK and Dutch versions (I haven’t checked the debates in other cases):

Defining Humanity

Much of the critique was about Muslims who are giving in to ‘Western’ ideas of the good Muslim: someone who shows his/hers allegiance to the country they live in. What gets included in the category of the good Muslim is central to the reproduction of dichotomies between humanity/creativity/happiness in relation to the West on the one hand, and fundamentalism/ terrorism/inhumanity/angriness in relation to Islam on the other. The next comment is exemplary for this type of critique:

Happy Muslims: Performing “Happiness” and “Normalcy” | Muslim Reverie

With regard to the “Happy Muslims” videos, the critiques are again about how Muslims perform “happiness” for the white gaze to be seen as “normal” (“normal” meaning “just like every other British/American/Canadian person” and being seen as nonthreatening to white supremacy). An article on OnIslam.net, which wrote in defense of the video, concluded with a sentence stating that 83% of Muslims are “proud to be a British citizen.” To counter stereotypes, the message seems to always be: “We deserve equal rights and dignity because we’re proud British/American/Canadian/Australian, etc. citizens,” instead of “We deserve equal rights and dignity because we’re human beings.” It’s as if the only way to be respected and accepted in society is to show white non-Muslims that we are not only “happy” in their white supremacist nations, but also how we are “the Good Muslims,” or “proud citizens just like them.” Subsequently, this works to distinguish us from the Muslims “over there,” i.e. the Muslims who aren’t citizens of the West and characterized as being “backwards,” “uncivilized,” “unintelligent,” etc. (and as if their lack of citizenship makes them less human or their deaths less outrageous).

Internalized racism

Related to the first and building upon it is that Muslims through these videos are internalizing the stereotypes that are imposed on them. A critique that is very much related to analysis of racism, orientalism and Islamophobia in the sense that is pretty much how racism works: it gets internalized by the ones who are targeted by it:
I ain’t happy | Escape The Cage

How can we claim to actively fight the stereotypes that plague Western perceptions of Muslims if we operate under the veneer of those very prejudices? What the video very evidently does is it seeks to humanise Muslims by implicitly submitting to orientalist accounts. Why do we continually insist on trying to prove our humanity and normality through such nonsensical antics? And just for the record, I don’t take issue with the dancing or the music, although I know some elements of the Muslim community will. To be clear, I am taking issue with a very specific point, the underlying message that is being bulldozed through this video: “Hey Britain, check us out, we’re not all suicide-bombers. Some of us are even in touch with chart music. And look, we can even crack a smile when we’re happy”. We never play by our rules, we only seem to be efficient when reacting to standards imposed upon us. That’s not smart. The worst “Other-ing” is that which one imposes upon oneself. Self-enslavement, unknowingly absorbed, is the most dangerous form of bondage. Failing to understand that by the very act of attempting to defy dehumanising stereotypes, we have (in)conveniently bought into the status quo’s sophisticated trickery, and have done an unprecedented disservice to ourselves and to our heritage. The result is, to put it bluntly, amateurish and we frankly do not have the right to complain about negative portrayals of Muslims by Western discourse-setters if we have chosen to submit ourselves to such narratives.

Misogyny

A third category of critique pertains to tapping into pop culture and the figure of Pharrell who has featured in rather misogynist pop videos before. In this sense the Muslims in the video trade in the stereotypes of the angry Muslim for the misogynist imagination of pop culture.
‘Happy British Muslims’ sparks unhappiness

Bopping to substandard R&B tracks is a thing many self-respecting folk (whether Muslim or not) might confess to with sheepish embarrassment. That stuff’s catchy, no one’s denying it. But to gloat about it under the banner of a marginalised religious community gives the impression of trying to compensate for something.

The issue I want to raise is, why buy into an aspect of pop culture that sends a message of brainless conformity, as opposed to positive contribution?

I use the term “brainless” deliberately because of what Pharrell has been associated with. I refer to his feature in Robin Thicke’s controversial single “You know you want it” which was banned in 20 student unions across the UK for its “rape-promoting content”.^[ii] The same Pharrell who also produced the song’s video featuring Robin, rapper TI and himself alongside a handful of near-nude models being generally demeaned.

Anti-islamic slavery

The conservative critique focuses on the issues of happiness and the role of women in the video. The latter are regarded as dancing provocatively in the video and some see the line ‘happiness is the truth’ as a secular message that opposes Islam as the truth.
My thoughts on #HappyMuslims video | Islam21c

The image which came to mind after a few moments was of slave masters watching their slave girls/boys amuse, dance and entertain them as they twirl their moustaches happily. Yes this is a metaphor and our brothers and sisters are not slave girls, but what is worse is when a Muslim makes that conscious decision that what they have from their Deen and their values just isn’t “good enough” and thus “let’s use the medium of popular culture instead regardless of whether it fits an Islamic ethos or not”. This is of course the real slavery. The slavery of the mind. The music etc wasn’t so depressing for me; it was watching a people fall even more into subservience.

– Any women who claim that females dancing is not provocative or sexual, is either naïve or just plain miskeen. And any man whom claims the same, is, well, lying. Ladies, you could dance like Peter Crouch and men would find that sexual! Men don’t think like you. You lift an elbow out and just wiggle your head forget about anything else and you just provocation-ed off the provocation-meter. You want to do that, keep it for your fella’s eyes only please.

– It’s amazing just how strong that feeling of inferiority amongst liberal and secular Muslims is. That is definitely the major concern here, not the music or dancing. Folks used to call it a inferiority complex. That’s outdated now. We need to call it an “inferiority crisis”.

These different categories are not exclusive and in fact are very much related to each other: they all pertain to how to resist particular oppositions, imaginaries and stereotypes that are imposed on Muslims? The producers and the people who participate in the video are criticized for tapping into and reproducing those imaginaries in different ways.

Happiness as political

My first reaction about the UK video and after the Dutch networks announced their video was in line with much of the critique I have highlighted here. And as one of my interlocutors stated on my Facebook page why should Muslims be happy when in the Netherlands they are submitted to all kinds of racist statements, when there is a terrible war in Syria and when in Burma Rohingya Muslims are persecuted? Why shouldn’t we be angry then? In fact we should be angry now and this video is depoliticizing the whole Muslim issue making our grievances invisible. After some thinking I still agree with these critiques but I have also a few doubts in particular because it ignores an important part of the message of all the different videos: escaping social pressures, happiness, fun, and the diversity among Muslims themselves. As the Honesty Policy stated they wanted to “rethink the rulebook of religious expression”, for a community which is “eclectic, creative and competent”.

As such the fun and happiness displayed in the Happy Muslim meme is of course highly political. It shows a group of Muslims performing a capacity to stop noticing the negative social imaginaries and miseries of the world while at the same time attempting to tame of violence of the racist impositions and the frustrations of feeling powerless against the injustice in the world.

It is I think a mode of double resistance. First of all it is a protest against the imposition of the social imaginary of the angry Muslim basically reducing all Muslims to violent, intolerant and uncreative robots. Second it indicates an area where Muslims, against all odds, are themselves in a way participants experience as ‘finally something fun and positive’ and in a way that challenges the idea that all Muslims are the same by showing their diversity. Also it indicates an attempt to make themselves visible. Although Muslims often disappear as unique individuals in the debates as they are often seen seen as representatives or examples of this and that, the videos state ‘here we are as Muslims and we are all different and unique’. Of course that is also tapping into a cultural development that highly privileges authenticity and individualism (with all its down sides) but it is still a type of resistance anyway.

Silencing the alternative?

Of course, this is a bit speculative since I would need to know more about the motives of the makers and participants and so far I have only seen their facebook postings. I’m engaging in it anyway because I’m wondering if the four categories of criticism I listed here do not fall into a similar trap as the people of the videos are accused of: reproducing the divide between us and them and between the West and Islam. Moreover the criticism appears to make a plea for a type of resistance that is completely separate and not informed by the stereotypes and imaginaries imposed upon Muslims and I wonder if that is possible at all.

It seems as if we think that if people are using happiness, fun and diversity as their main message, we are saying by definition now you are succumbing to Western standards instead of being yourself or being Islamic? But surely there are more repertoires of a good life than Western, Islamic or being yourself? We make highly detailed analysis of how Muslims are trying to create a feeling of belonging to other Muslims or ethnic groups, but we criticize them when they perform their search for belonging to the Netherlands and we see that as being submissive to the negative social imaginaries and Islamophobic policies? What does that say about our own analysis? Is it based upon only two distinct and non-related categories of oppression and opposition against oppression? Why not a different reading as well? Why not the reading, hey here we have a bunch of Muslims and against all odds, against you saying we are all the same and against you trying to exclude us from the important debates and policies, here we are, we are all the same and different at the same time and no matter how violent your policies are, you cannot touch us, we are still happy?

Furthermore I wonder if these critiques do not ignore the idea that governmentality and resistance are always highly related and mutually constitutive. It is precisely through those government policies which are devised to manage integration and radicalization, that Muslims are objectified as governable targets and where the subjectivation of Muslims – as Muslims – occurs but it is also that which creates, informs and shapes the potential for resistance. This means yes resistance is always highly informed by the same social imaginaries it tries to resist and in this case highly informed by the same orientalisms, sexisms and pop culture shallowness it actually tries to resist.

But at the same time happiness, fun, and creativity are all located within wider alternative national and religious geographical imaginaries and as such constitute a critique of social and political injustice, and demands for a more just, satisfying and equitable future. The enactment of happy Muslims within a context of people telling them how to behave, religious conservatism, racism and war can therefore be seen as a political demand for humanity itself and drawing a space where they are left alone by outside pressures. While the above mentioned critique may be warranted (and I think it is) it may also amount to silencing those Muslims who engage in a type of activism which may not have a determinate political effect or one that we have a hard time recognizing and acknowledging.

Of course these comments mainly pertain to Happy Muslims as a transnational phenomenon. Which political effect they exactly create or what type of political agency we are witnessing here is of course for determined by the concrete local political context as well, making Happy Muslims from the Netherlands partly different from Happy Muslims from Gaza:

0 comments.

In the forest of concepts – Thoughts and questions about racism and secularism in relation to Islam

Posted on April 26th, 2014 by martijn.
Categories: anthropology, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field.

I have been thinking about the relation between secularism and racism. Whereas on my blog I pay a lot of attention to the issue of race, in my articles for journals and edited volumes I think I mistakenly left out the issue of racism in most of my analysis of contemporary politics regarding Muslims in the Netherlands. And I still am, so this is just a thinking-out-loud-blog.

The Colony

When we look at the time when the Netherlands colonized Indonesia (back then Dutch East-Indies) we can find a remarkable uneven working of secularism. Dutch scholar on Islam and (albeit circumspect for many) Snoeck Hurgronje argued that Islam and Muslims needed to be modernized which at the time by definition meant following the European example. Islamic rebellious thought should be repressed while Islam and politics had to be separated as (according to Snouck Hurgronje) the entanglement of religion and politics was a central feature of Islam. In particular the school system had to acculturate the Dutch East-Indies subjects with the correct secular Dutch values.

At the same in the Netherlands the political elite was establishing the religious pillars allowing a certain degree of recognition and autonomy to religious circles while at the same time being able to monitor and regulate religious differences and inequalities; something that was probably most clear in the sphere of education where catholic and protestant schools received state funding. In the colony however education was used to regulate unruly colonial subjects and to teach them the superior Dutch culture whereby the Dutch state attempted to secularize religious differences and to repress politico-religious thought.

Note also the distinction that was being made between the Islamic nature of the East Indies (seen as non-political folk Islam) which needed modernization (meaning secularisation and education) on the one side and the fear for a violent Islam (thought of as originating in the Middle East) which needed to be banned in order not to influence the people of the East-Indies.

But there was another relation between secularism and colonization as well. An important category of people invented by the Dutch state was ‘Europeans’. A crucial criterion for being European was ‘originating from Europe’ but there is more to that. First of all it is male centred. The milieu and upbringing of a person that defined Europeanness were dependent on the husband’s position. Only ancestry in the male line mattered and women followed their husband’s legal status. When a native woman married a European man, she became European. When a European woman married a native man, she became native.

Origin did not suffice in defining Europeanness and the Dutch law therefore included the criterion of family law. People from elsewhere who in their country of birth were subjected to the same principles as Dutch family law, were categorized as European. This meant that immigrants from outside Europe could be included as well and in fact meant the inclusion of a religious criterion into the law as the regulation referred to what one saw as Christian principles such as monogamy and privileging children who were born in a marriage between one man and one woman. In this way religion, ic Christianity, became an important marker of Europeanness even though the law did not explicitly mention those principles as Christian. Through this criterion of family law also white settler colonies outside Europe (such as US, Canada, the Afrikaners and Australia) could be included as well as the Armenians who were regarded as Europeans because of their Christian faith and social position.

Secularism, culturism and securitization

We see here how class, religion, secularism, skin color determined if and how people could be included or excluded in the category of European. Later the Dutch state created a category called social Dutch which included white or light-skinned Christians who lived in the Dutch sphere of influence in the Dutch East Indies.

If we turn then at the current politics in Europe regarding Muslims, minorities and migrants we can see a particular mixture of secularism, racism, securitization and culturism. The Muslim, who is usually the centre of these debates, features in the debates as a sort of icon detached from daily life and concrete individual lives as the dangerous, dis-integrated and intolerable migrant. Whereas in the past racism had a regulatory function by identifying the other and what was tolerable or not, nowadays secularism, securitization and culturism create the problem categories that identify what is tolerable. This pushes the issue of race and racism to the background but one can wonder if the current regulations and social imaginaries concerning Muslims are not shaped by the colonial and racist regulations and arrangements of the past while at the same time the issue of ‘race’ is dismissed through redefining race as solely based upon fenotypical features excluding culture and religion and by insisting that we are post-racial.

In the past in the Netherlands it was suggested that Article 23 on the freedom of education of the Dutch constitution should be removed in order to prevent (more) state funded Islamic schools and to promote as such the integration of Muslim minorities. In the case of the Swiss minaret ban and the French and Belgian headscarf bans, the insistence in the debates that diversity should be limited and boundaries should be set for tolerance and superstitions and sensibilities deriving from that should be mocked, the pleas for a liberal Islam, are often times seen as necessary not only for securing cohesion against the threat of terror, unruly diversity and the threat to women but also as civilizing missions for tolerance and inclusion. But one may wonder if these are not just a re-appropriation of past (racist, colonial) strategies, missions and regulations. Moreover, just like in colonial times being Christian entered through the backdoor as a criterion for being European (defined as white), the current emphasis on Europe and the Netherlands in having a so-called Judeo-Christian heritage while at the same time claiming ‘we are a secular country’ shows I think an interesting, subtle relation between secularism, culturism and racism.

How to move on?

I think any analysis of the position of Muslims in relation to secularism and securitization should take into account the issue of racism (and Islamophobia) but I don’t have a clear idea as of yet how to do that. In many publications dealing with securitization, culturalism or secularism, racism is absent and occasionally dismissed as incorrect, misleading and unhelpful. Nevertheless, I think it is clear that the current emphasis on secular values, threats to social cohesion and the need for Muslims to integrate is not so much a neutral post-racial mode of regulating people, it is the contemporary mode of racism. At the same time secularism, securitization and cultural integration provide the focus on Muslims with a self-evident, neutral and de-politicized mask and provides elites with the language to disconnect the Muslim issue from racism which in contemporary politics and debate is now reduced to a biological notion and a phenomenon of the past (holocaust and slavery). Furthermore it enables the dominant, white, majority to claim its own identity, and customs and values that are neutral and universal at the same time and which is under siege from intolerant and intolerable migrants. Culturism, secularism and securitization are not separable from race, do not present a break with racism but are the current racist strategies to regulate people, provide the language for racist identity politics and the mask that gives the dominant group the self image as the innocent and neutral norm.

Not including racism in the analysis means not questioning the (various) ways Muslims are essentialized in reducing them to the dangerous, over-religious, intolerant migrant and deconnects this issue from the Dutch (European) history of racism and the politics of inclusion and exclusion. Does it really matter if people are perceived as biologically/genetically incompatible with the purity and viability of the race nation or as incompatible through a cultural, secularist or security lens? When the states, politicians and opinion leaders propose a return to national values as the ‘leitkultur’ as a response to the perceived threat to social cohesion of society how is that different from the fear that the integrity of a race is threatened? Nevertheless, I have to revisit the issues of racism and secularism more thoroughly and think about, for how example, how they overlap and how they are separate strategies for regulating people. Also for example how are Islamophobia and securitization of Islam different modes of managing and talking about Islam but also have some common features. If racism is articulated in relation to Muslims through the language of secularism then what are the possibilities for Muslims for empowerment, activism and so on? If there are (and I think so) historical parallels between the management of religion and regulation people in the colonies and in current society, what are the similarities and differences and what are the consequences?

If by now you think he is lost and confused in a forest of concepts and societal developments, you are correct. That is what happens sometimes when you revisit and question your own work.

2 comments.

Women & Violence – The Case of Dutch Muslim Women in Syria Part 1

Posted on March 13th, 2014 by martijn.
Categories: Gender, Kinship & Marriage Issues, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

Women and political violence

For some reason the participation of women in political violence and war triggers our imagination. This is also the case with Muslim women going to Syria, some who go there to fight, some to become active in humanitarian aid and others who join their husbands and take care of their household. Often the depiction of these women is quite one-dimensional. They are often constructed as trapped by cultural or religious circumstances tied to gender or they are constructed as “romantic dupes” who have been manipulated into violent acts by a male lover or male relative or into lending sexual services to men. Of course, this is not just fantasy, it does exist and there are, for example, more than enough examples of women who are used for sexual favours and raping women is a weapon of war. Furthermore the promise of sex can be an important motivation for male soldiers and there are for example horrific accounts of American soldiers raping French women during the ‘liberation’ of France.

The National Coordinator for Counter-Terrorism and Security estimates the number of Dutch women in Syria to be approximately 20. Not a lot and Dutch women going abroad for participating in armed struggle is also not new given the account of Tanja Nijmeijer who joined the Colombian FARC. Nevertheless, still a significant phenomenon at least for the stir it causes in society in general and among Muslims in particular.

Sex-jihad, jihad brides and what have you…

Last week in the Netherlands we had several accounts on ‘jihad brides’ and Moroccan-Dutch women being groomed by men to go to Syria to engage in temporary marriages so men can have sex with them. The anti-Islam and anti-Muslim/migrant Freedom Party is going to ask questions in parliament about it. In many of the discussions practices that usually are associated with Shia Muslims, in particular the zawaj mut‘a (pleasure marriage) or zawaj mu’aqqat (temporary marriage) are uncritically connected with these (Sunni) women and also related to grooming and prostitution.

It is very difficult to confirm or deny such accounts, the women themselves often do not speak to the regular media. Furthermore it is also difficult to ascertain the extent to which these stories are influenced by war propaganda. The stories about the so-called ‘jihad al-nikah’ or ‘sex(ual) jihad’ during the Syrian war seem to have originated in Tunisia and the Tunisian Minister of the Interior has stated it is a significant issue. According to the Minister, Lotfi Ben Jeddou, Tunisian women were traveling to Syria to wage “sex jihad” and having sex with “20, 30, [or] 100” militants, before returning pregnant to Tunisia. The other source of the jihad al-nikah narrative is said to be Muhammad al-Arifi, a Saudi salafi cleric. Al-Arifi has denied making the statements and stated that ‘no sane person‘ would such a fatwa. This has not prevented stories from Tunisia about young women being ‘brainwashed‘ and lured into ‘sex-jihad’. Later a Tunisian official stated there were only a few women going to Syria for these reasons. The Al Arabiya network revealed several cases of Syrian women who were abducted and raped by jihadis. It appears however that in reality they were kidnapped by Assad’s security services. Christoph Reuter, a reporter of Der Spiegel, stated that the ‘sex jihad’ is part of Assad’s propaganda war and that two human rights organizations haven’t been able to confirm the stories.:

Assad Regime Wages PR Campaign to Discredit Rebels – SPIEGEL ONLINE

One prime example is the legend of orgies with terrorists: The 16-year-old presented on state TV comes from a prominent oppositional family in Daraa. When the regime failed to capture her father, she was abducted by security forces on her way home from school in November 2012. During the same TV program, a second woman confessed that she had submitted to group sex with the fanatical Al-Nusra Front. According to her family, though, she was arrested at the University of Damascus while protesting against Assad. Both young women are still missing. Their families say that they were forced to make the televised statements — and that the allegation of sex jihad is a lie.

An alleged Tunisian sex jihadist also dismissed the stories when she was contacted by Arab media: “All lies!”, she said. She admitted that she had been to Syria, but as a nurse. She says she is married and has since fled to Jordan.

Two human rights organizations have been trying to substantiate the sex jihad stories, but have so far come up empty-handed.

Several other stories about sex jihad have been debunked as well although the Tunisian security services appears to have several girls from the Chaambi Mountains who were allegedly involved in a the so-called sex jihad. Amna Guellali, working for Human Rights Watch in Tunisia, spoke to the mother of an 18-year-old woman. She told Guellali that a woman close to the Tunisian militant group Ansar al-Sharia got her daughter tangled up in a network of girls in the area. Guellali also states however: “Everything I’ve heard were very broad allegations that didn’t really have all the features of a serious reporting about the case, […]All I have is very sparse, very little information, and I think that’s true for a lot of people working in the human rights community, in addition to reporters.”

Nevertheless whether the stories are true or not, some parents and other Muslims do voice their concerns over these women through a narrative that weaves together elements such as brainwashing, grooming and sexual violence. Last night at a talkshow Houda el Hamdaoui (candidate for the local Party of Unity for the upcoming elections and working in a grassroots organisation Mother/Daughter that supports parents of foreign fighters) expressed her concerns while also voicing her objections against the term ‘jihad bride’. She stated that parents should monitor the behaviour of their daughters and if necessary go to the police if they suspect their sons and/or daughters want to go to Syria.

There have also been reports, in the last couple of days, trying to debunk the stories about sex-jihad en jihadbrides and criticizing the sensationalist and alarmist tone of many of the reports.

Women ‘moving’ to Syria

Above is a video of women who calls herself ‘Maryam’. She is a convert from the UK apparently and has committed herself to ‘jihad’:

How British women are joining the jihad in Syria – Channel 4 News

She’s a tall young woman, dressed in a hijab, complete with face veil, firing a gun. She speaks with a London accent, and calls herself “Maryam”.

It’s not her real name, but her commitment to the jihad is real enough: “These are our brothers and sisters and they need our help.”

Maryam shoots a Kalashnikov for the camera, and then fires off a revolver. She’d like to fight, to become what she calls a martyr. But she’s not a frontline fighter. She’s a fighter’s wife, with weapons for her own protection.

(via T-V, thanks!)

The Channel4 documentary is an interesting one but does appear to suffer from a particular bias. In stories about female fighters the question often is why do such (pretty, search for it and note how many times they are categorized as pretty) engage in violent acts or, in this case join the European male foreign fighters in Syria? It appears as if people think that women engaging in violence are transgressing the dominant definitions of feminity and appropriate behaviour. The narrative of women being lured into sex jihad fits into that; it’s the men’s brainwashing that is responsible for luring women into ‘deviant’ acts. In the case of women we tend to overlook the reasons men give for fighting: ‘doing something’, ‘fighting for justice and against oppression, ‘fighting in the cause of God’ and assume women have other reasons. And maybe they have other reasons too, but Maryam’s story is quite familiar when we compare it to the narratives of men:

I couldn’t find anyone in the UK who was willing to sacrifice their life in this world for the life in the hereafter… I prayed, and Allah ruled that I came here to marry Abu Bakr.[…] “You need to wake up and stop being scared of death… we know that there’s heaven and hell. At the end of the day, Allah’s going to question you. Instead of sitting down and focusing on your families or your study, you just need to wake up because the time is ticking.

There is also another narrative that I haven’t seen thus far in the case of Muslim women going to Syria but that certainly exists in other cases. This one constructs female militants and fighters as “liberated” feminists who engage in violent acts as autonomous actors. The advantage of this perspective as that women’s agency is being brought into the narrative but in fact it is equally reductionist as the former. Committing acts of violence here becomes the ultimate equalizer oyer and these women may even more dangerous than man (‘kill the women first’ trope is such an example). It is as if these women by becoming fighters are expressing their full feminity, their full commitment as a Muslim and demonstrating gender equality. Such a view however (although maybe important to the women themselves) still gains its currency from the stereotype that a woman does not commit violent acts.

The Channel4 documentary albeit not completely independent from the stereotypes, does provide us with a clear view of women not being passive victims of bad men and not being the feminist warriors others want them to be. Economics, household issues, children’s issues and the realities of life at home and in Syria shape and inform their participation in the war in Syria. Coercion and social pressures may play a role here but the women’s political and religious agency do as well.

0 comments.

Women & Violence – The Case of Dutch Muslim Women in Syria Part 1

Posted on March 13th, 2014 by martijn.
Categories: Gender, Kinship & Marriage Issues, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

Women and political violence

Sex-jihad, jihad brides and what have you…

Assad Regime Wages PR Campaign to Discredit Rebels – SPIEGEL ONLINE

One prime example is the legend of orgies with terrorists: The 16-year-old presented on state TV comes from a prominent oppositional family in Daraa. When the regime failed to capture her father, she was abducted by security forces on her way home from school in November 2012. During the same TV program, a second woman confessed that she had submitted to group sex with the fanatical Al-Nusra Front. According to her family, though, she was arrested at the University of Damascus while protesting against Assad. Both young women are still missing. Their families say that they were forced to make the televised statements — and that the allegation of sex jihad is a lie.

An alleged Tunisian sex jihadist also dismissed the stories when she was contacted by Arab media: “All lies!”, she said. She admitted that she had been to Syria, but as a nurse. She says she is married and has since fled to Jordan.

Two human rights organizations have been trying to substantiate the sex jihad stories, but have so far come up empty-handed.

There have also been reports, in the last couple of days, trying to debunk the stories about sex-jihad en jihadbrides and criticizing the sensationalist and alarmist tone of many of the reports.

Women ‘moving’ to Syria

Above is a video of women who calls herself ‘Maryam’. She is a convert from the UK apparently and has committed herself to ‘jihad’:

How British women are joining the jihad in Syria – Channel 4 News

She’s a tall young woman, dressed in a hijab, complete with face veil, firing a gun. She speaks with a London accent, and calls herself “Maryam”.

It’s not her real name, but her commitment to the jihad is real enough: “These are our brothers and sisters and they need our help.”

Maryam shoots a Kalashnikov for the camera, and then fires off a revolver. She’d like to fight, to become what she calls a martyr. But she’s not a frontline fighter. She’s a fighter’s wife, with weapons for her own protection.

