C L O S E R

Moslim creationisme

Posted on December 15th, 2006 by martijn.
Categories: Internal Debates, Multiculti Issues.

Zomaar een berichtje op het blog van de wetenschapsjournalisten: Salpeter » Blog Archief » Wijsheid uit het oosten (in zeven delen)

Hoe vaak gebeurt het je nog: de postbode ploft een drie kilogram zwaar boek van twintig bij dertig centimeter op je bureau: Atlas of Creation, Volume 1, en verbazing is je enige emotie? Dit is een grap.

Eerst zien dan geloven?Dan toch een hele dure grap. Een auteur met de naam Harun Yahya schreef een onvoorstelbaar lijvig en glossy boek over de leugens van Darwin, het gebrek aan bewijs achter de evolutietheorie en de rest van het gebruikelijke protest, en stuurde dat de afgelopen weken naar redacties, bibliotheken en andere doelwitten.

Nou en, zou je zeggen, we kennen de missionarissen toch? Ze zitten overal: Rome, VS. Maar dat is het opvallende, Yahya komt uit Turkije. Er komen nog zes delen.

Het gaat om dit boek verkrijgbaar op de Harun Yahya website:

Harun Yahya is, voor zover ik weet, een voorvechter van tafsir ilmi, de koranuitleg die spectaculaire natuurverschijnselen en vooral hypermoderne natuurwetenschappelijke kennis in de koran terugleest om vervolgens de goddelijke oorsprong van het heilige boek te bewijzen. Het is het pseudoniem van de Turkse intellectueel (volgens sommigen een obscurantist met een quasi-wetenschappelijk jasje) Adnan Oktor. Nu is er over dit boek nogal wat te doen. Het is in Turkije opgedoken tot groot verdriet van de secularisten.

Het werk is vooral te zien als een vorm van islamitisch creationisme, de opvatting dat de aarde en de levende wezens daarop zijn geschapen door god. Geen idee hoeveel draagvlak er is voor dit type ideeën onder moslims alhier. Wel is er eerder aan de Vrije Universiteit Amsterdam een debat geweest doordat enkele studenten zich voor een opdracht faliekant tegen de evolutietheorie keerden. Mijn collega Daniëlle Koning die onderzoek heeft gedaan onder de moslimstudenten aan de VU en andere onderzoekers stellen over dat debatje:

Volgens VU-studente Danielle Koning, die voor haar scriptie antropologiestudenten ondervroeg over geloof en wetenschap, is er van ervaren spanning tussen beide overigens geen sprake. Zij signaleert dat moslimstudenten een eigen intellectuele vorm van de islam ontwikkelen, waarbij ze geloof en wetenschap proberen te verzoenen door bijvoorbeeld evolutie en schepping in een model te combineren. ‘Dat doen ze vooral op eigen houtje, vaak met behulp van internet.’
De studenten konden hun creationistische ideeen ruimschoots op internet bijeen sprokkelen. Er zijn talloze websites die islamitische kritiek op de evolutieleer uitventen. Een van de invloedrijkste is die van Harun Yahya, pseudoniem van de Turkse prediker en schrijver Ednan Oktar, maar volgens de Duitse islamoloog dr. Martin Riexinger (Universiteit van Preiburg) gezien ‘s mans productiviteit feitelijk een collectief van auteurs.
Yahya, zegt Riexinger, specialist in islamitisch creationisme, probeert vanuit een ultraconservatief standpunt en vooral op basis van Amerikaanse christelijk creationistische literatuur de feilen van de darwinistische leer aan te tonen. ‘Daarbij schildert hij de evolutietheorie af als summum van westers materialisme. Yayha staat bol van antiwesters, antidemocratisch en ook antisemitisch sentiment.’
Yahya’s boeken zijn gericht op (jonge) moslims in de westerse diaspora, zegt de Turks-Amerikaanse fysicus dr. Taner Edis (Truman State University, Kirksville Missouri). ‘Ze worden niet in het Arabisch, maar wel in vele westerse talen vertaald. Het is een verdediging tegen westers atheisme, vanuit een minderwaardigheidsgevoel tegenover de westerse wetenschap. De boodschap is: he, die evolutietheorie is een westerse dwaling, wij moslims weten beter. Dat biedt jonge moslims de kans om hun identiteit te versterken.’
Islamitisch creationisme is een bij uitstek modern verschijnsel, zegt godsdienstwetenschapper prof. dr. Abdelkader Tayob (Radboud Universiteit Nijmegen), dat opkomt in landen waar een sterk religieuze traditie in annraking komt met moderne wetenschap. zoals in Turkije. ‘Men zoekt een houding tegenover die wetenschap terwijl men tegelijk wil vasthouden aan de eigen religieuze traditie.’
Opmerkelijk genoeg is evolutietheorie eigenlijk amper een thema binnen de islam, zeggen islamologen. Darwins ideeen hebben nooit meer dan een kleine seculiere bovenlaag bereikt. De consensus onder moslims is dan ook dat God de wereld en de mens geschapen heeft – iets wat 50 procent van de Amerikanen overigens ook denkt, hoewel deze ook nog precies weten wanneer: tienduizend jaar geleden – en zich in zijn schepping voortdurend laat gelden. Hoe dat gebeurt, eventueel via natuurwetten of evolutie, daarover zijn meerdere opvattingen, omdat de koran geen echt uitsluitsel biedt.
Volgens de islamoloog prof. dr. Sjoerd van Koningsveld (Universtteit Leiden) biedt de islam in theorie meer ruimte voor evolutie dan het christendom. ‘De goddelijke almacht en de scheppingsgedachte zijn weliswaar fundamenteel maar ook tamelijk abstract. De details uit Genesis, de zesdaagse schepping, Adam en Eva, de zondvloed, vind je in de minder belangrijke geschriften van het Israeliaat, niet in de koran. Zelfs de big bang-kosmologie kan probleemloos mee, met Allah als onbewogen beweger die de zaak aan het rollen brengt.’
Van Koningsveld meent echter dat expliciet moslim-creationisme vooral afkomstig is uit ideologisch gemotiveerde fundamentalistische kring. Dat stelt ook de Utrechtse Arabist Jansen, die aantekent dat het probleem is dat er zo weinig tegengas wordt gegeven. ‘De schaarse seculiere moslimintellectuelen durven er niet tegenin te gaan. Er is geen traditie van kritisch debat, geen vrijheid van meningsuiting. Ik zie in de islamitische wereld alom een tendens tegen de wetenschap: van alle moskeekansels wordt getierd tegen de ‘drie joden’, Darwin, Freud en Einstein, die de godsdienst zouden afbreken. Antisemitisch geraaskal, alleen bedoeld om het westen af te schilderen als boosaardig en anti-islam ‘

Het is een debat dat nog wel vaker zal terugkomen denk ik en niet alleen onder en door moslims, maar we kunnen hetzelfde ook zien in Engeland maar dan door aanhangers van intelligent design.

2 comments.