Jihadstrijders zijn ook mensen

Posted on December 1st, 2013 by martijn.
Categories: Guest authors, Headline, Public Islam, Religious and Political Radicalization, Society & Politics in the Middle East.

Gastauteur: Joas Wagemakers

De recente oproep op Facebook van een Arnhemse moeder om informatie over haar zoon, van wie ze inmiddels weet dat hij naar Syrië is vertrokken om daar wellicht te gaan strijden tegen het regime van President Bashar al-Asad, was schrijnend. De zorg van een moeder om haar zoon snapt iedereen, maar haar verhaal staat in schril contrast met het beeld dat we doorgaans via de media krijgen over jihadstrijders: ideologisch geïnspireerde fanatiekelingen, terroristen, jonge (wellicht misleide) mannen op zoek naar “martelaarschap” en verlangend naar de inmiddels welbekende 72 maagden in het paradijs. Toch lijkt deze moeder uit Arnhem met het alleszins menselijke beeld dat zij schetst van haar zoon dichter bij de realiteit van jihadstrijders te staan dan de beelden die we meestal over hen te zien krijgen.

Op tawhed.ws, een Arabischtalige website die de grootste online bibliotheek van radicaal-islamitische literatuur herbergt, bestaat een forum waar moslims van over de hele wereld om fatwa’s (islamitisch-juridische adviezen) kunnen vragen aan radicale geleerden. Omdat men onder een pseudoniem vragen kan stellen is de anonimiteit gewaarborgd en daarom geeft dit forum een goed beeld van wat er echt leeft onder in ieder geval een deel van de potentiële jihadstrijders. De vragen die gesteld worden op dit forum schetsen, interessant genoeg, een heel menselijk beeld van de jongemannen die maar al te snel als “terroristen” worden neergezet.

Familie

Een van de kwesties die telkens weer naar voren komen in de vragen die moslims met de bereidheid tot jihad stellen is toestemming van de ouders. Veel potentiële Syriëgangers weten dat zij voor bepaalde soorten jihad goedkeuring van hun ouders nodig hebben, maar stellen dat die hen dat absoluut niet geven. Sommigen ervaren dit duidelijk als een probleem en vragen dan ook of ze mogen liegen tegen hun ouders; anderen lijken eerder te hopen op een antwoord dat hen vrijstelt van de jihadplicht en willen weten of ze misschien ook met geld de strijd kunnen steunen. Een persoon gaat zelfs zo ver om te vragen wat de mogelijke excuses zijn om je aan de strijd te onttrekken, kennelijk in de hoop dat er tenminste eentje ook op hem van toepassing is.

Een ander belangrijk onderwerp dat vaak terugkomt in vragen van mogelijke Syriëgangers is de zorg voor hun familie. Velen stellen een arme familie, een zieke vader, een alleenstaande moeder of een vrouw en kinderen te hebben die ze geen van allen zomaar achter kunnen laten. Een persoon vreest dat als hij naar Syrië vertrekt zijn moeder van verdriet zal sterven en een ander zegt dat elke keer als hij over jihad begint zijn vrouw gaat huilen. Weer anderen willen graag trouwen, een baan behouden of hun studie afmaken en zien een reis naar Syrië als een mogelijk obstakel hiervoor. Kennelijk niet bereid om hun thuissituatie en carrière zomaar in de steek te laten, willen ze weten hoe ze in deze situatie moeten handelen.

Iets Doen

Dit alles duidt er niet op dat potentiële Syriëgangers er eigenlijk de kantjes vanaf willen lopen; dat zou geen recht doen aan hun wil om verzet te bieden tegen de oorlog die al-Asad tegen zijn eigen volk voert. Ook wordt hiermee niet ontkend dat er in Syrië door jihadstrijders wel degelijk gruwelijke misdaden worden gepleegd tegen alawieten, christenen en anderen. Het laat echter wel zien dat veel jihadstrijders in wording zich als moslims verplicht voelen “iets” te gaan doen aan de situatie in Syrië, maar tegelijkertijd ook gewoon mensen zijn met hun alledaagse beslommeringen. Hun vragen over jihad tonen dat ze lang niet altijd ideologisch geïnspireerde moordenaars zijn die reikhalzend uitkijken naar het “martelaarschap”, maar ook hun zorgen, twijfels en angsten hebben. Voordat we oordelen over deze “terroristen” is het daarom goed om een vraag in het achterhoofd te houden die op voornoemd forum gesteld werd door een van hen: “Als je gedood wordt tijdens de strijd, ben je dan ook een martelaar als je bang bent om te sterven?”

Joas Wagemakers is onderzoeker en docent aan de Radboud Universiteit Nijmegen, afdeling Islamstudies. Hij deed onderzoek naar de ideologie en invloed van Abu Muhammad al-Maqdisi; één van de meest invloedrijke jihadi-salafi denkers. In 2010 promoveerde hij cum laude op dit onderzoek en ontving hij eveneens de Erasmus Studieprijs. In 2012 verscheen zijn boek The Ideology and Influence of Abu Muhammad Al-Maqdisi bij Cambridge University Press. Hij publiceert veel over islamisme in het moderne Midden-Oosten en blogt ook voor Jihadica.com. Dit stuk verscheen eerder in Trouw en is met toestemming van de auteur geplaatst.

9 comments.