(via T-V, thanks!)

I couldn’t find anyone in the UK who was willing to sacrifice their life in this world for the life in the hereafter… I prayed, and Allah ruled that I came here to marry Abu Bakr.[…] “You need to wake up and stop being scared of death… we know that there’s heaven and hell. At the end of the day, Allah’s going to question you. Instead of sitting down and focusing on your families or your study, you just need to wake up because the time is ticking.

0 comments.

Dutch Foreign Fighters and Regimes of Surveillance

Posted on February 26th, 2014 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization.

Since it has become known that European Muslims are fighting in Syria against Assad (and probably against each other as well) it appears that the focus of counter-radicalization has narrowed. In the past this policy mainly targeted Salafi Muslims. This counter-radicalization policy is embedded within a wider public debate about Muslims, Islam, integration and radicalization. Moreover, the public debates on Islam and the counter-radicalization policies are carriers and producers of symbolic references as to why Muslims are a problem (for example, problems with street youth, violence, intolerance, ‘fanatical’ religion). These references are often regarded as the cause of current and anticipated risks to society which, in turn, constitute the legitimatizations and rationalizations for intervention and transformation. Taken together we can regard the public debates on Islam, the policies regarding Muslims, integration and security politics (often leading to more debate and policies) as a surveillance of the everyday lives of Muslims.

Through websites and social media, a number of particular specialists take part in this. But lay people join in too and are encouraged to enact the accepted and expected models of the Dutch secular liberal citizen. The debates about (radical) Islam and the counter-radicalization policies have influenced Muslims’ lives severely. In the Netherlands, several studies have explored how particular debates on Islam trickle down into the daily lives of people in a variety of ways ranging from people’s experiences in schools, workplaces and, of course, their media-consumption at different levels in society.

From the start of 2013 onwards, the counter-radicalization efforts appear to concentrate on a smaller group: those Muslims who may have plans to travel to Syria, the families of those who are already there and those who have returned. In the Netherlands several cities stand out as many of the fighters were born and raised in a few cities: Den Haag, Delft, Utrecht and Arnhem. In the beginning of this week the National Coordinator for Counter-terrorism and security (NCTV) announced that the threat level assessing the possibilities of a terrorist attack remains ‘substantial’ (the continuum ranges from minimal, to limitied to substantial to critical). Last year the NCTV stated:

Current threat level | National Coordinator for Security and Counterterrorism

The present threat assessment is still mainly determined by the involvement of foreign combatants in the Syrian conflict. There are also worrying indications of growing radicalisation among small groups of young Muslims in the Netherlands. Developments in some countries in the Middle East and jihadist conflict zones have also had a negative impact on the present threat assessment. Since the risks have not diminished, not only is this heightened approach justified, but further action would seem to be warranted.

Dutch nationals are still travelling to Syria with jihadist intentions. In August, the number of people leaving the Netherlands for Syria was again higher than in preceding months. At this point, just under 100 such individuals have made the journey, a growing number of whom are thought to be fighting under the flag of Jabhat al-Nusra (JaN), an al Qa’ida (AQ) ally that seeks to wage violent global jihad. Their possible return could affect the threat to Europe and the Netherlands in particular. It is also important to bear in mind that returnees from other EU countries could carry out terrorist activities in the Netherlands, either on their own initiative or on the instructions of other parties.

During the period under review, Dutch jihadists with combat experience began returning to the Netherlands from Syria for the first time. They are now being monitored closely.

In its recent press release the NCTV gives a broad overview of their assessment of the current situation, potential threats and measures that are taken:

concrete situation & measures:

There are about 100 Dutch ‘travellers’: 70 are still in Syria and more than 20 have returned.
Some have fighting experiences, others not.
The state has revoked the passports of at least 11 persons who are seen as potential foreign fighters. A passport can be revoked when there are serious suspicions that a person will be engaging in activities abroad that might pose a threat tot he Netherlands, such as joining an Al Qaeda affiliated group.
There are several investigations against recruiters.
Several minors have been stopped when they wanted to travel to Syria. They are now under supervision of youth care and/or send to a closed residential youth care; a measure usually taken in cases of youth with severe behavioural problems.
In October 2013 two people suspected of travelling to Syria appeared in court. One is sentenced for attempted murder (but send to a psychiatric institution because of mental instability) and the second is convicted for preparing an arson attack and disseminating inflammatory texts.
The government has proposed a law that revokes Dutch citizenship in case of terrorist activities. The draft law is now under consultation.
The government has invoked ‘sanctieregeling terrorisme 2007-II’ in four cases and frozen the financial assets of these persons.
There is a local municipal approach aimed at intervening in specific cases and in which public servants, local police officers and community workers are trained to detect signs of radicalization and to intervene when necessary. This approach is still work in progress.
All welfare benefits for known Syria travellers have been stopped.

Cooperation

On 19 and 20 February a meeting was held in The Hague of the Global Counterterrorism Forum (GCTF) about foreign fighters.
Turkey and the Netherlands have agreed to cooperate in countering the threat resulting from travelling back and forth to Syria. A Memorandum of Understanding will be signed in 2014.

Radicalization in the Netherlands

The NCTV expresses it concern that the events in Syria and the activities of (returned) foreign fighters stimulates radicalization of Muslims in the Netherlands:

The NCTV expresses its concern over online and offline public manifestations of ‘jihadism’ in the Netherlands. In particular the expressions of public support and loyalty to ISIL and Jabhat al Nusra are cause for concern according to the NCTV. They see the ‘fanatic’ expressions of a anti-Western and violent ideology as inflammatory and fear it might lead to justifying violence against Western targets. This public manifestation also is evident, according to the NCTV, in the intimidation of Muslim clerics and opinion leaders who express their opposition to ‘jihad travels’ and the violent message of Al Qaeda. The NCTV fears this development might hinder the potential resistance among Muslim communities against extremism and violence.
Because of the animosity between Syrian rebels the NCTV fears that there will be more returnees in the coming months.
The NCTV signals an empowerment of radical forces in several Muslim countries due to the conflict in Syria as well as an increase in ‘jihadist inspired’ violence.
The NCTV and General Intelligence and Security Service (AIVD) are working on a joint paper on tendencies of radicalization in the Netherlands.
The government will send a letter about fundamentalism to the Dutch parliament. This letter is an answer to debates about the research of Koopmans. Read my review HERE.
The NCTV alerts internet access providers and webhosts to extremist messages and urges them to ‘take responsibility’ and to take down these messages according to their own terms of use. The web radio station Radio Ghurabaa was one of the first to experience this measure from the NCTV. Their webhost has denied the request and Radio Ghurabaa and NCTV are now discussing the possibilities to have a meeting on the issue.
The NCTV sees the current radicalization as a potential threat to the integration in the sense that has a segregating and polarizing effect on society and undermines people’s attachment to democratic core values. Minister Asscher of Social Affairs has therefore prioritized stimulating the potential resistance among individuals and groups who are prone to ‘jihadist messages’.

Some of my observations (but by no means all…)

The NCTV alerts internet access providers and webhosts to extremist messages and urges them to ‘take responsibility’ and to take down these messages according to their own terms of use. The web radio station Radio Ghurabaa was one of the first to experience this measure from the NCTV. Their webhost has denied the request and Radio Ghurabaa and NCTV are now discussing the possibilities to have a meeting on the issue. Furthermore, several mosques have refused speakers who are regarded as ‘jihadist’ the possibility to deliver a lecture claiming to be warned by Dutch authorities.
There appears to be an increased surveillance of people who are seen as potential foreign fighters. This has not prevented people from actually going to Syria.
However, those who are actually under surveillance, who are associated with sympathizing (or engaging in) armed struggle are very aware of the fact that they are under counter-terrorism surveillance, an experience which they find much more intrusive than anything in the Netherlands.
It is in particular the involvement of youth care in the case of minors that troubles many of those under surveillance as they fear their children will be taken away from them.
By others the involvement of youth care is met with great scepticism since youth care will become a priority of the municipalities and they think the municipality will not be equipped to deal with youth care and youth care will not be able to deal with radicalization at all (this should also be seen against the background of a general distrust towards youth care).
The involvement of Islamic organizations in either counter-radicalization or in stimulating Muslims to go to Syria appears to be limited. A few mosques have organized meetings on the issue for parents but in general they appear to be largely irrelevant at the moment. There are attempts by mosque organizations to become more involved in national and local policies but it remains to be seen if this really matters since the targeted groups of Muslims usually do not visit the mainstream mosques (except for prayer occasionally).

The issue of foreign fighters is framed within a nexus of security, (pathological) radicalization and integration. It remains to be seen if the narrow focus nowadays will prevent stigmatization of Muslim communities in general. I’m not so sure if there is indeed a threat to resistance against radicalization; in fact more Muslim spokespersons have appeared on TV expressing their disapproval of Muslims going to Syria than before. The public manifestations of foreign fighters on social media for example and their supporters, all labelled as ‘radical’ Muslims, also seems to create a platform for those Muslims who want to speak out against jihad in Syria and who are, therefore, labelled as ‘moderate’, ‘liberal’ or ‘free-thinking’ Muslims and/or who label themselves as such).

You can find the NCTV documents here:

0 comments.

Islamofobie: Een appèl aan minister Asscher en politieke partijen

Posted on February 23rd, 2014 by martijn.
Categories: Activism, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field.

Het collectief tegen Islamofobie en Discriminatie doet een appèl aan minister Asscher en politieke partijen om islamofobie te erkennen als een verschijnsel dat de religieuze vrijheid van Nederlandse burgers bedreigt en om te komen met maatregelen. Hier de volledige tekst: (For my English readers, a very brief summary HERE).

Islamofobie: Een appèl aan minister Asscher en politieke partijen

Het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie heeft met instemming kennis genomen van enkele initiatieven van minister Asscher tegen radicalisering onder moslims en tegen anti-semitisme onder moslims. In zijn brief aan de Tweede Kamer over radicalisering d.d. 2 februari 2014 schrijft hij:

In Nederland mag men denken en geloven wat men wil. Orthodox zijn mag, niet religieus zijn mag ook. Voorop staat dat de individuele vrijheid van personen gerespecteerd wordt. Mensen moeten zich veilig voelen in de Nederlandse samenleving en binnen de eigen gemeenschap. Het wordt problematisch wanneer mensen in onze samenleving hun overtuigingen op een manier uitdragen waardoor de vrijheid van anderen in gevaar komt.

Het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie ondersteunt die boodschap volledig. Van daar ook dat wij initiatieven tegen radicalisering, homofobie en anti-semitisme van harte ondersteunen. Wij willen er echter op wijzen dat in al deze initiatieven de focus ligt op moslims als daders, zelfs nu bijvoorbeeld anti-semitisme voor een partij als de PVV geen beletsel meer is om samenwerking te zoeken in Europa en het grootste deel van de daders van homofobe haatacties uit autochtone hoek komt. De arrestatie in Nederland van Jeroen B. (een kopstuk van het extreem-rechtse Werwolf netwerk), de veroordeling wegens terreur van de Belgische rechts-radicale Bloed Bodem Eer en Trouw en het onderzoek in Duitsland naar de racistische aanslagen door de NSU laten zien dat de dreiging tegen migranten niet ver weg is.

Door middel van deze brief willen wij de minister ook wijzen op het gevaar van islamofobie; Een attitude waarbij sprake is van afkeer ten aanzien van moslims en islam en die resulteert in praktijken van uitsluiting en discriminatie. De bedreigingen tegen moslimpartijen (die er zelfs toe hebben geleid dat één persoon zich heeft moeten terugtrekken als kandidaat), recente vernielingen aan moskeeën in Geleen, Middelburg, Vlissingen, het openlijke pleidooi van de PVV in Almere om vrouwen met een hoofddoek te weren uit de publieke ruimte, populaire websites waarop beweerd wordt dat moslims minder rechten hebben op bijvoorbeeld privacy, laten zien dat islamofobie een reëel gevaar is voor de veiligheid en vrijheid van Nederlandse burgers.

Uit het rapport Ervaren Discriminatie in Nederland blijkt dat een kwart van de inwoners van Nederland in de afgelopen twaalf maanden tenminste één voorval heeft meegemaakt dat zij als discriminerend hebben ervaren. Binnen migrantengroepen (Turkse, Marokkaanse, Surinaamse, Antilliaanse Nederlanders en migranten uit Midden- en Oost-Europa) is dat maar liefst een derde tot de helft en van de werkzoekende migranten heeft 20 tot 40% discriminatie ervaren bij het zoeken naar werk. Maar liefst bijna twee op de drie moslims rapporteert ten minste één discriminatie-ervaring in het afgelopen jaar. Ook recente onderzoeken die aantonen dat de politie aan ‘ethnic profiling’ doet, zijn zeer zorgwekkend hoewel er ook politiekorpsen zijn die hard werken om dit fenomeen terug te dringen.

Volgens het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie is het tijd om minister Asscher aan zijn woord te houden zeker nu ook minister Opstelten recent erkende dat islamofobie een probleem is. Maar ook van politieke partijen mag een duidelijk antwoord op deze problematiek verwacht worden. We hebben dan ook de volgende vragen aan minister Asscher en de politieke partijen:

Erkennen minister Asscher en de politieke partijen in navolging van minister Opstelten ook het bestaan van islamofobie en erkennen zij dat dit verschijnsel de religieuze vrijheid, het welzijn en de veiligheid van Nederlandse burgers bedreigt?
Welk standpunt nemen de ministers en politieke partijen in tegen politici en opinieleiders die bevolkingsgroepen in hun verkiezingscampagnes willen uitsluiten, in het bijzonder tegen politici en opinieleiders die moslims willen uitsluiten om het feit dat men islam aanhangt of van buitenlandse afkomst zouden zijn?
Gaat de minister met betrekking tot islamofobie hetzelfde beleid voeren als voor homofobie, antisemitisme en radicalisering en hoe ziet dat er dan concreet uit? En welke ideeën hebben de politieke partijen hierover?

Kortom, het Collectief tegen Islamofobie en Discriminatie doet een beroep op minister Asscher islamofobie aan te pakken samen met andere vormen van racisme en discriminatie. Tevens roepen wij landelijke en lokale politieke partijen op om in deze verkiezingscampagne mee te denken over een aanpak en een duidelijk standpunt in te nemen tegen alle vormen van racisme en discriminatie inclusief islamofobie.

Met vriendelijke groet, namens het CTID

Abdou Menebhi

[full disclosure: uw antropoloog is betrokken bij het opstellen van bovenstaande tekst. Voor een eerdere beschouwing zie: Welkom in Eurabia III: Islamofobie]

3 comments.

Elou Akhiat – Alcohol, Hedonisme en Controverse

Posted on February 16th, 2014 by martijn.
Categories: Activism, Multiculti Issues, Notes from the Field.

Zaterdag 8 februari jl. zond RTL4 Half acht nieuws een item uit over jongeren uit Zeeuws-Vlaanderen die in België gingen stappen omdat ze daar wel kunnen drinken: ‘Ze pakken onze jeugd af.’

Alcohol als traditie

Je kunt je afvragen welke plaats alcohol precies inneemt in de jeugd- en jongerenculturen van tegenwoordig. Met alle verhalen over binge-drinking en Neknomination kun je een en ander natuurlijk vanuit oogpunt van welzijn en gezondheid bekijken. Maar in bovenstaand filmpje lijkt alchohol ook wel deel uit maken van overgangsrituelen van en door jongeren. Zonder toezicht van volwassenen en onder elkaar wordt er gedronken om de sociale banden te aan te gaan, te versterken en ieders plaats in de hierarchie te bepalen. Dat geldt net zo goed voor meiden als voor jongens, maar werkt uiteindelijk toch ook weer anders. Tegen een jonge meid die ladderzat is wordt toch anders aangekeken dan tegen een jongen die ladderzat is. Kijk alleen al naar de verschillende oordelen bij seksueel geweld als de jongen zat is (hij wist niet wat hij deed) en als het meisje zat is (die met haar drinken aanleiding geeft tot seksueel geweld). Het is geen wonder dat ouders en overheid met bezorgde blik kijken naar de alcoholbelevenissen van de jongeren; dat gaat niet alleen om mogelijk excessen, maar vormen van bonding onder jongeren zonder toezicht wekken altijd zorg bij buitenstaanders.

Afgelopen week hadden we nog een ander alcohol issue (voor mijn lezers die het Arabisch machtig zijn, lees HIER). In Rotterdam opende Elou (voluit Elouazna dacht ik) Akhiat haar wijnbar Uva Dolce. In Metro lezen we:

Marokkaanse opent wijnbar in Rotterdam: “Ik ben de regisseur van mijn eigen leven” – Metro

Akhiat is Marokkaanse, liep tot zes jaar geleden gesluierd rond en presteert het om zaterdag een wijnbar te openen; daar waar alcohol in haar cultuur niet is toegestaan. De tegenstelling is groot, beaamt ook de zakenvrouw. Toch is het een bewuste keuze: “Ik wil zijn wie ik ben”. De stelligheid waarmee de woorden over haar lippen rollen valt op. “Zo leer ik mijn kinderen ook dat ze iemand moeten zijn in plaats van niemand. Het openen van een wijnbar druist misschien in tegen de islamitische cultuur waarmee ik ben opgegroeid, maar het voelt goed. Ik wil doen wat ik zelf wil, ben zelfstandig en onafhankelijk.”

Akhiat wordt geboren in Marokko, maar verhuist, als ze twee maanden is, naar Nederland. Ze botst met de Marokkaanse cultuur. Haar ouders – haar vader is imam – zien een toekomst voor haar weggelegd met een oudere neef, maar op dat verzoek gaat Akhiat niet in. Ze trouwt een paar jaar later toch met een door vader en moeder uitgekozen huwelijkspartner. “Het was een moeilijk huwelijk, laat ik het daar op houden. Ik merkte bij mezelf vooral in de laatste jaren een groeiende afkeer. De regels werden gemaakt en ik moest me daaraan houden, maar wat was mijn rol? Wie was ik? Het heeft zes jaar geduurd voor ik uit het huwelijk stapte. Ik heb mijn ouders er veel pijn meegedaan, maar ik moest voor mezelf kiezen.”

Dit interview leverde een hoop commotie op en met name de discussie op Facebook liep aardig uit de hand. Dit verleidde Metronieuws tot de volgende opzichtige kop:

Een oppervlakkige culturistische analyse zou er als volgt uit zien: De Nederlandse samenleving wordt verscheurd door een stammenstrijd tussen Nederlanders, de oorspronkelijke groep, en moslims de migranten. De eersten vieren het leven en centraal daarin staat alcohol. Hun leven en identiteit draait om alcohol want dat doen Nederlanders want zo is de Nederlandse cultuur. Moslims die weigeren te integreren zijn daar tegen want ze zijn moslims en moslims zijn tegen alcohol want de islam is tegen alcohol en moslims doen wat de islam zegt. De laatste groep is ook nog eens intolerant, want islam, en bedreigt dus een Marokkaan die wel wil integreren (want drinkt alcohol want dat doen Nederlanders en ze is geen moslim want ze drink alcohol en ze doet hetzelfde als de Nederlanders). Je reinste flauwekul natuurlijk want de categorieen Nederlander en moslim sluiten elkaar niet uit, beide categorieën worden in hun handelen niet bepaald door cultuur en beide categorieën zijn niet homogeen.

De weerbarstige realiteit

In Pauw en Witteman wordt dergelijke onzin al deels ontkracht door Elou Akhiat zelf die zich toch anders presenteert dan de weergave in het artikel van Metro, hoezeer zowel Pauw als Witteman ook proberen om haar in bovenstaand schema te duwen:

Het doet dus geen recht aan de realiteit. Denk aan de Marokkaanse Nederlandse uitgaanscultuur met shisha lounges, de cabarés, de talloze restaurants die alcohol schenken en als we het over Marokko zelf hebben, de eeuwenoude wijncultuur van dat land. Sterker nog, Nederland heeft amper een wijntraditie, met een zekere ironie zou je zelfs kunnen stellen dat het openen van een wijnbar meer past bij Marokkaanse tradities dan bij Nederlandse tradities. De diverse solidariteitsacties variërend van protestborrels tot een oproep om een dag te vasten uit solidariteit tot politici die hun steun uitspreken, laten ook zien dat het allemaal niet zo homogeen is. Volgens sommigen in discussies op Facebook zouden dergelijke acties een teken zijn dat steeds meer individuen zich ontworstelen aan de verwachtingen en eisen van de groep waartoe zij zich rekenen of waartoe zij gerekend worden en ook sommige commentatoren in de kranten juichten dat toe. Het idee dat ze zich steeds minder zouden aantrekken van de druk en intimidatie van conservatieve krachten, zou getuigen van volwassenheid. Ik vraag me af of er inderdaad steeds meer individuen zijn of dat het meer opvalt; hetzij omdat er meer oog voor is, hetzij omdat men zelf meer de openheid op zoekt. Waarbij ik op Facebook terecht op de vingers werd getikt omdat dat als het ‘slechts’ meer openlijk is, dat natuurlijk ook significant is.

Eén van de vragen is hoe de mensen die hun steun betuigen aan Akhiat zich positioneren. Als moslim? Als liberale/gematigde/progressieve moslim? Of misschien wel als radicale moslim (waarom niet?). Dat laatste label is in de discussie vooral gereserveerd voor degenen die de bedreigingen uitten op Facebook. De vraag is daarbij wat exact de logica daarachter is. Het lijkt vrij simpel te zijn: mensen met islamitisch/Arabisch aandoende namen+argumenten gebaseerd op hun islambeleving+iets wat op bedreiging lijkt = radicaal. Het stuk van Jonathan van het Reve geeft enig inzicht in één van de mogelijke rationaliseringen daarachter evenals die achter gebruik van de term ‘moslim’ zoals Metro dat deed. Opvallend is onder meer dat de hele islamofobische en gepolitiseerde context over islam en moslims in Nederland buiten beschouwing blijft. We lezen immers zelden of nooit een kop zoals ‘Hollanders willen lijsttrekker moslimpartij dood‘ (en gelukkig maar…) en dat geeft toch aan dat er ergens een verschil in positie is tussen witte autochtone niet-moslims en moslims. Pooyan Tamimi Arab besteed daarop Joop.nl wel aandacht aan: Mohammed en Fatima moeten naar Rutte luisteren.

In hoeverre is het met betrekking tot de hele kwestie eigenlijk significant dat Elou Akhiat een vrouw is? In de afkeurende reacties heb ik dat niet echt gezien hoewel wel openlijk getwijfeld wordt aan haar vroomheid nu en in het verleden en aan haar hoofddoek. In de ophef over de bedreigingen komt wel voortdurend terug dat Akhiat een ‘mooie vrouw’ is, de onduidelijkheid of ze nu wel of niet uitgehuwelijkt is (zelf stelt ze van niet, dus daar ga ik vanuit), er is sprake van ‘laffe bedreigingen naar een vrouw’, ze is een ‘dappere vrouw’, enzovoorts. Voldoet zij met het idee dat ze haar hoofddoek heeft afgedaan niet alleen meer aan het secularistische ideaalbeeld in Nederland maar ook meer een aan schoonheidsideaal? En is dat schoonheidsideaal gerelateerd aan integratie? Is het gegeven dat ze met de verwijzing naar het afwerpen van de hoofddoek islam ‘erbij haalt’ een trigger voor de boze reacties op haar? Hoe past deze kwestie in de recente discussie over feminisme en islam en wat is de invloed van die discussie op de reacties in deze kwestie?

Ik bedreig, jij bedreigt, wij bedreigen

Natuurlijk zijn de bedreigingen ernstig en het punt met bedreigingen is natuurlijk dat je ze meestal wel serieus moet nemen; je kunt bijna niet het risico lopen om dat niet te doen. Je kunt je ook afvragen waarom sommige moslims, en wellicht ook anderen, het noodzakelijk vonden om hun afkeuring over Akhiat en haar wijnbar op zo’n harde manier over te brengen. Tuurlijk, je kunt stellen, dat is social media; het staat bol van dat type uitlatingen en niet alleen van moslims. Maar als we er vanuit gaan dat in ieder geval een deel van degenen die hun afkeur lieten blijken, moslims waren dan zijn we er niet met die verklaring. We zijn er evenmin met een verwijzing naar islam. Dat verklaart niet waarom men het doet op de wijze waarop men het doet, maar het verklaart ook niet waarom in dit specifieke geval. Immers denk aan Marokkaanse Nederlanders die zich moslim noemen en eigenaar zijn van coffeeshops, cabarés organiseren en bijwonen, shisha lounges uitbaten, enzovoorts. Zien we daar dergelijke reacties ook? En ook zo openlijk? Heeft het iets te maken met de wijze waarop Metro haar representeert in het artikel zoals Peter Breedveld stelt op Frontaal Naakt?

Bedreigen is ook allesbehalve alleen een dingetje dat alleen moslims zouden doen. Denk aan de bedreigingen en scheldpartijen richting Hassnae Bouazza, Naima Ajouaau die uit protest een hoofddoek droeg, jongerencentrum Argan, Mohamed el Bachiri, Femke Halsema, Naima el Bezaz en dan hebben we het niet eens over ‘gewone’ moslimvrouwen die op straat bedreigd worden of bekeerlingen die bedreigd of uitgestoten worden door hun familie. Daarnaast is bedreigen op internet ook niet zo uitzonderlijk natuurlijk; het gebeurt vaak en ook heel lichtzinnig. Eigenlijk is dit dus allemaal niet zo uitzonderlijk. Vanwaar dan nu wel de over de bedreigingen aan het adres van Akhiat, waarom dan nu wel de grote ophef en waarom dan nu wel de diverse solidariteitsacties?

Klaarblijkelijk zijn sommige mensen uitgesloten van de morele gemeenschap van Nederlanders wier leven, lichaam en welzijn onze aandacht, zorg, solidariteit en bescherming verdienen. Dat geldt zowel voor de mensen die Akhiat bedreigden als voor degenen die nu wel zo’n ophef maken over bedreigingen en in de eerdere genoemde gevallen niet. Ik vraag me, enigzins speculerend, af of de oppositie die in het eerste artikel werd gemaakt tussen islam vs Marokkaans/integratie/Nederlands en in het tweede artikel tussen moslims vs. integratie en Marokkaans daar niet een hele grote rol bij speelt. Werd daarmee niet de toon gezet?

Hedonisme, alcohol en identiteit

Toch komt de oppositie tussen Nederlanders en moslims wel ergens vandaan en dan speelt alcohol en de betekenis die eraan wordt toegekend een belangrijke rol. In het artikel “Pim Fortuyn, Theo van Gogh, and The Politics of Tolerance in the Netherlands” wijst antropoloog Peter van de Veer op de fundamentele verandering in de Nederlandse samenleving de afgelopen 50 jaar. In die periode zou de Nederlandse samenleving de ‘burden of religion’ van zich afschud hebben en de weg vrij hebben gemaakt van obstakels die verhinderen dat mensen (seksueel) plezier hebben. Tijdens deze culturele ontzuiling (Van der Veer noemt het gewoon ontzuiling, maar volgens mij is de term culturele ontzuiling beter aangezien vraagtekens gezet kunnen worden bij het idee dat Nederland ook institutioneel ontzuild is) is de Nederlandse samenleving tegelijkertijd ook veranderd door de instroom van migranten, met name met een moslimachtergrond. Langzamerhand zouden zij en hun gegeneraliseerde leefstijl door sommige opinieleiders en politici in de samenleving steeds meer gezien worden als een verwerping van de Nederlandse normen en waarden en hun religie steeds meer als een obstakel voor plezier.

Het benoemen van Akhiat als Marokkaanse (in plaats van als moslim of Marokkaans-Nederlandse of Nederlandse), haar wijnbar als teken van integratie (met het afleggen van de hoofddoek) en het representeren van de bedreigers als moslims (in plaats van als Nederlanders) past uitstekend in die oppositie en het idee van moslims ‘ons’ plezier bederven, niet willen integreren en meer nog ‘onze’ cultuur willen veranderen. Dit lijkt inderdaad op de culturistische verklaring van hierboven, maar is het niet. Van der Veer neemt vermeende verschillen tussen de ene en de andere cultuur niet als vanzelfsprekend, maar laat zien hoe ze gemaakt en reproduceerd worden door politici, opinieleiders en media.

Ook al is de wij-zij tegenstelling onzin als we naar de feiten kijken het is dus wel zeer belangrijk en heeft veel invloed. Het wij-zij frame van de Metro artikelen, de bedreigingen in de richting van Akhiat en de eenzijdige ophef over die bedreigingen is een uiting van hoe de diverse en weerbarstige realiteit wordt gegoten in overzichtelijke tegenstellingen die ervoor zorgen dat we blind raken voor de veelzijdigheid van het leven en ze reproduceren deze simplistische tegenstellingen ook nog eens.

1 comment.

Forces that Bind or Divide

Posted on February 12th, 2014 by martijn.
Categories: Activism, anthropology, Headline, My Research, Notes from the Field, Public Islam.

I’m very happy announce my new project: Forces that Bind or Divide.

Conflicts related to the public presence and the representation of Islam have had an enormous impact on European societies over the past decades. Whereas most research considers Muslims as the object of integration policies, this proposal focuses on Muslims as active participants and investigates how their interventions produce ties that bind or divide (amongst and between Muslims and non-Muslims). Have such interventions contributed to development of a Muslim public sphere? To what extent and along which lines is this public sphere fractured? How does such a Muslim public intersect with other religious and non-religious publics? In short, what transformations have taken place in the binding or dividing force of Islam in the Netherlands?

To answer these questions, this proposal does not start with categorizing Muslims (in terms of ethnicity, religious conviction and so on), but sets out with mapping the variety of positions Muslims, and Muslim women in particular, have taken up in particular debates, both in terms of the substance of their interventions and with reference to their styles of presentation and the impact of particular forms of mediation. The broader question it addresses is whether and how such Muslim interventions and their societal effects are specific to the Dutch context or an expression of a far wider European or even global trends, by employing a historical, comparative and transnational perspective.

In this project I try to take up these questions together with my colleagues Annelies Moors, Sarah Bracke and Fouzia Outmany (PhD). The how, when, and what you can find on my blog HERE or on the blog that is dedicated to this project: ACT? – Inspiration, Intervention, Information.

2 comments.

Closing the year 2013: Conflict, Racism and Inspiration

Posted on December 31st, 2013 by martijn.
Categories: Activism, anthropology, Headline, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

In this post a short overview of 2013 in three themes: Islamophobia & Racism, Egypt and Syria which dominated my blog this year and also the themes that attracted the most visitors. After that I will reveal my plans for the upcoming year including my new research project! And there is something with this blog in 2014…

Islamophobia and Racism in the Netherlands
A huge topic this year was the Dutch blackface tradition of Black Pete. Although there is a debate since 1960s (flaring up in the 1980s and 1990s) the last couple of years the debate is getting broader, getting more attention on primetime tv and according to some a slightly shifting consensus among opinionleaders in favour of those opposing the tradition. People who support the tradition were also more vocal this year however resulting in, among others, a facebook petition called Pietitie (Piet+petition). I wrote about this in my most popular post this year: Pietitie, Blackface Pete and Nativism: Commodifying Popular Dissent Through Facebook. The petition was organized by a social media campaign agency (without disclosing so) and they used to show how powerful a social media campaign can be.

Debating the negative and islamophobic debate about Islam in Europe is also major topic among Muslims in Europe. Not surprisingly so of course and I blogged about one such attempt: a debate organized by the Oxford Student Union where, among others, in particular Mehdi Hassan left quite an impression: Debating Islam as a Peaceful Religion. That these attempts to counter islamophobia are important was shown in the UK this year where after the Woolwich murder an islamophobic backlash cost the life of one Muslim and where several attacks at mosques occurred and were prevented. At a different level the necessity of combating islamophobia and racism was shown in the Netherlands where Dutch parliament scheduled the ‘Moroccans-debate’ on its agenda. I’m not going to refer to the last time the Dutch parliament had an official debate about a specific minority. but you can read about the Moroccans-debate here: The Dutch ‘Moroccans’ Debate.

Also very popular this year were the posts in Dutch on white privilege: Niet mijn schuld, wel mijn zorg: structureel racisme en wit privilege in Nederland.(Not my fault, still my concern: structural racism and white privilege in the Netherlands) where I used my own position as a white male to explain the benefits of being white in this country. More controversial was my Dutch post: Muselmann – Joden als Moslims in de Concentratiekampen – (Musulmann – Jews as Muslims in the concentration camps). In this post I explored the meaning of the German term Muselmann, meaning Muslim, that was used in the nazi concentration camps for those prisoners who were almost dead. If I have time I will translate the post in English in 2014. Fortunately not all was negative this year. The aforementioned Dutch posts were number two and three in the popularity contest; the number one among the Dutch posts was one about a Dutch contestant of X Factor: a Muslim woman with a headscarf with the name Sevval Kayhan: Hallo dan! – X Factor, Sevval en Inspiratie.

Syria and Egypt
Syria and Egypt were the two other major themes at my blog. The second and fourth most popular posts dealt with Egypt and Syria. Number two was a post in which I explored the rise of and contestations over a new symbol that has emerged in the Middle East, online and offline, to remember the crackdown of the Rabaa al-Adawiya protest camp whereby many pro-Mursi citizens were killed. The ‘four-fingered’ salute is a black hand on a bright yellow background and posted on several social networking sites by people who want to express their solidarity with, remembrance of and anger about the death of the Rabaa protesters: R4bia – The Symbolic Construction of Protest. The symbol has recently been forbidden in Egypt so be careful if you use it on the internet.

Syria obviously is a major theme and I started a post called: European foreign fighters in Syria. I updated this post regularly until the summer and then decided to leave it up to the experts such as Aaron Zelin who are much better at this than me. I did updated it recently with a link to a new report of ICSR estimating the number of foreign fighters. Also the Dutch constituency of the fighters in Syria got quite some attention at my blog since my last research endeavours involves them. In particular my Dutch post Anatomie van een relletje op een Haagse trapveldje – (Anatomy of a small riot on a playing field in The Hague) describing a run in with the police during a football get-together where I was present as well, received a lot of attention.

The classics
Of course in the 14 years this site exists (of which 7 years as a blog) there are a number of classics here as well: posts that score high every year. The absolute all time favorite is my debunking of Islamizing Europe – Muslim Demographics. This post is not the most popular of all time (that is my pornofication post and as a second the one on sex, Arab women and orientalism) and I expect its position as the all time classic will be severely threatened by the R4bia post of this year. The 2012 interview of Veena Malik by Nazima Shaikh also scored high this year (she was in the news, wasn’t she?): Veena Malik: My Pakistan is infamous for many reasons other than me.

Another classic is the interview with John Bowen on France24, I know for a fact that some colleagues use it in the courses they give (I do too): Anthropologist John Bowen – Islam of France. The classic posts in Dutch are Stierf Michael Jackson als moslim? (Did Michael Jackson die as Muslim?). The answer is most likely ‘no’ by the way. And for some reason: Rwina – Stijl in debat. I can’t translate rwina into English but is a Moroccan term referring to absolute chaos and noise people make, in this case during a debate on tv in 2009.

2014
The new year will be an important year.

My new project (working together with Annelies Moors and Sarah Bracke) ‘Forces that bind or divide?’ on interventions of Muslims in Dutch society and the islamdebate has already started. Together with our new PhD (more on her soon!) we will start with our research and also with several events that are interesting for a broader public for example an event about 25 years after Rushdie. The Rushdie Affair is only of the conflicts related to the public presence and representation of Islam that have had an enormous impact on European societies over the past decades. These conflicts have triggered debates about the binding or dividing function of religion in secular societies. Whereas most research considers Muslims as the object of integration policies, this project focuses on Muslims as active participants and investigates how their interventions produce ties that bind or divide both between Muslims and non-Muslims and amongst Muslims. Have such interventions contributed to development of a Muslim public sphere? To what extent and along which lines is this public sphere fractured? How does such a Muslim public intersect with other religious and non-religious publics? What transformations have taken place in the binding or dividing force of Islam in the Netherlands?
Related to my new research (and that of the PhD in the same project) a new blog will be launched very soon. This will be focused on activism in the Netherlands, monitoring events and debates. Part of it will be in Dutch but the most important issues will be available in English as well.
A new book, in Dutch, on Salafism will be published. This book is written by Carmen Becker, Joas Wagemakers and yours truly and is the final product of years of research.
In 2014 a report will be published based upon joint research with two other colleagues. And that is all I can say right now. Keep you posted.
Most likely in 2014 (God willing) something else will be published as well.
An event will be organized dedicated to 25 years after Rushie and 10 years after Van Gogh.
For my blog I plan to do a series of reports about doing online research: the usefulness of it as well as its predicaments. This most likely will also involve a Frequently Asked Questions post based upon questions of my interlocutors on Facebook.
The Guest Posts section was qualitatively very good this year, in terms of number of authors and visitors however it was less succesful. I will try to change this in 2014.
My new research means that more posts will be focused on: efforts by Muslims to put Islamophobia on the anti-racism agenda, debates among Muslims about (proper) activism and the role of women therein. Perhaps I will also include some post with historical topics.
In 2014 my website exists 15 years. On 1 March to be exact. I think this calls for a little celebration, don’t you?

Next week I will publish an overview of my academic and professional publications of 2013. For now, I wish all of you and your loved ones the best for 2014. In particular thanks to all my readers and commentators here. But most in particular thanks to all the people I work with in my research online and offline!

0 comments.

Solidariteit & Sympathie – Een impressie van de demonstratie voor moslimgevangen

Posted on December 24th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Notes from the Field, Public Islam.

Afgelopen zaterdag vond in Den Haag een demonstratie plaats van ongeveer 40 moslims tegen de gevangenschap van de leider van Sharia4Belgium in België en Lehsen Aacuk in Marokko. Over Abu Imraan is genoeg bekend denk ik, over Lehsen Aacuk zal ik hieronder wat meer informatie geven.

Het Schouwspel

Op het station van Den Haag kom ik één van de demonstranten tegen en reis met hem verder via tram en te voet naar de demonstratie. Van enige afstand zien we de vaandels die ze bij zich dragen. Hij sluit zich aan bij zijn kameraden en ik observeer keurig vanaf een hoek van de straat. Het gaat op dat moment om zo’n twintig mannen; later voor en tijdens de demonstratie groeit dit uit tot ruim veertig. Vrouwen was verzocht niet deel te nemen aan de demonstratie en eventueel via twitter en facebook voor een proteststorm (een vloed aan tweets en statusupdates) te zorgen; die heb ik niet gezien maar heb het ook niet echt in de gaten gehouden.

Naast deze mannen is ook de politie aanwezig bij de Belgische en Marokkaanse ambassades en ook enkele mensen van de media. Dit laatste is zeer beperkt en dat is op zich wel verrassend gezien de ophef die er de laatste maanden is geweest over deze groep moslims. Wellicht heeft een en ander met het weer te maken, maar het zou ook kunnen dat de eigen mediacode van deze groep een rol speelt. Vantevoren is afgesproken dat niemand met de media praat en dat er achteraf een moment is voor de media. Het zou goed kunnen dat journalisten daardoor denken ‘laat maar’ zeker als ze daarvoor de hele tijd in de kou en regen moeten wachten. Misschien was ook de vorige demonstratie, toen er slechts vier demonstranten waren, daar mede debet aan.

Aan de andere kant moeten we toch ook vaststellen dat eerdere demonstraties voor moslimgevangenen, destijds nog onder de noemer van Behind Bars, ook niet zoveel media-aandacht opleverden. De demonstraties die wèl veel aandacht opleverden waren twee demonstraties over onderwerpen die toch al hoog op de agenda van de media stonden: de gezichtssluier en het protest tegen de film The Innocence of Muslims. Er lijkt ‘gewoonweg’ niet zo heel veel belangstelling te zijn voor deze categorie gevangenen.

De Toespraken
Er zijn twee toespraken bij de Belgische ambassade. Een fragment van de eerste:

Wij staan hier voor de Belgische ambassade als gebaar van solidariteit naar de Belgische gedetineerden, en in het bijzonder naar Aboe ‘Imran. Aboe ‘Imran, een vader, een echtgenoot, een geliefde broeder, een voorbeeld figuur en een nachtmerrie voor het Belgische demonencratie. Een politiekbewuste broeder met een vlijmscherpe tong waarmee hij de onrechtplegers en de hypocrieten in verschillende talen toetakelde. Hij zit vast voor ‘t oproepen tot haat en geweld, een leugenachtige aanklacht welke door elke simpele ziel die één van zijn video’s heeft bekeken op youtube, niet bevestigd kan worden. Alvorens hij begint met spreken, en alvorens hij bepaalde uitspraken doet waarvan hij denkt dat het tegen hem gebruikt kan worden en dat het uit de context gerukt kan worden, geeft hij keurig en netjes aan dat hij niet oproept tot ‘Haat en Geweld’.

In deze toespraak worden ook andere namen genoemd van mensen met wie solidariteit betuigd wordt:

EDIT: toevoeging aan deze lijst: Walid Lakdim, Nizar Trabelsi, Malika el Aroud

(er zouden er nog meer toegevoegd kunnen worden, maar dat is voor een andere keer)

(De links zijn van mij natuurlijk, niet van de spreker. Ze geven enige info over de personen en, meer, over hoe er over hen wordt gesproken). De spreker stelt dat al deze mensen onterecht vastzitten. Zij hebben niet gedaan wat hen verweten wordt en zitten in feite alleen maar vast omdat ze standvastig blijven vasthouden aan de ware islam, die uitdragen en ernaar praktiseren en dus democratie afwijzen.

De afwijzing van democratie was ook te zien in het spandoek ‘democratie = hypocrisie’. Men wijst democratie af omdat het volgens hen tegen islam is. Daarmee is het een intrinsiek onrechtvaardig systeem (aangezien alleen de islam rechtvaardigheid brengt) en het feit dat de genoemde mensen vervolgd worden voor hun geloofsovertuiging door een systeem dat juist vrijheid zou moeten promoten laat de hypocrisie en onrechtvaardigheid ervan zien. Ook in de tweede toespraak komt dit terug:

Oh moslim, zij zullen nooit tevreden met jou zijn tot jij hun volgt. Tot jij hun religie volgt, tot jij hun demoNcratie volgt en afstand neemt van de Islam.
Luister oh Kaafir! En knoop dit goed in je oren! Ik aanbid niet wat jullie aanbidden. En ik zal nooit aanbidden wat jullie aanbidden! Lakoem Dienoekoem wa liyaa Dien!
Wat betekent dit? GEEN INTEGRATIE! GEEN TOLERATIE! Ik heb mijn eigen Deen, jij hebt jouw eigen Deen! Jullie hebben jullie demoNcratie, wij hebben onze Shariah! Jullie hebben jullie homofilie, wij hebben onze Nikaah!
Onze Aqiedah is gebaseerd op de Tawheed, op de Eenheid van Allaah, en dit houd in dat wij Vertrouwen hebben in Allaah, en dat wij onze daden verrichten voor Allaah. Dat wij staan en zitten omwille van Allaah! En dit zullen jullie nooit van ons kunnen afnemen!
Wat kunnen jullie doen? Ons opsluiten? Wat kunnen jullie nog meer doen? Ons aanvallen? Wat kunnen jullie doen? Niks! Niks zal de Tawheed uit onze harten halen bi idhni Allaah!
Keer op keer plotten en plannen jullie om ons te laten afdwalen, om ons het leven van de ongelovigen te laten nabootsen, maar wAllaah, herinner o broeder dat jij de kleinzoon bent van ‘Omar al-Faaroeq! Herinner o broeder dat jij de kleinzoon bent van Usaama bin Zayd! Van Khaalid ibn al-Waalid!
Wij zijn niet van de Ummah van Mark Rutte, wij zijn niet van de Ummah van Peter Velle de kankerpatient!
Wij zijn van de Ummah van Usama ibn Zayd, wij zijn van de Ummah van Omar ibn al-Khattaab! Wij zijn van de Ummah van Khalid ibn al-Walid! DAT ZIJN ONZE VOORBEELDEN! Wat zouden zij doen als zij vandaag de dag hier waren en zagen hoe de Heiligheid van Allaah werd geschonden, hoe onze broeders werden opgesloten en hoe deze zonen van varkens en apen de Islaam beledigen! Het antwoord laat ik aan jullie over!

In deze toespraak wordt ook, zonder namen te noemen, verwezen naar controverses van afgelopen weken waarin diverse Nederlandse moslimvoorlieden in niet mis te verstane woorden afstand hebben genomen van de Nederlandse moslims die naar Syrië gaan om daar te vechten tegen Assad:

Als de leed van de Islam jou er niet toe aanzet om kwaad te worden, doe verder dan geen moeite. Behoor jij tot degenen die een menselijkheid bezit? Leef dan maar als een angsthaas en sterf als een angsthaas.

De zorgen die afgelopen week door mensen als Ibrahim Wijbenga en Yasin ElForkani zijn uitgesproken, passen in een bredere trend onder moslims met grote zorgen over wat men beschouwt als ‘extremistische groepen‘. Door veel van de demonstranten echter zijn hun uitlatingen met verbijstering en woede gade geslagen en dat geldt ook voor de uitlatingen van salafistische prediker Suhayb Salam die stelde dat Syrië geen Europese strijders nodig heeft. Volgens deze demonstranten zijn de strijders van ISIS en Jahbat al Nusra helden die tenminste iets doen tegen het onrechtvaardige regime van Assad.

Voor, tijdens en na de toespraken worden diverse leuzen gescandeerd en na afloop vertrekt men naar de Marokkaanse ambassade. In tegenstelling tot het oorspronkelijke plan wordt het geen mars, maar gaat men per auto. Ook ik kan met een auto mee wat mij een wandeling door de regen en kou naar een tramhalte bepaart.

Bij de Marokkaanse ambassade is het weer inmiddels nog slechter. De demonstratie werd daar ingekort evenals de toespraak. Dit is een fragment van de oorspronkelijk geplande toespraak:

De verraders die hun Islaam hebben verkocht omwille van wereldse genoegten en begeerten! De verraders die zich verzetten tegen het Islamitisch systeem, wetende dat dit systeem van rechtvaardigheid ervoor zal zorgen dat zij van hun tronen af worden gestoot.
Het zijn deze verraders die vandaag de dag nog steeds de marionetten zijn van de Kruisvaarders! Zij zijn het die ervoor zorgen dat de Marokkaanse bevolking en de andere Moslim-bevolkingen leven in een gecontroleerd systeem van moderne slavernij! Het zijn deze marionetten die de Moslims bestrijden, gevangennemen en doden omwille van hun bazen onder de Kruisvaarders. Het is een schande dat de Moslims in hun eigen landen, niet het recht krijgen om hun Religie en Systeem te vestigen!
Het is een schande dat de Moslims die streven en pleiten voor het Islamitische systeem, worden opgesloten in hun eigen landen! Het is een schande dat de Moslims die wensen hun mede-Moslims te helpen, worden weggezet als terroristen en worden geworpen in de martelkelders van de tirannen!

In deze toespraak wordt een lijn getrokken van het verleden naar het heden en de teloorgang van de umma (wereldgemeenschap van moslims) mede geweten aan verraad in eigen kring. De demonstratie wordt besloten met een beroemde nashid: ‘ghuraba’ (de vreemdeling) (zie hier een oude tekst van mij daarover met diverse varianten waaronder enkele met muziek).

De demonstratie wordt vervolgens beeindigd en men gaat ieder zijn eigen weg of nog ergens eten. Door één van de demonstranten wordt het hele gebeuren samengevat onder de noemer ‘hard maar gemoedelijk’ en daar kan ik me wel in vinden. Het taalgebruik richting Belgische en Marokkaanse autoriteiten was hard en grof; de onderlinge sfeer was echter gemoedelijk en ook het toezicht van de politie verliep in een prettige sfeer.

Lehsen Aacuk
Begin dit jaar werd de Marokkaanse Nederlander Lehsen Aacuk in Marokko gevangen gezet door het Marokkaanse regime op verdenking van ronselen voor de gewapende strijd. Hij zou gemarteld zijn en is veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf. Hij ontkent alle beschuldigingen. Hij slaagde erin de volgende audio-boodschap voorafgaand aan de demonstratie te verspreiden via de Facebookpagina ‘Onze Gedetineerden’:

Op onderstaande video ziet u hem op het podium tijdens demonstratie tegen de film The Innocence of Muslims op het Museumplein in Amsterdam (vanaf 37:57):

Zie ook dit artikel op De Ware Religie waar u Lehsen Aacuk ziet staan naast Omar Haddouchi; een Marokkaanse Salafi prediker.

Politieke gevangenen
Zijn de genoemde mannen in het protest politieke gevangenen? Ze worden in beleid en media weggezet als terroristen, gekkies, haatbaarden, enzovoorts. Hun acties (los van de vraag of ze nu wel of niet gedaan hebben waar ze voor gevangen zijn genomen) zijn echter politiek en hoewel ze met de termen terroristisch, gekkies en haatbaarden ook nogal irrationeel en nihilistisch worden voorgesteld blijven ze toch zeker politiek. Tegelijkertijd is de term politieke gevangene natuurlijk voor deze groep ook controversieel. Immers, de term wordt vooral gebruikt (volgens mij) voor slachtoffers van politieke vervolgingen door regimes die ons (en wij hen) meestal niet goed gezind zijn. Politieke gevangenen zijn meestal sympathieke gevangenen en de gevangenen die hierboven genoemd worden krijgen juist niet veel sympathie.

In een recent artikel in The Guardian wijst Richard Seymour op de grotere diversiteit in het scala aan tactieken en technieken om protest te beheersen én een bijbehorende trend om bepaalde opponenten te identificeren onder de noemer van criminaliteit en openbare orde.

From Quebec to Spain, anti-protest laws are threatening true democracy | Richard Seymour | Comment is free | theguardian.com

For protest policing under neoliberalism does not simply entail more repressive behaviour. In fact, the secular trend across European states is for a convergence around a more differentiated system of strategies toward protests.

In dealing with larger protests representing “official” bodies, police tend to prefer consensual and negotiated approaches, and tend to take a greater physical distance from the people whose activities they are policing. By contrast, smaller groups of protesters representing loose social coalitions, campaign alliances and so on, are more likely to be deemed extremist, terrorist or even – theatrical gasp – anarchist, and thus subject to militarised policing, direct surveillance and physical coercion, with the invocation of “anti-terrorist” or other repressive legislation.

Just as the definition of crime is inherently ideological, so the decision as to what constitutes an “official” protest or an “extremist” outrage is in part ideological and normative, deriving from the legal and political culture of policing in a given state and bureaucratic categories deployed by local and national forces. Necessarily, then, this is an inherently politicised form of policing.

Wat het gebruik, of het gebrek eraan, van het label politieke gevangene ons leert is dat de staat manieren heeft om te bepalen en uit te dragen welke vormen van protest acceptabel en ‘normaal’ zijn en welke niet. Juist anarchistische vormen van protest (waar deze groepen ook wel wat van weg hebben) die kleinschalig, niet hierarchisch zijn worden geproblematiseerd. (Zie ook het stuk van Doutje Lettinga naar aanleiding van de Engelse relschoppers uit 2011 (mede gebaseerd op het proefschrift van Femke Kaulingfreks Making Trouble. Disruptive Interventions of Urban Youth as Unruly Politics).) De termen en het beleid ten aanzien van deze gevangenen en ten aanzien van de groep die voor hen opkomt zeggen dus eerst en vooral iets over machtsverhoudingen in de samenleving en over de verhoudingen onder moslims in het bijzonder.

De de-politisering van deze categorie gevangenen zien we ook terugkeren in (serieuze) analyses van oorzaken van radicalisering. Daarin wordt verwezen naar uitsluiting, sociaal-economische achterstanden en psychologische problematiek. Dat speelt misschien een rol, maar vergeten wordt dan dat we hier ook te maken hebben met politiek en dat de War on Terror grote consequenties kan hebben voor diegenen die, volgens de staat, aan de verkeerde kant staan. Vanuit een mensenrechtenoverweging zijn er, zeker in het geval van Lehsen Aacuk, wel degelijk bezwaren te maken tegen zijn proces en detentie. Het kwalificeren van deze mensen als terroristen, gekkies en haatbaarden in plaats van politieke gevangenen, valt dan ook samen met hun uitsluiting uit een gemeenschap van mensen wiens leven, lichamen, verwondingen en rechten ‘onze’ aandacht, zorg solidariteit en compassie verdienen. Met andere woorden ook de bredere politieke en sociale context en de grieven die daaruit voortkomen zijn van belang om bepaalde protestbewegingen te begrijpen en ook om het gebrek aan belangstelling voor deze categorie gevangenen te begrijpen.

Noten

De teksten van de toespraken die hier getoond zijn, zijn afkomstig van de geschreven tekst van de sprekers.

Dank aan degene die mijn van de Belgische naar de Marokkaanse ambassade en de laatste stop heeft gereden.
Houdt u er rekening mee dat vandaag de laatste dag is dat u suggesties kunt opsturen voor de Dr. Kromzwaard Trofee? Wat zijn de beste/slechtste stukken met betrekking tot islam, moslims, integratie, multiculturele samenleving van blogs, kranten en andere media? Geef uw suggesties door: HIER.

0 comments.

Solidariteit & Sympathie – Een impressie van de demonstratie voor moslimgevangen

Posted on December 24th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, International Terrorism, Notes from the Field, Public Islam.

Het Schouwspel

De Toespraken
Er zijn twee toespraken bij de Belgische ambassade. Een fragment van de eerste:

Wij staan hier voor de Belgische ambassade als gebaar van solidariteit naar de Belgische gedetineerden, en in het bijzonder naar Aboe ‘Imran. Aboe ‘Imran, een vader, een echtgenoot, een geliefde broeder, een voorbeeld figuur en een nachtmerrie voor het Belgische demonencratie. Een politiekbewuste broeder met een vlijmscherpe tong waarmee hij de onrechtplegers en de hypocrieten in verschillende talen toetakelde. Hij zit vast voor ‘t oproepen tot haat en geweld, een leugenachtige aanklacht welke door elke simpele ziel die één van zijn video’s heeft bekeken op youtube, niet bevestigd kan worden. Alvorens hij begint met spreken, en alvorens hij bepaalde uitspraken doet waarvan hij denkt dat het tegen hem gebruikt kan worden en dat het uit de context gerukt kan worden, geeft hij keurig en netjes aan dat hij niet oproept tot ‘Haat en Geweld’.

In deze toespraak worden ook andere namen genoemd van mensen met wie solidariteit betuigd wordt:

EDIT: toevoeging aan deze lijst: Walid Lakdim, Nizar Trabelsi, Malika el Aroud

(er zouden er nog meer toegevoegd kunnen worden, maar dat is voor een andere keer)

Oh moslim, zij zullen nooit tevreden met jou zijn tot jij hun volgt. Tot jij hun religie volgt, tot jij hun demoNcratie volgt en afstand neemt van de Islam.
Luister oh Kaafir! En knoop dit goed in je oren! Ik aanbid niet wat jullie aanbidden. En ik zal nooit aanbidden wat jullie aanbidden! Lakoem Dienoekoem wa liyaa Dien!
Wat betekent dit? GEEN INTEGRATIE! GEEN TOLERATIE! Ik heb mijn eigen Deen, jij hebt jouw eigen Deen! Jullie hebben jullie demoNcratie, wij hebben onze Shariah! Jullie hebben jullie homofilie, wij hebben onze Nikaah!
Onze Aqiedah is gebaseerd op de Tawheed, op de Eenheid van Allaah, en dit houd in dat wij Vertrouwen hebben in Allaah, en dat wij onze daden verrichten voor Allaah. Dat wij staan en zitten omwille van Allaah! En dit zullen jullie nooit van ons kunnen afnemen!
Wat kunnen jullie doen? Ons opsluiten? Wat kunnen jullie nog meer doen? Ons aanvallen? Wat kunnen jullie doen? Niks! Niks zal de Tawheed uit onze harten halen bi idhni Allaah!
Keer op keer plotten en plannen jullie om ons te laten afdwalen, om ons het leven van de ongelovigen te laten nabootsen, maar wAllaah, herinner o broeder dat jij de kleinzoon bent van ‘Omar al-Faaroeq! Herinner o broeder dat jij de kleinzoon bent van Usaama bin Zayd! Van Khaalid ibn al-Waalid!
Wij zijn niet van de Ummah van Mark Rutte, wij zijn niet van de Ummah van Peter Velle de kankerpatient!
Wij zijn van de Ummah van Usama ibn Zayd, wij zijn van de Ummah van Omar ibn al-Khattaab! Wij zijn van de Ummah van Khalid ibn al-Walid! DAT ZIJN ONZE VOORBEELDEN! Wat zouden zij doen als zij vandaag de dag hier waren en zagen hoe de Heiligheid van Allaah werd geschonden, hoe onze broeders werden opgesloten en hoe deze zonen van varkens en apen de Islaam beledigen! Het antwoord laat ik aan jullie over!

Als de leed van de Islam jou er niet toe aanzet om kwaad te worden, doe verder dan geen moeite. Behoor jij tot degenen die een menselijkheid bezit? Leef dan maar als een angsthaas en sterf als een angsthaas.

Bij de Marokkaanse ambassade is het weer inmiddels nog slechter. De demonstratie werd daar ingekort evenals de toespraak. Dit is een fragment van de oorspronkelijk geplande toespraak:

De verraders die hun Islaam hebben verkocht omwille van wereldse genoegten en begeerten! De verraders die zich verzetten tegen het Islamitisch systeem, wetende dat dit systeem van rechtvaardigheid ervoor zal zorgen dat zij van hun tronen af worden gestoot.
Het zijn deze verraders die vandaag de dag nog steeds de marionetten zijn van de Kruisvaarders! Zij zijn het die ervoor zorgen dat de Marokkaanse bevolking en de andere Moslim-bevolkingen leven in een gecontroleerd systeem van moderne slavernij! Het zijn deze marionetten die de Moslims bestrijden, gevangennemen en doden omwille van hun bazen onder de Kruisvaarders. Het is een schande dat de Moslims in hun eigen landen, niet het recht krijgen om hun Religie en Systeem te vestigen!
Het is een schande dat de Moslims die streven en pleiten voor het Islamitische systeem, worden opgesloten in hun eigen landen! Het is een schande dat de Moslims die wensen hun mede-Moslims te helpen, worden weggezet als terroristen en worden geworpen in de martelkelders van de tirannen!

Op onderstaande video ziet u hem op het podium tijdens demonstratie tegen de film The Innocence of Muslims op het Museumplein in Amsterdam (vanaf 37:57):

Zie ook dit artikel op De Ware Religie waar u Lehsen Aacuk ziet staan naast Omar Haddouchi; een Marokkaanse Salafi prediker.

From Quebec to Spain, anti-protest laws are threatening true democracy | Richard Seymour | Comment is free | theguardian.com

For protest policing under neoliberalism does not simply entail more repressive behaviour. In fact, the secular trend across European states is for a convergence around a more differentiated system of strategies toward protests.

In dealing with larger protests representing “official” bodies, police tend to prefer consensual and negotiated approaches, and tend to take a greater physical distance from the people whose activities they are policing. By contrast, smaller groups of protesters representing loose social coalitions, campaign alliances and so on, are more likely to be deemed extremist, terrorist or even – theatrical gasp – anarchist, and thus subject to militarised policing, direct surveillance and physical coercion, with the invocation of “anti-terrorist” or other repressive legislation.

Just as the definition of crime is inherently ideological, so the decision as to what constitutes an “official” protest or an “extremist” outrage is in part ideological and normative, deriving from the legal and political culture of policing in a given state and bureaucratic categories deployed by local and national forces. Necessarily, then, this is an inherently politicised form of policing.

Noten

De teksten van de toespraken die hier getoond zijn, zijn afkomstig van de geschreven tekst van de sprekers.

Dank aan degene die mijn van de Belgische naar de Marokkaanse ambassade en de laatste stop heeft gereden.
Houdt u er rekening mee dat vandaag de laatste dag is dat u suggesties kunt opsturen voor de Dr. Kromzwaard Trofee? Wat zijn de beste/slechtste stukken met betrekking tot islam, moslims, integratie, multiculturele samenleving van blogs, kranten en andere media? Geef uw suggesties door: HIER.

0 comments.

Nieuw in Nederland: #Happylines Dawah

Posted on December 3rd, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Blogosphere, Islam in the Netherlands, Notes from the Field, Public Islam, Ritual and Religious Experience.

Sinds kort hebben de gratis dagbladen Sp!ts en Metro iedere dag een kleine ruimte vrij op hun voorpagina:

Dag 24: Glimlachen met #happylines – Metro

Metro en Sp!ts houden dagelijks ruimte vrij op de voorpagina voor #happylines. Hier kunnen lezers mooie, zelfgeschreven gedachtes, wensen, lieve woorden of een tekening achterlaten voor de volgende lezer.

Zoals de pagina inderdaad laat zien, levert dit aardige dingen op. Soms zijn ze simpel en alledaags en soms meer diepgaander. Het duurde niet heel lang of ik kwam op Facebook de volgende statusupdate van Abou Khattab Al Turkmani tegen:

Anonieme dawah in de trein!

Als we dit allemaal doen, moeten jullie opletten wat er zal gebeuren in Nederland!

De volgende aya’s heb ik opgeschreven:

263. (Het uitspreken van,) vriendelijke woorden en vergeving is beter dan een liefdadigheid die door kwetsing gevolgd wordt. En Allah is Behoefteloos, Zachtmoedig.
Surat Baqarah aya 263

8. Allah verbiedt jullie niet om met degenen die jullie niet bestrijden vanwege de godsdienst, en die jullie niet uit jullie woonplaatsen verdrijven, goed en rechtvaardig om te gaan. Voorwaar, Allah houdt van de rechtvaardigen.

Surat Al-momtahanah aya 8

#happylines

Intussen is er een eigen facebook pagina opgezet: Happylines Dawah. Op De Ware Religie zegt initiatiefnemer Abou Khattab het volgende:
Nieuw dawah project in Nederland; #Happylines Dawah | DeWareReligie.nl

Vandaag de dag lopen de mensen als blinde kippen achter de media aan, dat kan anders. Met prikkelende teksten wil ik uitleggen dat de islam anders in elkaar zit dat het algemeen heersende beeld. Dat het helemaal niet zo vreemd is dat de moslims in Syrië vechten voor sharia. Het zijn vaak de onwetende mensen die praten met boter op hun hoofd.” […] “We laten het niet zomaar gebeuren dat Nederland 368 soldaten naar Mali stuurt. We onderdrukken niet, maar als wij, als moslim gemeenschap, aangevallen worden en onderdrukt worden dan zullen wij onze tanden laten zien. En die zijn scherp!”

[…] “De men leeft in een samenleving die te maken heeft met een financiële crisis, een maatschappelijke crisis en een morele crisis. De islam biedt daar de oplossing voor, maar dat moeten de mensen nog wel weten.”

Dawah
Dawah heeft een lange traditie binnen de islam en wordt meestal vertaald met ‘uitnodiging tot de islam. Grofweg kan dawa gezien worden als een praktijk met drie dimensies:
1) Een getuigenis over de islam;
2) Een rituele praktijk waarbij verschillende formules en handelingen worden herhaald;
3) Dawah is openbaar en ook gericht op een publiek effect, bijvoorbeeld bekering.

Dawah kan betrekking hebben op het openbaren van de boodschap van God en mensen laten leiden naar het geloof. Daarnaast leert de geschiedenis ons dat dawah ook betrekking kan hebben op propaganda door religieuze en/of politieke leiders om hun gezag te vestigen en te legitimeren. Toen de Arabieren de islam verder verspreiden, kreeg dawah meer en meer het karakter van missiewerk. In de huidige tijd zien we nog twee andere functies. Namelijk allereerst als plicht voor activistische moslims (vooral in allerlei revitaliseringsbewegingen) om andere moslims naar het rechte pad (volgens hun interpretatie) van islam te leiden. En ten tweede om te werken aan een beter imago van islam in het licht van tal van islamofobische uitingen en ontwikkelingen.

Dawahlines
Deze Happylines Dawah is een nieuwe creatieve ontwikkeling die voortborduurt op wat al eeuwenlang gangbaar is en tegelijkertijd gebruikt maakt van nieuwe media: de happylines in Spits en Metro en social media zoals Facebook. De facebookpagina is opgericht door Abou Khattab Al Turkmani (salespromotor en eigenaar van een cosmeticabedrijf) samen met een vriend van hem; jonge moslims van rond de 20 jaar. De pagina heeft inmiddels ruim 400 likes, maar beiden zijn van plan om het groter te maken. Abou Khattab vertelt dat hij mensen wil informeren en prikkelen tot het onderzoeken van de islam door kleine teksten achter te laten in de happylines.

Dat ze denken, ‘Hey, is dat écht zo? Het is niet zo als we dachten dat het was.’ Ik wil de mooie, lieve kanten van islam laten zien. Het zijn liefdevolle breinprikkels om mensen uit te nodigen tot islam. Daarmee ontken ik niet dat ‘jihad’ in islam thuishoort. Maar het gaat om wijsheid en goed onderricht; we willen niet de islam op een angstaanjagende manier verspreiden.

In mijn gesprek met hem verwijst hij naar de Quran, sura 28, aya 56:

Waarlijk, gij zult hen die gij wilt niet kunnen leiden, maar Allah leidt wie Hij wil; en Hij kent hen het beste die geleid willen worden.

Abou Khattab wil niet op een harde confronterende manier dawah verrichten, maar juist op een vriendelijke manier. Volgens hem kunnen we niet bepalen dat degenen die men lief heeft, geleid worden: “God leidt wie hij wil”. Hij stelt daarbij overigens wel zeer helder dat dat niet betekent dat hij de ‘jihad’ ontkent:

Dat wil niet zeggen dat ik de strijd ontken of dat we ons laten onderdrukken. Als de politie met wapenstok wordt afgestuurd op een partijtje voetbal, dan moeten we optreden. Wij laten ons niet onderdrukken.’

Abou Khattab was één van de gasten tijdens het voetbaltoernooitje dat in Den Haag op het trapveldje aan de Hondiusstraat georganiseerd werd en dat werd opgebroken door de politie (zie mijn verslag HIER).

Hartverzachters
Veel van de boodschappen die totnutoe te zien zijn op de Facebook pagina zijn, naast pogingen om het imago van de islam te verbeteren en mensen nieuwsgierig te maken, ook te zien als manieren om mensen een hart onder de riem te steken. Dat soort boodschappen en veel van de teksten in het algemeen die een vriendelijk gezicht van de islam proberen te laten zien, worden ook wel ‘hartverzachters’ genoemd. Het idee daarbij is dat willen mensen tot islam kunnen komen hun hart open moet staan voor de boodschap; een ‘hard hart’ houdt alles tegen terwijl een ‘zacht hart’ als van nature open staat voor de boodschap van God. Bij deze hartverzachters gaat het soms om spirituele teksten; soms om steuntjes in de rug, maar in alle gevallen om het benadrukken van de zachte, vriendelijke kant van islam.

Andere teksten hebben weer wat meer weg van vermaningen, maar dan wel weer op zo’n manier dat ze tegen de heersende stereotypen zouden moeten ingaan:

Andere bijdragen kiezen ook de vriendelijke kant, maar hebben toch ook een confronterend element in zich zoals de volgende:

En soms een provocatief element, kijk goed naar de volgende:

En ook deze ingezonden happylines is in die lijn:

De initiatiefnemers willen echter vooral de nadruk leggen op de zogenaamde hartverzachters, vriendelijke boodschappen en steuntjes in de rug.

Happy Dawah

Happylines Dawah is een interessante moderne en creatieve wijze van dawah verrichten uit de hoek waar mensen het wellicht niet verwachten. Het is ook opvallend omdat de meeste dawah activiteiten in Nederland in de praktijk niet specifiek gericht zijn op het bekeren van niet-moslims (met als belangrijke uitzondering Waaromislam.nl), maar op het brengen van moslims naar het rechte pad of het corrigeren van het imago van de islam bij niet-moslims. Happylines Dawah maakt dat onderscheid niet, niet in type boodschap en niet in publiek. Het is ook geen dawah door middel van grote lezingen, cursussen en grote gebaren, maar juist door het klein te houden met hartekreten, alledaagse overwegingen, kwinkslagen, enzovoorts. Soms met een politieke boodschap, soms als steuntje in de rug voor een dag.

Overigens is het mijns inziens ook niet correct om een confrontatie dawah te zetten tegenover een meer vriendelijke dawah. Zoals ik het zie gaat het om verschillende stijlen van religieus activisme, maar niet persé om een verschillende boodschap. Sommige moslims kiezen voor een dawah met een vriendelijk gezicht ook omdat zij kritiek hebben op andere moslims die dat niet doen, maar daar is in dit geval geen sprake van. Tegelijkertijd zou het ook onterecht zijn om alle vormen van dawah over één kam te scheren als ‘jihadistisch’ want daarmee zou je het leven van moslims reduceren tot slechts één dimensie. Het gaat volgens mij om verschillende afwegingen over wat de kwestie is waarom dawah nodig is, waar mensen behoefte aan hebben en welke benaderingswijze en boodschap effectief is tegen de achtergrond van hun opvatting over de boodschap van islam en over de samenleving waarin men leeft.

1 comment.

Welkom in Eurabia III: Islamofobie

Posted on November 2nd, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Islam in the Netherlands, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam.

Op 18 oktober vond de islamofobieconferentie in Amsterdam plaats, georganiseerd door Euro-Mediterraan Centrum voor Migratie en Ontwikkeling (Emcemo) en het Collectief Tegen Islamofobie en Discriminatie (CTID; een initiatief van Emcemo). Ik kon alleen ‘s middags, maar had de eer om één van de workshops te mogen voorzitten. In het ochtendprogramma waren er maar liefst zeven sprekers (wat mij echt veel te veel lijkt) onder wie Ineke van der Valk (onderzoeker en schrijver van Islamofobie en Discriminatie, Universiteit van Amsterdam/MDRA Amsterdam). U kunt haar lezing terugvinden bij Republiek Allochtonië. Jan Jaap de Ruiter was ook aanwezig en zijn verslag staat op NieuwWij: islamofobiedebat zonder islamofoben. Inderdaad waren er geen islamofoben aanwezig. Geen idee waarom, maar wat mij betreft een prima ding. Je gaat ook geen racismedebat voeren en vervolgens racisten uitnodigen. Dat wil niet zeggen dat er geen kritiek op de term was. Die was er zeker wel; in ieder geval in de workshop die ik leidde met als experts Ineke van der Valk en Ties Prakken (Emeritus-Hoogleraar Strafrecht aan de Universiteit van Maastricht. Advocaat in 2010-2011 rechtszaak tegen Geert Wilders).

In mijn workshop waren er dus wel degelijk vraagtekens over de term en ook over de oorzaken ervan. Ik zet eerst een paar aspecten op een rij.

Islamofobie bestaat

Ik hanteer hier een eigen definitie (mede ontleend aan een recente expertmeeting) dat islamofobie gaat om een reactie tegen mensen die beschouwd worden als buitenstaander en tegen een negatieve generaliserende en essentialistische definitie van islam die leidt tot een rationalisering om moslims op een bepaalde manier te onderscheiden van anderen. Hier zitten dus drie stappen in:

Ondanks dat Nederland al eeuwen een geschiedenis heeft met islam, wordt de islam door velen (ook door moslims overigens) nog steeds beschouwd als iets van buiten. Dit heeft weliswaar natuurlijk vooral te maken met het feit dat het gros van de moslims in Nederland bestaat uit voormalige gastarbeiders en hun nazaten, maar laten we wel wezen die zijn hier toch ook al weer enkele generaties. Tegelijkertijd is dit gebaseerd op, en wordt er een definitie gemaakt van islam die vooral bestaat uit: geweld, intolerantie, vrouwenonderdrukking, strevend naar dominantie, enzovoorts. Allemaal zaken die de meeste mensen negatief vinden en waarbij men er (in het geval van islamofobie) vanuit gaat dat moslims dat tot op zekere hoogte allemaal onderschrijven simpelweg vanwege het feit dat dit in de Koran zou staan, of in andere geschriften of door schriftgeleerden en predikers verspreid worden. Moslims die dat niet zouden onderschrijven zouden geen praktiserende moslims zijn (maar nog steeds moslim) en/of uitzonderingen op de regel. Terwijl mensen en hun daden die dat beeld bevestigen worden gezien als de regel.
De nadruk op die essentialistische definitie leidt ertoe dat we moslims zien als alleen moslim op een negatief beeld van islam. Moslims en/of islam zouden dan de typische Nederlandse waarden en normen en sociale cohesie bedreigen omdat ze dat negatieve beeld aanhangen. Natuurlijk weet iedereen ook wel dat dat niet per definitie zo is, maar dat kun je nou eenmaal niet altijd van tevoren zien en weten, dus zitten eigenlijk alle moslims in het verdachtenbankje. Wel wordt er hier een onderscheid gemaakt tussen radicale moslims en liberale/gematigde moslims in een poging islam zodanig te incorporeren dat het passend is bij de Nederlandse samenleving. En dan wordt niet de samenleving van de Hells Angels, de SGP of de boeren bedoeld, maar een seculier-christelijk ideaalbeeld van de Nederlandse samenleving waarin de centrale waarden draaien om seculier liberale vrijheden en seksuele vrijheden. En omgekeerd; precies die vrijheden zouden onder druk staan door moslims (in het algemeen of door de radicalen). Wanneer men de opvatttingen van de Hels Angels of SGP aanhoudt, zal men eerder radicaal genoemd worden (hetgeen bij SGP en Hells Angels natuurlijk niet gebeurt).
De uitkomst kan verschillend zijn. Een integratiebeleid dat eigenlijk alleen maar over moslims gaat tot een radicaliseringsbeleid dat specifiek over radicale moslims zou gaan, de politieke retoriek van Wilders, de nepwetenschap van Geenstijlcolumnisten Annabel Nanninga en Hans Jansen, uitsluiten van moslima’s vanwege hun hoofddoek, tot gewelddaden tegen moslims en hun instituties.

Islamofobie kan dus betrekking hebben op allerlei uitingen, maar ook op oude en bestaande structurele aspecten van een samenleving zoals ongelijkheid, de regeling van religie, beleid, machtsverschillen, de representatie van geschiedenis, taalgebruik, enzovoorts.

De geschiedenis van islamofobie

Het oudste werk voor zover bekend, dat de term islamofobie gebruikt is het boek uit 1910 van Alain Quellien La politique musulmane dans l’Afrique Occidentale en het artikel van Maurice Delafosse, L’état actuel de l’Islam dans l’Afrique occidentale française (Revue du monde musulman, vol. XI, n°V, 1910, p. 57). Vaak wordt ook verwezen naar het boek uit 1918, Het leven van Mohammed – de Profeet van God, van Etienne Dinet en Sliman Ben Ibrahim. Zij gebruikten het in dit werk en latere werken om de vijandigheid van Europa tegenover islam te bespreken en de rol die ‘islamofoben’ zoals tal van missionarissen en Gladstone, Cromer, Balfour en de aartsbisschop van Canterbury speelden. In het Engels duikt de term voor het eerst in 1925 op (Stanley A.Cook, Chronicle. The history of religions, Journal of Theological Studies, n°25, 1924, p. 101-109, zonder verwijzing naar de Fransen) en later weer in 1976 (Georges C. Anawati, Dialogue with Gustave E. von Grynebaum, International Journal of Middle East Studies, vol. 7, n°1, 1976, p. 12). Er is dus geen sprake van dat de term islamofobie een recente term is gelanceerd door Iraanse fundamentalisten, de moslim broeders of de Organisatie Islamitische Conferentie (OIC) zoals wel eens gesuggereerd wordt (zie ook “Islamophobie”: une invention française).

Alleen het gebruik van de term is niet voldoende natuurlijk. De geschiedenis van racisme is immers ook ouder dan de term racisme. Dit betekent dat islamofobie ook geanalyseerd kan worden als een historisch fenomeen en wel één die nauw verbonden is met de geschiedenis van racisme, anti-semitisme en het idee van Europa als wit continent. In verschillende vormen is er van de tijd van de kruistochten, Martin Luther, Johannes Calvijn, Kant, Karl Barth een lijn te ontwaren waarin moslims/islam als de grote Ander zijn neergezet. In de tijd van het kolonialisme en de opkomst van het nationalisme zijn er in alle delen van Europa verschillende ideologische repertoires ontstaan waarin de figuur van de ‘slechte moslim’ een grote rol speelde.

Islamofobie en ‘ras’

Wanneer we naar de geschiedenis kijken zien we ook gelijk dat racisme nooit alleen gebaseerd was op fenotypische elementen (uiterlijkheden die aan een ‘ras’ worden toegeschreven), maar ook altijd een cultureel en religieus element heeft gehad. ‘Moslim’ is dan als sociale categorie weliswaar niet zomaar vergelijkbaar met ‘zwart’, maar dat geldt ook voor de categorie ‘joods’ die pas na lange tijd is verworden tot een ogenschijnlijk biologische categorie. Bij anti-semitisme is het religieuze element ook nooit verdwenen, maar hoogstens gemaskeerd door de nadruk op ‘ras’. Bosnische Moslims werden ‘etnisch gezuiverd’ nadat ze steeds meer werden gezien als aparte raciale groep door mensen die fenotypisch, cultureel en taalkundig gezien gelijk waren. Niemand die zich druk maakte over hoe vaak een Bosnische Moslim naar een moskee ging: men werd op basis van afstamming gecategoriseerd als Moslim. Dit heeft ook consequenties dus voor het argument dat islamofobie geen racisme kan zijn, omdat religie geen ras is. Dan vergeten we dus dat a) een ras niet bestaat maar een sociale constructie is die we zelf maken en b) ras nooit alleen om ‘kleur’ gaat.

Dat argument (dat religie geen ras is) dat religie iets vrijwilligs is, iets dat je kiest, past mooi bij een hedendaagse secularistische opvatting over religie waarbij religie steeds meer wordt gereduceerd tot een privekeuze en een mening, maar is slaat volslagen de plank mis. Mensen kunnen religie ervaren als iets diepgaands, doorleefds; iets dat je niet zomaar van je kunt afschudden. Het meest interessante voorbeeld is misschien nog wel van Nadia Ezzeroili die een indrukwekkend stuk in Vonk schreef over afscheid van God; zowel afvalligheid en moslim zijn, zijn diepe ervaringen die geestelijk en lichamelijk beleefd en geïnternaliseerd worden. Het is niet iets wat je zomaar van je kunt afschudden; al helemaal niet wanneer je als kind in een gelovig gezin geboren bent. Daar kies je immers ook niet voor en je ouders, je directe omgeving en de wijdere omgeving beschouwen je dan ook als moslim, jood, christen of hindoe als je ouders dat ook zijn. Verder kiest ook niemand ervoor om in een samenleving te wonen waarin de buitenwereld je voortdurend het etiket moslim opplakt of je nu wil of niet. Er is ook geen moslim die zeggenschap heeft in de definities van de overheid of media over wie een moslim is.

Islamkritiek

Een argument dat sterk naar voren kwam in mijn workshop is dat de term islamofobie niet gebruikt mag worden om kritiek op de islam onmogelijk te maken. Dit is een argument dat we vaker horen en dat uitgaat van een tegenstelling tussen islamofobie en vrijheid van meningsuiting. Dat laatste is echter geen leeg absoluut begrip, maar een die een specifieke invulling heeft gekregen in de politieke geschiedenis van ons land. Die invulling is gepaard gegaan met beperkingen onder meer op het terrein van copyright, smaad, laster, haatzaaien, (vroeger) blasfemie en opruiing. Daar hoeft het aanpakken van islamofobie dus helemaal niet haaks op te staan; beperkingen zijn inherent aan de vrijheid van meningsuiting. Islamkritiek is heel goed mogelijk zonder over te gaan op islamofobe redeneringen. Dus zonder generalisaties, zonder uit te gaan van een causale relatie tussen een eigen definitie van islam en het handelen van moslims, zonder uit te gaan van moslims als buitenstaanders of exceptionele categorie mensen. Die islamkritiek bestaat overigens ook, maar dan niet systematisch in Nederland.

Daarnaast kwam het argument naar voren dat Marokkanen/moslims ook de hand in eigen boezem moeten steken en aan hun eigen problemen moeten werken omdat die (mede) aanleiding geven tot islamofobie. De stelling van Jan Jaap de Ruiter en Carel Brendel dat er geen islamkritische geluiden te horen waren en er geen vraagtekens werden gezet bij het begrip islamofobie of hoe dat gebruikt wordt, klopt dan ook niet. Althans niet voor mijn workshop. Daar was voortdurend het punt te horen, met name vanuit de oude seculier-linkse hoek onder Marokkaanse Nederlanders, dat er problemen zijn en de moslims / Marokkaanse Nederlanders hun eigen problemen moeten aanpakken omdat die mede leiden tot islamofobie. Ten dele zal het inderdaad zo werken en er zijn inderdaad mensen (buiten de conferentie) die juist daarom beweren dat islamofobie terecht is want islam is ook gevaarlijk. Of mensen die stellen dat moslims misschien best last kunnen hebben van islamofobie, maar dat is dan hun eigen schuld want moslims doen ook vreselijke dingen. Of mensen die beweren dat moslims nu eenmaal minder rechten hebben omdat er moslims zijn die verschrikkelijke dingen doen.

Nu wil ik niet beweren dat het niet goed is wanneer mensen zelfreflectie toepassen en werken aan hun problemen, integendeel, maar voor de discussie over islamofobie is het mijns inziens irrelevant. Niemand die bij joden gaat stellen, dat joden eerst de hand in eigen boezem moeten steken of aan hun eigen problemen moeten werken om anti-semitisme uit de wereld te helpen. Of die bij racisme tegen zwarte mensen erop gaat wijzen dat er zwarte mensen zijn die misdrijven gaan plegen. Inderdaad er zijn er onder joodse en zwarte mensen ook individuen en groepen die wandaden plegen. Maar er is niemand die erop gaat wijzen dat racisme of anti-semitisme daarom goed of zelfs noodzakelijk is. Dergelijke overwegingen moeten zeker een rol spelen in de analyses van islamofobie, racisme en anti-semitisme, maar dat doet niets af van het feit dat het geen rechtvaardigingsgrond is. De overwegingen moeten meegenomen worden omdat deze een cruciaal onderdeel vormen van islamofobie, racisme en anti-semitisme; ze maken het mogelijk dat mensen onderbuikgevoelens zodanig rationaliseren dat er een aannemelijk argument lijkt (!) te ontstaan om groepen over één kam te scheren en uit te sluiten.

Het lijkt me goed om islamofobie, anti-semitisme en racisme tegen zwarte mensen gezamenlijk aan te pakken; het zijn nu en historisch verwante verschijnselen. De problemen die er zijn om islamofobie als aparte registratiegrond bij discriminatie aangemerkt te krijgen hebben wellicht deels te maken met de complexiteit van het verschijnsel en het gegeven dat uitingen over godsdienst op zich moeilijk aan te pakken zijn. Daarvoor moet dus misschien wat anders gevonden worden. Gelukkig is de wetenschap de laatste jaren bezig met een inhaalslag als het gaat om verdieping van het theoretische debat over het begrip waardoor het daar wat meer uit de politiek-activistische hoek gehaald wordt, maar waardoor er tegelijkertijd ook meer aanknopingspunten zijn om aspecten van dat verschijnsel aan te pakken.

Islamofobie en zwarte piet: zeggenschap

Maar er speelt ook nog wat anders en dat wordt duidelijk volgens mij wanneer we het vergelijken met de discussie over racisme tegen zwarte mensen. De recente discussie over zwarte piet en de verwensingen die daarmee gepaard gaan aan het adres van mensen als Quincy Dario laten (ga terug naar je eigen land) laten zien dat er sprake is van een felle ontkenning bij sommige mensen over het aanwezige racisme; soms geuit op een manier die uitermate racistisch is. Hoe tegenstrijdig het ook mag klinken, veel van deze mensen zijn ervan overtuigd dat zij geen racist zijn, willen ook geen racist zijn, want racisme is iets slechts. Het gaat soms ook om mensen die hardnekkig weigeren om verhoudingen in termen van kleur te zien; juist uit een aversie tegen racisme; men is kleurenblind. En alleen gekken en extremisten zijn racistisch. Dat mag oprecht zijn, het is ook een ontkenning van het feit dat de Nederlandse geschiedenis bol staat van racisme en dat met name blanke autochtone mannen in Nederland voordelen hebben die alleen te maken hebben met het feit dat ze geboren als blanke autochtone mannen. Nederland is er groot mee geworden zeg maar via slavernij en kolonialisme.

Een ander aspect dat een rol speelt is dat het gaat om zeggenschap en wie er onderdeel is van de morele gemeenschap. Voor veel blanke autochtonen horenzwarte mensen en moslims wel tot de Nederlandse samenleving, maar niet bij de categorie ‘ons’. De vraag wordt dan wie bepaalt er in dit land wat Nederlandse tradities zijn, hoe die eruit zien en wat de grenzen van deze tradities zijn? Hier speelt de ‘kleur’ wel degelijk een rol evenals een idee van afstamming ook al zijn de zwarte gemeenschappen al eeuwen onderdeel van Nederland en zijn al die zwarte mensen niet bij toeval en willekeurig aan komen waaien. Het idee is nu dat de ‘wij’ categorie van blanke autochtone inwoners zichzelf ziet als de natuurlijke eigenaar, bewoner van het land Nederland en als de norm en degene die de norm bepaalt (en daarmee bepaalt wie er in en uit de morele gemeenschap staat). De discussie over zwarte piet laat zien dat niet iedereen het daarmee eens en dat geldt ook voor de pogingen van zelforganisaties om islamofobie op de agenda te krijgen.

Verwant daarmee is dat velen onder blanke autochtonen het idee hebben dat juist zij degenen zijn die de minderheid gaan vormen of al zijn. We zien dat ook terug in de discussie over moslims in relatie tot tolerantie. Daarbij is tolerantie veranderd van betekenis. Tolerantie is niet langer iets wat anderen gegund wordt, maar wat anderen verplicht wordt: nieuwe Nederlanders moeten tolerantie accepteren want anders horen ze hier niet. Van iets dat een dominante groep geeft aan een minderheidsgroep, is het iets geworden dat de dominante groep eist van een minderheidsgroep. Daarbij ligt zeer sterk de nadruk op persoonlijke autonomie en de overtuiging dat de Ander, ic de moslim, persoonlijke autonomie veel minder waardeert en zijn waarden wil opleggen aan de autochtone Nederlanders, niet-moslims. De vertaling naar zwarte piet lijkt me hier eenvoudig. De racisme/islamofobie kaart wordt dus al snel ervaren als een manier van buitenstaanders om hun wil op te leggen op een moment dat blanke autochtone Nederlanders in de verdrukking zouden zitten. En vergis je niet, autochtone blanke Nederlanders zitten ook in het nauw, maar de vraag is of dat niet meer te maken heeft met processsen als mondialisering (EU, migratie), individualisering, terugtrekkende overheid, minder vertrouwen in de overheid en bezuinigingen. En dat alles geldt net zo goed voor zwarte Nederlanders en/of moslim Nederlanders.

Tot slot

De activiteiten van de laatste tijd rondom het thema islamofobie staan in het teken van pogingen om voor elkaar te krijgen dat islamofobie een aparte registratiegrond wordt bij discriminatie zoals dat ook het geval is bij anti-semitisme. Het moge helder zijn dat de afwegingen hierboven nauwelijks een plaats hebben bij die registratie. Het moet gaan om juridisch duidelijke gevallen van islamofobie die aantoonbare schade met zich meebrengen en/of een gevaar voor de openbare orde leveren. Dat is maar een klein aspect van islamofobie en kan alleen maar betrekking hebben op islamofobische uitingen en niet op de islamofobische structuren in beleid en samenleving. Dit wil niet zeggen dat men deze pogingen maar moet laten varen (integendeel), maar het betekent wel dat dit slechts één deel van de aanpak van islamofobie kan zijn. Uiteindelijk gaat het hier ook om macht. Zijn het de blanke, seculiere/christelijke autochtonen die bepalen wat de Nederlandse samenleving is, waar de grenzen van de vrijheden liggen of zijn de opvattingen, grieven en historisch bepaalde posities van zwarte mensen en moslims gelijkwaardig?

Eerder in de serie Welkom in Eurabia:

Deel 1: Voor een islamisering van de samenleving

Deel 2: De Protocollen van de Wijzen van Mekka

4 comments.

Impressie van een islam van Nederland in debat

Posted on October 16th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Islam in the Netherlands, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam.

Het voorafje

Het debat in De Balie was natuurlijk al begonnen voordat het begonnen was. De commotie over de gescheiden plekken voor vrouwen die, op verzoek van die vrouwen, geregeld waren door De Balie was groot. De Balie heeft hier onhandig gecommuniceerd. Aan de andere kant, men had kunnen communiceren tot men een ons woog; voor sommige criticasters was dit een vorm van islamisering of zelfs shariaisering. En dat nog wel in De Balie, de tempel van de vrijheid van meningsuiting. Ook onder moslims leidde het tot beroering: moesten déze moslims met déze arabist in debat? Drie extremen dat kan tot niets leiden, was de mening onder velen, temeer omdat, zo vond men, ze het alledrie eens zijn over het gegeven dat islam en Nederland niet zomaar compatible zijn. Jongerencentrum Argan zette een tegendebat op. Zie HIER voor het verslag van Jan Jaap de Ruiter.

Uiteindelijk bleven de speciaal voor deze vrouwen gereserveerde stoelen onbezet. Wellicht had men gezien de commotie eieren voor hun geld gekozen of vond men de afscheiding met mannen toch niet voldoende.

Ik was voor de verandering eens ruim op tijd (ja, ik doe echt mijn best mijn leven op dit punt te verbeteren) en genoot van een kopje koffie in De Balie. Na even een praatje gemaakt te hebben met Hans Jansen, O. en met Ibrahim Wijbenga ging ik bij de ingang nog even wat bekenden groeten. Daar werd ik vervolgens bij gestoord door Tom Staal van Powned; zoals de redactie daar al lang weet (want dat heb ik keurig uitgelegd aan een mevrouw van de redactie al een jaar of zo terug) praat ik niet met Powned. Niettemin drong Tom Staal zich toch op en vroeg of ik wat wilde zeggen. Mijn antwoord was dus ‘nee’ en daar nam hij geen genoegen mee. Ik móest uitleg geven. Mijn uitleg is ‘daarom’ want ik blijf mezelf natuurlijk niet herhalen. Daaropvolgend wist hij ongeveer tien keer te melden dat dat slap was van mij. Gelukkig reageerde hij dus heel gevat.

Bij het begin van het debat was er een klein opstootje omdat enkele moslims aan het bidden waren. Volgens directeur Yoeri Albrecht was dat hinderlijk zo in de gang en is De Balie ook geen gebedshuis. Dat laatste maakt voor het islamitisch gebed niet veel uit, maar ok. Ik heb het niet gezien, maar hij maakte er een einde aan. Bidden voor de ingang van de zaal of in de gang lijkt me ook niet verstandig in ieder geval, los van of het nu wel of geen provocatie is. Volgens mij was er ook een moskee in de buurt. Ik heb er verder weinig over gehoord, dus ik heb niet het idee dat men daar verder heel boos over was. Zie het verslag van AT5. Ik vraag me overigens af of het gebed echt verstoord werd; wat ik begreep waren ze klaar met het gebed maar ik kan me vergissen.

Moeilijke debatten

De speciale stoelen voor de dames blijven leeg. Foto via @ananninga

Albrecht opende het debat en stelde dat moeilijke debatten in De Balie thuishoren. Hij gaf daarna het woord aan Van Praag; de uitgever van de boeken van Hans Jansen. De opzet van het debat was vrij helder; Van Praag stelde vragen / legde stellingen voor aan Okay Pala en Abdul-Jabbar van de Ven op basis van wat Hans Jansen over islam geschreven heeft en Hans Jansen mocht toelichting geven en reageren op beiden (en zij weer op hem natuurlijk). Daarmee stonden Pala en Van de Ven eigenlijk al 1-0 achter omdat het debat zo het karakter kreeg van mensen te verantwoording roepen. De heren probeerden zich daar wel uit te worstelen door af en toe de aanval te kiezen. Zo stelde Abdul-Jabbar van de Ven dat hij toen hij in Nederland landde al hoorde over het gedoe van die plaatsen voor vrouwen en hij dacht: “Op het moment dat ik voet zette in Nederland, hoorde ik van de stennis rond dit debat en ik dacht: typisch Nederland, dat kleinzerige gedoe.”

Abdul-Jabbar van de Ven kreeg als eerste de vraag die vrij aardig aangaf in welke toon we de rest van dit debat moesten zoeken, namelijk of God eigenlijk niet vrouwelijk is. Van de Ven gaf aan dat dit een onzinvraag was aangezien God niet menselijk is, geen menselijke eigenschappen heeft en dus ook niet op die manier vergeleken kan worden.

De discussie ging vrij snel over islam en democratie en over sharia en democratie en de ambities die de islam daarbij zou hebben (van dergelijke soortgelijke phrases moeten we echt eens af; het is niet de islam die iets doet. het zijn moslims die iets doen, of niet doen.). Volgens Pala is zijn organisatie Hizb ut Tahrir (HuT) niet bezig met het invoeren van sharia in Nederland en Van de Ven wees erop dat het invoeren van de sharia complex is en dat mensen beter eerst bij zichzelf kunnen beginnen alvorens een shariastaat te claimen. Hans Jansen stelde dat sharia in feite een license to kill is voor moslims ten opzichte van niet-moslims en dat de rechten die ongelovigen hebben onder sharia geen rechten zijn, maar gunsten. Volgens hem zijn ongelovigen dus niet beschermd zoals de situatie in Egypte laat zien. Van de Ven komt daarop met islamitische bronnen die het ongelijk van Jansen moeten aantonen en in ieder geval laten zien dat het inderdaad complexer is dan hij stelt. Onder moslims kan dit op bijval rekenen van velen (maar niet allemaal), maar voor de rest van het publiek is dit niet erg overtuigend.

Als het gaat om democratie is de situatie volgens Pala vrij helder: islam en democratie horen niet samen. Hij stemt dan ook niet. Opvallend genoeg is de Hizb ut Tahrir een politieke partij, maar volgens Pala niet één zoals we dat kennen van het Westerse democratische systeem. Volgens hem hebben moslims de politiek ook niet nodig. De voorzieningen die moslims nodig hebben zijn er in Nederland en die zijn er gekomen ondanks de politici. De nuances die Van de Ven en Pala aanbrengen zijn nauwelijks besteed aan het publiek; althans niet aan een deel van het niet-moslim publiek dat tegen islam als geheel is. Sterker nog men vond dat Pala en Van de Ven daarmee om de hete brij heen draaiden, niet eerlijk waren en niet lieten zien zoals het echt was. Dat was ook voortdurend het punt van Hans Jansen. Hoewel hij zijn geloofwaardigheid in de wetenschap al lang is kwijt geraakt door de eenzijdige en soms zelfs verdraaide weergave van de realiteit in zijn boekjes, staat hij bij een islamofoob publiek nog steeds in aanzien. Tegenwoordig is hij columnist bij Geenstijl; inderdaad dezelfde site waarvan Annabel Nanninga (nadat Telegraaf erover publiceerde) een boosmakertje bakte over de gescheiden plekken voor vrouwen in De Balie.

Identiteit & Ideologie
Op een gegeven moment stelt Van Praag de vraag aan Pala en Van de Ven of zij zich Hollands voelen; de vraag is nadrukkelijk niet voor Jansen. Dat kan alleen verklaard worden door het gegeven dat Jansen geen moslim is hetgeen aardig de insteek van deze voorzitter liet zien. Als hij neutraal was geweest en niet de boekverkoper van Hans Jansen had hij ook hem die vraag gesteld. Van de Ven maakt duidelijk dat hij zich ziet als Hollands, maar ook als wereldburger en dat hij zich mede door het debat in Nederland niet thuis voelt. Manchester, waar hij woont, is op dat punt beter stelt hij.

Vervolgens gaat het in debat in de richting van shariaenclaves (het voorbeeld van de Schilderswijk wordt genoemd; ja het gaat echt alle kanten op). Op momenten dat het debat dreigt te gaan over alles wat buiten Nederland plaatsvindt, wijzen Pala en Van de Ven dat af: “Dat is niet het onderwerp.” De voorzitter wil toch graag echt weten wat moslims nu idealiter nastreven. Dat zijn er nogal wat: ruim 1.000.000.000 maar ok, het gaat om Pala en Van de Ven natuurlijk. Beiden maken duidelijk dat de ideale situatie volgens hen is dat islam overal regeert. Dat is toch ook logisch zegt Van de Ven, iedereen wil toch dat de eigen ideologie overal geldt? “Het Westen doet dat ook, met leugens en geweld. Denk aan de oorlog in Irak.” Het is niet zo stelt hij dat als je verklaart tegen democratie te zijn, dat je dan voor dictatuur bent. Dat gaat er, zo stelt hij, van uit dat democratie vrij is van onderdrukking hetgeen natuurlijk niet zo is verklaart hij met een verwijzing naar de situatie van zwarte burgers in de VS in het verleden.

Foto via O.

Waarheden
Volgens Hans Jansen zijn de nuances die Van de Ven en Pala aanbrengen, geen nuances, maar leugens. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om Syrië. De rebellen daar willen volgens hem sharia. “Dat mensen daar niet voor uit willen komen en zich ervoor schamen is begrijpelijk met zo’n verschrikkelijk systeem, maar van jullie verwacht ik meer.” Pala wil niks zeggen over Syrië maar wel wil kwijt dat het vertrek van Nederlanders naar Syrië om daar te vechten niet de aanpak van HuT is. De stichting van het kalifaat dient volgens hem te gebeuren als een intellectuele en politieke onderneming, maar niet met kogels. Als iemand wil gaan, dat is tegen onze methode, maar dat is zijn vrijheid. En als het van de Nederlandse staat mag, wat is het probleem dan?

“Beperkingen (die Van de Ven en Pala aanbrengen voor het verwezenlijken van sharia zoals haalbaarheid en draagvlak en de verschillen tussen moslimlanden en niet moslimlanden, MdK) van plaats en tijd zijn uitsluitend van tactische aard. Jullie zijn bang om eerlijk te zeggen wat jullie willen. Zo wordt het slaapverwekkend.” stelde Hans Jansen. Tactiek is inderdaad niemand vreemd, maar dat toepassing van islamitische principes ook volgens het begrip dat Van de Ven en Pala hebben in een niet-islamitische omgeving complex en genuanceerd is (zoals zij benadrukten) was niet wat het publiek wilde horen. Dat kwam ook naar voren in het onderwerp geloofsafval; een punt dat Jansen al eerder naar voren had gebracht. Pala en Van de Ven zijn het erover eens dat dat tegen de islam is. Van de Ven stelt dat je in Nederland zo iemand adviseert en die persoon gaat dan zijn of haar eigen weg. Pala vult aan dat dit het probleem van de persoon in kwestie is hier, zijn keuze.

Zaalvragen
Vervolgens is de zaal aan bod hetgeen leidt tot nog meer verwarring en hak op de tak gedoe dan al het geval was. Joods-christelijk pastor Ben Kok stelt dat als islam vrede is, hoe het dan kan dat er overal geweld is met moslims (voor een preciezere uitleg zie zijn site). Van de Ven stelt daarop dat we spreken over islam en niet over moslims. Kijk ook naar Engeland zegt hij en hoeveel moslims daar vast zitten. ‘Maar niet omdat ze moslim zijn’ roept iemand uit de zaal. Niet geheel onterecht wordt dat bestreden door Van de Ven.

Ook Maiwand al-Afghani komt aan bod en begint een lang betoog. Na een uitgebreide begroeting waarin hij onder andere moslims vrede wenst, reageert Van Praag direct door te stellen: “Dus mij wens je geen vrede toe?”. Maiwand Al Afghani stelde verder onder meer: “Wij moslims moeten niet bang zijn om de waarheid te zeggen. We moeten de zaken niet verdraaien. Wij willen het liefst op vreedzame wijze de islam laten domineren. Net als de profeet dat aanvankelijk ook deed. Maar op een gegeven moment werd hij gedwongen tot de jihad.” Hij zei nog veel meer, maar zijn lange verhaal leidde tot ongenoegen en ongeduld bij veel aanwezigen onder wie Annabel Nanninga die riep dat hij naar huis moest gaan. Ik denk dat velen daardoor de crux van zijn betoog misten en ook de zware lading ervan. Ik ga er hier niet verder op in. In zijn antwoord wijst Van de Ven Maiwand op het belang van goede manieren en vraagt hij zich af hoe lang Maiwand de islam al bestudeert: “Laten we het anders zeggen, dat ik na jaren van studie tot ander inzicht kom.” Hans Jansen herhaalde zijn eerdere opmerking dat hij zich ook zou schamen voor een gedachtegoed als dat van shari’a. Hij vond het wel wat laf was dat als Pala en Van de Ven, er omheen blijven draaien. Volgens mij was dit zo ongeveer het moment dat Van de Ven en Pala het debat lieten voor wat het was. De lichaamstaal van Van de Ven sprak in deze boekdelen volgens velen: die kwam ongeïnteresseerd over volgens sommige moslims en niet-moslims. (Zie het verslag van Maiwand Al Afghani).

Op een gegeven moment, ben even kwijt hoe, gaat de discussie over het doden van ongelovigen. Van de Ven stelt dat Jansen alles uit de context haalt waarop Pala de hele context van het vers aanhaalt. Eerder had Van de Ven ook al de islamitische bronnen gebruikt (hadith) en de toehoorders gevraagd of die betrouwbaar waren (de hadithverzamelingen); waarop diverse moslims in het publiek dat beaamden. Ibrahim Wijbenga kwam terug op de verwerping van democratie en de stelling dat moslims de politiek niet nodig hebben. ‘Hoe wil je dan moslims een stem geven tegen de PVV’? zegt hij. ‘Wat heb jij dan bereikt’ riposteert Pala.

Na Al Afghani is er nog iemand uit het publiek die een statement wil geven (nadat iemand had gepleit om het nu eens eindelijk over het thema de toekomst van de islam te hebben). Volgens mij maakte deze man het statement namens een groepje autochtone niet-moslims in het publiek en hij stelde dat hij ervan overtuigd is na dit debat dat hij geen sharia wil en dat sharia betekent het aanvallen van niet-moslims. ‘Sharia is eeuwige broedermoord’. Hetgeen Pala verleidt tot het antwoord: ‘U weet inderdaad niet veel van islam.’

Een vrouw uit het publiek stelt vervolgens de vraag wat haar toekomst onder sharia is aangezien zij getrouwd is met een vrouw. Pala en Van de Ven geven daar niet echt antwoord op wat op afkeuring van een deel van het publiek kan rekenen. Hans Jansen wijst er nogmaals op dat sharia een ‘suprematie ideologie’ is waarna Van de Ven stelt dat de toekomst van islam in Nederland een ander thema is dan de toekomst van Nederland onder islamitische dominantie.

Pala brengt dan een belangrijk punt aan de orde: “De toekomst van moslims in Nederland is een beter onderwerp. Wij zijn minderheid en wij vragen of jullie nog met ons willen samenleven?” Volgens Hans Jansen kan dat niet: de intolerantie van de islam kan niet geaccepteerd worden. Maar stelt hij, als moslims zich afkeren van de sharia en niet overal eisen gaan stellen, dan kunnen moslims best hier worden.

Van de Ven stelt opnieuw dat Jansen alleen het, volgens Jansen, negatieve van de sharia belicht en zo alles uit de context haalt. Van de Ven verwijst naar een filmpje van hem op Youtube waarin hij ‘met bewijzen’ aantoont dat Jansen een kwakzalver is. Dat is zo ongeveer het einde van het debat, zeker als enkele moslims weer ‘Takbir!’ en ‘Allahu Akbar!’ roepen. Ik schud nog wat bekenden de hand onder wie Van de Ven en vertrek vervolgens.

Foto via @ananninga

Een paar losse eindjes

Er valt genoeg te zeggen over dit debat. Maar laat ik me beperken tot een paar punten.

Net als het eerdere debat in De Balie met Haitham al Haddad had dit debat veel weg van het ter verantwoording roepen van radicale moslims en het proberen hen te ‘ontmaskeren’. Dat zorgt voor een debatsetting die bepaalt niet constructief is en het is de vraag of Pala en Van de Ven zich vrij voelden om alles te zeggen wat ze wilden.
Nuances die werden aangebracht, voorwaarden die werden aangegeven, het toelichten van de context en complexiteit van sharia werden niet gezien als een constructieve bijdrage door Jansen en zijn supporters, maar als om de hete brij heendraaien of zelfs liegen. Waarschijnlijk lieten Van de Ven en Pala ook niet het achterste van de tong zien, maar dat had waarschijnlijk ook te maken met het gegeven dat vanaf het begin een negatieve definitie van islam en sharia aan hen werd opgedrongen door Jansen en de voorzitter en enkelen uit publiek. Beaamde men het punt van Jansen dan zou dat ongetwijfeld leiden tot een ‘zie je wel, dat is islam, ik heb het altijd al gezegd’ effect en tot meerdere eer en glorie van Jansen. Gingen ze er tegenin dan was het ongeloofwaardig of zelfs een leugen. Zowel Pala als Van de Ven konden dat dus nooit ‘winnen’ en daar ging het ook om. Een deel van het publiek was gekomen om de ‘ontmaskering’ van deze radicalen te zien gezien de verzuchting van sommigen wanneer ze nu eindelijk eens de waarheid spraken of in sommige gevallen dat nu eindelijk de waarheid van de islam duidelijk werd. Anderen waren juist gekomen om de ontmaskering van Jansen te zien, maar dat kon amper in de structuur van dat debat. Het gegeven dat Jansen niet werd gevraagd naar zijn identificatie met Nederland en de andere twee wel, geeft goed aan dat het geen debat op basis van gelijkwaardigheid was.
Het verwijt klonk uit de zaal dat het hele debat helegaar niet over de toekomst van islam in Nederland ging (beterschap). Na enig aandringen zei de voorzitter dat ze daar toch al de hele avond invulling aangaven. Dat was precies wat er gebeurde; er werd een manipulatieve invulling gegeven aan dat (veel te) brede en vage onderwerp. Een invulling die rechtstreeks ontleend was aan de boeken van Hans Jansen. Zonder twijfel hadden beide heren Van de Ven en Pala veel diepgaander kunnen antwoorden op de vragen die hen gesteld werden, maar de complexiteit van de islamitische jurisprudentie op deze gebieden vergt dan wel een lange uiteenzetting. De helft van het publiek was dan waarschijnlijk afgehaakt of had de uitleg weggejoeld. Geen van beide heren is in de valkuil getrapt om dan maar makkelijke oneliners te geven, maar ook ging geen van hen de diepte in. Dat was begrijpelijk. Dan moet je een wetenschappelijke opponent hebben en een publiek dat die discussies snapt en kent. Dat was er niet in De Balie. Het gevolg was wel de begrijpelijke indruk bij veel leken dat de heren om de hete brij heen draaiden. Niet dat de heren logen zoals sommigen suggereerden. Daar is geen enkel bewijs voor geleverd. Niets van wat ze zeiden is in tegenspraak met lezingen of publicaties, maar sommige vragen kunnen niet in enkele seconden met een simpel ja of nee beantwoord worden. Niet dat tegenstanders overtuigd zullen worden door een uitgebreide verhandeling over fiqh, maar bij sommige onderwerpen was dat eigenlijk wel noodzakelijk.
Dat de heren op de vlakte bleven, betekent wel dat velen in de zaal die niet per definitie pro of anti waren, hun zorgen en vragen eigenlijk niet echt besproken zagen worden. Voor hen was deze avond tijdsverspilling begreep ik van enkelen.
Juist de aanwezigheid van mensen als Maiwand Al Afghani die Van de Ven en Pala bekritiseerde toont ook aan dat de heren niet zomaar wat kunnen zeggen. Wat ze zeggen daar moeten ze achter kunnen staan (ook al vergt het precieze antwoord meer tijd en uitleg) en verdedigen ook tegen hen die wel (meer of minder) kennis hebben van islamitische jurisprudentie en aanverwante zaken. In mijn interpretatie ga ik er dus vanuit dat wat Van de Ven en Pala zeiden klopt vanuit hun interpretatie van islam.
Dat er geen livestream van het debat was, is zeer te betreuren. Maar wel begrijpelijk. Juist het voorbeeld van Hans Jansen die inderdaad voortdurend Koranverzen e.d. uit de context rukt, is het voorbeeld van hoe bepaalde uitspraken geknipt en geplakt kunnen worden en verspreid kunnen raken zonder dat ooit nog iemand weet in welke context ze gedaan werden. Aan de andere kant, als de opname gewoon online zou staan, zou daar altijd naar terug verwezen kunnen worden. Niet dat het werkt overigens geen livestream en een verzoek om niet te filmen: Youtube. Inmiddels heeft ook De Balie het hele debat online gezet. En zie ook DeoVolente dat Van de Ven wil uitnodigen voor een debat.
Het punt van islam en democratie is een belangrijke. Niet alleen in principieel opzicht, maar ook in pragmatisch opzicht. Ga je als moslim meedoen met het politieke spel met het gevaar ingekapseld te worden door het systeem? Waarbij je zelfs medeplichtig kunt worden aan de misstanden en misdaden die een uitkomst zijn van dat systeem? Maar waarbij je wel degelijke enige invloed hebt? Of blijf je buitenspel staan waardoor je je geweten zuiver houdt, maar waarbij je invloed hoogst waarschijnlijk marginaal is of zelfs averechts werkt aangezien men bang van je wordt en je wantrouwt? Een klassiek dilemma dat bekend is in diverse sociale bewegingen en dat we ook deze avond zagen. Het is jammer dat de discussie tussen Ibrahim Wijbenga en het panel niet meer uitgediept werd; eindelijk ging het ergens over. Niet dat de heren het eens zouden worden, maar islamitisch en ook politiek gezien zijn dit belangrijke onderwerpen en er is het nodige over te zeggen.
In de zaal zaten duidelijk supporters van de drie panelleden, maar ook anderen. Die anderen zetten deze panelleden vooral weg als extremisten met wie per definitie niet te praten valt. Voor veel niet-moslims in de zaal waren Van de Ven en Pala extremisten, geloofsgekkies en leugenaars; zeker bij degenen die op de hand van Jansen waren en hem zagen als wetenschapper. Onder de moslims zaten er veel die vonden dat Jansen afging, loog en draaide.
De gespreksonderwerpen waren een recycling van 13 jaar islamdebat is de meest gehoorde kritiek. Dat klopt denk ik wel. Daardoor kon iedereen op bekend terrein blijven en hoefde niemand echt na te denken over de consequenties van het eigen gedachtegoed. Ik denk tenminste niet dat Pala en Van de Ven ook maar één origineel thema hebben gehoord in De Balie. En Jansen natuurlijk al helemaal niet.
De avond draaide deels om het vraagstuk van pluriformiteit. Hoeveel pluriformiteit kan deze samenleving aan en kan deze samenleving ook moslims aan die een bepaalde structuur principieel en pragmatisch verwerpen en die als moslim zelf ook door anderen fundamenteel verworpen worden? Heeft een islam, zelfs al wordt die politiek-radicaal beleefd, plek in Nederland? En kunnen mensen die moslims en islam per definitie weg willen hebben, wel functioneren in dit land? De vraag naar de toekomst van islam in Nederland is namelijk in zoverre onzinnig dat de islam hier is, al behoorlijk lang en echt niet weg gaat en ook zich ook niet altijd manifesteert als religieuze en politieke voorlieden zouden willen.
Je kunt je afvragen (en veel moslims op Facebook deden dat ook) waarom Okay Pala en Abdul Jabbar van de Ven meedoen met zo’n debat waarbij van tevoren duidelijk is dat zij degenen zijn die zich moeten verdedigen en verantwoorden.

Tot slot, of het nog niet lang genoeg is, een bloemlezing van de tweets:

13 comments.

Stand Up, Speak Out – President Peres and the body politics of a statement

Posted on October 7th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Gender, Kinship & Marriage Issues, Multiculti Issues, Notes from the Field, Society & Politics in the Middle East.

Every now and then Israeli politicians visit the Netherlands. Last year Netanyahu was here. Last week Israeli President Peres was in the Netherlands. One of the events in which he participated was the TV show Collegetour where in a one-to-one interview a guest is confronted with questions from the audience; mostly students. This concept has already produced several interesting episodes. The episode with Peres was, in my opinion, quite boring. There weren’t many critical questions but at one point this changed. Look at the next fragment (it’s in English, with Dutch subtitles).

video appears after 30 seconds
On the Dutch blog Wij Blijven Hier (We are here to stay) Nazir Bibi Naeem, the lady who asked the question reported about her experience. Interestingly she describes it as a bodily experience:

“My heart pounded. For a moment I thought I would hyperventilate because I was so nervous. There were threehundred people in the room. Enough security. And something I’m not used to at all: cameras and a microphone. But it was also something I really looked forward to. I concentrated on my breathing and I realized that I did not want to go home like others to say I saw mr. Peres. No. I was going to say something. Mind you, not ask, but SAY something.

I stood up and fortunately the presenter saw me. He pointed at me and the microphone came to me. I took a deep breath and said one of the things I could have said. I tried to stay calm, because I did not want to come across as ‘that angry girl with the little headscarf’. I sat down after my ‘question’. An uncomfortable look appeared on the face of the presenter, which I would translate as ‘Boy, that escalated quickly’.

She did not really bother about the answer (‘Yeah yeah. Talk yourself out of it, again.) After the meeting was over, the audience applauded and left, she stayed for a moment. When she left, she received several compliments from the audience, but her reaction was: “People. Please. Don’t. Do. that. If you believe in something, stand up. Literally.” She wanted to take the opportunity to criticize Peres not only among likeminded people, but in a meeting where she could confront him.

I’m interested in this relation between modes of activism and bodily experiences. What Nazir Bibi Nazeem so vividly describes here is probably familiar to everyone who has spoken in public and who has spoken out on issues that are close to one’s heart. With her saying that she doesn’t want to appear as the angry girl with the little headscarf she appears to refer to a common stereotype in Dutch Islam debates about angry Muslims (called ‘booslims’; a combination of the Dutch word for angry – boos – and Muslim – moslim). Not much is needed to get that stereotype imposed; speaking out is sufficient. Trying to remain calm and reserved and speaking clearly she apparently realizes that her body is part of what signifies an accepted but (in the case of Muslims) not expected mode of debating.

What public speakers often do is cultivating self-control but at the same time the body is never completely in control. Many noted, in the above example, president Peres appeared physically uncomfortable when the question was asked. As indeed most of the questions were not very critical and he could indeed elaborate on how Israel was to be protected, this question probably came as an unpleasant surprise. Others however, on Twitter, stated that her remarks were displaying a lack of respect and decency, referred to her as ‘angry little headscarf’ and ‘radical Muslims’ (yes, there you go) ‘agressive’ and thought Peres responded with dignity, wisdom and grace.

The way a public speaker sees him/herself (body image) and tries to model herself into the accepted ways of debating shows and gives him/her a sense of place in the world and a connection to others. A person’s body image and the ways in which he/she tries to shape it, influence posture, movement, tactility and speaking out and is informed by the idea the speaker has of other bodies and that other bodies have of the speaker. People’s bodies therefore are not separated from the mind nor are they merely physical entities. The body is the medium through which the mind speaks and there is a myriad of ways in which society is inscribed on the body. Furthermore it is not that the body just stands for the accepted modes of public speaking, it ís speaking as the speaker’s reference to angry Muslims and headscarves illustrate.

0 comments.

Ritueel, Commercie & Belangenbehartiging: moslims en het offerfeest

Posted on September 24th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Islam in the Netherlands, Notes from the Field, Ritual and Religious Experience.

Moslimorganisaties in Helmond willen volgende maand geen schapen slachten voor het offerfeest. In een persbericht lezen we:

Via dit officiële bericht willen de moskeeën Al fadjr en de Grote Moskee kenbaar maken dat hun leden dit jaar (2013) geen schapen zullen slachten met het offerfeest. De reden hiervoor is dat er door de schapenboeren en slachthuizen al jaren geprofiteerd wordt van de moslims in Nederland, door de prijs van het schaap en de kosten van het slachthuis ieder jaar te verhogen. Men verwacht dat de kosten die gepaard gaan met het slachten van een schaap tijdens het offerfeest 2013 bijna dubbel zo hoog liggen als normaliter door het jaar heen. De moslims van de bovengenoemde moskeeën willen doormiddel van deze boycot actievoeren en vragen U (moslims, moskeeën en moslimorganisaties) om mee te doen en dit jaar ook geen schapen te slachten.

Het Eindhovens Dagblad heeft verder navraag gedaan:

Moslims Helmond boycotten dure schapenhandel

„De prijzen rijzen de pan uit”, zegt woordvoerder Moustafa van de Al Fadjr Moskee. „Het kopen en laten slachten van een schaap loopt tegen de 300 euro. Voorheen was dat 120 tot 140 euro.”

Zo zijn de slachtkosten alleen al gestegen van 25 naar 50 euro. „En de verwachting is dat die naar de 65 euro gaan. Voor tien minuten werk.” Het maakt volgens hem niet uit welk slachthuis je kiest. „De prijzen liggen overal op dit niveau. Voor de aanschaf van een schaap betaal je nu zo’n 3,75 euro per kilo.

In dat artikel kunnen we verder lezen dat men een halt wil toeroepen aan het stijgen van de prijzen en dat men in de toekomst wellicht collectief gaat inkopen om zo de prijs te drukken. Vooralsnog is dit een Helmonds initiatief, maar men hoopt navolging te krijgen. Volgens een islamitische slager in dat artikel ligt de prijs van een schaap hoger rond het Offerfeest (“een paar tientjes”), maar die legt de schuld daarvoor bij de transporteurs en boeren.

Volgens tijdschrift Boerderij is het onduidelijk waar bovenstaande bedragen precies vandaan komen:

Boerderij.nl – Moslims boycotten te dure schapen

De totaalprijs na het slachten (zonder uitbenen) ligt al snel tussen de 250 en 300 euro.

Uit historische prijsgegevens van Boerderij blijkt dat de prijs van slachtschapen in de periode rondom het offerfeest wel wat stijgen. De prijsstijging is echter niet zo groot dat prijzen rond de 300 euro uit komen. Een ramlam van boven de 25 kilo kost momenteel rond de 130 euro. Vorig jaar lag de prijs in dezelfde week op 140 euro en steeg met 5 euro in de laatste weken voor het offerfeest.

Ook in 2010 en 2011 steeg de prijs van ramlammeren voor het offerfeest, maar nooit meer dan 12 euro per dier.

Waar het enorme verschil in prijs vandaan komt, rond het offerfeest, is niet duidelijk. Een zwaar ramlam kost immers maximaal 130 euro, slachten rond de 50 euro, waar de overige 120 euro blijft is niet duidelijk.

Een en ander doet een beetje denken aan een boycot in het Belgische Mechelen, maar de aanleiding voor de boycot daar is dat het stadsbestuur moslims een belasting oplegt van 15 euro om bij te dragen in de kosten van het offerfeest. Het stadsbestuur zou geld kwijt zijn aan het afvoeren van slachtafval en het inzetten van stadwachten voor de openbare orde.

Inmiddels heb ik de nodige positieve reacties gezien op FB over dit Helmondse initiatief. Enkelen vinden dat er wel geslacht moet worden, maar dat men dat in een ander land moet doen en vervolgens het vlees onder de armen moet verdelen. Er zijn verschillende uitspraken van schriftgeleerden hierover die er op wijzen dat men het offeren wel verplicht vindt, hoewel er volgens mij wel verschil van mening is. Of het voldoende is om dit in een ander land te doen, is mij niet helemaal duidelijk. Anderen zijn echter negatiever en wijzen erop dat moslims nu hun eigen ritueel en symbool ondermijnen op een moment dat die toch al onder vuur liggen. Weer anderen bestrijden dat de prijzen echt veel hoger liggen, terwijl sommigen vinden dat dat wel zo is. Er zijn ook mensen die vinden dat dit ritueel niet gelaten moet worden omwille van het geld tenzij men het echt niet heeft natuurlijk. Voor velen lijkt een Offerfeest zonder een geslacht schaap sowieso onvoorstelbaar.

Uit het initiatief en uit de positieve en negatieve commentaren erop kun je eigenlijk drie zaken afleiden die lijken te spelen voor veel moslims en moslimorganisaties:

Een vrees voor een verlies aan of verarming van islamitische rituelen in Nederland. Zeker degenen die tegen initiatief zijn lijken te vrezen dat steeds meer moslims steeds minder aan islamitische rituelen gaan doen. De vrees dat toekomstige generaties dan helemaal niet meer aan het ritueel doen wordt groter als moslims nu zelf hun eigen ritueel boycotten.
Het gebrek aan krachtige moslimorganisaties. Enerzijds wordt de stap van de Helmondse organisaties gewaardeerd, maar anderzijds wordt ook gewezen op het gegeven dat dit wel een laatste moment actie is. Men heeft een heel jaar de tijd gehad om geld in te zamelen of iets te ondernemen.
Commercialisering islam: Islam is handel. Sommige bedrijven of dat nu met de slacht of met hajj-reizen is, hebben dat goed begrepen. Dat is een ontwikkeling die niet alleen in Nederland te zien is, maar in heel Europa (en waarschijnlijk ook erbuiten). Deze commercialisering zeker als die de vorm krijgt van woekerprijzen wordt gezien als een aantasting van de rituelen, maar ook als tegen de islam.

Interessant om te volgen hoe dit verder loopt.

0 comments.

Ritueel, Commercie & Belangenbehartiging: moslims en het offerfeest

Posted on September 24th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Islam in the Netherlands, Notes from the Field, Ritual and Religious Experience.

Moslimorganisaties in Helmond willen volgende maand geen schapen slachten voor het offerfeest. In een persbericht lezen we:

Via dit officiële bericht willen de moskeeën Al fadjr en de Grote Moskee kenbaar maken dat hun leden dit jaar (2013) geen schapen zullen slachten met het offerfeest. De reden hiervoor is dat er door de schapenboeren en slachthuizen al jaren geprofiteerd wordt van de moslims in Nederland, door de prijs van het schaap en de kosten van het slachthuis ieder jaar te verhogen. Men verwacht dat de kosten die gepaard gaan met het slachten van een schaap tijdens het offerfeest 2013 bijna dubbel zo hoog liggen als normaliter door het jaar heen. De moslims van de bovengenoemde moskeeën willen doormiddel van deze boycot actievoeren en vragen U (moslims, moskeeën en moslimorganisaties) om mee te doen en dit jaar ook geen schapen te slachten.

Het Eindhovens Dagblad heeft verder navraag gedaan:

Moslims Helmond boycotten dure schapenhandel

„De prijzen rijzen de pan uit”, zegt woordvoerder Moustafa van de Al Fadjr Moskee. „Het kopen en laten slachten van een schaap loopt tegen de 300 euro. Voorheen was dat 120 tot 140 euro.”

Zo zijn de slachtkosten alleen al gestegen van 25 naar 50 euro. „En de verwachting is dat die naar de 65 euro gaan. Voor tien minuten werk.” Het maakt volgens hem niet uit welk slachthuis je kiest. „De prijzen liggen overal op dit niveau. Voor de aanschaf van een schaap betaal je nu zo’n 3,75 euro per kilo.

Volgens tijdschrift Boerderij is het onduidelijk waar bovenstaande bedragen precies vandaan komen:

Boerderij.nl – Moslims boycotten te dure schapen

De totaalprijs na het slachten (zonder uitbenen) ligt al snel tussen de 250 en 300 euro.

Uit historische prijsgegevens van Boerderij blijkt dat de prijs van slachtschapen in de periode rondom het offerfeest wel wat stijgen. De prijsstijging is echter niet zo groot dat prijzen rond de 300 euro uit komen. Een ramlam van boven de 25 kilo kost momenteel rond de 130 euro. Vorig jaar lag de prijs in dezelfde week op 140 euro en steeg met 5 euro in de laatste weken voor het offerfeest.

Ook in 2010 en 2011 steeg de prijs van ramlammeren voor het offerfeest, maar nooit meer dan 12 euro per dier.

Waar het enorme verschil in prijs vandaan komt, rond het offerfeest, is niet duidelijk. Een zwaar ramlam kost immers maximaal 130 euro, slachten rond de 50 euro, waar de overige 120 euro blijft is niet duidelijk.

Uit het initiatief en uit de positieve en negatieve commentaren erop kun je eigenlijk drie zaken afleiden die lijken te spelen voor veel moslims en moslimorganisaties:

Een vrees voor een verlies aan of verarming van islamitische rituelen in Nederland. Zeker degenen die tegen initiatief zijn lijken te vrezen dat steeds meer moslims steeds minder aan islamitische rituelen gaan doen. De vrees dat toekomstige generaties dan helemaal niet meer aan het ritueel doen wordt groter als moslims nu zelf hun eigen ritueel boycotten.
Het gebrek aan krachtige moslimorganisaties. Enerzijds wordt de stap van de Helmondse organisaties gewaardeerd, maar anderzijds wordt ook gewezen op het gegeven dat dit wel een laatste moment actie is. Men heeft een heel jaar de tijd gehad om geld in te zamelen of iets te ondernemen.
Commercialisering islam: Islam is handel. Sommige bedrijven of dat nu met de slacht of met hajj-reizen is, hebben dat goed begrepen. Dat is een ontwikkeling die niet alleen in Nederland te zien is, maar in heel Europa (en waarschijnlijk ook erbuiten). Deze commercialisering zeker als die de vorm krijgt van woekerprijzen wordt gezien als een aantasting van de rituelen, maar ook als tegen de islam.

Interessant om te volgen hoe dit verder loopt.

0 comments.

Anatomie van een relletje op een Haagse trapveldje

Posted on September 13th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, anthropology, islamophobia, Method, Notes from the Field, Public Islam, Ritual and Religious Experience.

De aftrap

Vorige week was er wat commotie over een vlag, een ADO-veldje en een stel moslims. Zie hier. Het gaat hier om een groepje moslims dat met enige regelmaat samenkomt in Den Haag om te voetballen, te barbecueën en met elkaar te zitten. Enkelen van hen worden regelmatig in verband gebracht met de Syriëgangers, maar er zijn ook tal van anderen bij.

Op zondag 8 september jl. ben ik er ook bij. Ik had al eerder gevraagd om er bij te kunnen zijn. Eigenlijk om twee redenen. De meesten ken ik via social media, demonstraties en debatten. Dit geeft mij de mogelijkheid om mensen ook eens in een andere omgeving te zien die veel minder politiek geladen is. Ten tweede is het een uitstekende manier om nieuwe mensen te leren kennen en bij te praten met oude bekenden in een rustige omgeving. Ten derde, want zo loopt het echt altijd, is het een manier om vragen over mijn onderzoeken te beantwoorden en erover te discussiëren met die groep waar ik ook over schrijf. Dat voedt mijn denken, mijn achtergrondkennis, mijn kennis over waar de gevoeligheden liggen en het is ook een manier van verantwoording afleggen aan de groep met wie ik werk.

De eerste helft

Afijn, ik ga dus op zondagmiddag naar Den Haag. Het voetbal zou niet plaatsvinden op het zelfde veldje maar in het Zuiderpark. Op het laatst wordt mij dan via Whatsapp medegedeeld dat het verplaatst is naar de Hondiusstraat in verband met het slechte weer. In alle gevallen, voor de goede orde, ging het naar mij toe om een uitnodiging om het voetbal en de barbecue bij te wonen. Ik moet even zoeken aangezien ik de buurt wel ken, maar die precieze straat niet. Pas als ik vlakbij de ingang ben hoor en zie ik de mannen die aan het voetballen zijn.

Ik loop door, begroet enkele bekenden en stel me voor aan anderen. Naast, naar ik schat, ongeveer 50 mannen van diverse leeftijden zijn er ook diverse kleine kinderen aanwezig. Mij wordt direct verteld dat er geen barbecue gaat plaatsvinden, maar een walima. Eén van de mannen was net getrouwd en wil, zoals een onderdeel is van een islamitisch huwelijk, zorgdragen voor het eten. Een soort huwelijksbanket zeg maar. Hij heeft voorgesteld om niet meer te barbecueën, maar om het vlees te regelen via een catering.

De tweede helft

Ik zit op een muurtje te praten met diverse jongens en tegelijkertijd te kijken naar het voetbal. Op het moment dat ik één van die mannen iets wil vragen, wordt onze aandacht getrokken door een grote groep agenten (een stuk of vijftien à twintig) die het veld betreden. De mannen op het voetbalveld worden verzocht hun identiteitsbewijs te laten zien. Dit weigeren ze en vervolgens worden ze in cordon van het veld verdreven naar een hoek achter op het terrein. Ik sta op en film het gebeuren net als veel anderen.

Er wordt door de aanwezigen duidelijk gemaakt dat ze het onzin vinden dat ze hun identiteitsbewijs moeten laten zien; ‘we doen niks verkeerds’. Ze willen ook weten wat de aanleiding was voor dit verzoek. Volgens één van de agenten, zo begrijp ik, gaat het om het feit dat er gebarbecued wordt. Dat is echter niet het geval en dat zou ook niet gaan gebeuren. De mannen vertellen dat aan de agenten, maar meer toelichting kregen ze niet; de agenten blijven hetzelfde verhaal herhalen.

Ik besluit om bij de groep te blijven; ik ben immers hun gast, vind het interessant wat er gebeurt en ik zou zelf ook niet kunnen vertrekken zonder mijn identiteitsbewijs te laten zien. Mijn inschatting is op dat moment dat de mannen ook een punt hebben met hun weigering. Voor zover ik weet moeten agenten een reden geven voor hun verzoek aan mensen om zich te legitimeren en mij bleef op dat moment onduidelijk wat precies die reden was. Ook dienen, volgens mij, agenten zich te kunnen legitimeren als hen daar om gevraagd wordt.

Langzaam maar zeker worden we verder in een hoek gedreven en veel mannen discussiëren met de agenten en drijven de spot met hen. Er zijn agenten in gewoon uniform met witte blouse, anderen hebben een donker tenue met fluorescerend hesje en met wapenstok. Opnieuw verzoeken enkele mannen dat de agenten hun ID laten zien voordat zij zich legitimeren; dat gebeurt niet.

Groepsdynamiek: druk, eenheid en schermutselingen

Op een gegeven moment wordt de discussie feller en het aantal agenten op het trapveldje is dan toegenomen tot ongeveer 30. Twee van de aanwezige mannen worden tegen de grond gewerkt en vangen de nodige klappen van de agenten met hun handen en stokken. Ze worden afgevoerd terwijl de anderen ‘Takbir!’ en vervolgens ‘Allahu Akbar’ roepen. Dat gebeurde daarvoor ook al en daarna nog diverse keren; telkens in reactie op het politie-optreden. Het cordon voor ons (achter ons staat een gebouw en zijn er hoge hekken) maakt de hoek waar we ons bevinden kleiner. Ik probeer voortdurend een beetje aan de rand van de groep te staan tot ik door agenten ook naar het midden van de hoek wordt gedreven. De agenten doen dat met zachte hand en één van de voetballers trekt mij rustig met zich mee aangezien ik de agenten achter mij niet zie.

Het is opmerkelijk dat iedereen in die hectiek erg bezig is met zichzelf (de eigen veiligheid, hoe men zich opstelt ten opzichte van andere voetballers en de agenten) en tegelijkertijd ook opgaat in een groep. Nou ja opmerkelijk, dat kan iedereen zich waarschijnlijk wel voorstellen, maar nu ervaar ik het zelf weer eens. Zo’n gebeurtenis lijkt op dat moment zowel het idee van individualiteit te versterken als het idee deel uit te maken van een grotere groep. De gemoederen zijn dan al aardig verhit en de sarrende opmerkingen naar agenten zijn omgeslagen in woede die zich, in het heetst van de ‘strijd’ ook af en toe naar mij richt; iets wat na afloop keurig is uitgesproken en afgedaan.

De afloop

Langzaam wordt het weer rustiger en is er overleg met de agenten. Eén van de mannen gaat een lezing geven. Of eigenlijk twee, maar als het laatste deel van de lezing net op gang is, worden we onderbroken door de politie. Zij geven aan dat dit de laatste kans is voor iedereen om het legitimatiebewijs te tonen anders wordt iedereen die dat niet doet gearresteerd. Ik vraag me af wat ik ga doen. Of ik nu vertrek of blijf, brengt dat mijn eigen positie als antropoloog niet in gevaar? Maak ik dan ongewild een politiek statement wat ik op dat moment helemaal niet wil? Als de rest besluit zich niet te identificeren en ik blijf bij hen, overschrijd ik dan niet een ethische grens in de zin dat een onderzoeker zich natuurlijk ook aan de wet moet houden?

Het wordt al snel duidelijk dat iedereen wel gewoon weg wil en gaat toegeven; men is moe, heeft honger en zo is de situatie uitzichtloos. Eén voor één loopt men met de agenten mee en na verloop van tijd ga ik ook mee. De agent is vriendelijk en vraagt mij wat mijn reden is om hier te zijn. Ik leg dit aan hem uit en zegt dat ik verbonden ben aan de Radboud Universiteit. Mijn paspoort wordt bekeken en er wordt een foto van gemaakt. Ik vraag me af hoe dat zich dan weer verhoudt tot de identificatieplicht, maar ik laat het gaan. Vervolgens word ik naar buiten begeleid en verzocht links het terrein te verlaten. Ik loop door naar enkele andere mannen die ik herken en ga bij hen staan.

Na verloop van tijd lopen we terug richting de ingang van het trapveldje waar de laatste jongens vandaan komen. Al het eten is buiten verzameld en de politie stelt zich opnieuw in cordon op en verzoekt iedereen nu te vertrekken. Dat gebeurt ook. Er moet toch zo’n 500 meter gelopen worden voordat we van de politie af zijn. Ook als we de auto van één van de mannen inladen duurt het snel te lang volgens de agenten. Nadat we dat gedaan hebben lopen we weg; ik ga met twee mannen mee omdat we naar het Zuiderpark gaan om te eten. Na wat oponthoud rijden we door naar het Zuiderpark. Daar aangekomen regent het nog harder dan het al deed en elders blijken jongens aan het schuilen te zijn. Het gaat nu vrij lang duren en ik besluit toch maar huiswaarts te gaan aangezien ik nog het nodige werk moet doen voor onderwijs. Ik word keurig afgezet bij Holland Spoor en vertrek.

Het relletje in vijf vragen:

Was het een manifestatie?

Achteraf blijkt dat het de politie niet te doen was om een illegale barbecue (niet dat iemand dat serieus nam; daar stuur je immers geen twintig agenten met wapenstok op af), maar om een ‘manifestatie’ op te breken. Het is mij onduidelijk wat bedoeld wordt met de term ‘manifestatie’. Wel is het zo dat een publieke manifestatie de politie het recht geeft op mensen om hun legitimatiebewijs te vragen. De intentie volgens mij van vrijwel alle aanwezigen was om een gezellige middag te hebben, te voetballen en met z’n allen te eten. Wel werd opnieuw de islam vlag opgehangen al voor de politie er was. Er was inderdaad ook een lezing, zoals u hierboven kunt lezen, maar deze lezing was spontaan en een reactie op het hele gebeuren op dat moment. De leuzen die werden geroepen, werden geroepen na het arriveren van de politie en tijdens en na de schermutselingen.

Hoe zit dat nu met die vlag?

De groep voetballers komt niet bij elkaar als sharia4(vul in); men komt bij elkaar als moslims en als ‘broeders’. De islam vlag, waarop staat, “Niets of niemand heeft het recht om te mogen worden aanbeden, behalve Allah” is de vlag waaronder men verzamelt als het ware. Het is volgens hen niet bedoeld als politiek statement of manifestatie, maar simpelweg hun identiteit. Voor velen is het een vlag om trots op te zijn ook al vonden enkele aanwezigen het ‘niet handig’ om het zo te tonen. Anderen stellen echter dat ze in ieder geval nooit met een andere vlag zullen zwaaien aangezien een vlag symbool staat voor een land. Deze zwarte vlag, zo stellen zij, staat voor de Wet van Allah waar zij 100% achter staan. Overigens zijn er vaak ook niet-praktiserende moslimjongeren en niet-moslims die met het voetballen meedoen.

De eerste keer dat de vlag in deze context in de publiciteit kwam, was deze mee genomen om ‘rustig’ ergens op te hangen. Sommigen vergelijken het ook wel met een Ajax fan die met een israelische vlag zwaait of een oranje supporter die een Nederlandse vlag zwaait. Het was geen afgesproken werk zo stelt men om dat te doen. Eén van de jongens was de eerste keer nog niet klaar om te bidden en zag de rest op gebedstijd naast elkaar staan. Hij vroeg toen een andere jongen om wat foto’s te maken terwijl hij spontaan die vlag pakte (die toen niet was opgehangen) en het veld opliep achter de biddende mannen. Het was dus volgens hen niet bedoeld om te provoceren. Men stelt dat de intentie was om de foto’s onderling met elkaar te delen. Weliswaar werden ze publiekelijk gedeeld op Facebook, maar niemand van hen had verwacht dat ‘mensen zich druk zouden gaan maken om een vlag’. Via via is dit terechtgekomen bij een twitteraccount van ISIS (die wordt geassocieerd met Al Qaeda) in Syrië die een tekst erbij zette: ‘Onze broeders van Holland staan achter ons”.

Afgelopen zondag was de vlag opnieuw meegenomen en enkele mannen wilden laten zien dat ze ondanks (of juist dankzij) de commotie erover niemand vrezen en gewoon door zouden gaan met wat ze al deden: “voetballen met elkaar, gezellig eten en onze vlag erbij”, zoals één van de voetballers stelt. In beide gevallen zou je kunnen stellen dat de vlag zowel een serieuze ondertoon heeft als iets ludieks, maar voor veel buitenstaanders toch ook een politiek statement of provocatie. Men stelt dus dat dat laatste niet de bedoeling was, maar je kunt je dan wel afvragen of de mannen de politieke context en de wijze waarop in de publieke opinie tegen hen wordt aangekeken niet onderschat hebben. De vlag wordt geassocieerd met Al Qaeda en AQ gebruikt de vlag inderdaad. Maar niet alleen zij en de correcte benaming zou moeten zijn islam vlag. De associatie dat het een Al Qaeda vlag is, is dus niet altijd terecht. Maar in de huidige politieke context en met mannen van wie er enkelen verbonden zijn met de kringen van Syriëgangers zijn dergelijke associaties en categoriseringen snel gemaakt.

Waren het ‘radicale’ moslims?

Dat hangt natuurlijk van de definitie af. Maar het waren zeker geen mensen van Sharia4Belgium. Er waren mensen van andere vergelijkbare netwerken, maar ook mensen die daar niets mee te maken hadden en het ook niet altijd eens zijn met de werkwijze van dat soort netwerkjes. Daarbij was ook niet iedereen het eens met het standpunt om geen ID te laten zien. Sommigen wilden dat juist wel en spraken dat tijdens en na afloop ook uit. Ook vonden enkelen aanwezigen het ophangen van de vlag nodeloos provocerend en aandachttrekkend. Toen de situatie echter hectisch werd, verdwenen dat soort meningsverschillen: door de politie in een hoek gedreven worden is erg goed voor eenheid en ‘bonding’. Na afloop is er wel weer over gesproken. Alle aanwezigen over één kam scheren is derhalve geen accurate weergave van de situatie.

Wat zijn de reacties achteraf onder moslims?

Voor veel aanwezigen was het hele incident een bewijs voor en een illustratie van hoe er wordt omgegaan met moslims. Vrijwel iedereen was na afloop boos en teleurgesteld: ‘zonde van zo’n mooie middag!’. Enkelen laten duidelijk zien dat dit hele gebeuren hen sterkt in het idee dat ze op het juiste pad zitten en vooral moeten doorgaan met ze doen: “als jullie dit zo willen zien so be it”. Enkelen zijn kritisch over de opstelling van anderen naar de politie toe, het ophangen van de vlag en het weigeren om hun ID te laten zien. In de dagen erna worden de aanwezigen zowel geprezen als bekritiseerd. Er zijn er die hen prijzen omdat ze hebben laten zien dat moslims niet over zich heen laten lopen. Anderen bekritiseren de aanwezigen vanwege, wat zij zien als, nodeloze provocaties en aandachttrekkerij; wat volgens hen niet des islams zou zijn en moslims opnieuw een slechte naam zou geven. Deze reacties zijn overigens vooral gebaseerd op de berichten in de media hierover en dus op het idee dat het een homogene groep was. Overigens wordt de aanvankelijke media-aandacht door iedereen bekritiseerd, maar later in de week meer gewaardeerd.

Kun je als wetenschapper nog wel objectief zijn als je midden in zo’n groep staat en de politie staat voor je?

Mijn onderzoek en antropologisch veldwerk in het algemeen is gericht op het begrijpen van de wijze waarop mensen betekenis geven aan de wereld om hen heen. Daarbij werk je over het algemeen met kleine groepen en door middel van observatie en informele gesprekken. Deze manier van werken kenmerkt zich door distantie én onderdompeling. Wat er in dit concrete geval gebeurde is dat je je helemaal ondergedompeld raakt in de groepsdynamica van dat moment. Het is moeilijk afstand te bewaren (letterlijk en figuurlijk) hoewel het filmen van het hele gebeuren wel helpt. Ik realiseer me dat ik, toen de politie ons in een hoek dreef, ik zelf behoorlijk geïrriteerd was over het feit dat het voetballen werd opgebroken. De reden die men gaf, de aanwezigheid van zoveel agenten op het veld, daaromheen en nog een helikopter in de lucht, kwamen op mij zwaar overdreven en intimiderend over.

Het hele gebeuren was ook wel enigszins beklemmend, hoewel ik moet zeggen dat door de over het algemeen correcte opstelling van de agenten en de zorgzaamheid van de aanwezige voetballers ik me eigenlijk de hele tijd veilig heb gevoeld. Wat voor mij erg zwaar telde is dat ik uitgenodigd was en daar dus was als hun gast. Dat betekent voor mij dat het methodisch en ethisch niet correct was om te vertrekken. Reflectie en verantwoording achteraf stelt je in staat het hele incident en de eigen positie van een afstand te bekijken. Daarbij, zo merkte ik, is juist het aanwezig zijn en er (voor een deel althans) deel van uit maken een voorwaarde om de reacties van de mannen (en de verschillen daarbij) te begrijpen en de nuances te zien.

Rest mij de aanwezigen te bedanken voor hun hartelijke ontvangst, de open gesprekken voor / tijdens / en na, de goede zorgen voor / tijdens / en na en het keurig afzetten bij het station.

10 comments.

Brekend: Moslims + Barbecue + Voetbal in Den Haag

Posted on September 5th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Blind Horses, Notes from the Field, Panoptic Surveillance, Public Islam.

Stop de persen! Brekend nieuws! Wist u dat er bij de moslims in Den Haag iedere 60 seconden één minuut voorbij gaat?

Ik denk dat Geenstijl, Spitsnieuws, Telegraaf en andere boosmakerbakkers hier best mooie koppen van kunnen maken à la ‘Tijdbom in Den Haag’. Want zoiets is er wel aan de hand als een stel opgeschoten kinderen in Sliedrecht al leidt tot grote krantenkoppen en als een islam vlag al leidt tot diverse berichten in de media en kamervragen.

Wat was er aan de hand?

Een groep moslims in Den Haag gaat regelmatig met elkaar barbecueën, voetballen en hangen op een veldje. Het zijn vooral mensen uit Den Haag, maar soms ook mensen van elders. Meestal wordt er een oproep op Facebook geplaatst evenals afgelopen week; toen met een ludieke flyer: (Een gedeelte van de tekst van de flyer is verwijderd ter bescherming van de privacy)

Het voetballen vond plaats op een ADO veldje. ADO Den Haag nam daar gelijk afstand van; iets dat niet nodig was. Het is immers niet meer dan een veldje dat mede door hen betaald is zoals je ook Cruijff veldjes en Krajicek courts hebt. De groep mensen die bij elkaar komt zijn mensen die op verschillende manieren verbonden zijn aan, in contact staan met voormalige clubjes als BehindBars (tegenwoordig beter bekend als ‘Syriëgangers’), maar niet allemaal. Volgens eigen zeggen spelen soms ook anderen (inclusief niet-moslims) mee: “We zijn allemaal voetballiefhebbers.”

En wat nog meer?

Het gedoe ontstond om de volgende foto:

Die foto werd door een van de aanwezigen geplaatst op Twitter (maar was ook al op Facebook voorbijgekomen). U ziet de mannen in gebedshouding staan en één van de mannen met een islam vlag. Al Sham had via via ook de beschikking over foto’s en die bewerkte er één en zette die nieuwe versie Twitter:

Daarbij staat vermeld “vanuit Nederland in steun van de Islamitische Staat” (met het laatste wordt verwezen naar Iraq en Syrië). Deze tweet werd vervolgens op twitter opgepikt door mijn gewaardeerde Belgische collega Pieter van Ostaeyen waarna ook Harald Doornbos het oppikte. Daarna was de beer los en namen diverse media het over en de PVV (die een paar jaar geleden allochtonen nog wilde uitsluiten van voetbalclubs) gaat kamervragen stellen. Bij Omroep West werd een en ander in verband gebracht met Hizb ut Tahrir (Hizbal Tahrir?). Dat klopt niet en dat liet de HuT ook weten. Uit hun uitzending bleek dat de afbeelding wat angst maar vooral onzekerheid en vragen oproept:

Die vlag, he
Op diverse plekken is gesteld dat dit een Al Qaeda vlag, jihadvlag of zelfs terroristenvlag is. Ergens zag ik zelfs tegenkomen dat dit alles deel uitmaakt van een trainingskamp. Dat laatste is onzin. Het eerste ligt wat genuanceerder. Er zijn namelijk vlaggen en er zijn vlaggen. Dat is al zo sinds de profeet Mohammed zijn eerste banier gebruikte: de Raya. Daarnaast zijn er zwarte vlaggen met de shahada, vlaggen met een afbeelding van de het zegel van de profeet en één die vaak wordt aangeduid als de Al Qaeda vlag die dateert van de Islamitische Staat van Iraq.

Met andere woorden niet al deze vlaggen zijn Al Qaeda vlaggen. De bewuste vlag kan als zodanig gebruikt zijn en worden gebruikt door aan Al Qaeda geaffilieerde groepen, maar in zijn algemeenheid hoeft dat niet zo te zijn. Dat hangt van de context af en je zult de vlag ook tegenkomen bij mensen die niet AQ/ISIS steunen. Dat wil niet zeggen dat men de jihadistische strijd niet steunt, maar dat is niet per definitie uit de foto af te leiden. Overigens was er, journalistiek gezien, een revolutionaire en spectaculaire manier geweest om een en ander te checken: wederhoor.

Eindoordeel

Het lijkt me verstandig als onderzoekers terughoudend zijn met het (re-)tweeten van (potentieel) nieuws waar moslims bij betrokken zijn, zonder dat er iets duidelijk is van de context. Voordat je het weet hebben stukjesbakkers en politici het overgenomen voor hun eigen commerciële, sensatiegerichte en politieke doeleinden. Daar kun je beter buiten blijven totdat je weet wat er aan de hand is.

Uiteindelijk gaat het hier om mensen die hier geen strafbaar feit plegen, die voetballen, barbecueën en met elkaar praten. Dat lijkt mij geen probleem in een rechtstaat.

Doorlopen. Next!

Zie ook de reacties op De Ware Religie:
Geenstijl doet een GVA’tje | DeWareReligie.nl

De Gazet van Antwerpen (GVA) maakte slechts enkele dagen geleden nog een misser. Nu doet Geenstijl het nog eens ‘dunnetjes‘ over. Zo bericht de rechts radicale en anti-islamitische haatblog over een groep moslims die op een veldje in Spoorwijk aan het bidden zijn. Althans, dat is te zien op de foto. Geenstijl trekt vervolgens gelijk de vergelijking door naar een executie in een land die duizenden kilometers hiervandaan ligt. Maar wat gebeurde er nu werkelijk? Wat is de context van de foto?

Nederlandse vlag of Allahu Akbar in Denhaagistan | DeWareReligie.nl

Hierbij willen wij onze “welgemeende” excuses aanbieden voor het gebruiken van de ‘terroristenvlag’. Wij zullen voortaan ook niet meer in het openbaar het gebed verrichten omdat het algemeen bekend is dat leden van Al Qaida ook vijf keer per dag het gebed verrichten richting Mekka. En trouwens, als het jullie pleziert kunnen we zelfs overwegen om voortaan vijf keer per dag een andere richting op te bidden. Denk aan de Tweede Kamer of Het Witte Huis. Ja, met het schaamrood op onze kaken kunnen wij bevestigen dat Al Qaida moslims zijn en uhm…ja hoe moet ik het zeggen… wij ook!

2 comments.

Tour du Ramadan

Posted on July 24th, 2013 by martijn.
Categories: Gender, Kinship & Marriage Issues, Islam in the Netherlands, islamophobia, Multiculti Issues, Notes from the Field, Public Islam, Ritual and Religious Experience, Some personal considerations.

Afgelopen weken was er weer het prachtige schouwspel van de Tour de France. Renners die, al dan niet met doping, zich het leplazarus fietsen, her en der een elleboogstoot uitdelen, levensgevaarlijke afdalingen induiken, zich zo inspannen in de brandende zon dat ze zowel van binnen als van buiten verschroeien, onzacht in aanraking komen met het asfalt, enzovoorts. Maar vooral strijd leveren op de fiets. I love it. Toen ik vorige week op Facebook vroeg wat de overeenkomsten waren tussen de Tour de France en de vasten tijdens Ramadan, kwamen daar interessante reacties op. Natuurlijk is er meer over beide fenomenen te vertellen dan deze vergelijking, maar het idee van een beproeving is toch wel centraal in de beleving van veel mensen die ik door de jaren heen gesproken heb.

Echt renner

Je bent pas prof als je de Tour rijdt/hebt gereden zei Eddy Planckaert in het RTL programma Tour du Jour. Met andere woorden je bent pas volledig als renner wanneer je je onderwerpt aan één van de meest zware regimes van de wielersport: de Ronde van Frankrijk. Daarvoor traint men, daarvoor bereidt men zich voor inandere zware wedstrijden, ja daarvoor gebruikt men zelfs ongezonde doping middelen en daarvoor hongert men zich uit. En als je je zo voldoende hebt afgebeuld, dan ga je je nog eens afbeulen in de Tour op een nog uitputtender niveau en als je het uitrijdt ben je pas echt wielrenner. Mooi is dat (echt waar!).

Daarbij doet men dat weliswaar deels uit vrije wil, maar deels ook omdat het moet. Waar de Tour misschien niet eens het zwaarste parcours heeft van alle wedstrijden (de Vuelta en de Giro zijn wel eens zwaarder op papier) is de vorm en de conditie van de belangrijkste renners zo hoog, hechten media en sponsors zoveel belang aan deze wedstrijd dat je wel gedwongen bent om er te staan: voor jezelf, je ploegmaten en de media. Als je geen kopman bent (en de meesten zijn dat niet) dan zijn het anderen die bepalen wat je moet doen en hoe je het moet doen. Als je wel kopman bent dan ben je nog steeds onderworpen aan het regime van de Tour organisatie, media, sponsors, enzovoorts.

Als renner onderwerp je je dus aan een regime van regels, praktijken en sociale druk die deels buiten jou vorm krijgt en je opgelegd wordt. Tegelijkertijd zet je zelf als renner ook die stap want je hebt het motto geïnternaliseerd dat dit de belangrijkste wedstrijd van het jaar is, dat je mee moet doen om echt renner te zijn. Zo onderwerp je je aan dat regime en aan de hiërarchie, internaliseer je die, draag je het uit en reproduceer je het dus.

Zo leert de Tour ons een belangrijke les over vrijheid, dwang, onderwerping en zelfrealisering. Je realiseert je doelen en je realiseert wie je graag zou willen zijn, door je te onderwerpen aan een bepaald geheel van regels, praktijken en hiërarchieën. Je denkt dat je dat zelf doet en dat is ook zo, maar tegelijkertijd komt dat regime tot stand zonder jou en zal het ook bestaan zonder jou. De condities die ervoor zorgen dat je onderworpen bent aan dit regime zorgen er ook voor dat je een handelend persoon bent die werkt aan zelfverwezenlijking.

Religie, onderwerping en zelfverwezenlijking: de Vasten

Religie is in feite ook zoiets. Een ‘grand regime’ waaraan je jezelf onderwerpt en waarbinnen je je leven wil inrichten en realiseren. De vasten is een mini-regime. Zeker bekeerlingen geven vaak aan dat, na de getuigenis, de eerste keer dat ze meedoen aan de vastenmaand ook het moment is waarop ze zich écht moslim voelden. Veel kinderen willen graag met de vastenmaand meedoen. Bij jonge kinderen wordt er dan vaak geoefend: een paar dagen of een weekje mogen ze meedoen en meer niet. Soms zorgen ouders ervoor dat ze dan nog wel drinken. In de puberteit verandert dit en worden ze toch wel geacht serieus mee te doen. Er zijn er die dan stiekem toch eten en drinken maar voor velen lijkt, zeker de eerste keer, vasten een serieuze aangelegenheid getuige ook de vele vragen over wat nu wel en niet mag tijdens de vasten.

Toen ik in juni voorafgaand aan de maand Ramadan in Engeland was, waren veel van mijn gesprekspartners al aan het ‘oefenen’ voor de Ramadan. Af en toe een dag vasten. Anderen deden dat wat regelmatiger en vasten bijvoorbeeld door het jaar heen met enige regelmaat op vaste dagen in de week. De laatste dagen voordat het Ramadan wordt, is er altijd (behalve onder Turkse moslims) enige onzekerheid over de precieze aanvang van die maand. De anticipatie, de verwachtingen en het verlangen naar het begin zoals dat uit verhalen van veel mensen duidelijk wordt, is nog het best te vergelijken met de geestdriftige onrust voor pakjesavond onder veel kinderen en volwassenen: het heerlijk avondje komt eraan!

De vasten is voor velen niet alleen religieus, maar ook een sociaal fenomeen. En voor enkelen telt alleen het sociale. Het gaat er niet alleen om je op en top moslim te voelen en te worden, maar ook om op en top deel uit te maken van de sociale kring waar je bij wil horen. Dat gaat gepaard met veel plezier, saamhorigheid en onderlinge steun, maar ook met problemen zoals concentratieproblemen tijdens werken en studeren, sommige mensen worden sjagrijnig als ze honger hebben (ik ook overigens ook!), en zeker nu met de hitte en de zeer lange duur van de dagelijkse vastentijd met het nodige gepuf, gesteun en geklaag.

Vrouwen nemen daarbij een bijzondere positie in. Op dagen dat zij menstrueren kunnen ze niet deelnemen aan de vasten en ook niet aan de speciale gebeden. Dit dienen zij later weer in te halen want ja ‘de vasten wacht op niemand’. Volgens sommigen is hun beproeving daarmee nog net even wat groter dan die van de mannen want tegelijkertijd wordt er natuurlijk wel van hen verwacht dat ze de heerlijkste gerechten op tafel zetten. Je wil daarbij natuurlijk ook weer niet van de daken schreeuwen dat je vandaag niet vast en zeker in Gouda heb ik gezien hoe creatief en sterk vrouwen met deze delicate kwesties omgaan, maar ook hoe zwaar dat emotioneel, spiritueel en fysiek voor hen kan zijn.

De politiek van het vasten

Tegelijkertijd speelt dit alles zich natuurlijk af in een bepaalde sociale en politieke context; in Nederland in een samenleving waarin sommige mensen uit islamofobische motieven niet heel veel op hebben met moslims en hen ronduit haten (en sommige moslims vice versa) en waarin anderen (moslims en niet-moslims) juist proberen de maand Ramadan (in het bijzonder de iftar-maaltijd) proberen in te passen in een seculier raamwerk van integratie en dialoog; de vasten is dan ook een maatschappelijk issue en een politiek issue. En niet te vergeten een commerciële zaak wat goed te zien is aan de Ramadanschappen in de supermarkten waarover overigens maar heel terughoudend geadverteerd wordt.

Maar ook het meer alledaagse niveau is van belang. Immers niet iedereen vast in dit land en soms zijn er aanpassingen nodig van die mensen om mensen die wél vasten tegemoet te komen en vice versa. Dat kan simpelweg gaan om afspraken wanneer te werken en dergelijke, maar soms kan de vasten ook irritaties opleveren op het werk en op school wanneer mensen minder geconcentreerd en productief zijn. Niets bijzonders. Ik durf de stelling wel aan dat ook WK/EK voetbal en de Tour leiden tot lagere productiviteit om nog maar even niet te spreken over Luilak, Carnaval, Sinterklaas en Kerst. Dat geeft ook niks maar het kan wel handig zijn als daar afspraken over worden gemaakt.

Daarnaast zijn er moslims en anderen die het recht claimen om publiekelijk niet te vasten. Said el Hajji schreef er vorig jaar over op De Jaap en ik heb er vorig jaar ook over geschreven en meer recent nog in het magazine MoslimVandaag (koop dat blad!). Ook dat kan de nodige spanningen oproepen zeker wanneer het over een weer (tussen mensen die vasten en niet-vasten) gemoraliseerd en gepolitiseerd wordt.

De Beproeving

Tot slot spelen natuurlijk ook gezondheidsissues een rol. Als je ziek bent hoef je niet mee te vasten, maar velen willen dat toch en soms tegen beter weten in. Maar zeker nu in de zomer met behoorlijke temperaturen en de lange tijd waarop mensen niet eten en drinken en is de vasten sowieso een Tour du Force. Het is dan ook goed dat artsen tegenwoordig adviezen geven voor de vasten, bijvoorbeeld voor mensen met diabetes. Maar dat de vasten zwaar is, dat hoort er voor velen bij. Net zo goed als dat de Tour de France niet haar reputatie heeft gekregen doordat het de makkelijkste koers onder de makkelijkste omstandigheden is, is de vasten ook bedoeld als beproeving.

Op die manier werkt de vasten net zoals trainen voor en het fietsen van de Tour, of het volgen van een pittige opleiding. Mensen stellen zich bloot, onderwerpen zich aan en conformeren zich aan een bepaalde discipline die hen fysiek, sociaal en spiritueel een bepaalde gewaarwording en virtuositeit brengt en hen socialiseert als renner, gelovige, deskundige, enzovoorts. Natuurlijk is de vasten geen wedstrijd wie de beste moslim is, maar het idee van een beproeving is voor velen wel centraal zo blijkt uit de verhalen en studies. Het ondergaan van die beproeving, het op de proef gesteld worden en jezelf op de proef stellen maakt de vasten tot wat het sociaal en spiritueel gezien is: een oefening in de toewijding aan God en aan je ‘eigen’ groep.

2 comments.

Postcard from England: Make Tea Not War

Posted on July 9th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Multiculti Issues, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization.

Hello my dear readers, I’m back in the Netherlands again. I was in England between 18 June and 3 July and I have talked to many people in London, Birmingham, Manchester and Leicester. This time I was not only there for my research on Muslims from the Netherlands who have migrated to the UK and their identity, lifestyles and memories, but also to talk with as many people as I could about the kind of ‘in your face’ activism some Muslims deploy in the UK, the Netherlands, Belgium and Germany as part of a research project I’m working on with a several colleagues.

Woolwich
It was clear from the all the talks that the events of Woolwich were still very much alive in people’s mind. Almost every talk I had came to that topic at least once. The verbal and physical assaults against Muslims and other acts of agression against mosques were treated with what one might call ‘Hollandse nuchterheid’ or ‘Dutch down-to-earth-mentality’ although there is probably a good English equivalent for that as well. Sure in particular the bomb device set off at Aisha Mosque in Walsall scared many people I talked to, but many also warned not to engage in all kinds of scaremongering about Muslims getting attacked everywhere and to treat the number of Islamophobic incidents with caution. One reason for doing that, is that some feared that those incidents are changing the terms of the debate. While after Woolwich many of the people I spoke to were abhorred by the attack and the subsequent theatrical performance of one of the perpetrators, they also observed that the incidents against Muslims triggered feelings of the need to defend and moreover, to retaliate.

That is a justified fear I think; it is indeed proven in many other cases that violent incidents can cause a chain reaction of more violence and counter-violence and violent rhetoric destroying the language of peace, dialogue, inclusion and civility. A noteworthy event that was told many times was the York mosque who invited the EDL demonstrators into the mosque for a cup of tea and together they ended the evening with a football match. It appears that not only violent events can change the terms of the debate but also peacefull tactics can suddenly change the whole scene. Also the idea of ‘Making tea, not War’ was seen as the deployment of a tactic that has a typical ‘British ring’ to it. For many of my interlocutors the York story was seen as a nice example of how Muslims should act. It is one of things I’m interested: in what tactics can change debates and how do these tactics emerge and what are the assumptions and intra-Muslim debates behind it?

StarTV
I’m not going to elaborate on every meeting I had, but I do want to share one interesting event I went to. On Sunday 30 June in the Hilton Hotel in Ealing I attended the launch of a new television channel StarTV. (See also the short report at the Somiland Blog by Goth Mohamed Goth.) It is a really remarkable experience by the way to come to that hotel in London, see all these incrediby nice British Somali people going to the same room as you and the first that happens when you enter the room is that you are welcomed in Dutch.

The channel, an initiative by Dutch Somali Phd-student, youth worker and now also entrepeneur Mohamed Hassan and several others, is going to make programs for Somalis in the diaspora. The evening was one as usual: many many speeches by lots of different people. Not the most exciting thing maybe but as a ritual it is important as it gives you a clue as to who matters and how broad the potential support for the channel might be. Interestingly there was a Somali-Dutch speaker as well who showed a keen interest in cooperating with this channel in order to show their content (they already have) to a wider TV audience.

Such speeches are not only about content but also at establishing or maintaining and publicly performing a particular type of social relationship with the audience and the organizers of such an event. At the end of the reception one of the guests came forward asking what this channel has to offer compared with the already existing Somali TV channels. This older man reminded me of several of these events in the Netherlands where it is usually some older man (sometimes an older woman) who comes forward and asks the one million dollar question, addresses the elephant in the room. Often these are people who appear to be a little peculiar but still liked and respected at the same time.

Mohamed Hasan responded (in Somali, it was translated to the audience) very clear I think that this channel, contrary to the others, will be a diaspora channel, focussing on the issues and preferences of the diaspora audience with regard to life in Europe and the situation in Somalia and Somaliland. Throughout the evening many speakers, in particular young and female speakers, addressed the need to take up issues such as khat, problems of Somali youth and so on in a critical manner. A few people told me that this might turn some of the programs of the channel into controversial ones but they emphasized that there is a need for that, in particular among young people.

There were a few politicians and institutional spokespersons as well. Some from within the community, showing their support for the channel and emphasizing their view that the Somali community is an invisible community (despite having ‘many docters and lawyers’ as was repeated many times during the evening) and the channel may or should contribute to making it more visible. There were several white non-Somali speakers as well, one of them saying that he is willing to appear in programs of the channel and that he will take up the issue of female circumcision, according to him a form of violence against women. Somehow I often get really uncomfortable when (white) politicians and policy makers do that: speaking about female circumcision at a public event that is not about female circumcision but is organized by a community that is connected to that practice. I’m not sure why I feel that way. Is it about discussing something that, to me anyway, is so private at an event that is not related to it? Is it about the white man trying to save black women (not withstanding the fact that there are many among Somalis who are against it as well)? Or do I pick up the unease among the audience? Or is the latter a case of projection on my part?

Home and away through sound and visibility
I think StarTV is an interesting combination of diaspora politics, Somali entrepeneurship, community work and transnational citizenship. A few days before the launch I already had a little tour at their office showing me some of their programs. Here also the events of Woolwich came back in the talks but also in the try outs of a few programs they made that featured some street interviews.

One of the programs about cooking by the way had a tune that will be recognized by many Dutch Somalis and other Dutch people as it was the tune of a very well known long standing Dutch TV program. This made me think of the role of sound in people’s sense of belonging, recognition, home, familiarity, and so on. When I heard the tune it completely took me by surprise although Mohamed ‘warned’ me by saying ‘you have to listen to this, you will recognize it’. It also brought me back to my home situation wherein many people amongst family and friends love that program (I do not by the way). I guess with many Dutch Somalis this will also be a strong embodied moment of belonging although perhaps with different meanings attached to it. One wonders if the eagerness many Dutch Somalis in England have to talk Dutch with me (even if their Dutch sometimes is buried deep in their childhood memories) is not only about speaking it but also about hearing Dutch from me and hearing themselves speak Dutch?

The other issue, emphasized during the launch of StarTV pertains to visibility. What is actually meant by this? There is an abundance of media reports about the problems of Somali youth in the UK; this is not the kind of visibility one is after of course. The idea that there are many lawyers and doctors also suggests a particular kind of visiblity; one that is good but not enough as it came often up in reference to lacking Somali police officers. Another question comes up then: visible to whom? So it could be about having people in public functions visible to the public; splitting the latter into two: the wider public including Somalis who want to be protected against crime and a smaller public of Somalis including the Somali victims and perpretrators of crime who want a police force they can relate to. Speculation of course, but it would be interesting to explore this issue a little more. I also wonder, although it didn’t come up in the talks, what the Olympic medal of Mo Farah means in this case. It was a medal for England by a Somali runner. Visibility could therefore also have something to do with being visible to a wider public as part of England (or the UK?) as British ánd Somalis. This also came up in some of the speeches during the launch of StarTV and the little tour I had at their offices. Visibility then becomes an ambition to feel at home and to be recognized (in different meanings of that word) as being at home in the UK, in the Somali diaspora and perhaps in Somalia as well.

Closing

My trip to England was very useful again and also a very nice experience again. I like to say thanks to everyone who was willing to talk to me now or next time.

During my stay in England I received the news that the Dutch Organization for Scientific Research (NWO) decided to fund a research proposal on Muslim activism that I wrote together with Annelies Moors and Sarah Bracke. In this research we will analyse the varieties in positions Muslim activists have taken in the Dutch Islam debates after 1989, with in particular attention to gender and to social media. Needless to say, I’m very happy with this and look forward cooperating with others involved. Also best wishes for my other colleagues who received funding and I hope that others whose application was refused and who also had a very good proposal will have more luck next time.

PPS

A blessed Ramadan!

1 comment.

OntdekIslam Conferentie – Groene Vogels

Posted on June 25th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, ISIM/RU Research, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East, Young Muslims.

Naar aanleiding van het voortdurende conflict in Syrië en de berichten van moslimjongeren die afreizen om aldaar deel te nemen aan de gewapende strijd, heeft OntdekIslam een conferentie georganiseerd.

De titel van de conferentie verwijst naar het idee dat de zielen van martelaren in de strijd worden gedragen in de harten van groene vogels die hen naar het paradijs brengen. Volgens een Hadith Qudsi zou God over deze martelaren hebben gezegd: “Hun zielen bevinden zich in groene vogels, die lantaarns hebben hangen aan de Troon, zij vliegen vrij door het Paradijs, waar zij maar willen, en dan zoeken zij beschutting in deze lantaarns”.

In de conferentie komen vragen aan bod als:

Wat is nu de exacte wijze waarop de islamitische wet- en regelgeving zich verhoudt tot de keuzes van enkele moslimjongeren om te strijden in Syrië? En is het aan de mens om een ander tot martelaar te betitelen, of behoort dit oordeel toe aan Allah swt? Deze en andere vraagstellingen worden besproken in bijdragen door broeder Khalid Benhaddou en imam Remy Soekirman. Broeder Anouar Ethawri zal middels spoken word een bijdrage leveren en ook zal er ruimte zijn voor interactie met het publiek.

Datum: Zaterdag 6 juli 2013
Adres: Centrum de Middenweg, Kerdijkstraat 16 Rotterdam.

Tijdstip: 17.30 inloop, aanvang 18.00 uur, einde 21.00 uur.
Geplaatst op verzoek van de organisatie

1 comment.

Syriëgangers op de TV

Posted on May 29th, 2013 by martijn.
Categories: Activism, Notes from the Field, Religious and Political Radicalization.

Inleiding
Wat een drukte he, deze week. Eerst nieuws over het Motivaction onderzoek over Syriëgangers. ‘s Avonds de uitzending van het NCRV programma Altijd Wat over Nederlandse jongeren, idealen, engagement, activisme en strijd; daarin ook een van de pleitbezorgers van de de Syriëgangers. Daarna in Knevel en Van de Brink nog één. En op woensdag dan het programma De Vijfde Dag ‘Op zoek naar Zakariya’ over een bekeerde moslims die vecht in Syrië. En natuurlijk een hoop gedoe op de twitter hierover. En hier een overzicht.

Wat is de vraag

De kern van dit onderzoek betreft de volgende probleemstelling:

Wat is de houding en opvatting van Nederlandse moslims en autochtonen ten aanzien van de burgeroorlog in Syrië?

Wat is de houding en opvatting van Nederlandse moslims en autochtonen ten aanzien van Syrië-gangers?

De volgende onderzoeksvragen staan daarbij centraal:

In hoeverre is er draagvlak voor het interveniëren door de Nederlandse overheid in Syrië (financieel en/of militair)?

In hoeverre is er begrip voor Nederlandse moslims die naar Syrië vertrekken om te vechten tegen het regime van president Assad?

Wat is de houding ten aanzien van personen die moslims werven om in Syrië te gaan vechten (de ‘ronselaars’)?

Hoe dient omgegaan te worden met moslims die naar Syrië willen vertrekken?

Dienen Syrië-gangers die terugkomen vanuit Syrië naar Nederland gestraft te worden? Zo ja, wat is dan een gepaste straf?

Kort commentaar:
Waarom maakt men een onderscheid tussen autochtonen en Nederlandse moslims? Ook autochtonen kunnen immers moslim zijn.
Waarom noemt men het eigenlijk een burgeroorlog? Waarom niet een gewelddadig schaakspel tussen mondiale en regionale grootmachten, nationale strijdgroepen en het Syrische regime? Of iets anders?
Wordt er bij draagvlak voor interventie in de rapportage vergeleken met soortgelijke vragen uit het verleden? (nee)
Wat is in vredesnaam ‘begrip’? (Is dat begrijpen, goedkeuren, accepteren ?)

Wat is jihad?

Jihad: In de voorgelegde vragenlijst is de volgende toelichting gehanteerd voor jihad; jihad is de heilige strijd voor de normen en waarden van de islam.

De term ‘jihad’ is afkomstig van ‘jahada’: streven naar, zich inspannen, zich bekwamen. Jihad kan verschillende betekenissen hebben, afhankelijk van de context, waaronder ook militaire. Gedurende de tijd is de militaire jihad steeds meer een defensieve jihad geworden tegen aggressie van niet-moslims, vergelijkbaar met de concepten van ‘rechtvaardigde oorlog’ zoals die ontwikkeld is door christelijke denkers zoals Augustinus en Thomas van Aquino en met internationaal oorlogsrecht hoewel er ook wel de nodige verschillen zijn. Er is behoorlijk verschil van mening over toepassing van de jihad-doctrines in de moderne tijd, zo stellen sommigen dat er sprake moet zijn van een kalief die oproept tot jihad (die is er niet) en verschilt men van mening hoe om te gaan met andersdenkende moslims. Wat bedoelt nu in bovenstaande definitie? Die zou ook betrekking kunnen hebben op humanitaire hulp. Anderen stellen dat er geen sprake is van jihad want geen kalief, anderen vinden dat er geen sprake kan zijn van jihad want het gaat om een oorlog tussen moslims en weer anderen stellen dat Assad cs. helemaal geen moslims zijn. Het gaat er mij niet om welke definitie juist is, maar je weet met bovenstaande definitie niet precies wat je meet.

Wie is moslim?

Nederlandse moslims: In Nederland woonachtige moslims met een Turkse en of Marokkaanse achtergrond (zij zelf of hun ouders zijn geboren in Turkije of Marokko). Gekozen is voor deze afbakening, omdat de Turkse en Marokkaanse Nederlanders de grootste moslimgemeenschap vormen in Nederland. Zij benadrukken dat het hier dus geen moslims betreft met bijvoorbeeld een Surinaamse of Indonesische achtergrond en ook geen tot de islam bekeerde autochtone Nederlanders.
Autochtonen: Dit betreft personen die zelf, maar ook hun ouders, in Nederland zijn geboren. Verder hebben wij voor de zuivere vergelijking de enkele autochtoon die de islam aanhangt uit deze steekproef gefilterd.

Dit is natuurlijk uiterst problematisch. Zoals ik eerder al schreef in mijn reflectie hoofdstuk in het SCP rapport Moslim in Nederland (wat echt een mijlenver veel beter rapport is). De tegenstelling autochtonen vs. Moslims bestendigt het beeld dat de islam een migratiegodsdienst is: we vergeten wel eens dat Nederland al in de koloniale tijd veel moslims binnen de grenzen had en dat we inmiddels al tweede- of zelfs derdegeneratiemoslims hebben die hier geboren en opgegroeid zijn. Hoelang blijven we islam dan nog zien als migratiegodsdienst? Waarom geen nadere uitsplitsing gemaakt tussen jong en oud? Waarom ook geen andere autochtone en allochtone religieuze groepen genomen? Er is, onderzoekstechnisch gezien, geen enkele reden om autochtonen als norm te nemen.

Motivaction stelt religie waarschijnlijk als volgt vast. Men maakt een profiel van iedereen die deelneemt aan hun panels op basis van naw-gegevens, samenstelling huishouden, opleidingen, mentality, (gezins-)inkomen en opleiding van hoofdkostwinner en tot slot culturele achtergrond.
Bij culturele achtergrond vraagt men:
– In welk land ben je geboren?
– In welk land is je moeder geboren?
– In welk land is je vader geboren?

Waar men hier naar vraagt is dus etniciteit en niet religie. De verklaart ook dat men autochtone Nederlanders er buiten laat.

Bevragen

Het onderzoek is gebaseerd op twee representatieve steekproeven:

Een representatieve steekproef onder autochtone Nederlanders tussen de 18 en 70 jaar (n=570).

Een representatieve steekproef onder Turkse en Marokkaanse moslims in Nederland in de leeftijd van 18 tot 60 jaar (n=370). Er is gekozen voor deze afbakening, omdat Nederlandse moslims voor het overgrote deel bestaan uit Turkse- en Marokkaanse Nederlanders.
Voor de dataverzameling voor de steekproef onder autochtonen is gebruikgemaakt van het StemPunt-panel van Motivaction (www.stempunt.nu) waar momenteel ongeveer 70.000 Nederlanders lid van zijn.

Betekent dit dat er 570 autochtonen gevraagd zijn in een panel van 70.000 Nederlanders? En de rest? Moslims en non-respons? (Wat is de non-respons eigenlijk?). Ook heel opvallend, voor Turkse en Marokkaanse Nederlanders is gebruik gemaakt van een combinatie van online en face-to-face-veldwerk: “Door analfabetisme en digibetisme onder deze groep is het niet mogelijk om een online representatieve steekproef te realiseren.”

Het lijkt me dat het verschil in methodes tussen beide groepen op z’n zachtst gezegd onhandig is en het is ook maar de vraag of bepaalde groepen in Nederland, ook onder autochtonen, wel goed vertegenwoordigd zijn in die onlinepanels.

Conclusies

Dit alles maakt conclusies trekken zeer lastig. Want hoe moeten we de resultaten nu eigenlijk lezen? Wat heeft men precies gevraagd? Kunnen mensen eigenlijk meerdere, tegenstrijdige meningen hebben? Bijvoorbeeld dat men vindt dat er sprake is van een gerechtvaardige strijd, geen jihad, moedige strijders en dat men toch vindt dat ze beter niet kunnen gaan? De gesprekken die ik totnutoe heb gehad laten namelijk zien dat mensen ermee worstelen, dat ze helemaal geen eenduidige mening hebben.

Met de term ‘moslim’ wordt een en ander religieus geduid, maar men bevraagt etnische groepen. Het is niet duidelijk hoe belangrijk religie is voor Turkse en Marokkaanse Nederlanders die onderzocht zijn, hoe belangrijk Syrië is. Dus, misschien vindt men religie superbelangrijk, maar Syrië niet of andersom, maar vindt men het wel een jihad. Of men vindt religie onbelangrijk, Syrië ook, vindt men het geen jihad, maar de jongemannen wel helden. Als we dus al uit kunnen gaan van de conclusies, dan laat het onderzoek vooral het algemene patroon zien en niet de diversiteit.

Motivaction rapport

AltijdWat

Knevel en Van den Brink

Makkelijk praten achterafDe Vijfde Dag

Eerdere uitzending

Het rondje langs de kwettervelden

Tot Slot
Het Twitter-overzicht is een impressie meer niet natuurlijk. Representatief zijn de afgebeelde meningen in ieder geval niet. Ik heb geprobeerd een diversiteit aan posities op te nemen, zonder de afzonderlijke tweets compleet uit hun verband te halen. Op de twittervelden blijkt ontzettend weinig begrip te zijn, maar ik vermoed dat dat een vertekening is. Mensen van wie ik weet dat ze veel positiever zijn over de Syriëgangers hebben zich stil gehouden, maar ook anderen met uitgesproken meningen heb eigenlijk weinig laten horen. Wel zijn er veel reacties in mijn mail waar ik nog even doorheen ga (u krijgt allemaal antwoord, maar het zal niet snel gaan). Er zijn enkele opvallende uitspraken gedaan in de uitzendingen waar ik hier niet op inga.

Gezien de enorme hoeveelheid media-aandacht, leeft bij wel de vraag in hoeverre hedendaagse media de strijd van de jongeren in Syrië, hun pleitbezorgers hier, maar ook die van hun islamitische tegenstanders, het geweld en het bloedvergieten in Syrië reduceert tot sensatie, spektakel en entertainment. Dat gold voor de programma’s afzonderling (met uitzondering van Knevel en Van den Brink) niet zozeer denk ik, maar er zijn natuurlijk al genoeg andere voorbeelden geweest. Er is in ieder geval ook veel discussie over of dit soort verhalen op TV moeten. Om begrip te kweken en de mensen zelf hun positie te laten definiëren en verhelderen lijkt me dit niet slecht. Zeker het programma AltijdWat droeg daar aan bij. Knevel en Van den Brink was meer een inquisitie en de Vijfde Dag eigenlijk een herhaling van wat we eerder gehoord hadden. Voor degenen die hier niks mis mee hebben (moslim en niet-moslim) was het een bijna pijnlijk en boosmakend iets om naar te kijken. Voor anderen was het een feest van herkenning, erkenning en inspiratie.

4 comments.

A Postcard from the UK

Posted on January 31st, 2013 by martijn.
Categories: Notes from the Field.

So, my dear readers. I’m in the UK again. I was in London between Friday 18 and Tuesday 22 January and when you read this I will be in London again until 1 February. In between I was in Birmingham and Leicester. I’m continuing my research on people who have migrated to the UK from the Netherlands; all of them Muslim (in various ways) and from different ethnic backgrounds (mainly ethnic Dutch, Moroccan-Dutch and Somali-Dutch). I will start with more formal interviews in June; this time was mostly meant for extending my network here in the UK and paying short visits to people I already know.

In London I met two people from the Netherlands, one a young woman who is studying here and the one, a young man, has lived in the UK for several years now working as a teacher at Islamic institutions. Unfortunately I wasn’t able to go to Manchester this time, but hopefully I will be there next time. In Leicester I had an interesting meeting with a very nice young Somali-Dutch-English (that’s how she identifies herself) lady and also with Yahya Birt. When walking to the Coffee Republic in Leicester he had an interesting question for me. As an anthropologist I seek explanation for people’s attitudes and behaviour but how do my anthropological paradigms relate to the narratives of my (often but certainly not always Salafi) interlocutors? A basic question, but always good to be reminded of that of course. You cannot take people’s own explanations as self-evident but you also want to do justice and be fair to their own ideas and narratives and take your informants seriously (one would be a lousy anthropologist if you do not).

The Somali-Dutch-English young lady told me about her past and how she (and her mother) migrated to the UK from the Netherlands and the kind of ‘culture shock’ that was. Leicester had a much more ‘multicultural’ and ‘Islamic’ ambiance referring to the way people dress, the availability of public prayer rooms in the shopping mall, the public call to prayer, and so on; at that time absent in the migrant area in the Netherlands where she lived. In Birmingham I visited one young man at home; which was basically a nice chat about my research and his plans for the future in the UK.

When I came back in London I had a meeting with Mohammed Aden Hassan who is doing research on young Somalis in London and their transnational modes of home and belonging. He migrated from the Netherlands to the UK and his story sounds very similar with regard to his school career in the Netherlands; due to various reasons he was placed at a low level education (you’d better do something with your hands) but once he (and his father) got aware of this, he slowly but surely worked his way up and is now a PhD student at Goldsmiths.

I’ve heard the stories about difficulties in Dutch education more often and it appears to be one of the main reasons for Dutch Somalis to move the UK (at least back in 2001/2002). Other reasons mentioned are more opportunities and easier ways of establishing your own business and a fear of ‘losing culture’ and becoming ‘too Dutch’ in the Netherlands whereas in the UK with a much larger Somali community that would be less the case. This of course doesn’t mean that Somali ‘culture’ (whatever people understand to be) does and did not change in the UK; it inevitably does. As do many migrants, Dutch Somalis had big ambitions, hopes and dreams upon arriving in the UK; I’m not sure how they did in general. I have come across a lot of success stories (but of course, those are the people willing to talk to me) but also some stories about broken families, lack of parental supervision, people whose hope and aspirations somehow faded away and now ‘doing nothing’ and stories about being involvement in crime and such.

Many people I have spoken to appear to look at the Netherlands with a mixture of astonishment (about the political developments, in particular the performances of Geert Wilders and his Freedom Party), nostalgia (about cleanliness, order, childhood) and try to be connected with the Netherlands in one way or the other. When in the UK most of the Dutch Somalis I have spoken to had Dutch Somali friends and returned to the Netherlands for holidays almost every year. Once they grow older (many migrated when they were in their early teens) they usually appear to be more and more connected to the UK through jobs, marriages and family life and their circle of friends subsequently becomes more diverse.

This time, as I already mentioned above, I also had the opportunity to talk with a young Turkish-Dutch lady studying in the UK. As she wants to do research on the debate about Islam in some Dutch newspapers I had the opportunity to share some of my thoughts with her on the topic. One of the things that struck me during my conversation with her is how she felt she had to account for herself, as Turkish/Dutch, Muslims and perhaps even as a student. I wasn’t looking for this but it appeared to me that everyone who recently migrated to the UK (let’s say in the last five years) has a similar experience. Being in the UK then becomes a way to escape the Dutch Islamdebates and its effects in daily life whereby usually negative definitions of ‘ethnicity’ ‘islam’ and ‘Muslim’ are imposed. People’s self-identifications, therefore are not only a response (as in a reaction-identity) to that but self-identification may also emerge as a result of the experience of being singled out, categorized, analyzed, surveyed and surveilled in policies, media and research and being held accountable not only for their own actions, but also for (in-)actions of others who are labelled as Muslims / Turks / Moroccans / Somali, and so forth. I’m working on an article right now that tries to deal with this issue in terms of resistance (see also my comment in Material Religion). (She also keenly observed on Twitter that I was also often defending myself and my research; I know more researchers active in public debates have such an experience. I’m not so sure if that is actually a good development because it means getting caught up in the us vs. them oppositions in public debates.)

The experience of being monitored, being part of identity politics in which one has no influence over the definitions being imposed, does not emanate only from the public debates but some also have similar experience being in particular Muslim networks. In their case the UK also grants them more anonymity (at least that is what they appear to seek). One of my interlocutors with whom I spoke told me about his experience in Dutch networks and their sometimes very hostile categorizations and denouncements of each other. Interestingly this person, who converted me into a Caramel Macchiato addict, came to me with the news of the abdiction of queen Beatrix. Like him many others were complaining about the problems in watching Dutch tv (news, sports, events) in the UK and therefore ‘missing out’. The Dutch is queen is certainly held in high regard among many Muslims I have spoken to, in the Netherlands and the UK and taken as a positive symbol of the Netherlands.

Of course, these are only very brief pre-liminary observations and I’m going back in June to some more research. I thank all the people who gave me the opportunity to meet them: it was fun, interesting and inspiring! For them, and those who I was unable to meet: hope to see you in June!

0 comments.

Older » Next Page »

Notes from the Field

Pages

Categories

General

Dutch [Muslims] Blogs

Non-Dutch Muslims Blogs

General Islam Sites

Islamic Scholars

Social Sciences Scholars

Women's Blogs / Sites

Ritueel en religieuze beleving Nederland

Muslim News

Moslims & Maatschappij

Arts & Culture

Misc.

'Fundamentalism'

Islam & commerce

2

Morocco

[Online] Publications

Religious Movements

Site Meta

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this:

Share this: